NajwaŜniejszym efektem projektu jest ksiąŜka Barbary Szatur
advertisement
Nr wniosku: 218364, nr raportu: 19148. Kierownik (z rap.): dr hab. Barbara Halina Szatur-Jaworska NajwaŜniejszym efektem projektu jest ksiąŜka Barbary Szatur-Jaworskiej pt. Polska polityka społeczna wobec starzenia się ludności w latach 1971-2013. Pojęcie „polityka społeczna wobec starzenia się ludności” autorka definiuje jako celową działalność podejmowaną przez róŜnorodne podmioty – wśród których kluczowa rola przypada państwu – mającą prowadzić do rozwiązywania problemów publicznych i realizacji celów społecznych wynikających ze zmian w strukturze wieku ludności. W ksiąŜce są analizowane dziedziny polityki społecznej, które są związane z procesami i zjawiskami demograficznymi mającymi wpływ na występowanie i zaawansowanie procesu starzenia się ludności, takimi jak: zmiany w zakresie dzietności, wzrost liczby ludzi starych, dorastanie i starzenie się powojennego wyŜu demograficznego (baby boom) oraz migracje zagraniczne. Badania dotyczyły: polityki społecznej na rzecz dzieci i rodzin, polityki wobec ludzi starych (osób starszych), polityki senioralnej, polityki społecznej wobec powojennego wyŜu demograficznego, polityki migracyjnej. Przeprowadzona analiza potwierdziła, Ŝe w Polsce w badanych dziedzinach polityki społecznej selektywnie i z opóźnieniem podejmowane były działania stanowiące odpowiedź na postępowanie procesu starzenia się ludności oraz perspektywę wzrostu liczby ludzi starych związanego ze starzeniem się powojennego wyŜu demograficznego. W latach 70. i 80. poprzedniego stulecia starzenie się ludności nie było traktowane przez decydentów jako wyzwanie dla polityki społecznej. Konsekwencje zmian w strukturze wieku ludności i zbliŜania się do progu starości roczników powojennego baby boom stały się problemem publicznym, a więc uznanym przez władze publiczne za wymagający środków zaradczych i ograniczających następstwa starzenia się ludności, dopiero w latach 90. Spóźnione i selektywne reagowanie na ten proces wynika ze skomplikowanych warunków, w jakich budowano politykę społeczną w analizowanym okresie. Przeprowadzona analiza debaty publicznej na temat starzenia się ludności i jej znaczenia dla polityki społecznej wykazała, Ŝe w poszczególnych środowiskach rozpoczynała się ona w róŜnym czasie. Najwcześniej, bo juŜ w latach 70., dyskusja na ten temat rozpoczęła się w środowisku uczonych i ekspertów, niekiedy przy udziale przedstawicieli prasy. W tym okresie do perspektywicznych zmian w strukturze wieku ludności – przede wszystkim w kontekście niezadowalającego poziomu prokreacji i zagroŜenia depopulacją – odnosili się niekiedy takŜe przedstawiciele Kościoła rzymskokatolickiego. Polityczni decydenci, jeśli w ogóle interesowali się starzeniem się ludności, to tylko ludności wiejskiej. Lata 90. przyniosły stopniowy wzrost zainteresowania wszystkich środowisk opiniotwórczych problematyką starzenia się ludności. Początkowo zajmowano się tym zagadnieniem w kontekście reformy systemu emerytalno-rentowego i dyskusji na temat róŜnych propozycji reformy. W drugiej dekadzie XXI wieku wzrosło zainteresowanie mediów konsekwencjami starzenia demograficznego innymi niŜ potrzeba zmian w systemie emerytalnym. Pojawiły się teŜ publikacje dotyczące wchodzenia w wiek emerytalny powojennego baby boom i skutków tego procesu. W tym samym czasie rozszerzył się zakres problematyki podejmowanej w debacie politycznej, bowiem obok kwestii związanych z systemem emerytalnym i warunkami Ŝycia osób starszych znalazły się w niej inne wyzwania wynikające ze starzenia się ludności. Wyrazem tej zmiany było wprowadzenie do agendy politycznej polityki senioralnej. W toku badań szukano takŜe odpowiedzi na pytanie o warunki dorastania i starzenia się, jakie stworzyła polska polityka społeczna kohortom naleŜącym do powojennego baby boom, które obecnie tworzą papy boom. Z jednej strony naleŜy docenić wysiłek polityki społecznej i polskiej gospodarki związany z zapewnieniem pokoleniu baby boom edukacji i startu na rynku pracy. Z drugiej jednak strony słabość systemu ochrony zdrowia, niska jakość warunków pracy i polityka wczesnej dezaktywizacji zawodowej powodują, Ŝe tylko niewielka część tego pokolenia ma szanse na zaznawanie dobrodziejstw tzw. zwaloryzowanej starości.
