trudności i niepowodzenia szkolne spowodowane

TRUDNOŚCI I NIEPOWODZENIA SZKOLNE SPOWODOWANE
DEFICYTAMI PARCJALNYMI WYSTĘPUJĄCYMI U DZIECI.
„ Nie ma obiektywnie trudnej wiedzy, lecz jej nabywanie może być subiektywnie odczuwane
jako trudne” L. Bandura
Przyczyny i trudności niepowodzeń szkolnych od dawna upatruje się w trzech głównych
źródłach:
1. Uwarunkowania środowiskowe
zaniedbanie środowiskowe
2. Uwarunkowania dydaktyczno- wychowawcze
brak korekcji zaburzeń
– usprawniania funkcji słabo rozwiniętych
brak kompensacji zaburzeń – czyli funkcje najsłabsze nie są zastępowane przez
te dobrze rozwinięte
brak indywidualizacji metod i środków w nauczaniu – min. stopniowania trudności
3. Tkwiących w samych uczniach
zaburzenia genetyczne – neurofizjologiczne – wrodzone
organiczne – uszkodzenie centralnego układu nerwowego
opóźnione dojrzewanie psychiczne – rozumiane jako brak właściwości psychicznych
i sposobów zachowania uważanych za optymalne w danym okresie rozwoju jednostki
brak gotowości szkolnej – czyli zapału ucznia do podjęcia obowiązków szkolnego
brak gotowości do nauki – czyli brak motywacji poznawczej
( brak chęci i potrzeby uczenia się)
Rozwój intelektualny dzieci przebiega wg. określonej kolejności :
Do 2 r.ż
- maksymalny rozwój sensoryczno – motoryczny
1.6 - 3.6
- intensywny rozwój mowy
3.5 - 7.6
- maksymalny rozwój percepcji
po 7.6
- maksymalny rozwój wyższych procesów myślowych.
Sukces w obrębie każdego następnego okresu rozwoju ,zależy od sukcesu okresu
poprzedniego.
Adekwatna w danym roku życia dziecka percepcja zależy w dużej części od właściwego
rozwoju mowy, a rozwój wyższych procesów myślowych od prawidłowego rozwoju
percepcji niższych.
Badając dziecko w PPP przeprowadza się:
1. badanie psychologiczne
/ rozwój intelektualny /
2. badanie pedagogiczne
3. badanie logopedyczne
Są to badania funkcji percepcyjno – motorycznych:
Spostrzegawczość
ASS - analiza i synteza słuchowa
ASW – analiza i synteza wzrokowa
Rozwój ruchowy . Koordynacja wzrokowo – ruchowa
Lateralizacja / dominacja /
Tempo pracy
Badanie psychologiczne – poziom rozwoju umysłowego
120 IQ – norma intelektualna
85 – 115
– inteligencja niższa niż przeciętna
70 - 84
- pogranicze normy i upośledzenia
55 - 69
- upośledzenie w stopniu lekkim:
Trudności dzieci z niższym poziomem inteligencji:
Tr w ustalaniu przyczyn i skutków zachodzących w sytuacji zadaniowej i społecznej
/ nie rozumieją norm i zasad społecznych, moralnych /.
Tr w porównywaniu przedmiotów; wyszukiwaniu podobieństw;
wyodrębnianiu cech istotnych w danym zbiorze; dokonywaniu uogólnień.
Tr w zapamiętaniu; często „ wkuwają” materiał / maja dobrą pamięć mechaniczną / ,
ale go nie rozumieją.
Tr w przyswajaniu reguł gramatycznych; pojęć historycznych; społecznych;
moralnych.
Tr w rozwiązywaniu nowych zadań o charakterze teoretycznym / brak konkretu /
Tr w rozwiązywaniu zadań z geometrii, rzutów
Tr w spostrzeganiu – mylenie znaków / +, - , kształty liter /
Zaburzenia analizy i syntezy wzrokowej – czyli zaburzenia percepcji wzrokowej.
PERCEPCJA WZROKOWA – to zdolność rozpoznawania i różnicowania bodźców
wzrokowych oraz ich interpretowanie przez wiązania ich z uprzednim doświadczeniem.
Analizator wzroku ( oko )--- nerw –wzrokowe okolice kory mózgowej
Percepcja wzrokowa uczestniczy niemal we wszystkich działaniach człowieka.
Odpowiedni jej poziom + koordynacja wzrokowo- ruchowa, umożliwia dziecku naukę
czytania, pisania, stosowania reguł ortograficznych, wykonywania zadań matematycznych.
Mowa i percepcja wzrokowa powinny być rozwijane jednocześnie.
Trudności dzieci z zaburzeniami ASW
Tr w rozpoznawaniu przedmiotów
Tr w rozpoznawaniu liter – myli p – g; d – b; w – m ; b – p
Tr w odtwarzaniu rysunku z pozycji pionowej na poziomą i odwrotnie
Tr w wyodrębnianiu części z całości
Tr w dostrzeganiu różnic między obrazami i układami przestrzennymi
Tr w różnicowaniu, zapamiętywaniu i odwzorowywaniu liter, kształtów
geometrycznych, znaków graficznych
Tr w rozumieniu czytanego tekstu
Tr w czytaniu całościowym długo literuje, wylabuje, czyta nierytmicznie i w wolnym
tempie, często przestawia litery i całe wyrazy.
Tr w rysowaniu – rysunek ubogi w szczegóły, zakłócone proporcje
Tr w orientacji przestrzennej – czytanie map.
Zaburzenia analizy i syntezy słuchowej – czyli zaburzenia percepcji słuchowej.
PERCEPCJA SŁUCHOWA – polega na odebraniu bodźca, rozłożeniu go na elementy, a
następnie złożenia go w całość.
Analizator słuchowy- receptor ( ucho)- - droga doprowadzająca ( nerw) - - część korowa,
odbierająca i poddająca przeróbce bodźce słuchowe.
SŁUCH FONEMATYCZNY – umiejętność różnicowania dźwięków mowy.
- jeśli jest zaburzony dziecko dobrze słyszy słowa
lecz w ciągu mowy nie potrafi różnicować pojedynczych
dźwięków lub złożyć je w całość.
Trudności dzieci z zaburzeniami ASS.
Tr w rozumieniu bardziej skomplikowanych poleceń
Tr w zapamiętywaniu i powtórzeniu długich zdań
Tr w pisaniu ze słuchu
Tr w czytaniu – literuje
Tr w pisaniu wyrazów zmiękczonych, różnicowaniu i , j , om , ą
Tr w mówieniu – zniekształcanie wyrazów – dźwięczność na bezdźwięczność,
opuszcza wyrazy , końcówki
Muzyka – dzieci mogą rozróżniać, identyfikować dźwięki wysokie, posiadać słuch
muzyczny
Język polski – mają ubogi zasób słów, mówią niegramatycznie, trudno im się
wypowiadać ustnie i pisemnie,
nie potrafią nauczyć się wiersza na pamięć – szybko zapominają
Języki obce - trudno im go uczyć i panować go
Matematyka – nie potrafią nauczyć się tabliczki mnożenia - szybko zapominają
Zaburzenia rozwoju ruchowego
Odzwierciedlenie w świadomości dotyku, bólu oraz położenie ruchomych części ciała
( rąk, nóg, języka, oka ) jest funkcją analizatorów skórno – kinestetycznych i ruchowych.
Wrażenia kinestetyczno – ruchowe powstają jednocześnie z wrażeniami dotykowymi
i wzrokowymi.
Możliwość wykonania czynności pisania jest zależna od prawidłowej współpracy
analizatora ruchu, dotyku i wzroku.
Dzieci 6 – 7 letnie osiągają taki poziom dojrzałości ruchowej, która umożliwia im
podjęcie nauki w klasie I.
Te dzieci, które nie osiągnęły w/w dojrzałości przejawiają zaburzenia rozwoju, do których
zalicza się:
Obniżenie percepcji i szybkości ruchów docelowych
Dziecko pisze : brzydko , wolno ; zniekształcone litery – duże lub zbyt małe;
nie w liniaturze.
Dziecko ma trudności z rysowaniem figur geometrycznych, prac plastycznych.
Współruchy
Dziecko przy wykonywaniu czynności „ pomaga” sobie ruchami nóg, tułowia,
szyi, języka.
Wadliwą regulację napięcia mięśniowego
Dziecko zbyt mocno lub zbyt słabo trzyma pióro, ołówek. Nie ma chwytu
pęsetkowego.
Zaburzenia lateralizacji
LATERALIZACJA – proces polegający na ustalaniu się funkcjonalnej dominacji w obrębie
parzyście występujących narządów ruchu / oko, ręka , noga /.
Proces ten u większości dzieci zostaje zakończony w 7 – 10 r.ż
Lateralizacja jednorodna – prawidłowa –
Lewostronna lub prawostronna / ręka , oko , noga /
Lateralizacja niejednorodna – np. lewooczność, praworęczność
Dziecko ma utrudniony proces uczenia się, ponieważ utrudnione zostało
kształtowanie koordynacji wzrokowo – manualnej.
Ma trudności w opanowaniu umiejętności czytania i pisania ,brzydko pisze.
Występuje tu zjawisko inwersji.
Inwersją statyczną – czyli zaburzenie odtwarzania kształtów liter i cyfr podczas
pisania i czytania np. b – d , 6 – 9 .
Inwersja dynamiczna – to zjawisko przestawiania kolejności liter i cyfr
np. kot - tok ; 12 – 21 ; sz – zs.
Połączenie obu inwersji powoduje w szczególnych przypadkach pismo lustrzane
czyli odwrócenie zarówno kształtu, kolejności jak i kierunku kreślenia liter.
Opracowała
Justyna Dąbrowska