Regionalna polityka aktywnego starzenia się
advertisement
Konferencja, 20-21 listopada 2014 roku, Ustroń, hotel „Wilga” Rola regionalnej polityki społecznej w integracji społecznej mieszkańców województwa śląskiego Konferencja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Regionalna polityka aktywnego starzenia się Piotr Szukalski Instytut Socjologii UL [email protected] Cel wystąpienia • Określenie, na czym polega polityka aktywnego starzenia się i jakie powinny być jej zasady na poziomie regionów Dlaczego mówi się coraz głośniej o polityce na rzecz seniorów? • • • • Wzrost odsetka osób starszych Podwójne starzenie się ludności Specyficzne potrzeby seniorów Świadomość korzyści z prowadzenia działań „wyprzedzających” – przygotowanie do starości • Waga „srebrnego elektoratu” Co to takiego? • • • • • Polityka wobec osób starszych Polityka wobec starości jako fazy życia Polityka wobec starzenia się Polityka senioralna Polityka aktywnego starzenia się Polityka wobec przebiegu życia • Przebieg życia to wiązka równocześnie występujących karier, w przypadku których prawie wszystkie posiadają swoje społeczne wzorce, aczkolwiek najczęściej w postaci niesformalizowanej, tj. społeczne preferencje nie zostają zapisane w formie prawnych obowiązków lub zakazów. Polityka wobec przebiegu życia • Każde społeczeństwo posiada swoją wizję, jak powinien wyglądać przebieg poszczególnych faz życia. • Ta wizja przybiera postać normatywnego modelu przebiegu życia, swoistego „życia wzorcowego”, idealnego Polityka wobec przebiegu życia 1) określenie ram prawnych, w jakich przebiegają najważniejsze kariery (np. minimalny wiek zawarcia związku małżeńskiego, wiek uzyskania uprawnień do świadczenia emerytalnego, czy ogólne zasady przebiegu kariery zawodowej w postaci prawa pracy). 2) budowa ramowego system instytucji ułatwiających przejście po właściwej ścieżce przebiegu karier, np. w postaci systemu bezpłatnej edukacji czy systemu ubezpieczeń społecznych. 3) Wprowadzenie systemu wsparcia jednostek, które – świadomie lub nieświadomie – charakteryzują się dużym odstępstwem od preferowanego społecznie przebiegu karier. Aktywne starzenie się • Koncepcja naukowa • Projekt polityczny Koncepcja aktywnego starzenia się Aktywne starzenie się – narzędzie przeciwdziałania zagrożeniom związanym ze starzeniem się ludności, poprzez umożliwianie zachowania jak najdłużej społecznej produktywności. Społeczna produktywność to „każda aktywność, która wytwarza dobra i usługi, niezależnie czy opłacana czy nie, włączając taką aktywność jak praca domowa, opieka nad dziećmi, wolontariat, pomoc rodzinie i przyjaciołom” [Hinterlong i wsp., 2001: 7]. W Europie kontynentalnej termin active ageing źle rozumiany ze względów językowych. Koncepcja aktywnego starzenia się • Umożliwianie jak najdłuższej realizacji różnorodnych karier. • Zgodnie z duchem foresightu kształtowanie przyszłych karier poprzez wdrażanie działań wyprzedzających powstanie problemów zdrowotnych, zawodowych itp. • Definiowanie beneficjenta nie tylko jako osób starszych lub na przedpolu starości, ale jako jednostek „starzejących się”. Projekt polityczny aktywnego starzenia się • Wdrażanie koncepcji aktywnego starzenia się w życie • Skupia się głównie na karierze zawodowej i innych „wyraźnie” społecznie produktywnych karierach • Bazuje na neoliberalnym przekonaniu o warunkowości wspierania Jakie są główne płaszczyzny regionalnej polityki aktywnego starzenia się? • Samodzielność • Aktywność ukierunkowana na siebie • Aktywność ukierunkowana na innych • Kształtowanie sposobu myślenia o seniorach, starości, relacjach międzypokoleniowych • Wspomaganie starszych pracowników i pracodawców Samodzielność • Organizacja systemu opieki zdrowotnej • Promocja zdrowia • Budowa systemu usług opiekuńczopielęgnacyjnych • Promowanie nowych technologii jako źródła informacji i usług dla seniorów • Rekonstrukcja przestrzeni publicznej • Rekonstrukcja przestrzeni mieszkalnej Aktywność ukierunkowana na siebie • Usługi edukacyjne • Usługi kulturalne • Usługi rekreacyjno-sportowe Aktywność ukierunkowana na innych • Aktywność wewnątrzpokoleniowa – samoorganizacja i wolontariat • Aktywność międzypokoleniowa • Aktywność obywatelska • Aktywność ekonomiczna Kształtowanie sposobu myślenia o seniorach, starości, relacjach międzypokoleniowych • Ograniczanie ageizmu • Wspieranie poczucia odpowiedzialności międzypokoleniowej • Budowanie srebrnej gospodarki Wspomaganie starszych pracowników i pracodawców (1) • • • • • Doradztwo zawodowe Zarządzanie wiekiem Szkolenia Dopasowywanie stanowisk pracy Dostosowywanie warunków pracy Wspomaganie starszych pracowników i pracodawców (2) • Rozwijanie srebrnej gospodarki rozumianej w szerokim tego słowa znaczeniu – np. wszelkie działania wspierające osoby starsze na rynku pracy związane z produkowaniem szczególnych dóbr i usług Podsumowanie (1) Cel polityki aktywnego starzenia się • Samodzielność • Społeczna produktywność • Długookresowa stabilność społeczno-ekonomiczna Podsumowanie (2) Kluczowe zasoby dla wdrażania polityki aktywnego starzenia się • Społeczności lokalne • Samoorganizacja • Informacja
