Ochrona w*asno*ci intelektualnej
advertisement
Ochrona własności intelektualnej Wykład 1 Pojęcie własności intelektualnej • Pojęcie to nie jest zdefiniowane normatywnie • Obejmuje własność przemysłową oraz własność literacką i artystyczną • Używane jest w stosunku do praw podmiotowych dotyczących niematerialnych przedmiotów stosunków prawnych Prawo własności intelektualnej Odnosi się do całego zespołu przepisów prawnych dotyczących stosunków prawnych związanych z tworzeniem i wykorzystywaniem dóbr niematerialnych Prawa własności intelektualnej rozumiane są jako przysługujące uprawnionemu prawa podmiotowe do dóbr intelektualnych Porównywane jest często z terminem praw na dobrach niematerialnych Katalog praw własności intelektualnej Do praw własności intelektualnej w prawie polskim należy zaliczyć: • Prawa autorskie i prawa pokrewne • Prawa z patentu • Prawa ze wzoru użytkowego • Prawa ze wzoru przemysłowego • Prawa do znaku towarowego Katalog praw własności intelektualnej • Oznaczenia geograficzne • Prawa twórcy topografii produktów półprzewodnikowych ( układów scalonych) • Prawo sui generis twórców baz danych • Prawa wynikające z systemu ochrony odmian roślin Źródła prawa polskiego • Ustawa z 30.06.2003 r. Prawo własności przemysłowej • Ustawa z 4.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych • Ustawa z 26.06.2003 r. o ochronie baz danych • Ustawa z 18.07.2002 r. o ochronie prawnej odmian roślin Dyrektywa UE • 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 29.04.2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej • Ma zastosowanie do jakiegokolwiek rodzaju naruszenia praw własności intelektualnej przewidzianego w prawie wspólnotowym i/lub prawie krajowym właściwego Państwa Członkowskiego Następujące prawa własności intelektualnej są objęte zakresem przedmiotowym Dyrektywy: • Prawo autorskie i pokrewne • Prawo sui generis do baz danych • Prawa twórców produktów półprzewodnikowych • Prawa do znaków towarowych • Prawa do wzorów przemysłowych • Prawa do oznaczeń geograficznych Następujące prawa własności intelektualnej są objęte zakresem przedmiotowym Dyrektywy: • Prawa z patentu, włącznie z prawami wynikającymi z dodatkowych świadectw ochronnych • Prawa ze wzoru użytkowego • Prawa wynikające z systemu ochrony odmian roślin • Prawa do nazw handlowych, jeżeli są chronione jako prawa wyłączne w danym prawie krajowym Prawa autorskie i prawa pokrewne Źródła prawa UE • Dyrektywa Rady nr 93/83/EWG z dnia 27 września 1993 r. w sprawie koordynacji niektórych zasad dotyczących prawa autorskiego oraz praw pokrewnych stosowanych w odniesieniu do przekazu satelitarnego oraz retransmisji drogą kablową Źródła prawa UE • Dyrektywa 2006/116/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie czasu ochrony prawa autorskiego i niektórych praw pokrewnych • Dyrektywa 2006/115/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie prawa najmu i użyczenia oraz niektórych praw pokrewnych prawu autorskiemu w zakresie własności intelektualnej Źródła prawa UE • Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/24/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych • Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 96/9/WE z dnia 11marca 1996 r. w sprawie ochrony prawnej baz danych Pojęcie prawa autorskiego w znaczeniu przedmiotowym • zespół przepisów regulujących stosunki prawne związane z powstaniem, korzystaniem i ochroną utworów (stanowiących „własność” artystyczną, literacką i naukową). Prawo autorskie stanowi, obok prawa własności przemysłowej podstawowy element działu prawa cywilnego określanego jako prawo własności intelektualnej. Podstawą wyodrębnienia tego działu jest specyficzny przedmiot tej regulacji – dobro niematerialne, które nadaje się do alienacji ze świadomości człowieka i odtworzenia w świadomości innych ludzi. Różne utrwalenia twórczości stanowią ważne w kategoriach kulturowych i ekonomicznych dobro prawne (np. programy komputerowe, wydawnictwa książkowe, filmy itp.) stanowiące przedmiot obrotu cywilnoprawnego. Ponadto przedmiotem regulacji prawa autorskiego od wejścia w życie PrAut są prawa pokrewne (dawniej określane także jako „prawa sąsiednie”), tj.: prawa do artystycznych wykonań, prawa do fonogramów i wideogramów i prawa do nadań do pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych), a także niektóre dobra osobiste (wizerunek, osobiste interesy adresata korespondencji oraz tajemnica źródła informacji wykorzystanej w utworze). Pojęcie prawa autorskiego w znaczeniu przedmiotowym Prawo autorskie stanowi tzw. „kompleksowy” dział prawa, zawierający regulację pochodzącą z różnych jego gałęzi, przy czym dominuje regulacja prawa cywilnego; podstawowym aktem prawnym, jest PrAut. Natomiast w stosunkach z udziałem podmiotów zagranicznych podstawowe znaczenie ma regulacja wielostronnych porozumień międzynarodowych, które obecnie obejmują nieomal wszystkie kraje świata – dotyczy to zwłaszcza: • konwencji berneńskiej z 1886 r., • konwencji powszechnej z 1952 r., • konwencji rzymskiej z 1961 r. (o ochronie • • wykonawców, producentów fonogramów i organizacji nadawczych; weszła w życie w stosunku do Polski 13.6.1997 r.), porozumieniu w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (tzw. „TRIPS”) – jest to Załącznik 1C do Porozumienia Ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO), traktatów Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) z 1996 r. – o prawie autorskim (WCT) oraz o artystycznych wykonaniach i fonogramach (WPPT). Pojęcie prawa autorskiego w znaczeniu przedmiotowym • Polskie prawo autorskie przewiduje prymat postanowień umów międzynarodowych, których stroną jest Polska, nad PrAut na wypadek, gdyby przewidywały one dalej idącą ochronę niż regulacja wewnętrzna, także w stosunku do polskich utworów objętych ochroną PrAut (art. 7); rozwiązanie to ma na celu wyłączenie sytuacji, w której utwory obce chronione byłyby szerzej niż utwory rodzime; Pojęcie prawa autorskiego w znaczeniu podmiotowym • podmiotowe prawa o charakterze bezwzględnym, • które chronią majątkowe i osobiste interesy uprawnionych do utworów Zespół osobistych i majątkowych uprawnień związanych z utworem Prawo autorskie W znaczeniu podmiotowym W znaczeniu przedmiotowym To zespół uprawnień związanych z utworem o charakterze To zespół norm prawnych regulujących stosunki związane z Dokonywaniem, eksploatacją i ochroną utworów Prawami pokrewnymi Osobistym majątkowycm Uzasadnienie ustanowienia praw autorskich Przyznanie twórcy praw do stworzonego utworu Wyłączenie określonego dobra z powszechnej dostępności, o ile nie narusza to interesu powszechnego Podkreślenie, że dzieło jest uzewnętrznieniem indywidualnej osobowości twórcy Modele prawa autorskiego monistyczny Jednoczy w sobie uprawnienia o charakterze osobistym i majątkowym, niemające cech samodzielnych praw dualistyczny Autorskie prawa osobiste Autorskie prawa majątkowe Koncepcja mieszana Uprawnienia osobiste Uprawnienia majątkowe Uprawnienia majatkowoosobiste Obecnie obowiązująca ustawa przyjęła dualistyczną koncepcję prawa autorskiego, wyraźnie wprowadzając w art. 16 i 17 dwie grupy praw autorskich: autorskie prawa osobiste i majątkowe, poddając je osobnym reżimom w obrocie autorskim. Prawa autorskie Autorskie prawa osobiste Autorskie prawa majątkowe (art. 16 PrAut) (art. 17 PrAut) Prawo do autorstwa utworu Prawo do korzystania z utworu Prawo do oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo Prawo do nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykonania Prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności Prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu Prawo do rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji Prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu
