Pytania na EGZAMIN INŻYNIERSKI z Inżynierii Procesowej na kierunku TŻiŻCz, UP P-ń 2014/15 1. Przez przewód o przekroju kołowym, o osi poziomej i zmiennej średnicy (D i d) odbywa się izotermiczny, ciągły przepływ cieczy (patrz rysunek). Przewód jest całkowicie wypełniony cieczą, a jej przepływ odbywa się ruchem ustalonym. Wyjaśnij prawo ciągłości strugi. Zakładając, że znana jest prędkość ū2 przepływu cieczy na odcinku przewodu o średnicy d, przedstaw zastosowanie równania ciągłości strugi do określenia prędkości przepływu cieczy w części przewodu, o średnicy D. 2. Przedstaw równanie Bernoulliego dla płynu rzeczywistego, przepływającego ruchem izotermicznym i ustalonym przez dwa przekroje przewodu o zmiennej średnicy (na rysunku to przekroje 1-1 i 2-2). Jakie rodzaje energii reprezentują poszczególne składniki tego równania? 3. Do strugi płynu płynącego przewodem prostoliniowym o stałej średnicy przez kapilarę o niewielkiej średnicy wprowadzono w osi przewodu barwną ciecz. Zachowanie wprowadzonej cieczy zostało przedstawione na rysunkach a i b: − nazwij rodzaj ruchu płynu rzeczywistego na danym rysunku, − dla każdego rodzaju ruchu podaj charakterystyczne cechy, − przedstaw kryterium pozwalające określić rodzaj ruchu przepływającego płynu wraz z wyjaśnieniem użytych symboli i zakresami wartości rozgraniczających poszczególne rodzaje ruchu. 4. Przez przewód o stałej średnicy, w którym zamontowano zawór, przepływa płyn rzeczywisty: − nazwij i podaj źródła oraz miejsce występowania oporów przepływu, wywołujących straty ciśnienia podczas przepływu płynu rzeczywistego przez przewód na odcinku 1-2 (patrz rysunek ∆pstr); − przedstaw ogólnie (bez zapisywania szczegółowych zależności) sposób wyznaczenia całkowitych strat ciśnienia. a) b) 5. W obliczeniach dotyczących procesu przenikania ciepła przez przegrodę płaską w stanie ustalonym wykorzystywane są trzy poniższe współczynniki – wyjaśnij je (podaj przyjęty symbol, jednostkę i opis słowny jednostki zgodnie z układem SI): 1) Współczynnik przewodzenia ciepła 2) Współczynnik wnikania ciepła 3) Współczynnik przenikania ciepła 6. W pobliżu przegrody płaskiej ze szkła, w kilku punktach na osi prostopadłej do powierzchni przegrody, zmierzono wartości temperatury i wykonano przedstawiony profil temperatury, obrazujący przenikanie ciepła w stanie ustalonym (temperatury płynów 1 i 2 nie zmieniają się w czasie). Współczynnik przewodzenia ciepła dla szkła można przyjąć równy 1 W/(m·K). Wyznacz: (a) gęstość strumienia ciepła przenikającego między ośrodkami płynnymi oddzielonymi przegrodą z ciała stałego, (b) wartość współczynnika wnikania ciepła z przegrody do ośrodka płynnego 2. 7. Przeanalizuj zmiany entalpii wody podczas jej ogrzewania izobarycznego, w wyniku którego, woda–ciecz ulega przemianie fazowej w parę przegrzaną. Analizę przeprowadź posługując się wykresem zmian temperatury substancji podczas ogrzewania. Odpowiedź powinna zawierać nazwy cieczy i pary oraz wzory na entalpię dla ważnych wartości i zakresów zmian temperatury. czas ogrzewania 8. W wymienniku ciepła typu rura w rurze schładzana jest ciecz spożywcza (np. mleko). Parametry obu nośników ciepła, cieczy spożywczej i czynnika chłodzącego przedstawiono na rysunku (podano wartości przybliżone w celu ułatwienia obliczeń). Oblicz strumień ciepła opuszczającego ten wymiennik do otoczenia. Uwaga: symbole t gin i t gout oznaczają temperaturę gorącego nośnika ciepła, wlotową i wylotową, a t zin i t zout , temperaturę zimnego nośnika ciepła, też wlotową i wylotową. 9. Narysować wykresy zmian temperatury wzdłuż wymienników ciepła przedstawionych na poniższych schematach. Przebieg tych wykresów zależy od stanu cieplnego nośników ciepła: oddającego ciepło (indeks g – gorący) oraz pobierającego ciepło (indeks z -zimny). Stan cieplny określają parametry nośników, których symbole przedstawione są na schematach. Określić stan skupienia nośników na wlocie i wylocie wymiennika ciepła w poszczególnych przypadkach. Uwaga: symbole t gin i t gout oznaczają temperaturę gorącego nośnika ciepła, wlotową i wylotową, a t zin i t zout , temperaturę zimnego nośnika ciepła, też wlotową i wylotową. 10. Przedstaw sposób wyznaczania współczynnika wnikania ciepła (dla warunków wymiany ciepła, w których Bi<0,1) przy wykorzystaniu następujących równań różniczkowych nieustalonego przewodzenia ciepła: (a) modelu o parametrach skupionych, (b) prawa stygnięcia Newtona, − − dt (τ ) A ⋅ α = ⋅ [t (τ ) − t ∞ ], dτ m ⋅ cp dts (τ ) 1 = ⋅ [ts (τ ) − t ∞ ]. τC dτ 11. Przedstaw bilans cieplny wyparki jednodziałowej o działaniu ciągłym do zagęszczania przez odparowywanie wody w temperaturze wrzenia; - uzupełnij schemat i zaznacz strumienie cieplne, ciepła wprowadzanego do wyparki i opuszczającego wyparkę. Oznaczenia: D, G i W – strumienie masy Indeksy dolne: 0 i 1: dot. surowca i koncentratu D i W: dot. czynnika grzejnego i pary wtórnej Indeksy górne: „” : parametry pary nasyconej suchej ‘ : parametry cieczy nasyconej W G0 D·i” G1 12. Przedstaw zależność na jednostkowe zapotrzebowanie na parę grzejną w procesie zagęszczania roztworów w wyparce rzeczywistej i teoretycznej – uwzględniając bilans cieplny procesu w postaci: D ⋅ iD'' + G0 ⋅ cG 0 ⋅ tG 0 = D ⋅ iD' + (G0 ⋅ cG 0 − W ⋅ cw ) ⋅ tG1 + W ⋅ iw'' + qotocz Odpowiedź powinna zawierać m.in. - uproszczony schemat ideowy procesu z zaznaczonymi strumieniami cieplnymi, - równania jednostek dla strumieni cieplnych związanych z parą i surowcem; Indeksy dolne: 0 – parametry surowca; D Indeksy górne: 1 – parametry ………………… – parametry …………………........… ; W – parametry ……………..… „” – ………………………………….. ; ‘ – …………………………….…….. 13. Przedstaw graficzną metodę wyznaczania szybkości suszenia w dowolnie wybranym punkcie przedstawionej krzywej suszenia. Odpowiedź powinna też zawierać uzupełnienie opisu osi. u [kgH2O /kgss] 14. Wyjaśnij etapy procesu suszenia konwekcyjnego plasterków wykrojonych z owoców lub warzyw - przy wykorzystaniu dwóch krzywych charakteryzujących kinetykę suszenia, przedstawionych na rysunku. du/dτ [kgH2O /(kgss·s)] Odpowiedź powinna zawierać uzupełnienie rysunku (nazwy krzywych, opis osi, charakterystyczne wartości). t °C 15. Przedstaw sposób wyznaczania zapotrzebowania na strumień masy powietrza suchego ( L ) dla adiabatycznego procesu suszenia konwekcyjnego o działaniu ciągłym, w wariancie normalnym. Załóż, że znane są następujące parametry powietrza: t0, φ0, t1ad, φ2 oraz strumień masy i wilgotność surowca Gin, win jak również wilgotność suszu wout. Ponadto: - dokończ schemat blokowy suszarki, - narysuj linie podgrzewania i nawilżania powietrza na wykresie i-x, - zaznacz punkty charakteryzujące czynnik suszący (np. 0, 1ad, 2), zarówno na schemacie jak i na wykresie. dokończ schemat ideowy procesu 0 ● [kJ /kgsp] 16. Wyznacz jednostkowe zużycie energii dla adiabatycznego procesu suszenia konwekcyjnego o działaniu ciągłym, w wariancie normalnym. Wykorzystaj wykres i-x. Podaj wartość przybliżoną lub wynik w postaci ułamka. Temperatura czynnika suszącego na wlocie i wylocie z suszarki to odpowiednio 16°C i 28°C, a jego wilgotność względna w tych miejscach odpowiednio 60% i 70%. Dokończ schemat blokowy procesu. 17. Przedstaw podstawowe pojęcia i prawa wykorzystywane w procesach destylacji. Uzupełnij zdania: (a) stan równowagi międzyfazowej para-ciecz to stan, w którym …. przykładem jest …. (b) prawo Raoulta dla roztworów doskonałych w formie wzoru z wyjaśnieniem użytych symboli można zapisać: (c) lotność bezwzględną i lotność względną można przedstawić następująco: 18. Uzupełnij diagram fazowy ciecz-para dla roztworu doskonałego i przedstaw na nim, oraz na uproszczonym schemacie aparatury, charakterystykę procesu destylacji prostej. Zaznacz jak zmienia się skład roztworu, a jak destylatu. Temperatura nasycenia roztworu zmienia się od tp do tk. 19. Wyjaśnij wymianę ciepła i masy między pęcherzykiem pary i cieczą mieszaniny dwuskładnikowej o nieograniczonej wzajemnej rozpuszczalności na półce kolumny rektyfikacyjnej. Wyjaśnij też mechanizm wzbogacania par w SBL. Wykorzystaj i uzupełnij rysunek. 20. Wyznacz teoretyczną liczbę półek kolumny rektyfikacyjnej w taki sposób, aby z surówki destylacyjnej o składzie xF = 0,4 [mol/mol], przy założonym stopniu deflegmacji Rrob = 3, otrzymywać destylat o składzie xD = 0,8 [mol/mol] i ciecz wyczerpaną o składzie xb = 0,1 [mol/mol]. Załóż, że surówka dopływa do kolumny w stanie wrzenia. Wykorzystaj poniższy wykres równowagi. Wyznacz linie operacyjne dla przestrzeni między-półkowych wiedząc, że y(0) = xD/(Rrob + 1). Zaznacz na wykresie punkty 1G, 1C, 2G, 2C widoczne na schemacie. Oznaczenia: 1 i 2 to stopnie koncentracji (półki) licząc od góry. 21. Wykorzystaj niżej przedstawione 1-sze prawo dyfuzji Ficka, i wyjaśnij, jakie wielkości fizyczne mają wpływ na zwiększenie szybkości suszenia konwekcyjnego w złożu fluidalnym, w porównaniu z suszeniem w złożu nieruchomym. Poniższe równanie opisuje wnikanie masy pary wodnej w warstwie granicznej tuż przy powierzchni suszonego materiału w okresie stałej szybkości suszenia. m& pw A = −D Uwaga, wyjaśnij użyte symbole i ich jednostki. ∆p pw ∆z 22. Na załączonym trójkącie Gibbsa zilustrować przebieg ekstrakcji dwustopniowej współprądowej w układzie ciecz-ciecz. Objaśnić, jakie substancje biorą udział w procesie, ich symbole nanieść na schemat aparatury. 23. Przedstaw graficznie rozkład ciśnienia cieczy wzdłuż warstwy osadu w procesie filtracji oraz zapisz ogólne równanie szybkości filtracji i określ wpływ poszczególnych parametrów na szybkość procesu. = --------------------- 24. Korzystając z poniższego schematu przedstaw mechanizm separacji membranowej oraz zdefiniuj wszystkie strumienie wchodzące w skład układu membranowego. Podaj zalety stosowania procesów separacji membranowej w przemyśle spożywczym. Membrana