Mnożenie liczb naturalnych
advertisement
Mnożenie liczb naturalnych 1. Cele lekcji a) Wiadomości 1. Uczeń zna pojęcie czynnika i iloczynu. 2. Uczeń wie, że mnożenie jest przemienne i łączne. 3. Uczeń rozumie, że mnożenie jest rozdzielne względem dodawania i odejmowania. 4. Uczeń rozumie, że 1 jest elementem neutralnym w mnożeniu liczb naturalnych. 5. Uczeń wie, jaką rolę w mnożeniu liczb naturalnych pełni 0. b) Umiejętności 1. Uczeń potrafi podać określenia liczb w mnożeniu. 2. Uczeń wykonuje mnożenie liczb dwucyfrowych przez jednocyfrowe. 3. Uczeń rozwiązuje zadania tekstowe, stosując mnożenie liczb naturalnych. c) Postawy Uczeń współpracuje z grupie. 2. Metoda i forma pracy Metody metoda czynnościowa Formy - praca z całą klasą - praca w grupach - praca indywidualna 3. Środki dydaktyczne - pudełka po czekoladkach z widocznymi rzędami i kolumnami - warcaby z planszą i pionami - karteczki z „plusami” - wstęga papierowa z napisem „Umiemy mnożyć liczby naturalne” 4. Przebieg lekcji a) Faza przygotowawcza N – nauczyciel, U – uczniowie N – Pokazuje dzieciom prostokątne pudełko po czekoladkach i prosi o obliczenie liczby czekoladek, które można w nim zmieścić, za pomocą dodawania. U – Zapisują: 6 + 6 + 6 + 6 = 24. N – Odwołuje się do wiadomości z klasy trzeciej i prosi o zastąpienie dodawania mnożeniem. U – Zapisują 4 ·6 = 24. N – Pyta, czy uczniowie domyślają się tematu lekcji. U – Zapisują temat „Mnożenie liczb naturalnych” i przepisują działania do zeszytu. b) Faza realizacyjna N – Odwołuje się do wiadomości z klasy trzeciej i prosi o przypomnienie, jak nazywają się liczby, które mnożymy, i wynik mnożenia. U – Podają określenia czynników i iloczynu oraz zapisują je pod liczbami w zeszycie. N – Prosi o zastanowienie, czy można obliczyć liczbę czekoladek w pudełku, stosując inne działanie dodawania. U – Zapisują: 4 + 4 + 4 + 4 + 4 + 4 = 24. N – Prosi o zastąpienie dodawania mnożeniem. U – Zapisują: 6 · 4 = 24. N – Poleca porównać kolejność czynników w obu działaniach. U – Zauważają, że zmiana kolejności czynników nie wpłynęła na iloczyn. Zapisują: Mnożenie jest przemienne. N – Rozdaje na każdą ławkę po jednym pudełku warcabów wypożyczonych ze szkolnej świetlicy. Prosi o ustawienie pionów w 3 rzędach po 4 piony w każdym i zapisanie dwoma sposobami za pomocą działania mnożenia liczby ustawionych pionów. U – Zapisują: 3 · 4 = 12 i 4 · 3 = 12. Powtarzają, że mnożenie jest przemienne. N – Poleca ustawić taką samą liczbę czarnych pionów w identyczny sposób ale po drugiej stronie planszy i zapisać ogólną liczbę pionów działaniem mnożenia z użyciem trzech czynników. U – Tłumaczą, że są dwie grupy pionów, więc: 2 · (3 · 4) = 2 · 12 = 24. N – Pyta, czy nie zmieniając kolejności czynników, można obliczyć wynik innym sposobem i czy wpłynie to na iloczyn. U – Zapisują: (2 · 3) · 4 = 6 · 4 = 24; zauważają, że sposób, w jaki łączymy czynniki, nie wpływa na iloczyn. Zapisują: Mnożenie jest łączne. N – Poleca ustawić 5 pionów w jednym rzędzie i prosi o opisanie tej czynności działaniem mnożenia. U – Zapisują: 1 · 5 = 5 N – Prosi o inne przykłady działań mnożenia z użyciem liczby 1. U – Podają przykłady i zapisują: 5 · 1 = 5, 1 · 9 = 9, 9 · 1 = 9. Zauważają, że przy mnożeniu przez 1 iloczyn jest równy drugiemu czynnikowi. Zapisują: Liczba 1 jest w mnożeniu elementem neutralnym. N – Poleca zostawić pustą planszę i zastanowić się, jakim działaniem można opisać, że nie ma na niej ani jednego pionka. U – Zapisują: 0 · 4 = 0, 6 · 0 = 0; zauważają i zapisują: Jeżeli jeden z czynników jest równy zeru, to iloczyn równa się zeru. N – Prosi o ustawienie białych pionów w czterech rzędach po trzy w każdym rzędzie i dostawienie dwóch czarnych pionów do każdego rzędu. Pyta, jakie działania zastosujemy, aby otrzymać liczbę pionów w jednym rzędzie, a jakie, aby otrzymać liczbę pionów w czterech rzędach. U – Zapisują: 3 + 2 = 5, 4 · 5 = 20; 4 · (3 + 2) = 4 · 5 = 20. N – .Pyta, jak w zapisie uwidocznić, ile jest pionów białych, a ile czarnych Zachęca do zapisania obliczeń jednym działaniem. U – Zapisują: 4 · (3+2) = 4 · 3 + 4 · 2 = 12 + 8 = 20; Mnożenie jest rozdzielne względem dodawania. N – Poleca ustawić po 5 pionów czarnych w dwóch rzędach, a następnie zdjąć po dwa piony z każdego rzędu. Pyta, jakie działania zastosujemy, aby otrzymać liczbę pionów w jednym rzędzie, a jakie, aby otrzymać liczbę pionów w dwóch rzędach, uwzględniając czynność zdejmowania pionów. U – Zapisują: 5 – 2 = 3; 2 · 3 = 6; 2 · (5 – 2) = 2 · 3 = 6. N – Prosi o uwidocznienie w działaniu liczby początkowych i zdejmowanych pionów i zapisanie obliczeń jednym działaniem. U – Zapisują 2 · (5 – 2) = 2 · 5 – 2 · 2 = 10 – 4 = 6 i podsumowują: Mnożenie jest rozdzielne względem odejmowania. c) Faza podsumowująca N – Zaprasza na środek dwanaścioro dzieci, poleca ustawić się dwójkami, trójkami i czwórkami, oraz opisać działaniem każde ustawienie. U – Zmieniają szyki, porównują działania. N – Zostawia na środku jedną czwórkę i proponuje wyobrazić sobie, że przed tą czwórką kroczą 3 inne, a za nią jeszcze 4. Pyta, ile czwórek byłby łącznie i ilu uczniów byłoby ustawionych na środku klasy. U – Zapisują obliczenia. N – Ocenia pracę uczniów na lekcji, zadaje pracę domową, pyta o zrozumienie własności dodawania liczb naturalnych. Prosi, aby każdy uczeń, który zrozumiał lekcję i będzie umiał samodzielnie odrobić pracę domową, napisał, wychodząc z klasy, swoje imię na papierowej wstędze z napisem „Umiemy mnożyć liczby naturalne”. 5. Bibliografia H. Lewicka, E. Rosłon, Matematyka wokół nas. Podręcznik dla klasy czwartej, WSIP, Warszawa 2000. 6. Załączniki a) Zadanie domowe Zadania: 3, 5, 7, 8 str. 20 oraz 10, 12, 13 str. 21. 7. Czas trwania lekcji 45 minut 8. Uwagi do scenariusza Scenariusz lekcji matematyki „Mnożenie liczb naturalnych” z działu „Działania na liczbach naturalnych” jest przeznaczony do realizacji w klasie czwartej szkoły podstawowej, pracującej z podręcznikiem Matematyka wokół nas H. Lewickiej, E. Rosłon. Wykorzystywane na zajęciach warcaby mogą też przynieść uczniowie. W trakcie lekcji stosujemy ocenianie cząstkowe, wręczając uczniom karteczki z „plusem”. Dziesięć karteczek można wymienić na ocenę bardzo dobrą.
