Sztuka przedromańska i romańska / Giulia Marrucchi, Riccardo Belcari ; [tł. Anna Kłos]. – Warszawa, 2010 SPIS TREŚCI 1. SZTUKA WCZESNOCHRZEŚCIJAŃSKA I BIZANTYŃSKA 15 Od Rzymu pogańskiego do Rzymu chrześcijańskiego – zabytki miasta św. Piotra Przedstawienia w katakumbach Wizerunki Chrystusa Katakumby św. Kaliksta Katakumby Pryscylli Bazylika Santa Maria Maggiore - architektura i mozaiki 16 17 18 19 22 23 Analiza dzieła Gościnność Abrahama Bazylika Santa Sabina Drewniane drzwi bazyliki Santa Sabina Mauzoleum Konstancji Sarkofag Konstantyny 26 30 32 34 38 Analiza dzieła Sarkofag Juniusa Bassusa 40 Mediolan stolicą cesarstwa zachodniego - kościół San Lorenzo 44 Sztuka V wieku w Rawennie Mauzoleum Galii Placydii Baptysterium Ortodoksów 45 46 49 Sztuka Vl wieku w stolicy egzarchatu - Rawennie Mauzoleum Teodoryka Bazylika Sant'Apollinare Nuovo Dekoracja mozaikowa w okresie od Teodoryka do Justyniana Kościół San Vitale 53 55 57 58 62 Analiza dzieła Dwór Teodory Dekoracja rzeźbiarska kościoła San Vitale Bazylika Sant'Apollinare in Classe Tron (katedra) biskupa Maksymiana 66 70 72 74 Rozszerzenie Rzeźba w Rawennie w czasach Justyniana Bazylika Eufrazjańska w Poreču 78 79 Fundacje cesarskie w Konstantynopolu – kościół Hagia Sophia Sanktuarium św. Szymona Słupnika w Kalat Siman 81 86 Rozszerzenie 89 Sztuka koptyjska 2. SZTUKA WCZESNOŚREDNIOWIECZNYCH DWORÓW I KLASZTORÓW 93 Longobardowie Oratorium Santa Maria in Valle (Tempietto) w Cividale Ołtarz Ratchisa 94 96 98 Analiza dzieła Czołowa ozdoba hełmu ze sceną triumfu Agilulfa 100 Merowingowie Baptysterium w Poitiers Krypta opactwa w Jouarre 102 103 105 Rozszerzenie Złotnictwo świeckie 106 Rozszerzenie Złotnictwo sakralne 107 Wizygoci w Hiszpanii Kościół San Pedro de la Nave Kościół Santa Maria de Naranco 110 113 114 Centra monastyczne w Irlandii Malarstwo miniaturowe na Wyspach Brytyjskich Krzyże iryjskie 116 119 121 Klasztory benedyktyńskie w okresie wczesnego średniowiecza Plan opactwa w Sankt Gallen 126 128 „Renesans" karoliński Kaplica pałacowa w Akwizgranie 130 132 Analiza dzieła Statuetka jeźdźca - wizerunek Karola Wielkiego (?) 134 Zabytki sztuki karolińskiej w Europie: budynek bramny (Torhalle) opactwa w Lorsch i kościół św. Jana w Müstair 136 Analiza dzieła Volvinius, Złoty ołtarz 138 Rozszerzenie Emalia Ornament plecionkowy w rzeźbie karolińskiej 144 146 Analiza dzieła Flabellum z Tournus 148 Rozszerzenie Rzeźba w kości słoniowej Malarstwo miniaturowe na dworze Karola Wielkiego 150 152 Cesarstwo Ottonów i sztuka około roku 1000 Kościół św. Michała w Hildesheimie Kościół św. Jerzego w Oberzell Katedra w Spirze Rzeźba w kości słoniowej w Mediolanie za panowania Ottonów Opactwo w Reichenau i ottońskie malarstwo miniaturowe 154 159 162 164 166 168 Malarstwo wczesnego średniowiecza we Włoszech Kościół Santa Maria Foris Portas w Castelseprio Freski w klasztorze San Vincenzo al Volturno Opat Dezyderiusz i dekoracja kościoła Sant'Angelo in Formis Freski w kościele San Clemente w Rzymie 170 173 176 178 182 3. CLUNY I SZTUKA ROMAŃSKA W EUROPIE 185 Opactwo w Cluny - nowe duchowe centrum świata zachodniego 186 Rozszerzenie 189 Monastycyzm Wpływ architektury kościoła w Cluny na budownictwo sakralne w Europie 190 Rozszerzenie 194 Pielgrzymki Odrodzenie rzeźby architektonicznej w budownictwie kościelnym Opactwo w Moissac 196 197 Rozszerzenie Życie po śmierci Katedra Saint-Lazare w Autun Mistrz Gislebertus 200 202 203 Analiza dzieła Gislebertus, Ewa Kościół Sainte-Madeleine w Vezelay Opactwo Saint-Gilles du Gard Kościół Saint-Trophime w Arles Klasztor Santo Domingo de Silos Opactwo Sant'Antimo koto Montalcino 208 210 217 221 224 225 Analiza dzieła Mistrz z Cabestany, kapitel z Danielem w jaskini lwów Sztuka romańska w Normandii i Anglii Kościół opacki w Bernay Kościół opacki Notre-Dame w Jumieges Kościół Saint-Etienne w Caen Katedra w Durham Tkanina z Bayeux 230 231 232 234 235 238 Rozszerzenie Malarstwo romańskie w Katalonii i w León Panteon Królów w kolegiacie San Isidoro w León 240 242 Romańskie freski w opactwie w Marienberg i klasztorach alpejskich 245 4. SZTUKA ROMAŃSKA W PÓŁNOCNYCH WŁOSZECH 249 Bazylika Sant'Ambrogio w Mediolanie od VI do Xl w. 250 Wpływ „lombardzkiego stylu" w architekturze romańskiej 254 Kolegiata Sant'Orso w Aoście 258 Katedra San Pietro w Sovanie i kościół San Bruzio koło Magliano w Toskanii 261 Katedra w Modenie - dzieło dwóch talentów 264 Analiza dzieła Wiligelmo, Stworzenie Adama i Ewy, Grzech pierworodny 268 Sztuka romańska w dorzeczu Padu 272 Katedra w Parmie i twórczość Benedetta Antelamiego 276 Analiza dzieła Benedetto Antelami, Zdjęcie z krzyża Pietro di Alberico i rzeźby z katedry w Bolonii Rozszerzenie Lwy i smoki - motywy ikonograficzne popularne w średniowieczu Bazylika św. Marka w Wenecji - między Wschodem a Zachodem Portal główny 280 284 286 290 294 Rozszerzenie Cykl dwunastu miesięcy Komuny miejskie w średniowiecznych Włoszech 298 300 5. SZTUKA ROMAŃSKA W ŚRODKOWYCH I POŁUDNIOWYCH WŁOSZECH 305 Elementy tradycji antycznej w sztuce środkowych Włoch Baptysterium we Florencji Kościół San Miniato al Monte we Florencji Kościół San Clemente w Rzymie Sztuka rzymskich dekoratorów 306 308 311 312 313 Rozszerzenie 316 Wyposażenie liturgiczne kościoła Zespół katedralny w Pizie Wyposażenie katedry: brązowe drzwi - dzieło Bonanusa, ambona - dzieło Guglielma Rzeźba toskańska w XII wieku - mistrz Guglielmo i jego szkoła 318 Wpływ „pizańskiego stylu" w architekturze romańskiej Kościół San Paolo a Ripa d'Arno w Pizie 332 333 Rozszerzenie Kolorowe dekoracje ceramiczne w architekturze Katedra San Martino w Lukce 334 337 Rozszerzenie Temat łowów w sztuce średniowiecza Chrzecielnica w kościele San Frediano w Lukee Kościół San Giovanni Fuorcivitas w Pistoi Katedra San Cerbone w Massa Marittima Rzeźbione kapitele w katedrze w Massa Marittina 338 341 342 343 344 Analiza dzieła Fryz ze scenami z życia św. Cerboniusza Kościół Santissima Trinitś w Saccargii Architektura sakralna w Dalmacji - Zadar 346 348 349 322 328 Starożytne spolia w sztuce średniowiecza Funkcja praktyczna spoliów Funkcja „prestiżowa" spoliów Funkcja ideologiczna spoliów Średniowieczne imitacje antycznych dzieł 350 351 353 354 356 Rozszerzenie 360 Rzeźba drewniana Bazylika San Nicola w Bari i sztuka romańska w Apulii Kościół San Leonardo di Siponto Drzwi z brązu w kościołach średniowiecznej Apulii 362 366 370 Rozszerzenie 374 Drzwi z brązu - technika, wykonawcy i fundatorzy Sztuka romańska w Kampanii Katedra San Matteo w Salerno 376 379 Wpływy arabskie i normańskie w sztuce romańskiej na Sycylii Kościół Martorana w Palermo Kaplica pałacowa w Palermo Katedra w Cefalu 382 384 386 388 Polichromowana więźba dachowa katedry w Cefalù Katedra w Monreale 390 392 6. MALARSTWO WŁOSKIE OD Xl DO XIII W. 395 Kaplica opactwa San Nicola alla Novalesa - cykl scen z życia św. Heldrada Mozaika posadzkowa w katedrze w Otranto 396 399 Rozszerzenie Bestiariusze Mozaiki w bazylice św. Marka w Wenecji Freski w krypcie katedry w Anagni Malowane krucyfiksy 402 404 407 410 Analiza dzieła Giunta Pisano, Krucyfiks Mozaiki baptysterium we Florencji Przedstawienia Madonny pędzla Coppa di Marcovaldo Ikonografia Matki Boskiej 412 416 420 422 CHRONOLOGIA 424 INDEKS ARTYSTÓW 430 oprac. BPK