Obowiązki pracodawcy
advertisement
Kamila Siejka Pojęcie Obowiązki pracodawcy składają się na treść stosunku pracy, określają reguły zachowania się pracodawcy względem pracownika jako strony stosunku pracy. Klasyfikacja Obowiązki związane z fazą nawiązania stosunku pracy, Obowiązki związane z fazą trwania stosunku pracy, Obowiązki związane z fazą ustania stosunku pracy. Obowiązki związane z fazą nawiązania stosunku pracy 1) 2) 3) Obowiązek informacyjny (29 § 3, 1043 § 2 kp) polega na zaznajomieniu pracowników podejmujących pracę: z zakresem ich obowiązków, ze sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach, z podstawowymi uprawnieniami Obowiązek szkoleniowy polega na uprzednim przeszkoleniu pracowników w zakresie bhp przed dopuszczeniem do pracy. Obowiązki związane z fazą trwania stosunku pracy Obowiązek należytego organizowania pracy polega na: organizowaniu pracy w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, jak również osiąganie przez pracowników, przy wykorzystaniu ich uzdolnień i kwalifikacji, wysokiej wydajności i należytej jakości pracy (art. 94 pkt 2 kp), stworzeniu pracownikom podejmującym zatrudnienie po ukończeniu szkoły zawodowej lub wyższej warunków sprzyjających przystosowaniu się do należytego wykonywania pracy (art. 94 pkt 7 kp), organizowaniu prac monotonnych oraz prac w ustalonym z góry tempie w sposób zapewniający zmniejszenie ich uciążliwości (art. 94 pkt 2a kp). Obowiązki związane z fazą trwania stosunku pracy Obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy zasada prawa pracy (15 kp) pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim zastosowaniu osiągnięć nauki i techniki. (art. 207 § 2 k.p.), obowiązek ma bezwzględny charakter, jego realizacja nie jest uzależniona od możliwości finansowych i organizacyjnych pracodawcy, obowiązek ten jest bezwarunkowy, powszechny, jednostronny, realny, dynamiczny, ewolucyjny, Obowiązki związane z fazą trwania stosunku pracy Obowiązek prawidłowej i terminowej wypłaty wynagrodzenia na tenże obowiązek składają się: reguły określające porządek wypłaty wynagrodzenia (wskazanie minimalnych okresów, za które ma nastąpić wypłata, ustalenie stałych terminów, miejsca i czasu wypłaty – 85 § 1 kp), prawo wglądu do dokumentów płacowych w celu weryfikacji wyliczeń pracodawcy stanowiących podstawę ustalenia wysokości płacy (85 § 5 kp), obowiązek wypłaty wynagrodzenia w formie pieniężnej (częściowe jego spełnienie w innej formie jest dopuszczalne pod warunkiem, że przewidują to ustawowe przepisy prawa pracy lub układ zbiorowy pracy 86 § 2 kp), obowiązek wypłaty wynagrodzenia do rąk pracownika (wypłata w inny sposób może nastąpić jedynie, gdy przewiduje to układ zbiorowy pracy lub pracownik wyraził na to uprzednio zgodę na piśmie 86 § 3 kp), ustalenie dopuszczalnych potrąceń z wynagrodzenia za pracę oraz zasad ich dokonywania, ustalenie kwoty wolnej od potrąceń, wymóg pisemnej zgody na potrącenie należności innych niż wymienione w kp (91 kp) Obowiązki związane z fazą trwania stosunku pracy Obowiązek ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych tj. zdobywania lub uzupełniania wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą (1031 § 2 kp) jest także zasadą prawa pracy, (17 kp) polega na: powinności ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych tzn. braku odmowy bez uzasadnionych przyczyn udziału w wybranej przez pracownika formie szkolenia oraz tworzeniu pozytywnej atmosfery wobec uczących się pracowników, przyznaniu pracownikowi: urlopu szkoleniowego, zwolnienia z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania (1031 § 2 kp), z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, pracodawca może ponadto przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie (1034 kp) Obowiązki związane z fazą trwania stosunku pracy pracodawca zawiera z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe umowę na piśmie określającą wzajemne prawa i obowiązki stron (1034 § 1 kp), przy czym nie ma obowiązku zawarcia powyższej umowy gdy pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych (1034 § 3 kp), pracownikowi zdobywającemu lub uzupełniającemu wiedzę na zasadach innych niż określone w art. 1031 1035 kp mogą być przyznane: zwolnienie z całości lub części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia, urlop bezpłatny - w wymiarze ustalonym w porozumieniu zawieranym między pracodawcą a pracownikiem (art. 1036 kp) Obowiązki związane z fazą trwania stosunku pracy Obowiązek zaspokajania potrzeb socjalnych pracowników jest także zasadą prawa pracy (16 kp) pracodawca jest obowiązany zaspokajać w miarę posiadanych środków socjalne potrzeby pracowników (94 pkt 8 kp), nie tworzy roszczenia po stronie pracownika, obowiązek może być realizowany przez : stworzenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych przeznaczonego na finansowanie działalności socjalnej (bytowej, rekreacyjnej, kulturalnej, wypoczynkowej) na rzecz pracowników i innych wskazanych osób, wypłatę świadczenia urlopowego (w przypadku pracodawców, którzy nie mają obowiązku tworzenia funduszu). Obowiązki związane z fazą trwania stosunku pracy Obowiązek stosowania obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów oceny pracowników oraz wyników ich pracy reguły obiektywności mogą być wyznaczane przez normy prawne lub pozaprawne (etyczne, zwyczajowe, prakseologiczne itp.), ocena sprawiedliwa jest wynikiem stosowania takiej samej miary wobec wszystkich, stosowania tych samych kryteriów do oceny ich sytuacji, Obowiązki związane z fazą trwania stosunku pracy Obowiązek prowadzenia i przechowywania dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracownika (94 ust. 9a i 9b kp) Akta osobowe pracownika składają się z trzech części A. w części A dokumenty zgromadzone w związku z ubieganiem się o zatrudnienie (np. kwestionariusz osobowy, świadectwo pracy z poprzedniego miejsca zatrudnienia, fotografie), B. w części B dokumenty dotyczące nawiązania stosunku pracy i przebiegu zatrudnienia (np. umowa o pracę, odpisy zawiadomienia o ukaraniu), C. w części C dokumenty związane z ustaniem stosunku pracy (np. oświadczenie o wypowiedzeniu, kopia świadectwa pracy), pracodawca prowadzi ponadto dokumentację dotyczącą: podejrzeń o choroby zawodowe, chorób zawodowych i wypadków przy pracy oraz odrębnie dla każdego pracownika karty ewidencji czasu pracy, koszty wypłaconego wynagrodzenia i innych świadczeń związanych z pracą oraz kartę ewidencyjną przyznanych środków ochrony indywidualnej. Obowiązki związane z fazą trwania stosunku pracy Obowiązek poszanowania dóbr osobistych i przeciwdziałanie dyskryminacji w zatrudnieniu zasada prawa pracy (111-113kp) dobra osobiste to prawnie chroniona więź pomiędzy osobą fizyczną a jej indywidualnym światem przeżyć psychicznych związanych z istnieniem jej jako integralnej, społecznej jednostki, jako przejaw naruszenia dóbr osobistych pracownika traktuje się m.in: ujawnienie osobom nieuprawnionym wysokości wynagrodzenia oraz zawarcie w treści świadectwa pracy informacji wykraczających poza przyjęte ramy normatywne, problem kamer i podsłuchów, pracodawca jest zobowiązany także do przeciwdziałania zjawisku mobbingu(943 § 2 kp) pracodawca jest obowiązany przeciwdziałać dyskryminacji w zatrudnieniu, co jest równoznaczne z nakazem równego traktowania pracowników z tytułu jednakowego wykonywania takich samych obowiązków, Obowiązki związane z fazą trwania stosunku pracy do obowiązku poszanowania dóbr osobistych dołącza się także obowiązek przeciwdziałania dyskryminacji w zatrudnieniu (dział I rozdział IIa kp) zakaz dyskryminacji oznacza niedopuszczalność jakiegokolwiek bezpośredniego lub pośredniego różnicowania uprawnień lub obowiązków pracowników w szczególności ze względu na: płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną Obowiązki związane z fazą trwania stosunku pracy zabronione jest nierówne pracowników w zakresie: • traktowanie nawiązywania lub rozwiązywania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, dostępu do szkoleń, chyba, że jest to uzasadnione obiektywnymi powodami (np. podyktowane rodzajem pracy, wymaganiami zawodowymi, ochroną rodzicielstwa), szczególnym przejawem dyskryminacji jest molestowanie seksualne, Obowiązki związane z fazą trwania stosunku pracy Obowiązek wpływania na kształtowanie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego stanowi drugą stronę pracowniczej powinności przestrzegania zasad współżycia społecznego, obejmuje skierowaną do pracodawcy dyrektywę takiego postępowania, które sprzyja kształtowaniu pośród pracowników stosunków opartych na powszechnie społecznie uznanych normach: wzajemnej życzliwości, koleżeńskiej współpracy, lojalności, wzajemnym szacunku itp. wpływ na to ma sposób realizacji innych obowiązków pracodawcy, szczególnie poszanowania dóbr osobistych i sprawiedliwej oceny, Obowiązki związane z fazą ustania stosunku pracy Obowiązek wydania świadectwa pracy (97 kp) ROZPORZĄDZENIE MINISTRA RODZINY, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ W SPRAWIE ŚWIADECTWA PRACY z dnia 30 grudnia 2016 r. (Dz.U. z 2016 r., poz. 2292) • • pracodawca jest obowiązany do niezwłocznego wydania pracownikowi świadectwa pracy w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy, jeżeli nie zamierza nawiązać z nim kolejnego stosunku pracy w ciągu 7 dni od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy, przypadku nawiązania z tym samym pracownikiem kolejnego stosunku pracy w ciągu 7 dni od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy, pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi świadectwo pracy wyłącznie na jego wniosek, złożony w postaci papierowej lub elektronicznej, w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku, Obowiązki związane z fazą trwania stosunku pracy Treść świadectwa pracy informacje dotyczące okresu i rodzaju wykonywanej pracy, zajmowanych stanowisk, trybu rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy, a także inne informacje niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia społecznego, zamieszcza się wzmiankę o zajęciu wynagrodzenia za pracę w myśl przepisów o postępowaniu egzekucyjnym, na żądanie pracownika w świadectwie pracy należy podać także informację o wysokości i składnikach wynagrodzenia oraz o uzyskanych kwalifikacjach (art. 97 § 2 k.p.) Obowiązki związane z fazą trwania stosunku pracy Sprostowanie świadectwa pracy Pracownik może w ciągu 7 dni od otrzymania świadectwa pracy wystąpić z wnioskiem do pracodawcy o sprostowanie świadectwa W razie uwzględnienia wniosku, pracodawca w ciągu 7 dni od dnia otrzymania wniosku o sprostowanie wydaje pracownikowi nowe świadectwo pracy LUB Pracodawca zawiadamia pracownika - w postaci papierowej lub elektronicznej o negatywnym rozpatrzeniu wniosku o sprostowanie świadectwa pracy w ciągu 7 dni od dnia otrzymania tego wniosku. W przypadku nieuwzględnienia wniosku pracownikowi przysługuje, w ciągu 7 dni od zawiadomienia o odmowie sprostowania świadectwa pracy, prawo wystąpienia z żądaniem jego sprostowania do sądu pracy W razie uwzględnienia przez sąd pracy powództwa pracownika o sprostowanie świadectwa pracy, pracodawca wydaje pracownikowi nowe świadectwo pracy, w ciągu 3 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu w tej sprawie Skutki prawne niewykonania obowiązków pracodawcy Odpowiedzialność odszkodowawcza według zasad określonych w Kodeksie pracy według zasad określonych w Kodeksie cywilnym Odpowiedzialność wykroczeniowa Skutki prawne niewykonania obowiązków pracodawcy Odpowiedzialność odszkodowawcza z kp dotyczy • naruszenia obowiązku równego traktowania w zatrudnieniu, • wadliwego rozwiązania stosunku pracy, • dopuszczenia się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika skutkującym niezwłocznym rozwiązaniem umowy o pracę przez pracownika, • stosowania mobbingu, • naruszenia obowiązku wydania pracownikowi świadectwa pracy, Skutki prawne niewykonania obowiązków pracodawcy Odpowiedzialność kontraktowa (471 kc w zw. z 300 kp) • nienawiązanie stosunku pracy z pracownikiem, który w ciągu 6 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z przyczyn niezawinionych zgłosi swój powrót do pracy niezwłocznie po ustaniu tych przyczyn, • niezwrócenie pracownikowi świadectwa szkolnego lub innych dokumentów łączących się ze stosunkiem pracy, • pozbawienie uprawnionego pracownika nabycia należnych mu nieodpłatnie akcji , • niezrealizowanie przygotowania zawodowego pracownika, Skutki prawne niewykonania obowiązków pracodawcy • szkoda majątkowa z naruszenia dobra osobistego pracownika, • szkoda spowodowana zaniedbaniem przez pracodawcę obowiązku zapewnienia pracownikowi bezpiecznego stanowiska pracy, Odpowiedzialność za • naruszenie zasad współżycia społecznegoszkodę wyrządzoną czynem uczciwego działania, dobrych obyczajów, niedozwolonym przyzwoitości oraz lojalności wobec pracownika, (415 i n. kc w zw. z 300 kp) Skutki prawne niewykonania obowiązków pracodawcy Pracodawcy prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo wprowadzane w ruch za pomocą sił przyrody 435 kc w zw. z 300 kp • od odpowiedzialności na zasadzie ryzyka zwalnia : • siła wyższa, • wina poszkodowanego, • wina osoby trzeciej. Skutki prawne niewykonania obowiązków pracodawcy • charakter kontraktowy- związany z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązku pieczy nad rzeczami niezbędnymi pracownikowi udającemu się do pracy, obejmuje obowiązek należytej pieczy nad rzeczami wniesionymi do zakładu pracy w ,, związku z Odpowiedzialność za szkodę pracą”, • charakter oparty na zasadzie ryzyka- gdy szkoda w powstałą w mieniu mieniu pracownika została wyrządzona przez ruch pracownika w zakładzie lub przedsiębiorstwa lub zakładu wprawianego w ruch innym miejscu wyznaczonym za pomocą sił przyrody, do wykonywania pracy Skutki prawne niewykonania obowiązków pracodawcy USTAWA O UBEZPIECZENIU SPOŁECZNYM Z TYTUŁU WYPADKÓW PRZY PRACY I CHORÓBZAWODOWYCH z dnia 30 października 2002 r. (tekst jednolity Dz.U. z 2015 r., poz. 1242 ze zm.) Odpowiedzialność odszkodowawcza pracodawcy z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej odszkodowanie należne w przypadku uszkodzenia lub utraty w związku z wypadkiem przy pracy przedmiotów osobistego użytku oraz przedmiotów niezbędnych do wykonywania pracy, z wyjątkiem pojazdów samochodowych oraz wartości pieniężnych (2371 § 2 kp w zw. z 300 kp), uzupełniającą odpowiedzialność odszkodowawczą pracodawcy w przypadku gdy odszkodowanie z ustawy o wypadkach przy pracy i chorobach zawodowych nie rekompensuje w całości poniesionych przez poszkodowanego strat na osobie a istnieje cywilnoprawna podstawa odpowiedzialności pracodawcy.
