Gra i kultura Czym jest go? Go to gra umysłowa dla dwóch osób, której rekwizytami są: plansza i dwa zestawy pionów. Nazwę „go” wymawiamy zgodnie z polską fonetyką, zatem nie „gou”, a po prostu: „go”. Czym jest go? Go, jak wiele innych gier, można porównać do działań wojennych, chociaż tylko takie jej traktowanie byłoby zbytnim uproszczeniem. W swojej historii była ona nawet przedmiotem studiów wyższych dowódców wojskowych. Pod względem porównań militarnych istnieje zasadnicza różnica między szachami i go. Szachy przypominają wojnę w dawnym stylu. Go to już wojna nowoczesna, walka całych społeczeństw o olbrzymim teatrze działań. Nie ma w niej królów i hetmanów – są tylko masy. Czym jest go? Partia go składa się z wielu odrębnych „bitew”, których rozstrzygnięcia wnoszą jedynie drobną część do ogólnego zwycięztwa. Rozmiary planszy stwarzają imponujące wrażenie wielokierunkowych działań i dają szansę wygranej nawet po kilku porażkach. W go gra się całym sobą. Nie bez znaczenia są: temperament, cierpliwość, umiarkowanie, odwaga, zdrowy rozsądek, wyrobienie estetyczne, poczucie sprawiedliwości, równowaga psychiczna, a nawet wartości moralne. Czym jest go? Go jest czymś więcej niż tylko grą wojenną. Istnieje wiele różnych porównań i interpretacji tej gry lecz dla każdego może ona być czymś innym - od zwykłej gry i rozrywki do filozofii i stylu życia. Historia go Go narodziło się około 4000 lat temu, gdzieś w centralnej Azji, najprawdopodobniej na terytorium dzisiejszych Chin. Historia go na świecie Jedna z Chińskich legend przypisuje wynalezienie tej gry cesarzowi Szun (2255-2205 p.n.e.). Podobno uczynił to z myślą o swoim synu, dla którego trening w tej grze miał być szkołą myślenia. Najstarsze źródło odwołujące się do gry pochodzi z roku 1000 p.n.e. Od VII zaczęły powstawać pierwsze książki o go. Pozwoliły one na rozbudowę strategii i taktyki gry oraz podniosły umiejętności graczy. Historia go w Japonii W roku 754 n.e. japoński ambasador Kibidajin został wysłany do Chin. Wracając przywiózł go ze sobą. Do XIII wieku go było grą jedynie wyższych sfer. Później rozpowszechniło się wśród wojska i dalej wśród szerszych warstw społeczeństwa. W XVI w. wileu mnichów, kupców i zwykłych obywateli było szeroko znanych ze względu na swoje umiejętności w grze. Go dawało możliwość awansu społecznego w ówczesnej Japonii. Kultura gry Cesarski rodowód gry i wielowiekowa tradycja mają silny wpływ na sposób rozgrywania dzisiejszych rozgrywek. Kultura gry Podczas gry obserwatorzy nie powinni mówić do grających, dotykać pionów na planszy lub inaczej ingerować w grę. Od graczy oczekuje się godnego zachowania. W szczególności nie należy opierać głowy na łokciu, trzymać piona w dłoni podczas myślenia ani zawieszonego nad planszą przed wykonaniem ruchu. Kultura gry Podczas nauki do dziś stosuje się układ mistrz-uczeń. Nauczyciel wskazuje błędy uczniowi dopiero po rozegraniu całej partii. Oczekiwanie na błąd partnera w czasie gry jest w bardzo złym stylu – świadczy o braku szacunku dla jego wysiłku. Akcesoria i przebieg gry Plansza Plansza do go pokryta jest 19 liniami pionowymi i 19 poziomymi. Daje to 361 przecięć, na których to ustawiamy w kolejnych ruchach piony. Dziewięć przecięć jest wyróżnionych. Są to tak zwane hoshi. Plansza nie jest kwadratowa! Jeden prostokąt ma wymiary 22mm na 24mm. Piony Każdy z graczy rozpoczyna z 180 pionami o jednakowym kształcie i wielkości. Jeden gracz używa pionów czarnych, drugi białych. Wymiary piona to 22mm średnicy oraz 9mm grubości. Ogólnie o zasadach Zawodnicy naprzemian wykonują ruchy poprzez ustawienie swojego piona na jednym z przecieć linii planszy. Rozpoczyna czarny. Pionów się nie przesuwa. Celem gry jest otoczenie swoimi pionami (zdobycie) jak największego terytorium planszy. Na terytorium składają się niezajęte punkty przecięć otoczone jednym kolorem pionów. Brzeg planszy stanowi naturalne ograniczenie dla terytorium. Gracz, który otoczy więcej terytorium wygrywa grę. Społeczność graczy Współcześnie go nadal jest nie tylko zabawą ale i sposobem na życie a nawet zawodem. System kyu-dan Stopień wtajemniczenia w go jeset wrażany poprzez japoński system kyu-dan. Brak znajomości gry oznaczany jest jako 60 kyu. Po przekroczeniu poziomu 1 kyu zawodnicy otrzymują tytuł 1 dan. Następnie 2 dan, 3 dan itd. Przy starciu zawodników o różnicy poziomów stosuje się handicap – dodatkowe piony dla słabszego gracza. Ich ilość jest równa różnicy poziomów (kyu). Piony ustawia się na początku partii na ustalonych przecięciach. Zawodowcy Japońscy profesjonaliści organizują się wokół Japońskiego Związku Go. Obecnie jest ich około 400. Aby zostać profesjonalnym graczem należy zdecydować się już w wieku 6-10 lat. Najczęściej dzieci te zamieszkują u swojego mistrza. W XVII wieku powstawały w Japonii szkoły go prowadzone przez jednych z największych graczy w historii tej dyscypliny. Mistrz pod koniec życia wybierał najlepszego spośród swoich uczniów i adoptował go przekazując mu szkołę oraz nazwisko. Obecnie nazwiska te są tytułami zwycięzkimi w najbardziej prestiżowych turniejach go. Największy z nich to Kisei (nagroda główna 42 000 000Y). Inne to Meijin, Honinbo, Judan, Oza, Gosei itd. Japoński Związek Go czerpie fundusze z popularności go. Telewizje transmitują zawody, a gazety kupują wyłączność na publikację zapisów partii. Społeczeństwo Czołowi zawoddnicy w Japonii uważani są za artystów, nie sportowców. Go w ich wykonaniu nosi wszelkie znamiona działalności twórczej – od szczegółowych studiów nad grą, poprzez pracę nad sobą i szukanie właściwego stylu, do samego ataku gry, w której zaangażowane są wszystkie ich siły psychiczne i wiedza, cały wysublimowany potencjał człowieka. Go a komputery „Gra go ma proste zasady, lecz jest zbyt trudna, aby można było stworzyć system teoretyczny” Albert Einstein Go a komputery Istnieją wprawdzie programy grające w go, jednak ich poziom można oszacować na okolice 20 kyu, a więc bardzo nisko. Ocena sytuacji przy tak wielkiej liczbie możliwych kombinacji ułożeń pionów jest niezmiernie trudna i daleko poza możliwościami dzisiejszych maszyn. Popularne są jednak serwisy internetowe pozwalające grać ludziom z całego świata na odległość. W Polsce w go zagrać można choćby na stronie www.kurnik.pl Wpływ go na charakter „Jest to gra bez przesady znakomita; ze wszytkich gier, jakie znam i w jakie grywałem, najlepsza, najciekawsza, najbardziej dramatyczna. (...) Dzisiaj go jest czymś więcej niż tylko grą towarzyską i umysłową – jest istotnym zjawiskiem w kulturze współczesnej, szczególnym rodzajem nauki i sztuki jednocześnie. A także rodzajem sportu umysłowego na najwyższym poziomie.” Lech Pijanowski, „Przewodnik gier” (1971r.) Wpływ go na charakter Go prowokuje do samorozwoju i stymuluje takie cechy charakteru jak: poczucie umiaru, równowaga psychiczna i cierpliwość – klasyczne dla filozofii wschodnich. W Japonii go jest obecne w popkulturze. Powstają tytuły Mangi i serie Anime, których bohaterowie grają w go. Najsłynniejsza seria to „Hikaru no go” z roku 1998. Miała ona ogromny wpływ na popularność go wśród młodszego pokolenia. „W go gra się całym sobą” Autor: Tomasz Marmołowski (s7842, gr. 122) Na podstawie: Janusz Kraszek „Świat GO”, Wydawnictwo WM Sp. z o.o., wydanie drugie - poprawione Polsko Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych 2009-2010