administracja-specjalna

ADMINISTRACJA SPECJALNA (NIEZESPOLONA) Pojawiła się już w konstytucji marcowej,
która zasadę zespolenia ograniczała do materii realizowanej przez organy oębne, np.: resort spraw
wojskowych, resort sprawiedliwości, resort skarbu, poczta i telegraf, resort reform rolnych, resort
wyznań publicznych i oświecenia publicznego.
Administracja wojskowa W czasie pokoju zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi należało do
prezydenta poprzez ministra spraw wojskowych. W 1926 r. nastąpiła zmiana konstytucji:
powstał nowy urząd - Generalny Inspektor Sił Zbrojnych
w czasie pokoju prezydent wykonywał zwierzchnictwo sił zbrojnych przez ministra spraw
wojskowych oraz Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych
w czasie wojny prezydent mianował Naczelnego Wodza
Minister spraw wojskowych:
dowodził siłami zbrojnymi w czasie pokoju
kierował szkoleniem wojska
kierował administracją wojskową
był odpowiedzialny za zaopatrzenie armii
przedkładał wnioski w sprawie obsady kluczowych stanowisk w armii i administracji wojskowej,
zastrzeżonych dla prezydenta
Generalny Inspektor Sił Zbrojnych (od 1926 r.):
był oficerem przewidzianym na stanowisko Naczelnego Wodza w czasie wojny
był zastępcą ministra spraw wojskowych w sprawach dotyczących przygotowania wojska do obrony
w przypadku wojny
W 1936 r. nastąpiło rozszerzenie uprawnień Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych:
kierował faktycznie całokształtem spraw i prac związanych z obroną państwa
wpływał w zasadniczy sposób na obsadę kluczowych stanowisk w wojsku
Generalnemu Inspektorowi Sił Zbrojnych podlegał Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych (GISZ)
oraz Sztab Generalny, w 1928 r. przemianowany na Sztab Główny.
Z chwilą utworzenia urzędu Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych funkcję tę pełnił Józef Piłsudski,
a ministrem spraw wojskowych też był Józef Piłsudski. W ten sposób ministerstwo spraw
wojskowych utraciło w znacznym stopniu wpływ na kierowaniem wojska na rzecz Generalnego
Inspektoratu Sił Zbrojnych. Po śmierci Józefa Piłsudskiego gen. Rydz-Śmigły przejął obowiązki
Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych dzięki czemu stał się osobą numer 2 w państwie.
Dla celów wojskowych został stworzony osobny podział terytorialny państwa. Kraj został
podzielona na 10 okręgów korpusów, na czele których stał dowódca okręgu korpusu, który kierował
administracją wojskową. Przy dowódcy był sztab oraz okręgowi szefowie służb. Dowódcy okręgu
korpusu podlegali komendanci garnizonów. Na szczeblu najniższym znajdowały się powiatowe (od
1938 r. rejonowe) komendy uzupełnień.
Szkolnictwo Na czele stał minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego → nawiązanie do
terminologii z czasów Królestwa Polskiego. Powstał specjalny podział terytorialny na 10 okręgów
szkolnych. Na czele okręgu stał kurator, który miał swoje pomocnicze biuro - kuratorium. Okręgi
szkolne dzieliły się na obwody. Jeden obwód obejmował jeden lub więcej powiatów. Na czele
obwodu szkolnego stał inspektor szkolny.
(…)
…, a także Państwowy Bank Rolny, uprawnione instytucje oraz osoby prywatne. Żeby wykupić
ziemię można było wziąć kredyt z Państwowego Banku Rolnego, jednak ta możliwość była w
znaczący sposób ograniczona.
Organy administracji rolnej:
1 pion: administracja rolna. Na czele stał minister rolnictwa, który wykorzystywał w terenie
wojewodów i starostów.
2 pion: administracja reform rolnych:
Główny Urząd Ziemski, który w 1923 r. został zastąpiony przez ministra reform rolnych
okręgowe i powiatowe urzędy ziemskie, które realizowały reformę rolną w terenie
W 1932 r. połączono oba resorty w jeden i powstał resort rolnictwa i reform rolnych z odpowiednim
ministrem na czele. W ten sposób reforma rolna straciła na znaczeniu. Natomiast urzędy ziemskie z
administracji reform rolnych dołączono do urzędów wojewódzkich…
…
opracowywanie eliminarza budżetowego
sprawy walutowe
sprawy walutowe i celne pozostające w związku z handlem międzynarodowym
Administracja skarbowa stworzyła dla swoich potrzeb własny podział terytorialny:
13 okręgów skarbowych. Terenowymi organami administracji skarbowej były izby skarbowe.
Podlegał im cały szereg rozmaitych urzędów:
urzędy katastralne
urzędy akcyz i monopolu
państwowe kasy skarbowe
urzędy…
… ziemi. Nadwyżka miała podlegać wywłaszczeniu dokonywanemu przez organy administracji
rolnej i późniejszej parcelacji miedzy chłopów. Kwestą najbardziej sporną było odszkodowanie za
wywłaszczane majątki oraz jego wysokość (czy według cen rynkowych czy w inny sposób). W
1920 r. wydano nową ustawę, która uściśliła, że właściciel parcelowanego majątku miał otrzymać
odszkodowanie w wysokości połowy ceny…