WSTĘP 1. GLEBY I ICH SKAŻENIE 1.1. Gleby jako środowisko przyrodnicze 1.1.1. Procesy glebotwórcze 1.1.2. Typy gleb 1.1.3. Poziomy glebowe 1.2. Skażenia gleb 1.2.1. Skażenie chemiczne 1.2.2. Klasyfikacja IARC 1.2.3. Mechanizm skażenia gleb metalami ciężkimi 1.2.4. Zawartość metali ciężkich w glebach Polski 1.3. Dopuszczalne zawartości metali ciężkich w glebach - wybrane przykłady unormowań prawnych 4 4 4 5 9 12 12 14 14 17 2. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU BADAŃ 2.1. Lokalizacja 2.2. Geologia 2.2.1. Stratygrafia i litologia 2.2.2. Tektonika 2.2.3. Górnośląskie złoża rud Zn-Pb 2.3. Historia wydobycia i przeróbki rud Zn-Pb w okolicy Trzebini 2.4. Gleby w rejonie badań 2.5. Skażenie gleb metalami ciężkimi w świetle wcześniejszych badań 33 33 34 34 38 39 44 52 53 3. METODYKA BADAŃ 3.1. Prace terenowe 3.2. Przygotowanie prób do analiz chemicznych 3.3. Oznaczenia chemiczne 61 61 63 64 4. WYNIKI BADAŃ I ICH ANALIZA 4.1. Eksploracyjna analiza danych - EDA 4.1.1. Metodyka EDA 4.1.2. Wyniki analizy EDA 4.2. Analiza korelacji 4.3. Analiza czynnikowa 66 66 66 70 78 86 5. ROZMIESZCZENIE METALI CIĘŻKICH W POZIOMACH GLEBOWYCH 94 6. OCENA SKAŻENIA GLEB METALAMI CIĘŻKIMI 6.1. Zawartość metali ciężkich w wierzchniej warstwie gleby 6.2. Analiza ryzyka w oparciu o scenariusze wykorzystania terenu 6.2.1. Zastosowane parametry scenariuszy 6.2.2. Ocena ryzyka 6.3. Ekologiczna analiza porównawcza 113 114 122 122 128 137 6.4. Klasyfikacja terenu według norm prawnych 7. PODSUMOWANIE BADAŃ Literatura Załącznik: Zestawienie modeli zmienności 26 143 148