Treści chemiczne w nauczaniu przyrody na podstawie wybranego działu programowego oraz umiejętności kluczowe kształtowane na jego podstawie. PRZYRODA – PLANETA ZIEMIA KL. 6. Umiejętności kluczowe C Z Y T A N I E P I S A N I E Opis osiągnięć - odczytuje poprawnie na podstawie diagramów skład atmosfery i skorupy ziemskiej, odczytuje dane z tabeli nt. planet, ich składu chemicznego i budowy, odczytuje i interpretuje budowę wnętrza Ziemi na podstawie schematu, odczytuje na podstawie diagramu pierwiastki występujące najliczniej w skorupie ziemskiej, odszukuje w tabeli wartości określające gęstość metali i temperaturę topnienia, odszukuje w tabeli nazwy metali oraz niemetali omawianych na lekcji, odczytuje i zna znaczenie słów Nife i Sima w budowie wnętrza Ziemi, umie odczytać schemat powstawania kwaśnych deszczy i dziury ozonowej, odczytuje schemat obiegu wody, węgla, tlenu, CO 2 , siarki w przyrodzie, umie odczytać na skali kwasowość lub zasadowość substancji po przeprowadzeniu doświadczenia, wskazuje na podstawie tabeli główne źródła zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, czyta i rozumie symboliczne oznaczenia substancji szkodliwych, trujących i żrących. - potrafi podać w procentach skład atmosfery ziemskiej, sporządzić tabelę metali i niemetali, opisać wodę jako substancję, opisać na podstawie tabeli właściwości metali i niemetali, zapisać wyniki obserwacji przeprowadzanych doświadczeń, w sposób czytelny i estetyczny wykonać tabelę, wykresy, schematy, np. obiegu wody, węgla i tlenu w bioswerze, przedstawić dane z tabeli o źródłach zanieczyszczeń powietrza CO 2 w procentach, na konturze mapy potrafi nanieść występowanie np. węgla kamiennego i siarki. R O Z U M O W A N I E K Z O I R N Z F Y O S R T M A A N C I J E I - rozumie jedność materialną świata tzn. wie, że z takich samych pierwiastków zbudowane są odległe planety i Ziemia, wie, że energię słoneczną można przekształcić w inną formę energii, np. fotosynteza, odróżnia pozytywne i negatywne działanie wody w przyrodzie, wyjaśnia, że woda jest substancją złożoną, odróżnia substancje proste od złożonych, podaje przykłady substancji rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych w wodzie, rozumie konieczność istnienia wody na Ziemi, porównuje właściwości metali i niemetali, wskazuje zależność między zastosowaniem metali, a ich właściwościami, podaje przykłady powstawania nowych substancji w wyniku przemian chemicznych, formułuje wniosek dotyczący przyczyn rdzewienia metali, rozumie mechanizm tworzenia się pokładów węgla kamiennego i ropy naftowej, wapieni i siarki, rozumie i dostrzega zagrożenia wynikające z chemizacji życia, widzi potrzebę recyklingu. - dociera do informacji np. w encyklopedii, słownikach, poradnikach, danych statystycznych na tematy związane z lekcją, ogląda i słucha audycji popularno – naukowych w telewizji i radiu, sięga po prasę popularnonaukową i literaturę związaną z tematem lekcji, przedstawia zdobyte wiadomości podczas zajęć, opisuje na podstawie innych źródeł niż podręcznik właściwości podanych metali oraz niemetali, odszukuje w innych źródłach informacje nt. zanieczyszczenia powietrza, omawia sposoby zdobywania przez uczonych informacji o substancjach występujących we wszechświecie. W Y K O R Z Y S T A N I E W I E D Z Y W P R A K T Y C E - podaje przykłady substancji prostych z najbliższego otoczenia, potrafi scharakteryzować kilka substancji, z którymi spotyka się w życiu codziennym, które są efektem syntezy chemicznej (np. margaryna, plastik, leki, detergenty, włókna sztuczne, nawozy), rozpoznaje zjawiska i stany skupienia wody w przyrodzie, porządkuje metale zgodnie ze wzrastającą temperaturą topnienia, wskazuje zastosowanie metalu biorąc pod uwagę jego właściwości, proponuje, z jakiego metalu lub stopu należy wykonać wskazane przedmioty, umie wskazać proste sposoby ochrony przed korozją, umie przeprowadzić badanie kwasowości gleby, umie posługiwać się skalą porostową w mierzeniu zawartości SO 2 w środowisku, wskazuje przykłady przemian chemicznych obserwowanych w życiu codziennym. potrafi właściwie i bezpiecznie korzystać z dostępnych produktów chemicznych, wskazuje zastosowanie w gospodarstwie domowym substancji takich jak: wodorotlenek sodu, kwas siarkowy oraz kwas solny, wykorzystuje wiedzę nt. symbolicznych oznaczeń substancji szkodliwych, trujących i żrących, podaje rodzaje zanieczyszczeń swojej okolicy, zna i zapobiega czynnie zanieczyszczaniu środowiska, przyczynia się do oszczędności wody i innych surowców, posługuje się poznanymi terminami do opisywania zjawisk i sytuacji w środowisku, potrafi samodzielnie wybrać przyrządy służące do wykonywania doświadczeń, obserwacji, (np. wagi, termometru). Opracowały: Beata Biegniewska i Renata Dombrowska DZIAŁ 2 PLANETA ZIEMIA (26h) PRZEMIANY JĄDROWE UKŁAD SŁONECZNY TLEN AZOT PARA WODNA A NIEMETALE SIARKA WĘGIEL ZIEMIA SKORUPA ZIEMSKA ATMOSFERA OZON KLASA 6 CO 2 SUBST. ZŁOŻONE STOPY METALI HUTNICTWO METALI ZANIECZYSZCZENIE ŚRODOWISKA DZIURA OZONOWA KWAŚNE DESZCZE MIESZANI NY RUDY METALI METALE KOROZJA METALI SUBST. PROSTE SUBSTA NCJE EFEKT CIEPLARNIANY ROPA NAFTOWA