opis i standard kwalifikacji dla zawodu
advertisement
Załącznik 1b STANDARD KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH ZAWÓD SPECJALISTA DO SPRAW ROZWOJU ZAWODOWEGO - 342 390 maj 2005 1 SPIS TREŚCI INFORMACJA O AUTORACH ......................................................................................................................... 3 WPROWADZENIE ............................................................................................................................................... 4 SŁOWNIK POJĘĆ ............................................................................................................................................... 5 1. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU ......................................................................... 7 2. SYNTETYCZNY OPIS ZAWODU ........................................................................................................... 9 3. STANOWISKA PRACY ........................................................................................................................... 10 4. ZADANIA ZAWODOWE ......................................................................................................................... 11 5. SKŁADOWE KWALIFIKACJE ZAWODOWE .................................................................................... 12 6. KORELACJA MIĘDZY ZADANIAMI A SKŁADOWYMI KWALIFIKACJAMI ZAWODOWYMI ............................................................... 12 7. KWALIFIKACJE PONADZAWODOWE .............................................................................................. 14 8. SPECYFIKACJA KWALIFIKACJI OGÓLNOZAWODOWYCH, PODSTAWOWYCH I SPECJALISTYCZNYCH DLA ZAWODU ...................................................... 15 2 Informacja o AUTORACH Projekt standardu kwalifikacji zawodowych dla zawodu: specjalisty do spraw rozwoju zawodowego został opracowany przez zespół autorski w składzie: – mgr Zofia Sepkowska – Ekspert Kluczowy Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego Wykonawcy: – mgr Krystyna Kielan Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego – mgr inż. Alicja Oleska, Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego – mgr Maria Wajgner Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 w Łodzi OPINIA ZEWNĘTRZNA: – Departament Rynku Pracy w MGiP, – mgr Hanna Chodorowska Powiatowy Urząd Pracy Nr 1 w Łodzi 3 WPROWADZENIE Członkostwo Polski w Unii Europejskiej oraz nowe regulacje prawne wynikające z ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz zmiany w strukturze administracji rządowej sprawiły, że Polskie Służby Zatrudnienia (PSZ) stanęły w obliczu nowych wyzwań i uwarunkowań na drodze właściwej realizacji zadań. Również złożona sytuacja na rynku pracy powoduje, że wzrasta zarówno liczba osób objętych usługami PSZ, jak też liczba i zróżnicowanie zadań poszczególnych grup pracowników tych służb. Zmienia się też zakres świadczonych usług, gdyż główne kierunki krajowej polityki zatrudnienia w dużej mierze podporządkowane są założeniom Europejskiej Strategii Zatrudnienia. Te i wiele innych przesłanek stawiają wymóg wypracowania systemowych rozwiązań w celu podnoszenia jakości usług świadczonych przez PSZ oraz rozwijania kompetencji pracowników, niezbędnych do zapewnienia tej jakości w wymiarze co najmniej europejskim. Podstawę do stworzenia odpowiedniego systemu rozwoju zasobów ludzkich w PSZ, tak jak i w innych obszarach zawodowych, stanowią standardy kwalifikacji zawodowych. Pozwalają one na lepsze powiązanie celów i treści kształcenia oraz szkolenia zawodowego z pracą zawodową, a także zachowanie określonej jakości oferowanych form szkolenia, niezależnie od miejsca jego realizacji. Wprowadzenie standardów kwalifikacji zawodowych do systemu prawnego i organizacyjnego sprzyja również podniesieniu przejrzystości i jakości przygotowania zawodowego oraz porównywalności świadectw i dyplomów na europejskim, wspólnym rynku pracy. Standardy kwalifikacji zawodowych mogą być również wykorzystywane przez samych pracodawców chociażby w zakresie wartościowania pracy lub w procesie dobierania odpowiednich pracowników do powierzanych zadań na poszczególnych stanowiskach pracy. W Polsce proces tworzenia systemu budowy standardów kwalifikacji zawodowych rozpoczął się w 1998 r. i w okresie do końca 2003 r. opracowano łącznie 48 standardów kwalifikacji zawodowych, w tym dwa z obszaru PSZ: dla pośrednika pracy oraz dla doradcy zawodowego. Podkreślić jednak należy, że były to prace pilotażowe, a wypracowane standardy odnosiły się do prac wykonywanych w wymienionych zawodach, tak w służbach publicznych, jak i prywatnych agencjach pośrednictwa pracy oraz doradztwa personalnego. Biorąc pod uwagę zmiany, o których wspomniano powyżej, a szczególnie nowe podstawy prawne funkcjonowania PSZ, zdecydowano o potrzebie zweryfikowania wcześniej opracowanych standardów oraz opracowania nowych – dla pozostałych czterech grup pracowniczych, wyszczególnionych w rozdziale 17 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, to znaczy: specjalisty ds. rozwoju zawodowego, specjalisty ds. programów, lidera klubu pracy, pracownika krajowej sieci EURES. Niniejszy standard został opracowany dla zawodu specjalista ds. rozwoju zawodowego. 4 SŁOWNIK POJĘĆ STANDARD KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH – ZAWÓD – ZADANIE ZAWODOWE – Logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyraźnie określonym początku i końcu. Układ czynności zawodowych powiązany jednym celem działania, kończący się określonym wytworem, usługą lub istotną decyzją. ZADANIA TECHNOLOGICZNE (WYKONAWCZE) – Dotyczą metod stosowanych na stanowisku pracy i/lub związane są z określona procedurą. Mogą odnosić się zarówno do procesu technologicznego (technologii wytwarzania), jak tez do sposobu (technologii) świadczenia usług, postępowania według określonych zasad i procedur. ZADANIA ORGANIZACYJNE – Dotyczą organizacji i planowania pracy na własnym stanowisku, w relacji ze stanowiskami współpracującymi. Łączą zakresy prac z zakresami odpowiedzialności. ZADANIA KIEROWANIA I WSPÓŁPRACY – Dotyczą współpracy w zespole pracowniczym, kierowania zespołem, organizowania pracy zespołu, współpracy z przełożonymi, kooperantami i otoczeniem przedsiębiorstwa. ZADANIA KONTROLI I OCENY JAKOŚCI – Dotyczą samokontroli wykonanych prac lub świadczonych usług, kontrolowania pracy podległych pracowników, oceny jakości wyrobów i usług, obowiązków związanych z procedurami systemu zapewniania jakości w jednostce organizacyjnej. KWALIFIKACJE ZAWODOWE – Układ umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych niezbędnych do wykonywania zestawu zadań zawodowych. PEŁNE KWALIFIKACJE ZAWODOWE SKŁADOWE KWALIFIKACJE ZAWODOWE – Zbiór składowych kwalifikacji zawodowych. – Jeden obszar kwalifikacji wchodzących w skład zbioru pełnych kwalifikacji zawodowych. Układ umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych niezbędnych do wykonywania wycinka zawodu, czyli jednego lub kilku pokrewnych zadań zawodowych wchodzących w skład zawodu. Potwierdzenie posiadania wszystkich kwalifikacji składowych w zawodzie jest podstawą do uznania prawa pracownika do wykonywania zawodu. KWALIFIKACJE – Układ umiejętności, wiadomości i cechy psychofizycznych wspólnych dla branży gospodarki, do której należy zawód poddany standaryzacji. Są to te kwalifikacje, które tworzą podstawę mobilności zatrudnieniowej pracownika na rynku pracy w najbliższym obszarze zawodowym, zdefiniowanym jako zbiór zawodów pokrewnych. – KWALIFIKACJE OGÓLNOZAWODOWE Układ umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych, który warunkuje wykonywanie typowych zadań zawodowych w określonym zawodzie. Układ ten jest wspólny dla wszystkich kwalifikacji składowych wyodrębnionych w standardzie dla zawodu. PONADZAWODOWE (WSPÓLNE DLA KWALIFIKACJI SKŁADOWYCH) Norma minimalnych wymagań kwalifikacyjnych dla zawodu określonego w klasyfikacji zawodów i specjalności, akceptowana przez przedstawicieli kluczowych partnerów społecznych partycypujących w gospodarce i rynku pracy, zatwierdzona przez ministra ds. pracy, podana w układzie pięciu poziomów kwalifikacji, z wyodrębnieniem typowych zadań zawodowych i typowych stanowisk pracy. Standard zawiera wyszczególnienie: kwalifikacji składowych, kwalifikacji ponadzawodowych, kwalifikacji wspólnych dla zawodu (ogólnozawodowych), kwalifikacji podstawowych dla zawodu, kwalifikacji specjalistycznych dla zawodu. Zbiór zadań zawodowych wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wymagających od pracownika odpowiednich kwalifikacji zawodowych. Towarzyszy im zbiór składowych kwalifikacji zawodowych, które razem dają pełne kwalifikacje uprawniające do wykonywania zawodu. 5 KWALIFIKACJE PODSTAWOWE DLA ZAWODU – Układ umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych, który umożliwia efektywne wykonywanie zadań zawodowych charakterystycznych dla jednej lub kilku kwalifikacji składowych wyodrębnionych dla zawodu. KWALIFIKACJE SPECJALISTYCZNE – Specyficzne, rzadziej występujące wymagania w zakresie umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych umożliwiających wykonywanie wyspecjalizowanych zadań i pełnienie nietypowych funkcji zawodowych. POZIOMY KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH – Są hierarchicznym układem kwalifikacji odzwierciedlającym stopień złożoności, odpowiedzialności i trudności zadań zawodowych i związanych z nimi wymagań kwalifikacyjnych. Mogą służyć do wartościowania pracy, budowania hierarchii pracowników, określania zakresów odpowiedzialności, definiowania poziomów kształcenia itp. Poziom 1 – Kwalifikacje niezbędne do wykonywania prostych, rutynowych zadań wykonywanych pod kierunkiem przełożonego, stanowiących podstawę do dalszych, bardziej specjalistycznych działań. Poziom 2 – Kwalifikacje niezbędne do wykonywania zadań w sytuacjach typowych. Niektóre zadania mogą być bardziej złożone i wymagać działań samodzielnych charakteryzujących się indywidualną odpowiedzialnością. Wymagana może być również umiejętność pracy w zespole. Poziom 3 – Kwalifikacje niezbędne do wykonywania zadań złożonych, zarówno w warunkach typowych jak i problemowych. Zadania charakteryzują się różnorodnością wykonywanych czynności, wymagają samodzielności i odpowiedzialności. Dotyczyć mogą również umiejętności kierowania pracą innych osób. Poziom 4 – Kwalifikacje niezbędne do wykonywania wielu różnorodnych, skomplikowanych zadań o charakterze technicznym, organizacyjnym lub specjalistycznym dla danego obszaru działalności zawodowej. Zadania wymagają wysokiej, osobistej odpowiedzialności i samodzielności, jak również umiejętności kierowania zespołem pracowników. Poziom 5 – Kwalifikacje niezbędne do wykonywania złożonych zadań, często w sytuacjach problemowych, wymagających podejmowania decyzji o znaczeniu strategicznym dla organizacji. Zadanie te związane są z pełną odpowiedzialnością za pracę i rozwój innych osób, a także wymagają umiejętności diagnozowania, analizowania, prognozowania, planowania oraz wdrażania nowych pomysłów do praktyki gospodarczej i społecznej. UMIEJĘTNOŚĆ ZAWODOWA – Zdolność do wykonania czynności prowadzących do zrealizowania zadania lub fragmentu zadania zawodowego. CZYNNOŚCI ZAWODOWE – Działania podejmowane w ramach zadania zawodowego i dające efekt w postaci realizacji celu przewidzianego w zadaniu zawodowym. Czynności mogą mieć charakter motoryczny lub intelektualny. WIADOMOŚCI – Zestaw informacji i procedur działania niezbędnych do wykonywania określonych czynności zawodowych. Stanowią niezbędny element kształtowania umiejętności zawodowych i są jednym z podstawowych składników wiedzy zawodowej. CECHY PSYCHOFIZYCZNE – Wrodzone lub nabyte cechy osobowości, talentu, charakteru oraz sprawności posługiwania się ciałem i zmysłami (zwłaszcza kończynami i receptorami wzroku, słuchu, dotyku, smaku itp.), niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych. STANOWISKO PRACY – Najmniejsza jednostka organizacyjna przedsiębiorstwa, miejsce pracy, część powierzchni produkcyjnej lub usługowej zajmowanej lub obsługiwanej przez pracownika w celu wykonywania powierzonej mu pracy – zadań zawodowych. 6 1. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU Przepisy ogólne Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001), Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 904), Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późniejszymi zmianami), Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jednolity Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926), Ustawa z dnia 26 listopada 1996 r. o finansach publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2003 r. Nr 15, poz.143), Ustawa z dnia 21 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. Nr 19, poz.177), Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz. U. Nr 128, poz. 1402), Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (tekst jednolity Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz.94), Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (Dz. U. Nr 109, poz.1158) Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz.U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) Przepisy szczegółowe Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 kwietnia 2002 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. Nr 63, poz. 571), Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr 265, poz. 2644), Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 kwietnia.2003 r. w sprawie rejestru agencji zatrudnienia (Dz. U. Nr 73 z 2003 r., poz. 665), Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 kwietnia 2004 r. w sprawie środków budżetu państwa przeznaczonych na aktywizację zawodową na rynku pracy (Dz. U. Nr 82, Poz. 755), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy na zatrudnienie, których stosowanie zwalnia z obowiązku wystąpienia o wydanie opinii o projekcie umowy, która będzie stanowić podstawę udzielania pomocy państwa (Dz. U. Nr 102, Poz. 1070), Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu oraz przygotowania zawodowego w miejscu pracy (Dz. U. Nr 185, Poz. 1912), Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 31 sierpnia 2004 r. w sprawie warunków i trybu refundacji ze środków Funduszu Pracy kosztów wyposażenia i doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego, przyznawania bezrobotnemu środków na podjecie działalności gospodarczej i refundowania kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa oraz wymiaru dopuszczalnej pomocy (Dz. U. Nr 196, Poz. 2018), 7 Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 6 października 2004 r. w sprawie rad zatrudnienia (Dz. U. Nr 224, Poz. 2281), Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 października 2004 r. w sprawie rejestru instytucji szkoleniowych (Dz. U. Nr 236, Poz. 2365), Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 10 listopada 2004 r. w sprawie refundacji ze środków Funduszu Pracy kosztów szkoleń oraz wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne od refundowanych wynagrodzeń (Dz. U. Nr 249, Poz. 2496), Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 26 października 2004 r. w sprawie wzorów dokumentów niezbędnych do utworzenia spółdzielni socjalnej (Dz. U. Nr 240, Poz. 2412), Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jednolity Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz.1650), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704). 8 2. SYNTETYCZNY OPIS ZAWODU Specjalista do spraw rozwoju zawodowego może wykonywać zadania związane z: - monitorowaniem rynku pracy dla zidentyfikowania potrzeb szkoleniowych, - planowaniem kierunków rozwoju zawodowego osób bezrobotnych, zagrożonych bezrobociem oraz poszukujących pracy, - planowaniem szkoleń dla osób bezrobotnych, zagrożonych bezrobociem oraz poszukujących pracy, - koordynowaniem organizacji i merytorycznym rozliczaniem szkoleń, - nadzorowaniem i oceną efektywności szkoleń. Specjalista do spraw rozwoju zawodowego pracuje w powiatowych jak i wojewódzkich urzędach pracy, co wynika z przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001), na stanowiskach: specjalista do spraw rozwoju zawodowego, samodzielny specjalista do spraw rozwoju zawodowego oraz kierownik komórki organizacyjnej ds. rozwoju zasobów ludzkich. W zależności od stanowiska zajmuje się organizowaniem szkoleń wynikających z potrzeb rynku pracy, planowaniem kierunków rozwoju zawodowego osób bezrobotnych i poszukujących pracy oraz inicjowaniem i realizowaniem przedsięwzięć szkoleniowych mających na celu złagodzenie m.in. negatywnych skutków zmieniającego się rynku pracy i rozwój zasobów ludzkich na regionalnym i lokalnym rynku pracy. W czasie wykonywania pracy współpracuje zarówno z partnerami wewnętrznymi: doradcą zawodowym, liderem klubu pracy, pośrednikiem pracy, jak i partnerami zewnętrznymi: pracodawcami, instytucjami (jednostkami) szkoleniowymi, powiatowymi i wojewódzkimi radami zatrudnienia, instytucjami rynku pracy i innymi. Ze względu na to, że praca w tym zawodzie wiąże się z bezpośrednimi kontaktami z wieloma ludźmi, cechą niezbędną do wykonywania zawodu jest łatwość nawiązywania kontaktów oraz wypowiadania się w mowie i piśmie. Praca ze specyficznym klientem, jakim jest osoba bezrobotna lub poszukująca pracy, wymaga ponadto cierpliwości, otwartości, spostrzegawczości, zrównoważenia, umiejętności postępowania z ludźmi, zdolności przekonywania, logicznego rozumowania. Ważna jest również zdolność koncentracji i podzielności uwagi, a także precyzja i logiczność wypowiedzi. Rodzaj wykonywanych zadań wymaga także odporności na stres, wytrwałości, systematyczności, zamiłowania do ładu i porządku, samodzielności, samokontroli i podejmowania szybkich i trafnych decyzji. 9 3. STANOWISKA PRACY Specjaliści ds. rozwoju zawodowego zatrudniani są na stanowiskach wykonawczych i kierowniczych związanych planowaniem rozwoju zawodowego i organizacją szkoleń. Typowe stanowiska pracy: - kierownik komórki organizacyjnej ds. rozwoju zasobów ludzkich, - samodzielny specjalista ds. rozwoju zawodowego, - specjalista ds. rozwoju zawodowego. Wymienione stanowiska pracy obejmują zarówno specjalistów, kierowników niższego oraz średniego szczebla. Tabela 1. Przyporządkowanie stanowisk pracy do poziomów kwalifikacji zawodowych Poziom kwalifikacji zawodowych 1 2 Typowe stanowiska pracy UWAGI - 3 Specjalista ds. rozwoju zawodowego 4 Samodzielny specjalista ds. rozwoju zawodowego Kierownik komórki organizacyjnej ds. rozwoju zasobów ludzkich 5 10 W praktyce funkcjonują aktualnie także inne nazwy stanowisk, na których wykonywane są zadania z analizowanego zakresu pracy, a mianowicie: organizator szkoleń, starszy inspektor powiatowy, starszy doradca zawodowy, samodzielny referent, referent, kierownik wydziału, kierownik referatu, kierownik działu poradnictwa, pośrednictwa i szkoleń bezrobotnych, kierownik działu poradnictwa zawodowego, szkoleń i aktywizacji zawodowej, kierownik komórki organizacyjnej ds. rozwoju zasobów ludzkich, inspektor powiatowy, inspektor ds. szkoleń i staży zawodowych, inspektor, doradca zawodowy. 4. ZADANIA ZAWODOWE Z-1. Analizowanie rynku pracy z punktu widzenia potrzeb szkoleniowych. Z-2. Planowanie kierunków rozwoju zawodowego. Z-3. Planowanie szkoleń i upowszechnianie planów szkoleniowych. Z-4. Finansowanie szkoleń. Z-5. Dokonywanie zakupów i rozliczanie szkoleń. Z-6. Tworzenie i wykorzystywanie komputerowych baz danych dotyczących szkoleń. Z-7. Przygotowywanie i realizacja projektów szkoleniowych. Z-8. Planowanie, organizowanie i finansowanie szkoleń dla pracowników PUP i WUP. Z-9. Rekrutacja i kwalifikowanie kandydatów na szkolenia. Z-10. Organizowanie szkoleń dla różnych grup klientów. Z-11. Koordynowanie działań w zakresie kształcenia ustawicznego. Z-12. Organizowanie stanowiska pracy. Z-13. Nawiązywanie współpracy z pracodawcami, którzy utworzyli fundusz szkoleniowy. Z-14. Nawiązywanie współpracy wewnętrznej w Urzędach Pracy. Z-15. Nawiązywanie współpracy z instytucjami zewnętrznymi. Z-16. Monitorowanie przebiegu szkoleń. Z-17. Ocenianie jakości i efektywności usług szkoleniowych. 11 5. SKŁADOWE KWALIFIKACJE ZAWODOWE K-1. Monitorowanie rynku pracy dla zidentyfikowania potrzeb szkoleniowych. K-2. Planowanie kierunków rozwoju zawodowego osób bezrobotnych, zagrożonych bezrobociem oraz poszukujących pracy. K-3. Planowanie szkoleń dla osób bezrobotnych, zagrożonych bezrobociem oraz poszukujących pracy. K-4. Koordynowanie organizacji i merytoryczne rozliczanie szkoleń. K-5. Nadzorowanie i ocena efektywności szkoleń. 6. KORELACJA MIĘDZY ZADANIAMI A SKŁADOWYMI KWALIFIKACJAMI ZAWODOWYMI Tabela 2. Korelacja między zadaniami zawodowymi a kwalifikacjami zawodowymi Kwalifikacje zawodowe Zadania zawodowe Z-1: Analizowanie rynku pracy z punktu widzenia potrzeb szkoleniowych. K-1 K-2 K-3 X X X X X X Z-2: Planowanie kierunków rozwoju zawodowego. Z-3: Planowanie szkoleń i upowszechnianie planów szkoleniowych. X Z-4: Finansowanie szkoleń. K-4 K-5 X X X X X Z-5: Dokonywanie zakupów i rozliczanie szkoleń. X Z-6: Tworzenie i wykorzystywanie komputerowych baz danych dotyczących szkoleń. X X Z-7: Przygotowywanie i realizacja projektów szkoleniowych. X X Z-8: Planowanie, organizowanie i finansowanie szkoleń dla pracowników PUP i WUP. Z-9: Rekrutacja i kwalifikowanie kandydatów na szkolenia. X X X X X X X X X X X X X X X Z-10: Organizowanie szkoleń dla różnych grup klientów. X X Z-11: Koordynowanie działań w zakresie kształcenia ustawicznego. Z-12: Organizowanie stanowiska pracy. X Z-13: Nawiązywanie współpracy z pracodawcami, którzy utworzyli fundusz szkoleniowy. Z-14: Nawiązywanie współpracy wewnętrznej w urzędach pracy. X Z-15: Nawiązywanie współpracy z instytucjami zewnętrznymi. Z-16: Monitorowanie przebiegu szkoleń Z-17: Ocenianie jakości i efektywności usług szkoleniowych. 12 X X X X X X X X X X X X X X X X X X 7. KWALIFIKACJE PONADZAWODOWE Tabela 3. Przyporządkowanie kwalifikacji ponadzawodowych do poziomów kwalifikacji Poziom kwalifikacji zawodowych Kwalifikacje ponadzawodowe UMIEJĘTNOŚCI 1 – 2 – Planuje i realizuje własną ścieżkę rozwoju zawodowego. Przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Udziela pomocy przedlekarskiej poszkodowanym w razie wypadku. Organizuje w razie pożaru akcję ratowniczo-gaśniczą do czasu przybycia jednostek straży pożarnej. – Korzysta z zasobów informacyjnych Internetu oraz poczty elektronicznej. – Identyfikuje postawy i zachowania ludzkie w sytuacjach stresu i zagrożenia. – Reaguje asertywnie na konflikty i nieporozumienia w danej strukturze organizacyjnej. – Nawiązuje kontakty zawodowe i społeczne. – Organizuje własną pracę na powierzonym stanowisku. – Motywuje siebie i podległych pracowników do efektywnej i bezpiecznej pracy. Koordynuje pracą zespołu. – – – – 3 4 5 – Podejmuje w pełni samodzielne decyzje WIADOMOŚCI – 1 – 2 3 - 4 – 5 – Istota i zasady organizacji pracy. Zasady organizacji stanowiska pracy. Zasady bhp i p.poż Przepisy o ochronie danych osobowych. Przepisy prawne i dokumenty towarzyszące pracy specjalisty ds. rozwoju zawodowego. Zasady korzystania z inetrnetu i poczty elektronicznej Zasady komunikacji interpersonalnej. Zasady współpracy w zespole. Zasady redagowania pism. Techniki motywacji do efektywnej i bezpiecznej pracy. Zadania kierownika w organizacji. Zasady kierowania całokształtem procesów w organizacji. Samoocena i ocena pracy innych osób. CECHY PSYCHOFIZYCZNE 1 – 2 – 3 – – – – – – – Komunikatywność. Łatwość nawiązywania kontaktu z ludźmi oraz wypowiadania się w mowie i piśmie. Spostrzegawczość. Dokładność. Zamiłowanie do systematyczności, porządku i ładu. Umiejętność współdziałania w zespole. Koncentracja i podzielność uwagi. 13 4 5 – – – – – – – – – – – – – – – – Samokontrola. Samodzielność. Odpowiedzialność. Zdolność logicznego myślenia. Zdolności organizacyjne. Elastyczność w działaniu Umiejętność przekonywania. Otwartość. Tolerancja. Szacunek dla innych i dla siebie, Akceptacja własnej osoby i identyfikacja z własnym działaniem. Skłonność do uczenia się i aktualizacji wiedzy. Umiejętności kierownicze Wyobraźnia i twórcze myślenie Kreatywność Gotowość do podejmowania ryzyka Pełna odpowiedzialność 14 8. SPECYFIKACJA KWALIFIKACJI OGÓLNOZAWODOWYCH, PODSTAWOWYCH I SPECJALISTYCZNYCH DLA ZAWODU Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów niższych I POZIOM KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH Tabela 4. Wymagania kwalifikacyjne Umiejętności Wiadomości Cechy psychofizyczne Rodzaj kwalifikacji zawodowych Podstawowe dla zawodu Ogólnozawodowe *) *) *) Specjalistyczne dla zawodu *) *) *) *) *) *) II POZIOM KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH Tabela 5. Wymagania k-walifikacyjne Umiejętności Wiadomości Cechy psychofizyczne Rodzaj kwalifikacji zawodowych Podstawowe dla zawodu Ogólnozawodowe *) *) *) Specjalistyczne dla zawodu *) *) *) *) *) *) Nie zidentyfikowano w badaniach. 15 III POZIOM KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH Tabela 6. Wymagania kwalifikacyjne Umiejętności Rodzaj kwalifikacji zawodowych Podstawowe dla zawodu Ogólnozawodowe Przyjmuje i pozyskuje informacje o potrzebach szkoleniowych wynikających z sytuacji na rynku pracy. Przyjmuje dane o klientach oraz informacje o ich potrzebach szkoleniowych. Przyjmuje i pozyskuje informacje o instytucjach (jednostkach) szkoleniowych. Przyjmuje i pozyskuje informacje o programach szkoleń. Wprowadza uzyskane informacje do odpowiedniej bazy danych. Aktualizuje bazę danych (poprawia zmieniające się informacje, usuwa nieaktualne informacje). Sporządza informacje zbiorcze (raporty) w różnych układach konstrukcyjnych (w zależności od potrzeb). Przesyła/ przekazuje stosowne informacje z bazy do odpowiednich komórek w urzędzie. Gromadzi, przechowuje i rejestruje w komputerowej bazie danych dokumenty związane z rozliczeniem finansowym i organizacyjnym szkoleń Zapewnia odpowiednie warunki do rozmów indywidualnych. Przestrzega zasad ochrony danych osobowych klientów. Rozpoznaje indywidualne problemy i potrzeby zawodowe osób bezrobotnych i poszukujących pracy. (K-2) Rozpoznaje indywidualne potrzeby szkoleniowe osób bezrobotnych i poszukujących pracy. (K-3) Udziela pomocy w określaniu umiejętności, zainteresowań, wartości związanych z rozwojem zawodowym. (K-2) Doradza osobom bezrobotnym i poszukującym pracy w zakresie zatrudnienia. (K-2) Doradza osobom bezrobotnym i poszukującym pracy w zakresie wyboru zawodu. (K-2) Doradza osobom bezrobotnym i poszukującym pracy w zakresie dalszego kształcenia lub szkolenia zawodowego. (K-2) Udziela pomocy w ocenie możliwości zatrudnienia po ukończonym szkoleniu. (K-2) Planuje oraz opracowuje strategię osiągania uzgodnionego celu zawodowego. (K-2) Bada potrzeby szkoleniowe pracowników PUP i WUP. (K-3, K-4) Planuje szkolenia i upowszechnia je dla pracowników PUP i WUP. (K-3, K-4) Analizuje możliwości i predyspozycje bezrobotnego/ poszukującego pracy do uczestniczenia w wybranym szkoleniu. (K-3, K-4) Wykorzystuje analizy rynku pracy do określania potrzeb szkoleniowych. (K-1) Ogłasza i przeprowadza konkurs ofert na usługi szkoleniowe. (K-4) Wyłaniania instytucje (jednostki) szkoleniowe i dokonuje zakupów ich usług w trybie przewidzianym w przepisach o zamówieniach publicznych. (K-4) 16 Specjalistyczne dla zawodu Sporządza dokumenty finansowe dotyczące zakupu szkoleń indywidualnych i grupowych. (K-4) Rozlicza finansowo przeprowadzone szkolenia zgodnie z umową. (K-3, K-4) Oblicza wskaźniki dotyczące jakości wykonanej usługi. (K-5) Wymagania kwalifikacyjne Rodzaj kwalifikacji zawodowych Podstawowe dla zawodu Ogólnozawodowe Gromadzi, przechowuje i rejestruje w komputerowej bazie danych dostarczane przez klienta indywidualnego dokumenty świadczące o pozytywnym ukończeniu szkolenia. Wykonuje zabezpieczenia danych zawartych w komputerze przed dostępem niepowołanych osób. Stosuje procedury dotyczące obiegu informacji wewnętrznej. Pozyskuje niezbędne informacje z różnych komórek organizacyjnych urzędu pracy. Przekazuje niezbędne informacje do różnych komórek organizacyjnych urzędu pracy. Komunikuje się z przedstawicielami różnych komórek organizacyjnych przy podejmowaniu decyzji. Przygotowuje i zawiera umowy wielostronne o przeprowadzenie szkoleń. (K-4) Rozlicza organizacyjnie przeprowadzone szkolenia zgodnie z umową. (K-3, K-4) Identyfikuje instytucje (jednostki) szkoleniowe oraz ich oferty szkoleniowe. (K-3) Identyfikuje i analizuje dane dotyczące dostępnych programów szkoleniowych. (K-3) Dobiera programy szkoleń i/lub instytucji (jednostek) szkoleniowych do organizacji szkoleń. (K-3) Rozpoznaje źródła finansowania szkoleń. (K-3) . Opracowuje kalkulacje wstępne dotyczące finansowania szkoleń. (K-3) Projektuje plany szkoleniowe uwzględniające aktualne potrzeby rynku pracy i możliwości finansowania szkoleń. (K-3) Formułuje zwięzłą informację o planowanych szkoleniach, w tym o zasadach naboru na szkolenia. (K-3) Organizuje i nadzoruje upowszechnianie planów szkoleniowych. (K-3) Ustala kryteria rekrutacji na szkolenia (K-3, K-4) Ustala kryteria kwalifikowania kandydatów na szkolenia. (K-3, K-4) Kwalifikuje kandydatów na szkolenia według ustalonych kryteriów. (K-3, K-4) Sporządza listy uczestników szkoleń. (K-3, K-4) Przyjmuje i gromadzi wnioski o skierowanie na szkolenie. (K-3, K-4) Identyfikuje rodzaje szkoleń. (K-3, K-4) Identyfikuje osoby uprawnione do szkoleń. (K-3, K-4) Kieruje na szkolenia trenerskie, językowe i podnoszące kwalifikacje. (K-2) 17 Specjalistyczne dla zawodu Wymagania kwalifikacyjne Rodzaj kwalifikacji zawodowych Podstawowe dla zawodu Ogólnozawodowe Umiejętności Kompletuje informacje i dokumenty niezbędne do sporządzenia umowy i wydania skierowania na szkolenie. (K-3, K-4) Przygotowuje i zawiera umowy z instytucjami (jednostkami) szkoleniowymi o przeprowadzenie szkolenia. (K-3, K-4) Prowadzi i gromadzi dokumentację związaną z organizacją szkoleń. (K-3, K-4) Analizuje zapisy w dokumentacji szkoleń prowadzanych przez instytucję (jednostkę) szkoleniową. (K-5) Przeprowadza badania ankietowe, wywiady, obserwacje i analizę dokumentów dotyczących przebiegu i efektów usług szkoleniowych. (K-5) Przeprowadza monitoring usług szkoleniowych. (K-5) Przygotowuje warunki do przeprowadzania szkoleń. (K-3, K-4) Sporządza raporty z wizytacji szkoleń. (K-5) 18 Specjalistyczne dla zawodu Wymagania kwalifikacyjne Wiadomości Rodzaj kwalifikacji zawodowych Podstawowe dla zawodu Ogólnozawodowe Przepisy ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Standard usługi „Organizacja szkoleń”. Przepisy prawa cywilnego. Źródła pozyskiwania informacji dotyczących szkoleń. Rodzaje rekordów i rejestrów w komputerowej bazie danych. Zasady konstruowania informacji zbiorczych (raportów) na podstawie zasobów komputerowych baz danych. Zasady i możliwości działania programów (edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny). Przepisy ustawy o ochronie danych osobowych. Zasady tworzenia baz danych. Procedury obiegu informacji wewnętrznej. Procedury organizacji szkoleń. Klasyfikacja oraz opisy poszczególnych zawodów. (K-2) Podstawy psychologii i socjologii pracy. (K-2) Sposoby rozpoznawania potrzeb szkoleniowych. (K-3, K-4) Zasady ogłaszania i przeprowadzania konkursu ofert. (K-4) Przepisy dotyczące zamówień publicznych. (K-4) Dokumenty towarzyszące zawieraniu umów trójstronnych (pomiędzy urzędem pracy, jednostką szkoleniową i pracodawcą). (K-4) Zasady monitorowania przebiegu usług szkoleniowych. (K-4) Dokumenty potwierdzające zakończenie szkoleń (np. świadectwa, zaświadczenia o ukończeniu szkolenia itp.). (K-4) Zasady sporządzania umów wielostronnych o przeprowadzanie szkoleń. (K-4) Zasady konstruowania i struktura planów szkoleniowych. (K-3, K-4) Sposoby kolportowania informacji drukowanej. (K-3) Zasady rekrutacji i kwalifikowania na szkolenia. (K-3, K-4) Rodzaje szkoleń dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy. (K-3, K-4) Przepisy prawne dotyczące kwalifikowania na szkolenia osób bezrobotnych i poszukujących pracy. (K-3, K-4) Druki i formularze stosowane przy naborze klientów na szkolenia. (K-3, K-4) Rodzaje i konstrukcja umów zawieranych na szkolenia. (K-3, K-4) Zasady i warunki finansowania szkoleń. (K-3, K-4) Struktura raportu z wizytacji szkoleń. (K-5) Sposoby prowadzenia kontroli wewnętrznej. (K-5) Zasady funkcjonowania rynku usług edukacyjnych. (K-1) Zasady organizacji szkoleń. (K-2) 19 Specjalistyczne dla zawodu - Dokumenty finansowe i organizacyjne związane z zakupem i rozliczeniem szkoleń (od strony urzędu, instytucji szkoleniowej klienta). (K-4) Zasady rozliczania szkoleń. (K-4) Zasady obliczania wskaźników dotyczących jakości usług szkoleniowych (wskaźnik akceptacji usługi, długofalowej i krótkofalowej skuteczności, trafności doboru na szkolenia, poziomu zadowolenia klienta). (K-5) Wymagania kwalifikacyjne Cechy psychofizyczne Rodzaj kwalifikacji zawodowych Podstawowe dla zawodu Ogólnozawodowe - Spostrzegawczość Zdolność koncentracji uwagi Logiczne rozumowanie Cierpliwość Systematyczność Odporność na stres Otwartość Zrównoważenie Wytrwałość Zamiłowanie do ładu i porządku - Podzielność uwagi Dobra pamięć Łatwość nawiązywania kontaktu z ludźmi Umiejętność postępowania z ludźmi Zdolność przekonywania Precyzja i logiczność wypowiedzi 20 Specjalistyczne dla zawodu - Uzdolnienia rachunkowe Dobra pamięć Uzdolnienia analityczne IV POZIOM KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH Tabela 7. Wymagania kwalifikacyjne Rodzaj kwalifikacji zawodowych Podstawowe dla zawodu Ogólnozawodowe Formułuje założenia i wymagania dotyczące struktury komputerowych baz danych dotyczących szkoleń. Formułuje wymagania w zakresie powiązań pomiędzy bazami danych. Identyfikuje instytucje wspierające działalność WUP i PUP. Identyfikuje potrzeby urzędów pracy w stosunku do instytucji zewnętrznych. Umiejętności Monitoruje rynek pracy pod kątem zapotrzebowania na określone zawody, w tym zawody nadwyżkowe i deficytowe. (K-1) Monitoruje rynek pracy pod kątem podaży pracy. (K-1) Opracowuje analizy rynku pracy. (K-1) Monitoruje rynek pracy pod kątem zapotrzebowania na kwalifikacje wynikające z sytuacji na rynku pracy. (K-3) Identyfikuje szkolenia pod kątem zasad ich finansowania. (K-4) Udziela pożyczek szkoleniowych. (K-4) Przyznaje dodatki szkoleniowe, stypendia szkoleniowe i stypendia na kontynuowanie nauki w szkołach dla dorosłych i szkołach wyższych zaocznych i wieczorowych.(K-4) Refunduje koszty szkoleń osobom bezrobotnym i poszukującym pracy. (K-4) Refunduje koszty szkoleń pracodawcom. (K-4) Pozyskuje środki finansowe na realizację szkoleń. (K-3, K-4) Ustala możliwości zatrudnienia po ukończonym szkoleniu. (K-3, K-4) Podejmuje współpracę z innymi podmiotami w zakresie organizacji/ współorganizacji szkoleń. (K-3, K-4) Organizuje staże i przygotowanie zawodowe u pracodawcy. (K-3, K-4) Diagnozuje potrzeby rynku pracy w zakresie kształcenia ustawicznego. (K-3, K-4) Rozpoznaje potrzeby pracodawców w zakresie organizacji szkoleń specjalistycznych dla pracowników zagrożonych zwolnieniem z przyczyn dotyczących zakładu pracy. (K-1, K-3, K-4) Rozpoznaje potrzeby pracodawców w zakresie organizacji szkoleń w ramach programu zwolnień monitorowanych. (K-1, K-3, K-4) 21 Specjalistyczne dla zawodu Rozlicza finansowo szkolenia Określa i wykorzystuje instrumenty służące dostosowaniu kierunków kształcenia ustawicznego do potrzeb rynku pracy. (K-3, K-4) Rozpoznaje potrzeby pracodawców w zakresie organizacji programu Job rotation. (K-1, K-3, K-4) Pozyskuje pracodawców gotowych zatrudnić bezrobotnego/poszukującego pracy po zakończonym szkoleniu. (K-4) Opracowuje narzędzia do przeprowadzania badań ankietowych, wywiadów, obserwacji i analizy dokumentów (K-5) Wykorzystuje obliczone wskaźniki do oceny jakości usług szkoleniowych. (K-5) Podejmuje skuteczne działania naprawcze. (K-5) Wymagania kwalifikacyjne Rodzaj kwalifikacji zawodowych Podstawowe dla zawodu Ogólnozawodowe Wiadomości Cele i zadania wojewódzkiej i powiatowej rady zatrudnienia, instytucji rynku pracy, administracji oświatowej, instytucji pomocy społecznej, instytucji organizujących szkolenia ze środków pomocowych Unii Europejskiej. Struktura umów o współpracy. Struktura komputerowych baz danych. - Cechy psychofizyczne Elastyczność w działaniu - Specjalistyczne dla zawodu Opracowuje i realizuje projekty na rzecz spełniania w/w potrzeb. (K-1, K-3, K-4) Formułuje wnioski wynikające z badań ankietowych, wywiadów, obserwacji oraz analizy dokumentów dotyczących szkoleń. (K-5) Bieżąco reaguje na zauważone nieprawidłowości. (K-5) Ustala normy ilościowe i standardy dotyczące jakości usług szkoleniowych. (K-5) Polityka rynku pracy (w tym polityka regionalna) i kierunki rozwoju zasobów ludzkich. (K-1, K-3, K-4) Zasady działania mechanizmu rynkowego. (K-1) Podział środków Funduszu Pracy z uwzględnieniem kierunków i priorytetów określonych w regionalnym planie działań na rzecz rozwoju zasobów ludzkich. (K-3) Potrzeby rynku pracy w zakresie kształcenia ustawicznego i szkolenia bezrobotnych i poszukujących pracy. (K-3) Przepisy ustawy o finansach publicznych. (K-4) Zasady refundowania kosztów szkoleń z Funduszu Pracy i funduszu szkoleniowego pracodawcy. (K-4) Zasady udzielania pożyczek szkoleniowych, stypendiów i dodatków szkoleniowych. (K-4) Źródła finansowania szkoleń. (K-3, K-4) Polityka zatrudnienia. (K-3, K-4) Cele i kierunki działania instytucji społecznych i oświatowych. (K-3, K-4) Fundusz szkoleniowy pracodawców. (K-1, K-3, K-4) Świadczenia szkoleniowe dla pracowników. (K-1, K-3, K-4) Normy ilościowe i standardy dotyczące jakości usług szkoleniowych (K-5) Samokontrola Zdolności kierownicze Zdolność podejmowania szybkich i trafnych decyzji Samodzielność 22 *) Cele i struktura programu Job rotation. (K-1, K-3, K-4) Zasady konstruowania narzędzi do przeprowadzania badań ankietowych, wywiadów, obserwacji i analizy dokumentów. (K-5) Zasady oceny jakości usług szkoleniowych (K-5) Wymagania kwalifikacyjne Rodzaj kwalifikacji zawodowych Podstawowe dla zawodu Ogólnozawodowe - Wytrzymałość na stres Wytrwałość w działaniach 23 Specjalistyczne dla zawodu V POZIOM KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH Tabela 8. Wymagania kwalifikacyjne Ogólnozawodowe Umiejętności Opracowuje i realizuje projekty na rzecz spełniania zidentyfikowanych potrzeb urzędów pracy. Przygotowuje umowy o współpracy z instytucjami zewnętrznymi. *) Wiadomości Cechy psychofizyczne *) Rodzaj kwalifikacji zawodowych Podstawowe dla zawodu Negocjuje zasady współfinansowania szkoleń ze środków Funduszu Pracy i funduszu szkoleniowego pracodawców. (K-4) Pozyskuje i gromadzi dane o programach krajowych i międzynarodowych skierowanych na zaspokajanie potrzeb osób bezrobotnych i poszukujących pracy. (K-3, K-4) Opracowuje i realizuje projekty regionalne i projekty lokalne w ramach wspierania lokalnych i regionalnych rynków pracy. (K-3, K-4) Wykonuje zadania w ramach projektów sektorowych. (K-3, K-4) Pozyskuje partnerów do realizacji projektów szkoleniowych. (K-3, K-4) Inicjuje i realizuje przedsięwzięcia szkoleniowe mające na celu złagodzenie skutków związanych z planowanymi zwolnieniami grup pracowników. (K-3, K-4) Nawiązuje współpracę z instytucjami społecznymi w zakresie opracowywania polityki zatrudnienia i kształcenia ustawicznego. (K-3, K-4) Zasady negocjacji. (K-4) Istota i struktura projektów SPO RZL, finansowanych ze środków EFS. (K-3, K-4) Zasady i kryteria doboru partnerów do realizacji projektów szkoleniowych. (K-3, K-4) *) *) *) – nie zidentyfikowano w badaniach 24 Specjalistyczne dla zawodu Opracowuje aplikacje do programów krajowych i międzynarodowych skierowanych na zaspokajanie potrzeb osób bezrobotnych i poszukujących pracy. (K-3, K-4) Współdziała z właściwymi organami oświatowymi w harmonizowaniu ustawicznego kształcenia zawodowego z potrzebami rynku pracy. (K-3, K-4) Zasady sporządzania aplikacji do programów. (K-3, K-4)
