Equity release - ryzyko i jego determinanty

Equity release – ryzyko i jego determinanty
Patrycja Kowalczyk-Rólczyńska
Katedra Ubezpieczeń
Equity release - wprowadzenie
Rodzaje equity release:
- Model kredytowy (reverse mortgage),
- Model sprzedażowy (home reversion).
Model kredytowy
banki
Model sprzedażowy
zakłady ubezpieczeń oraz inne podmioty
świadczące usługi finansowe (np. fundusze hipoteczne)
Formy wypłaty świadczeń (najczęściej występujące):
Dla modelu kredytowego: terminowe (okresowe) świadczenie, dożywotnie
świadczenie , linia kredytowa z ustalonym limitem lub ich kombinacje (np.
linia kredytowa połączona z miesięcznymi płatnościami przez wybrany przez
kredytobiorcę okres) (Nakajima M., Telyukova I.A, 2013)
Dla modelu sprzedażowego: świadczenie dożywotnie
Rynek polski:
Model kredytowy (odwrócony kredyt hipoteczny):
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 października 2014 roku o
odwróconym kredycie hipotecznym
Instytucje oferujące: banki (ale… brak produktu w ofercie!)
Wartość wypłacanego świadczenia zależna będzie od: wartości
nieruchomości, okresu trwania odwróconego kredytu hipotecznego
oraz… wiek kredytobiorcy(?)
Model sprzedażowy (dożywotnia renta hipoteczna):
Podstawa prawna: Kodeks cywilny (art. 908-916 (Dożywocie) FH DOM
SA; art. 903-906 (Renta) FH Familia SA)
Instytucje oferujące: fundusze hipoteczne
Wartość wypłacanego świadczenia zależna jest od trzech czynników:
wieku i płci świadczeniobiorcy oraz wartości nieruchomości
W połowie 2015 roku fundusze, będące członkami Konferencji
Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, których działalność obejmuje
co najmniej 90% rynku renty dożywotniej, administrowały 310
umowami oraz nieruchomościami o łącznej wartości 76,43 mln zł.
Rodzaje ryzyka
• Ryzyko długowieczności
- Indywidualne (specyficzne) ryzyko długowieczności (specific
longevity risk), polega na tym, że dana osoba dożyje dłuższego
wieku niż oczekiwała.
- Zagregowane ryzyko długowieczności (aggregate longevity
risk), polega na tym, że średnia długość życia dla danego
rocznika będzie dłuższa niż przewidywano.
• Ryzyko prawne (związane głównie ze zmianami regulacji
prawnych)
• Ryzyko stopy procentowej (wzrost stóp procentowych będzie
skutkował spadkiem wartości wypłacanego świadczenia,
natomiast spadek stóp procentowych powodował będzie
wzrost wartości wypłacanego świadczenia)
• Ryzyko ceny nieruchomości (spadek rynkowej wartości
nieruchomości będzie niekorzystny dla podmiotów
oferujących equity release)
• Ryzyko utrzymania nieruchomości (głównie w grupie osób o
niewielkich
dochodach,
zaawansowanym
wieku
i
nienajlepszym stanie zdrowia)
• Ryzyko upadłości instytucji oferujących equity release
Inne rodzaje ryzyka oraz zagrożenia:
- ryzyko polegające na tym, że suma wszystkich udzielonych odwróconych
kredytów hipotecznych będzie większa niż łączna wartość nieruchomości
stanowiących zabezpieczenie (tzw. cross-over risk) (Joosten (2015)), w
przypadku rent hipotecznych: wartości wypłat przewyższą łączną wartość
portfela nieruchomości będącego w posiadaniu funduszu hipotecznego,
- ryzyko związane z posiadaniem lub nie posiadaniem stosownej wiedzy
finansowej osób starszych,
- ryzyko „jakości kredytobiorców”,
- ryzyko wzrostu kosztów związanych z zawarciem umowy odwróconego
kredytu hipotecznego (Fornero i in. (2015)),
- ryzyko związane ze stanem zdrowia osób korzystających z equity release
np. zbyt długa hospitalizacja, co może się przyczynić do braku możliwości
wywiązania się z warunków umowy Caplin (2000),
- ryzyko jakości wyceny nieruchomości mieszkaniowych.
Determinanty ryzyka i zagrożenia funkcjonowania equity release
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Zmiany w przebiegu śmiertelności
Zmiany struktury gospodarstw domowych
Stabilność cen na rynku nieruchomości mieszkaniowych
Sytuacja na rynku finansowym, stabilność rynku bankowego
Stopa oszczędności gospodarstw domowych
Mentalność polskiego społeczeństwa, w szczególności w grupie osób
starszych w kwestiach posiadania i przywiązania do nieruchomości
mieszkaniowych
Wzrost ryzyka ubóstwa w grupie osób 60+
„Niechciane rodzaje nieruchomości”
Odległa perspektywa zysku (dla podmiotów oferujących)
Niezrozumiałe i zawiłe regulacje prawne oraz umowy pomiędzy
pobierającymi świadczenia a oferującymi produkty
Intensywny rozwój zarówno obowiązkowych, jak i dodatkowych form
zabezpieczenia emerytalnego
Stopień zaufania do instytucji finansowych
Dziękuję za uwagę 