Historia sztuki polskiej - Zakład Historii Sztuki i Kultury

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Prowadzący: dr Aleksander Jankowski
Jednostka prowadząca kierunek: Wydział Humanistyczny
Kierunek: Historia – studia magisterskie
Specjalność: Promocja Dziedzictwa Kulturowego
Nazwa przedmiotu: Historia sztuki polskiej
Przedmioty wprowadzające i wymagania wstępne: brak
Liczba godzin: 15 W + 30 K
System studiów: studia stacjonarne
Rok: V
Semestr: 10
9.
Liczba punktów ECTS:
10. Forma zaliczenia: egzamin
Warunki zaliczenia: aktywny, wykazujący znajomość literatury przedmiotu udział w
zajęciach; przygotowanie referatu na zadany temat, kolokwium
11. Metody dydaktyczne: wykłady, wizualizacje poglądowe, dyskusje problemowe,
analizy struktury i treści wybranych dzieł sztuki
12. Treści nauczania:
Charakterystyka procesów ewolucyjnych sztuki polskiej z uwzględnieniem
europejskich źródeł inspiracji i czynników kulturotwórczych. Periodyzacja sztuki polskiej.
Procesy ewolucyjne sztuki jako wyraz procesów kulturowej unifikacji Polski z łacińską
Europą. Uwarunkowania procesu adaptacji i rozwoju sztuki i kultury chrześcijańskiej w
Polsce wczesnopistowskiej. Renesans ottoński a sztuka polska. Teologia polityczna w
programach architektonicznych państwa wczesnopiastowskiego (palatia, empory pańskie we
wnętrzach
sakralnych,
kościoły
bicefaliczne).
Treści
ideowe
plastyki
wczesnośredniowiecznej: Drzwi gnieźnieńskie, tympanony fundacyjne (śląskie i kujawskie),
kolumny strzelneńskie, etc. Architektura romańska na Kujawach (Strzelno, Kruszwica,
Inowrocław, Kościelec Kujawski, etc.). Gotyk w Polsce. Sztuka cechowa gotyku i jej
europejskie źródła inspiracji. Architektura zamków krzyżackich. Katedry gotyckie w Polsce.
Treści ideowe plastyki gotyckiej (Hodegetria jasnogórska, obraz Madonny z różą z
bydgoskiej katedry, etc.). Wit Stwosz w Polsce. Renesans Południa i Północy a renesans w
Polsce. Treści ideowe Kaplicy Zygmuntowskiej. Nowożytna sztuka sepulkralna (nagrobki,
epitafia, portret trumienny, etc.). Sztuka polska służbie reformacji. Manieryzm włoski i
niderlandzki w sztuce polskiej. Sztuka jako oręż kontrreformacji. Barok, regencja i rokoko w
sztuce polskiej. Klasycyzmy w sztuce XVIII i XIX w. Malowane dzieje narodu i państwa
polskiego. Sztuka XIX w. jako medium kształtowania postaw patriotycznych. Neostyle w
architekturze polskiej. Sztuka polska ok. 1900 r. Socrealizm w sztuce polskiej. Siedziba
pańska w ewolucji. Portret w ewolucji. Drewniana architektura sakralna w ewolucji.
Podstawowa literatura:
 A. Miłobędzki, Zarys dziejów architektury w Polsce, Warszawa 2000
 J. Kębłowski, Dzieje sztuki polskiej, Warszawa 1987
 L. Kalinowski, Sztuka przedromańska i romańska w Polsce a dziedzictwo
karolińskie i ottońskie, [w: ] idem: Speculum artis. Treści dzieła sztuki
średniowiecza i renesansu, Warszawa 1989
 T. Mroczko, Polska sztuka przedromańska i romańska, Warszawa 1978
 L. Kalinowski, Treści ideowe i estetyczne Drzwi gnieźnieńskich, w: L.
Kalinowski, Speculum artis... (jw.)
 Z. Świechowski, Architektura romańska w Polsce, Warszawa 2000
 J. Kębłowski, Polska sztuka gotycka, Warszawa 1983
 Architektura gotycka w Polsce, t. 1-4, pod red. M. Arszyńskiego i T. Mroczko,
Warszawa 1995
 P. Mrozowski, Gotyckie tablice erekcyjne i romańskie tympanony fundacyjne
jako wyraz odmiennej sytuacji prawnej fundatorów, [w:] Mecenas.
Kolekcjoner. Odbiorca, pr. zb., Warszawa 1984
 Malarstwo gotyckie w Polsce, pod. red. A. S. Labudy, K. Secomskiej, t.1-3,
Warszawa 2004
 A. Jankowski, Średniowieczne malarstwo ścienne u progu reformacji. StylIkonografia-Funkcje, Bydgoszcz 2005
 A. Jankowski, Drogi i bezdroża badań nad późnogotyckim obrazem
>Madonna z różą < z bydgoskiej konkatedry, „Kronika Bydgoska”, XX,
Bydgoszcz 2003
 E. Śnieżyńska-Stolot, Geneza, styl i historia obrazu M. B. Częstochowskiej,
„Folia Historiae Artium”, XI, 1973
 T. Grzybkowska, Ikona M. B. Częstochowskiej. Od Andegawenów do
Jagiellonów, [w:] Podług Nieba i zwyczaju polskiego. Studia z historii
architektury, sztuki i kultury..., Warszawa 1988
 H. Kozakiewiczowa, Renesans i manieryzm w Polsce, Warszawa 1978
 J. Białostocki, Renesans polski i renesans europejski, [w:] Renesans. Sztuka i
ideologia, Warszawa 1976
 M. Zlat, Leżące figury zmarłych w polskich nagrobkach XVI w., [w:] Treści
dzieła sztuki, pr. zb., Warszawa 1969
 Sztuka w służbie kontrreformacji, pr. zb., Lublin 1998
 M. Kaleciński, Antyprotestanckie aspekty malarstwa doby potrydenckiej, [w:]
Sztuka i dialog wyznań w XVI i XVII w., Warszawa 2000
 M. Karpowicz, Sztuka polska XVII wieku, Warszawa 1983
 M. Karpowicz, Sztuka polska XVIII wieku, Warszawa 1985
 M. Karpowicz, Barok w Polsce, Warszawa 1988
 A. Jankowski, Myśl augustiańska w programie ikonograficznym barokowych
malowideł ściennych w wielkopolskim kościele drewnianym, „Biuletyn Historii
Sztuki”, 3-4, Warszawa 2004
 St. Lorentz, A. Rottermund, Klasycyzm w Polsce, Warszawa 1984
 Sztuka XIX wieku w Polsce, Warszawa 1979
 A. K. Olszewski, Dzieje sztuki polskiej 1890-1980, Warszawa 1988
 J. Bogucki, Sztuka Polski Ludowej, Warszawa 1983
 I. Tłoczek, Polskie budownictwo drewniane, Wrocław-Warszawa-KrakówGdańsk 1980
 A. Jankowski, Kościoły drewniane o zdwojonej konstrukcji ścian, Bydgoszcz
2009
 T. Chrzanowski, Portret staropolski, Warszawa 1995
 T. Dobrzeniecki, Geneza polskiego portretu trumiennego, [w:] Portret.
Funkcja-Forma-Symbol, Warszawa 1990
 Dwór polski. Zjawisko historyczne i kulturowe, Warszawa 2000
Literatura uzupełniająca:

Historia sztuki polskiej w zarysie, t. 1-3, pod red. T. Dobrowolskiego, Wł.
Tatarkiewicza, Kraków1962(i kolejne wydania)

Sztuka przedromańska i romańska w Polsce do schyłku XIII w., t. 1-2, pod red.
M. Walickiego, Warszawa 1971

Polska na przełomie I i II tysiąclecia, Poznań 2001

M. Karpowicz, Sztuki polskiej drogi dziwne, Bydgoszcz 1994

Sztuka i ideologia XIII w., pod red. P. Skubiszewskiego, Warszawa 1974

Sztuka i ideologia XIV w., pod red. P. Skubiszewskiego, Warszawa 1975

Sztuka i ideologia XV w., pod red. P. Skubiszewskiego, Warszawa 1978

J. Frycz, Architektura zamków krzyżackich, [w:] Sztuka Pobrzeża Bałtyku, pr.
zb., Warszawa 1978

Portret. Funkcja-Forma-Symbol, pr. zb. Warszawa 1990

K. Cieślak, Kościół cmentarzem. Sztuka nagrobna w Gdańsku XV-XVIII w.,
Gdańsk 1992

K. Cieślak, Epitafia obrazowe w Gdańsku (XV – XVIII w.), WrocławWarszawa-Kraków 1993

A. Jankowski, XVIII-wieczne przeobrażenia zespołu klasztornego w Strzelnie,
(w: ) „Prace Komisji Historii BTN”, t. XVII , Bydgoszcz 2002

T. Żuchowski, Patriotyczne mity i toposy, Poznań 1991

M. Bryl, Cykle Artura Grottgera, Poznań 1994

J. Krawczyk, Matejko i historia, Warszawa 1990

J. Wołek, Alegoria Polski Jana Matejki, [w:] Sztuka XIX w. w Polsce,
Warszawa 1979

E. Możejko, Realizm socjalistyczny. Teoria. Rozwój. Upadek, Kraków 2001