Transplantacja
advertisement
Transplantacja Jestem na TAK ! Spis treści: 1. Wstęp. 2. Krótka historia transplantacji. 3. Częste pytania na temat transplantacji. 4. Najczęściej przeszczepiane narządy i tkanki. 5. Medyczne zastosowanie tkanek. 6. Warunki powodzenia przeszczepu. 7. Typy dawców. 8. Zawody związane z transplantacją. 9. Religie o dawstwie. 10. Prawo dotyczące transplantacji. 11. Oświadczenie Woli. UWAGA!! Dawca narządów może ocalić życie 4 osobom, a kolejnym 4 z grona ponad 1500 osób oczekujących obecnie na przeszczepienie narządów w Polsce może życie przedłużyć… Co 5 dni w Polsce umiera jedna z osób czekujących na przeszczepienie narządu … Umiera – nie z powodu braku leczenia, ale z powodu braku narządów do transplantacji… Czym jest transplantacja? Przeszczepianie narządów, transplantacja - przeszczepienie narządu w całości lub części z jednego ciała na inne (lub w obrębie jednego ciała). Przeszczepianiem narządów zajmuje się dział medycyny zwany transplantologią. 2. Krótka historia transplantacji 1823 – pierwsze przeszczepienie skóry u tej samej osoby ( autograft). Niemcy 1906 – pierwsze przeszczepienie rogówki. Czechy 1954 – pierwsze udane przeszczepienie nerki. Dawca/ biorca: bliźniaki jednojajowe. USA 1966 – pierwsze w Polsce przeszczepienie nerki od dawcy żywego. Wrocław 1966 – pierwsze w Polsce przeszczepienie nerki od dawcy zmarłego. Warszawa 1967 – pierwsze na świecie przeszczepienie serca. RPA 1967 - pierwsze na świecie przeszczepienie wątroby. USA 1981 – Pierwsze przeszczepienie serca i płuca. USA 1985 – Pierwsze w Polsce przeszczepienie serca- Zabrze 1986 – Pierwsze na świecie przeszczepienie obu płuc. Kanada 1988 – Pierwsze w Polsce udane przeszczepienie nerki i trzustki. Warszawa 1990 – Pierwsze w Polsce udane przeszczepienie wątroby u dziecka. Warszawa 1999 – Pierwsze w Polsce przeszczepienie części wątroby od dawcy żywego. Warszawa 2001 – Pierwsze w Polsce udane przeszczepienie serca i płuca. Zabrze 2003 – Pierwsze w Polsce przeszczepienie płuca. Zabrze 2005 – Pierwsze w Polsce przeszczepienie obu płuc. Zabrze 2006 – Pierwszy przeszczep kończyny górnej. Trzebnica Czym jest tzw. „złote pięć minut” i co oznacza śmierć mózgu? Śmierć mózgu... Mózg jest bardzo wrażliwy na niedobór tlenu i glukozy. Kiedy krew płynąca do mózgu zostaje zatrzymana –mózg zostaje uszkodzony. Przez uraz, krwotok, udar dochodzi do jego obrzęku. Osoba u której rozpoznano śmierć mózgu jest nieprzytomna, nie myśli, nie porusza się i nie oddycha samodzielnie. Jest to stan nieodwracalny… Akcja ratunkowa ze strony przypadkowych świadków nieszczęśliwego zdarzenia powinna więc zacząć się od pierwszej chwili po wypadku. Stąd powiedzenie „złote pięć minut….” W przypadku zatrzymania pracy serca lub oddechu , po upływie tego czasu mózg zaczyna obumierać…. Czy potrafilibyście wymienić najczęściej przeszczepiane narządy? Poza narządami coraz częściej przeszczepia się tkanki, czy wiecie jakie? Najczęściej przeszczepiane narządy i tkanki: Narządy: serce płuca trzustka wątroba jelito nerki Tkanki: tętnice więzadła rogówka i twardówka skóra zastawki serca Narządy: serce Serce - centralny narząd układu krwionośnego strunowców i niektórych bezkręgowców. Zbudowany jest z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej serca. Zazwyczaj narząd ten otoczony jest osierdziem (pericardium). Narządy: płuca Płuco - pojedynczy lub parzysty narząd oddechowy kręgowców oddychających powietrzem atmosferycznym. Dzięki nim przede wszystkim dostarczany jest tlen do organizmu. Narządy: trzustka Trzustka produkuje dwa hormony – insulinę i glukagon – które kontrolują poziom cukru we krwi. Dodatkowo wytwarza mieszaninę enzymów trawiennych – soki trzustkowe. Uwalniane są w jelicie cienkim, co pozwala na trawienie białek, skrobi, tłuszczów. Narządy: wątroba Największy narząd naszego ciała. Jest to miejsce, gdzie neutralizowane są substancje szkodliwe dla naszego organizmu. Wątroba to magazyn substancji odżywczych, które wykorzystywane są w czasie braku odpowiedniej ilości pożywienia ( np.: w czasie głodu). Narządy - jelita • Jelita- to część układu trawiennego pomiędzy żołądkiem a odbytem. Jelita dzieli się na dwie części: długa, wąska i silnie poskręcana określana jest jako jelito cienkie. Jego główne zadanie to końcowy etap trawienia oraz wchłaniania substancji odżywczych do krwioobiegu i układu limfatycznego. Druga część to jelito grube – zazwyczaj nie podlega transplantacji. Narządy- Nerki Nerki są narządem parzystym. Zapewniają kontrolę organizmu nad zasobami wody, wydalają zbędne produkty przemiany materii poprzez produkowany w nich mocz. Nerki produkują również hormon – erytropoetynę, która jest niezbędna do produkcji czerwonych krwinek. Tkanki: Tętnica Tętnica- jest to każde naczynie prowadzące krew z serca na obwód, bez względu na to czy jest to krew utlenowana czy odtlenowana. Tkanki - więzadła Więzadła - pojęcie anatomiczne o dwóch znaczeniach: Pasma wytrzymałej tkanki łącznej, które zwykle łączą kości między sobą, wzmacniając ruchome połączenia między kośćmi. Mogą również łączyć kości poza stawami stabilizując układ szkieletowy. Tym terminem nazywa się również otrzewną. Tkanki: rogówka i twardówka Rogówka - wypukła zewnętrzna warstwa gałki ocznej, w jej przedniej części. Za rogówką znajduje się ciecz wodnista a za nią soczewka. Twardówka- gruba, biała warstwa ochronna, nadająca kształt gałce ocznej, otaczająca oko od strony oczodołu, na powierzchni gałki ocznej przechodzi w rogówkę. Tkanki - skóra Skóra - największy narząd powłoki wspólnej kręgowców o złożonej budowie i wielorakich funkcjach; powłoka właściwa. Tkanki –zastawki serca W sercu znajdują się cztery zastawki: dwie pomiędzy przedsionkami serca a komorami serca oraz dwie pozostałe leżące w miejscu wyjścia dużych naczyń krwionośnych (aorta, tętnica płucna) z lewej i prawej komory serca. Zastawki otwierają się i zmykają bez przerwy w trakcie całego życia człowieka. Ich rola polega na zapobieganiu cofania się krwi z komór do przedsionków oraz z dużych naczyń (aorty, tętnicy płucnej) do komór serca; warunkują one prawidłowy przepływ krwi przez serce. Kiedy serce bije, słyszysz charakterystyczne dźwięki ( tony serca). Są one spowodowane zamykaniem się zastawek. 5. Medyczne zastosowanie tkanek Tkanki oka Tkanka Zastosowania Korzyść dla biorcy Rogówka Zastępuje zniszczoną lub chorą rogówkę. Zabezpiecza przed utratą wzroku, częściej pozwala przywrócić widzenie Twardówka Operacje naprawcze powieki. Wzmacnia ściany oka. Operacje naprawcze błony bębenkowej ucha. Przywrócenie słuchu. Zapobieganie utraty wzroku. Tkanki serca i naczyń Tkanka Zastosowanie Korzyść dla biorcy Zastawki serca Wymiana zastawek uszkodzonych na skutek wrodzonych wad serca lub nabytych. Najczęściej biorcy to dzieci z wrodzonymi wadami serca. Tętnice Przywrócenie U osób z miażdżycą prawidłowego krążenia w kończyn zabezpiecza sercu lub w kończynach. przed amputacją niedokrwioną części ciała. Krew 9 na 10 ludzi dożywających 80 lat wymaga przetoczenia jednego ze składników krwi. Zabezpiecza prawidłową funkcję układu krążenia. Szpik kostny Szpik kostny daje szanse na odtworzenie prawidłowego tworzenia ciałek krwi u biorcy Pozwala na wyleczenie chorób nowotworowych krwi np.: białaczki limfatycznej. Kości i tkanki łączne Tkanka Zastosowanie Korzyść dla biorcy Kość udowa Rekonstrukcja kości Przyśpiesza gojenie złamań, usuniętych z powodu guza, po chroni przed amputacją np.: złamaniu. nogi, przywraca zdolność samodzielnego chodzenia Więzadła Operacje naprawcze barku, ścięgna Achillesa. Przywraca zdolność wykonywania codziennych czynności. Inne tkanki Tkanka Zastosowanie Korzyść dla biorcy Skóra Osoby oparzone: Naturalna bariera zabezpiecza przed ochronna przed infekcjami, utratą ciepła i otoczeniem. Zabezpiecza płynów, zmniejsza proces gojenia ran. bliznowacenie ran – do czasu odnowienia się skóry. 6.Warunki powodzenia przeszczepu: Zgodność tkankowa Właściwy dobór dawcy i biorcy Odpowiednie leczenie immunosupresyjne Umiejętność rozpoznania i leczenia procesu odrzucania narządu przez organizm biorcy Zapobieganie powikłaniom i ich leczenie 7. Typy dawców Stan dawcy Charakterystyka Charakterystyk a pobrania Kto jest biorcą Dawca zmarły śmiercią mózgową Osoba, u której stwierdzono brak funkcji pnia mózgu. Jest to ośrodek w mózgu, odpowiedzialny za spontaniczne oddychanie człowieka. Dochodzi do nieodwracalnego uszkodzenia struktur mózgu. Czynność serca i oddychanie jest możliwe do podtrzymania przez krótki czas przy pomocy aparatury medycznej. Pozwala to na dopływ krwi i tlenu do głównych narządów Narządy i tkanki Narządy są przeszczepiane pacjentom z nieuleczalnymi chorobami: serca,płuc,wątroby,nerek,trzustki. Przeszczepem tkanki ratującym życie może być, np.: przeszczep skóry ciężko poparzonej osobie czy wszczepienie zastawki serca dziecku z wadą wrodzoną serca. Dawca zmarły śmiercią sercową Osoba, u której doszło do zatrzymania pracy serca i oddychania. Zabiegi reanimacyjne są nieskuteczne Narządy i tkanki W Polsce prawo nie pozwala na pobranie narządów po zatrzymaniu krążenia. W krajach, w których dozwolone jest pobranie narządów od osób z niebijącym sercem, np.: Holandia,Hiszpania, pula narządów do przeszczepu powiększa się o 25% Dawca żywy Najczęściej to osoba z rodziny biorcy. Również bliscy lub przyjaciele deklarują gotowość oddania narządu chorej osobie. Nerka lub płat wątroby oraz szpik kostny Nerka: Oddanie jednej nerki będąc zdrową osobą niesie ze sobą minimalne ryzyko dla dawcy. Jedna nerka z powodzeniem zapewnia prawidłową funkcję organizmu.. Wątroba: wątroba dawcy płata wątroby po pewnym czasie regeneruje się. Szpik kostny: Po 2-3 tyg. od pobrania szpik kostny przeszczepiony biorcy produkuje ciałka krwi. Biorcami są ludzie chory na białaczkę lub nowotwory szpiku kostnego 8.Zawody związane z transplantacją Chirurg transplantolog Dietetyk Farmakolog Immunolog Koordynator transplantacyjny Laborant Lekarz hepatolog / kardiolog / nefrolog Pielęgniarka Radiolog Chemik Religie o dawstwie Religia Na TAK Buddyzm + Hinduizm + Islam + Judaizm + Katolicyzm + Prawosławie + Świadkowie Jehowy Na NIE + Czy w Polsce pobieranie narządów jest odpłatne? Odpłatne pobieranie narządów jest w Polsce zabronione prawem i karalne. Za pobrane od żywego dawcy lub ze zwłok ludzkich komórki, tkanki i narządy nie można żądać ani przyjmować zapłaty lub innej korzyści majątkowej. Karą grzywny do 5.000 zł. jest zagrożony każdy kto rozpowszechnia ogłoszenia o odpłatnym zbyciu, nabyciu lub o pośredniczeniu w odpłatnym zbyciu lub nabyciu komórek, tkanek i narządów w celu ich przeszczepiania… … każdy kto w celu uzyskania korzyści majątkowej nabywa lub zbywa cudze komórki, tkanki i narządy, pośredniczy w ich nabyciu lub zbyciu bądź bierze udział w przeszczepianiu pozyskanych wbrew przepisom ustawy komórek, tkanek lub narządu, pochodzących od żywego człowieka lub ze zwłok ludzkich, polega karze pozbawienia wolności do lat 3. Dodatkowo jeżeli sprawca uczynił sobie z popełnienia przestępstwa stałe źródło dochodu, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. A Ty, co możesz zrobić?... Możesz je… • • • • Pobrać… obejrzeć… wyrzucić… lub podpisać… Wypełniony druczek nosimy przy sobie w dokumentach np. obok dowodu osobistego, prawa jazdy itp. Wcześniej jednak pamiętajmy, że należy pokazać go najbliższym by znali nasze intencje. „ Transplantacja zakłada uzyskanie wcześniejszej, jasno wyrażonej, dobrowolnej i w pełni świadomej zgody dawcy… na darowanie bez wynagrodzenia, części swego ciała dla przywrócenia zdrowia lub lepszej jakości życia innej osobie”… Jan Paweł II Dziękujemy za uwagę.
