WSPARCIE PEDAGOGICZNE - ćwiczenia funkcji wzrokowo

WSPARCIE
PEDAGOGICZNE ćwiczenia funkcji wzrokowoprzestrzennych u uczniów klas
I-III warsztaty metodyczne 15.11.2011
Percepcja wzrokowa jest zdolnością do rozpoznawania
i różnicowania bodźców wzrokowych oraz ich
interpretowania przez odniesienie do poprzednich
doświadczeń . Polega na postrzeganiu otaczającego
świata jako zbioru dających się wyróżnić przedmiotów i
kształtów pozostających we wzajemnych stosunkach
przestrzennych . Bierze udział w niemal wszystkich
działaniach człowieka .
Dobry poziom rozwoju percepcji wzrokowej uważany
jest za jeden z najważniejszych elementów
warunkujących powodzenie dziecka w nauce szkolnej .
Umożliwia mu sprawne nabywanie umiejętności
szkolnych , w takich dziedzinach , jak nauka czytania i
pisania , stosowanie reguł ortograficznych ,
wykonywania zadań arytmetycznych . Wspomaga także
rozwijanie wszystkich innych umiejętności
wymagających od niego w trakcie oddziaływań
dydaktyczno-wychowawczych .
Ogromne znaczenie dla rozwoju uczenia się dzieci mają
następujące aspekty percepcji wzrokowej :
 koordynacja wzrokowo-ruchowa ,
 spostrzeganie figur i tła ,
 stałość spostrzegania ,
 spostrzeganie położenia przedmiotów w
przestrzeni,
 spostrzeganie stosunków przestrzennych .
Tych pięć aspektów percepcji wzrokowej , jak wynika z
badań wielu autorów , ma największe znaczenie dla
rozwoju uczenia się dzieci .
Najbardziej intensywny rozwój percepcji wzrokowej
przypada na wiek od 3,6 do 7.6 lat .
W każdej klasie znajdzie się pewna liczba dzieci
opóźnionych pod omawianym względem .
U większości z tych dzieci trudno jest znaleźć jakieś
specyficzne czynniki , które spowodowałyby to
opóźnienie , a niewłaściwe byłoby doszukiwanie się
czynników patologicznych . Ujawnia się tutaj jedna s
prawidłowości rozwoju :
 różne dzieci dojrzewają w różnym tempie ,
 można stwierdzić różne zaburzenia rozwoju ,
 zaburzenia emocjonalne ,
 zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego ,
 inne dzieci z kolei , z racji zaniedbań
środowiskowych – nie miały dostatecznej liczby
doświadczeń wpływających na rozwój percepcji
wzrokowej ,
 różnych form kalectwa .
W celu zapewnienia optymalnego rozwoju poziomu
analizy i syntezy wzrokowej konieczne jest kierowanie
spostrzeżeniami dziecka od najmłodszych lat . Polegać
ono powinno między innymi na zwróceniu uwagi na
różne szczegóły w otoczeniu , zachęcanie do zabaw ,
takich jak :
- budowanie z brył przestrzennych ,
- konstruowanie według wzoru ,
- porównywanie i różnicowanie obrazków z
dużą liczbą szczegółów .
Istotną rolę w usprawnianiu percepcji wzrokowej i
koordynacji wzrokowo-ruchowej odgrywają zajęcia
plastyczne .
Najbardziej pomocne są zaś ćwiczenia , w których
dziecko musi reprodukować wzory , a więc polegające
na obrysowywaniu , kalkowaniu , kolorowaniu i
zakreślaniu konturów .
Zaburzenia percepcji wzrokowej są przyczyną wielu
trudności , na przykład w odwzorowywaniu figur
geometrycznych , kształtów literopodobnych , a
następnie trudności w odróżnianiu liter . Podobnie
trudności w nauce czytania i pisania mogą być
przejawem zaburzeń funkcji wzrokowych (na przykład
uwagi i spostrzegania wzrokowego , pamięci
wzrokowej ) .
Jeżeli dziecko nieprawidłowo różnicuje , z trudem
zapamiętuje i ma problem z rozpoznawaniem i
odtwarzaniem , np. kształtów figur , cyfr .... , to jest to
symptom nieprawidłowo funkcjonującego analizatora
wzrokowego . Z zaburzeniami percepcji wzrokowej
często współwystępuje słabsza pamięć wzrokowa , co w
konsekwencji uniemożliwia dziecku sprawne i
niezakłócone zapamiętywanie obrazu .
Zaburzenia pamięci wzrokowej mogą być przyczyną
trudności w utrwalaniu poprawnej pisowni wyrazów
zawierających trudności ortograficzne :
ó-u
, rz – ż , ch – h
Szczególnie uporczywe dla dziecka są trudności w
zapamiętaniu liter podobnych pod względem kształtu
b–d , g–p ,m–n ,n–u, l–ł ,
E–3
Jest to skutek występowania trudności spostrzegania
aspektu kierunkowego . W początkowej nauce dziecko
może litery i cyfry pisać zwierciadlanie i / lub
zapisywać wyrazy od strony prawej do lewej .
Trudności ujawniają się również jako zapominanie
kształtów rzadziej występujących liter :
Ł , H ,Y , F
SYMPTOMY ZABURZEŃ FUNKCJI
WZROKOWYCH I WZROKOWOPRZESTRZENNYCH U DZIECI W MŁODSZYM
WIEKU SZKOLNYM
- ma trudności z rzucaniem piłki do celu i
chwytaniem ,
- brzydko , niechętnie rysuje i pisze , nie mieści
się w liniaturze , zagina „ośle rogi” ,
- ma trudności z rysowaniem szlaczków ,
odtwarzaniem złożonych figur
geometrycznych,
- ma trudności z wyróżnianiem elementów z
całości , a także z ich syntetyzowaniem w
całość , np. podczas układania mozaiki według
wzoru ,
- ma trudności z wyodrębnieniem szczegółów
różniących dwa obrazki ,
- ma trudności z odróżnianiem kształtów
podobnych ,
- myli litery podobne pod względem kształtu .
Ważnym obszarem rozwojowym odpowiedzialnym
za powodzenia dziecka w szkole są prawidłowo
działające funkcje wzrokowo – przestrzenne .
Odpowiednia stymulacja tego obszaru może
przynieść wymierne korzyści każdemu uczniowi , a
w szczególności uczniom mającym trudności w nauce
czytania .
Kalina Stefaniak