Nr wniosku: 169664, nr raportu: 13588. Kierownik (z rap.): dr hab

Nr wniosku: 169664, nr raportu: 13588. Kierownik (z rap.): dr hab. Przemko Kwinta
Postęp jaki dokonał się w ostatnich 30-40 lat w opiece nad kobietą w ciąży oraz noworodkiem pozwala ratować po
urodzeniu nawet najbardziej niedojrzałe i bardzo małe noworodki. Co roku co raz więcej dzieci, które ważyły przy
urodzeniu 1000g i mniej przeżywa i wkracza w dalsze życie. Niestety pewna część tych dzieci w przyszłości wykazuje
różnorodne problemy medyczne. Do najważniejszych zaliczyć można zaburzenia rozwoju intelektualnego i ruchowego,
zaburzenia widzenia i przewlekłe problemy płucne. Rozwój tych powikłań we wczesnym okresie życia noworodka trudny
jest do przewidzenia, jak również nadal mało wiemy jakie są przyczyny tego, że u jednego dziecka dojdzie do rozwoju np.
mózgowego porażenia dziecięcego czy też przewlekłej choroby płuc a u innego nie. Zasadniczym celem przedstawianego
projektu było poznanie przyczyn występowania najcięższych odległych powikłań związanych z urodzeniem się dziecka
przedwcześnie oraz ocena jak powikłania te zmieniają się w czasie. Do badania zaproszono dzieci, które urodziły się w
latach 2008-2011 w województwie małopolskim i ważyły przy urodzeniu mniej niż 1500g. U 89 dzieci w czasie 4 wizyt
lekarskich wykonano następujące badania: 1. Bardzo dokładne badania okulistyczne z oceną ostrości widzenia, widzenia
barw i widzenia przestrzennego, badania czynności bioelektrycznej mózgu po stymulacji narządu wzroku (tzw. badania
potencjałów wywołanych), 2. Bardzo dokładne badania psychologiczne, umiejętności ruchowych, percepcji wzrokowej,
rozwoju mowy oraz badania w kierunku autyzmu i zaburzeń emocji, 3. Badanie struktury mózgu poprzez zastosowanie
techniki rezonansu magnetycznego, w tym najnowocześniejszych metod oceny mikrostruktury mózgu tj. traktografii i
badania dyfuzji cząsteczek wody oraz badanie czynności metabolicznej mózgu poprzez zastosowanie spektroskopii
rezonansu magnetycznego, 4. Badanie czynności układu oddechowego i ocena jak dziecko reaguje na stosowanie leków
rozszerzających oskrzela. Uzyskane w ten sposób wyniki porównano do danych zebranych, gdy dzieci te przebywały na
oddziale noworodkowym. Przeprowadzone badania pozwoliły m.in. na wykazanie, że są obszary w mózgu szczególnie
narażone na uszkodzenie u noworodków urodzonych przedwcześnie i istnieje związek pomiędzy zmianami w
mikrostrukturze mózgu a określonymi powikłaniami. W szczególności wykazano, że zmiany w ciele modzelowatym
(strukturze mózgu łączącej obie półkule mózgu) odpowiedzialne są za zaburzenia percepcji wzrokowej, a zaburzeniami
mikrostruktury w zakresie drogi wzrokowej mogą powodować zaburzeniami czynności elektrycznej mózgu. Istotną
obserwacją było również stwierdzenie, że u dzieci z rozpoznaną w okresie noworodkowym retinopatią wcześniaczą
istnieje uszkodzenie przewodnictwa w drodze wzrokowej w mózgu, które to uszkodzenie jest nawet ważniejsze niż
zaburzenia w siatkówce i może być przyczyną gorszych wyników uzyskiwanych przez te dzieci w badaniach rozwoju
intelektualnego i ruchowego. Dodatkowo stosując spektroskopię rezonansu magnetycznego wykazano, że nawet po kilku
latach od porodu mogą występować zaburzenia neurometaboliczne w mózgu (szczególnie w zakresie kory czołowej i
wyspy) u dzieci urodzonych przedwcześnie i zaburzenia te mogą być jedną z przyczyn zaburzeń neurorozwojowych.
Oceniając czynność układu oddechowego w wieku 4 lat stwierdzono istnienie dużych różnic w wentylacji rożnych
regionów płuc u dzieci urodzonych przedwcześnie. Wykazano również różnice w czynności płuc i odpowiedzi na podanie
leków rozszerzających oskrzela pomiędzy grupami dzieci, które w okresie noworodkowym miały rozpoznaną dysplazję
oskrzelowo-płucną a grupą dzieci bez tego powikłania.
Podsumowując, wyniki prezentowanego projektu poprzez rzucenia nowego światła na mechanizmy ocenianych powikłań́
wcześniactwa mogą w przyszłości pomóc w opracowaniu skutecznych metod leczenia wczesnych ich stadiów.