Zagadnienia z immunologii

MOTTO: IMMUNOLOGIA JEST PROSTA JAK RURA!!!
Zagadnienia z immunologii
WYKŁAD 1.
Struktury anatomiczne układu odpornościowego (centralne i obwodowe). Grasica i komórki
zrębu grasicy. Hormony grasicy. Grudka limfatyczna i centrum rozrodcze. Tkanka
limfatyczna związana z błonami śluzowymi (MALT), w tym GALT, BALT, NALT. Komórki
układu odpornościowego. Charakterystyka i podział cytokin. Mechanizmy działania cytokin.
Charakterystyka IL-1. Charakterystyka TNF. Charakterystyka chemokin, w tym IL-8.
Cytokiny w terapii (przykłady). Strategia funkcjonowania układu odpornościowego. Bariery
anatomiczne i funkcjonalne. Charakterystyka odporności wrodzonej. Czynniki humoralne
odporności wrodzonej. Komórki zaangażowane w mechanizmy odporności wrodzonej. Etapy
rozwoju odporności wrodzonej. Przebieg procesu po rozpoznaniu patogenu w interakcji
PAMP – TLR.
WYKŁAD 2.
Charakterystyka komórek NK. Etapy reakcji naturalnej cytotoksyczności komórkowej.
Mechanizm rozpoznawania komórki docelowej przez komórki NK. Programowanie do lizy i
degranulacja komórek NK. Mechanizm działania perforyny. Rola granzymów w naturalnej
cytotoksyczności
komórkowej.
Reakcja
cytotoksyczności
komórkowej
zależnej
od
przeciwciał (reakcja ADCC). Mechanizmy odporności wrodzonej eliminacji patogenu
(podsumowanie). Rola przeciwciał w odporności wrodzonej. Charakterystyka odporności
nabytej. Rodzaje odporności nabytej. Limfocyty B i ich dojrzewanie. Receptor limfocytów B
(BCR). Charakterystyka limfocytów B pamięci. Dojrzewanie limfocytów T w grasicy – 3
główne subpopulacje limfocytów T. Receptor limfocytów T (TCR). Proces selekcji
pozytywnej limfocytów T w grasicy. Restrykcja MHC limfocytów T w grasicy. Proces
selekcji negatywnej limfocytów T w grasicy. Charakterystyka limfocytów T CD4-CD8TCRgammadelta+. Subpopulacje limfocytów Th (Th1, Th2). Rola limfocytów Th1, Th2 i Tc
w odporności nabytej. Komórki prezentujące antygen – ogólna charakterystyka.
WYKŁAD 3.
Etapy rozwoju odporności nabytej. Etap 1 – prezentacja antygenu. Etap 2 – przekaz
informacji (sygnał I i sygnał II). Etap 3 – Decyzja o kierunku odpowiedzi nabytej. Odporność
nabyta humoralna. Proces aktywacji limfocytów B (3 sygnały). Rola limfocytów Th2 w
rozwoju humoralnej odporności nabytej. Znaczenie odporności nabytej humoralnej w
mechanizmach obronnych. Rola przeciwciał w mechanizmach obronnych. Odporność nabyta
komórkowa z udziałem limfocytów Tc – mechanizm reakcji. Charakterystyka limfocytów
CTL. Znaczenie odporności nabytej komórkowej z udziałem limfocytów Tc w mechanizmach
obronnych. Odporność nabyta komórkowa późna – mechanizm reakcji. Rola limfocytów Th
w odporności nabytej. Rola makrofagów w odporności wrodzonej i nabytej.
WYKŁAD 4.
Typy reakcji nadwrażliwości. Choroby uwarunkowane nadwrażliwością typu I. Pojęcie atopii.
Czynniki warunkujące występowanie chorób alergicznych. Alergeny. Synteza IgE. Mediatory
komórek tucznych (preformowane, generowane de novo, cytokiny). Mechanizm aktywacji
komórek tucznych w reakcji anafilaktycznej. Zapalenie alergiczne. Reakcje anafilaktoidalne.
Nadwrażliwość typu II – mechanizmy. Choroby uwarunkowane nadwrażliwością typu II.
WYKŁAD 5.
Nadwrażliwość typu III – mechanizmy. Choroby uwarunkowane nadwrażliwością typu III.
Nadwrażliwość typu IV - mechanizm. Formy nadwrażliwości typu IV. Nadwrażliwość
kontaktowa – czynniki indukujące, mechanizm. Nadwrażliwość ziarniniakowi – mechanizm,
choroby. Pojęcie autoimmunizacji i autoantygenów. Czynniki powodujące zniesienie
autotolerancji (endogenne i egzogenne). Rola IFN-γ w rozwoju procesów autoimmunizacji.
Podział chorób autoimmunizacyjnych. Choroby z autoimmunizacji. Wrodzone niedobory
odporności – przykłady. Mechanizmy rozpoznawania komórek patologicznych przez układ
odpornościowy. Antygeny związane z nowotworem (TAA).
WYKŁAD 6.
Mechanizmy obronne skierowane przeciwko komórkom nowotworowym (wrodzone i
nabyte).
Mechanizmy
immunologiczne
ułatwiające
rozwój
nowotworu.
Funkcja
homeostatyczna układu odpornościowego. Mechanizmy obronne skierowane przeciwko
wirusom (wrodzone i nabyte). Przeciwwirusowe działanie interferonów. Rola przeciwciał w
obronie przeciwwirusowej. Mechanizmy obronne skierowane przeciwko bakteriom
(wrodzone i nabyte). Mechanizmy obronne skierowane przeciwko grzybom.
PRELEKCJA 1. IMMUNOLOGIA A MIKROBIOLOGIA
Immunologia jako nauka. Cechy układu odpornościowego. Funkcje układu odpornościowego.
Wzorce molekularne związane z patogenami (cząsteczki PAMP). Receptory Toll-podobne
(TLR) – występowanie, budowa, lokalizacja, rodzaje). Cząsteczki TLR2, TLR4 i TLR5 i ich
ligandy.
PRELEKCJA 2. IMMUNOGLOBULINY I PRZECIWCIAŁA MONOKLONALNE
Budowa immunoglobuliny (Ig) – rodzaje i typy łańcuchów, część stała, część zmienna,
fragment Fab, fragment Fc, region zawiasowy i jego znaczenie, miejsce wiążące antygen
(paratop). Wartościowość immunoglobulin. Charakterystyka i rola IgG. Charakterystyka i
rola IgA. Charakterystyka i rola IgM. Charakterystyka i rola IgE. Charakterystyka i rola IgD.
Przeciwciała monoklonalne – definicja, sposób produkcji.
PRELEKCJA 3. UKŁAD DOPEŁNIACZA I JEGO ROLA W REAKCJACH
IMMUNOLOGICZNYCH
Rola układu dopełniacza. Niedobory składowej C3 dopełniacza. Trzy drogi aktywacji układu
dopełniacza. Czynniki aktywujące drogę klasyczną. Przebieg drogi klasycznej. Kompleks
atakujący błonę (MAC). Przebieg drogi lektynowej. Czynniki aktywujące drogę alternatywną.
Przebieg drogi alternatywnej.
PRELEKCJA 4. FAGOCYTAZA
Komórki biorące udział w fagocytozie. Przebieg fagocytozy (6 etapów). Rozpoznanie
patogenu – PAMP - TLR. Chemotaksja komórek fagocytujacych. Czynniki chemotaktyczne
neutrofilów, makrofagów i komórek tucznych. Aktywacja komórek fagocytujących.
Związanie patogenu – opsonizacja, opsoniny. Endocytoza i tworzenie fagolizosomu.
Mechanizmy zabijania wewnątrzkomórkowego – mechanizmy tlenowe (wybuch tlenowy),
reaktywne formy tlenu (ROS), aktywność mieloperoksydazy, mechanizmy pozatlenowe.
Mechanizmy ucieczki patogenu przed fagocytozą – hamowanie rozpoznania, hamowanie
związania, hamowanie fuzji fagosomu i lizosomu, ucieczka z fagosomu). Defekty fagocytozy.
PRELEKCJA 5. GŁÓWNY UKŁAD ZGODNOŚCI TKANKOWEJ (MHC)
Główna rola cząsteczek MHC. Podział cząsteczek MHC na klasy. Lokalizacja komórkowa
cząsteczek MHC klasy I. Lokalizacja komórkowa cząsteczek MHC klasy II. Budowa
cząsteczek MHC klasy I. Budowa rowka wiążącego antygen. Budowa cząsteczek MHC klasy
II. Antygeny prezentowane przez cząsteczki klasy I. Przetwarzanie antygenów endogennych.
Antygeny prezentowane przez cząsteczki klasy II. Przetwarzanie antygenów egzogennych.
Cząsteczki CD1 – lokalizacja, budowa, rola, Główny układ antygenów zgodności tkankowej
człowieka (HLA). Geny kodujące HLA. Rodzaje cząsteczek HLA klasy I. Rodzaje cząsteczek
HLA klasy II. Tzw. cząsteczki HLA klasy III. HLA a występowanie chorób u człowieka.
Polimorfizm HLA. Słabe antygeny zgodności tkankowej.
PRELEKCJA 6. IMMUNOMODULACJA
Immunomodulacja i jej rodzaje. Cele szczepienia. Ochronny efekt szczepień. Odpowiedź
immunologiczna pierwotna i wtórna. Definicja szczepionki. Atenuacja i inaktywacja
patogenów. Adiuwant. Anatoksyna (toksoid). Rodzaje szczepionek. Podział szczepionek
swoistych.
Szczepionki
zawierające
żywe
atenuowane
drobnoustroje.
Szczepionki
zawierające inaktywowane (martwe) drobnoustroje lub ich produkty. Kiedy szczepienie
należy odroczyć/przerwać/skonsultować specjalistycznie? Od czego zależy skuteczność
szczepionki i jak można ją wyrazić? Preparaty immunoglobulinowe. Antytoksyna. Probiotyki;
definicja, działanie. BCG jako immunostymulator; krótka charakterystyka, zastosowanie.
Broncho-vaxom, I.R.S. 19, Ribomunyl jako immunostymulatory; krótka charakterystyka,
zastosowanie. Echinacea jako immunostymulator; krótka charakterystyka, zastosowanie.
Hormony
grasicy
jako
immunostymulatory;
krótka
charakterystyka,
zastosowanie.
Glikokortykosteroidy (GS) jako immunosupresory; krótka charakterystyka, zastosowanie.
Cyklosporyna
(CsA)
jako
immunosupresor;
krótka
charakterystyka,
zastosowanie.
Przeciwciała anty-TNF jako immunosupresory; krótka charakterystyka, zastosowanie.
Przeciwciała blokujące struktury powierzchniowe komórek jako immunosupresory; krótka
charakterystyka, zastosowanie.
PRELEKCJA 7. ROLA SKŁADNIKÓW ŚLINY W MIEJSCOWEJ OBRONIE
WRODZONEJ; WYDZIELNICZA IgA.
Czynniki zwiększające i obniżające wydzielanie śliny. Rola enzymów śliny w miejscowej
obronie organizmu. Rola mucyn w miejscowej obronie organizmu. Rola białek
niemucynowych w miejscowej obronie organizmu. Ochronna rola wydzielniczej IgA (sIgA).
Lokalny i ogólnoustrojowy mechanizm stymulacji do syntezy i wydzielania sIgA. Transport
IgA przez nabłonek do przewodów wyprowadzających ślinianek.
PRELEKCJA
8.
REAKCJE
NADWRAŻLIWOŚCI
W
PRAKTYCE
STOMATOLOGICZNEJ.
Mechanizmy nadwrażliwości na lateks. Mechanizmy nadwrażliwości na biomateriały.
Uwarunkowania wystąpienia reakcji nadwrażliwości na leki. Leki wywołujące reakcje
nadwrażliwości typu I. Leki wywołujące reakcje anafilaktoidalne. Leki wywołujące reakcje
nadwrażliwości typu II. Leki wywołujące reakcje nadwrażliwości typu III. Leki wywołujące
reakcje nadwrażliwości typu IV.
PRELEKCJA 9. PROCESY IMMUNOLOGICZNE W TKANKACH PRZYZĘBIA.
Bakterie w jamie ustnej a mechanizmy obronne. Czynniki sprzyjające zaburzeniu równowagi
między bakteriami a mechanizmami odpornościowymi w jamie ustnej. Czynniki pochodzenia
bakteryjnego wpływające na destrukcję tkanek przyzębia. Komórki układu odpornościowego
w mechanizmach obronnych w obrębie jamy ustnej. Czynniki humoralne prowadzące do
destrukcji tkanek przyzębia (IL-1, IL-6, IL-8, TNF, metaloproteinazy). Rozwój zapalenia w
tkankach przyzębia. Wykładniki procesu zapalnego w płynie kieszonek dziąsłowych.
UWAGA:
Obowiązują wszystkie testy i metody omawiane na zajęciach praktycznych.