WPŁYW ODŻYWIANIA NA ORGANIZM Zdrowie Publiczne Iwona Wojdyła SKÓRA • • Połączona jest z wnętrzem naszego organizmu. W skórze właściwej w bogato ukrwionej i unerwionej warstwie brodawkowej z jej włosowatych naczyń krwionośnych, komórki warstwy rozrodczej pobierają wszelkie niezbędne substancje odżywcze. NACZYNIA • • • Są częścią układu krwionośnego obejmującego cały nasz organizm. W nich znajdują się cząsteczki pokarmowe, które dotarły z naszego układu trawiennego. W dostarczaniu do komórek substancji pokarmowych i odprowadzaniu zbędnych produktów powstałych w wyniku komórkowej przemiany materii, oprócz krwi, odgrywa równorzędną rolę limfa. LIMFA • Jest przezroczystym płynem wykazującym w swym składzie duże podobieństwo do krwi. Tworzą ją plazma i komórki. W plazmie natomiast, tak jak i we krwi, występują substancje pokarmowe, hormony, enzymy, białe ciałka krwi, antytoksyny, a także toksyny powstałe w wyniku metabolizmu. • Drenuje komórki tkankowe. • • LIMFA • • • Wypełnia ona przestrzenie międzykomórkowe i to dzięki niej zachodzi wymiana komórkowa i proces przemiany materii w „żywych” warstwach naskórka. Tkanka dermiczna i hipodermiczna jest bardzo bogata w limfę. Limfa krąży w stanie wolnym (w przestrzeniach międzykomórkowych), a także w naczyniach limfatycznych. SPOSÓB ODŻYWIANIA • • Wpływa na wygląd skóry, włosów, paznokci. Regularne dostarczanie wszystkich potrzebnych organizmowi substancji jest niezbędnym warunkiem utrzymania jego fizjologicznej równowagi. Spożywany przez nas pokarm nie zawsze zawiera wszystkie potrzebne nam elementy. Wiąże się to z jednostajną monotonną dietą jak i pasteryzacją, gotowaniem czy niewłaściwym przechowywaniem produktów żywnościowych. BŁĘDY W ŻYWIENIU • Spożywanie: • • • nadmiernej ilości białka zwierzęcego oraz tłuszczów i cukrów, zbyt małej ilości jarzyn i owoców. Prawidłowym żywieniem zajmuje się osobna gałąź wiedzy, zwana dietetyką, wykorzystująca najnowsze badania składu pożywienia, co zapewnia organizmowi: • • pełnie zdrowia, prawidłową sylwetkę i sprawność fizyczną. PIRAMIDA ŻYWIENIA PIRAMIDA ŻYWIENIA PIRAMIDA ŻYWIENIA Składniki odżywce i ich znaczenie w żywieniu • Składniki odżywcze są to związki występujące w produktach spożywczych zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, które po spożyciu ulegają strawieniu i przyswojeniu przez organizm. Składniki te budują organizm ludzki. Organizm człowieka zawiera: • • • • 20% białek, 10 – 15% tłuszczu, 1% węglowodanów, 4 – 5% składników mineralnych oraz około 65% wody Podział 1. Składniki energetyczne, czyli węglowodany, tłuszcze, częściowo białka pokrywające zapotrzebowanie na energię potrzebną do funkcjonowania organizmu. Podział Składniki budulcowe, które służą do budowy i odnowy komórek oraz tkanek: 2. • białka, wapń, fosfor, siarka, żelazo, jod, lipidy (fosfo i glikolipidy budujące błony komórkowe, osłonki mielinowe układu nerwowego) oraz cholesterol – składnik błon komórkowych, prekursor do syntezy hormonów płciowych, kory nadnerczy, kwasów żółciowych. Podział 3. Składniki regulujące, czyli witaminy, niektóre makro- i mikroelementy oraz błonnik pokarmowy – jako biokatalizatory biorą udział we wszystkich przemianach zachodzących w organizmie oraz regulacji perystaltyki przewodu pokarmowego. TŁUSZCZE • • • Źródło energii. W skład diety powinny wchodzić tłuszcze zwierzęce (masło) i tłuszcze roślinne (oliwa, oleje roślinne, margaryna) oraz tłuszcze zawarte w: żółtkach, serach, mięsie i wędlinach. Dzienne zapotrzebowanie 1g/kg masy ciała. TŁUSZCZE • • Są wygodnym i głównym źródłem materiału zapasowego (umożliwiają robienie przerw między posiłkami, podczas pracy, umożliwiają funkcjonowanie organizmu poza strefą neutralności cieplnej - utrzymywanie temperatury ciała), Pełnią funkcję budulcową, są składnikiem błon komórkowych oraz stanowią ważny element wchodzący w skład wielu hormonów, cholesterolu oraz ważnych substancji wewnątrzkomórkowych. BIAŁKA • • Materiał budulcowy, niezbędny do budowy i odbudowy każdej komórki. Pełnowartościowe białka znajdują się w mięsie, rybach, mleku, serach i jajkach. • • • Wolne aminokwasy występują w skórze jako: • • • • Roślinne nie mają pełnych wartości biologicznych. Zwierzęce np. mleko jest wartościowe ponieważ zawiera wszystkie potrzebne aminokwasy. składniki NMF ( ok.40%) działanie nawilżające , ścięgnach, włosach (kolagen, keratyna), mięśniach (miozyna). Dzienne zapotrzebowanie 1g\kg masy ciała. WĘGLOWODANY • • • • • Sacharyd - Cukier, jako surowiec energetyczny i budulcowy. Proste mają znaczenie energetyczne oraz stanowią podjednostki do budowy węglowodanów złożonych. Są też substancjami wbudowanymi w elementy układu odpornościowego, wchodzą w skład śluzów, kwasów nukleinowych. Niezbędne dla ludzkiego organizmu, stworzone przez rośliny i dostarczane z pożywieniem. Główne źródło warzywa i owoce. WĘGLOWODANY • • • Proste –monosacharydy (fruktoza, glukoza) Dwucukry –disacharydy (sacharoza, laktoza maltoza) Złożone-polisacharydy (skrobia, glikogen, celuloza) • • • Monosacharydy i disacharydy rozpuszczają się w wodzie. Polisacharydy są nierozpuszczalne tworzą roztwory koloidalne. Glukoza spożyta w trakcie posiłku zostaje wchłonięta do krwi, która roznosi ją do każdej „głodnej” komórki ciała, gdzie glukoza ulega rozkładowi dostarczając komórkom energii. WODA • • • Około 60% znajduje się w naszym organizmie około 20% z całego organizmu przypada na skórę. Wchodzi ona w skład płynu komórkowego i śródkomórkowego. Jest w organizmie środkiem transportu, rozpuszczalnym podłożem wielu substancji, a także regulatorem temperatury (poprzez skraplanie się potu). ZDROWA DIETA STYL ŻYCIA DZIĘKUJE ZA UWAGĘ