Adenotomia z zastosowaniem endoskopu – bezpieczna i

176
www.mediton.pl  Otorynolaryngologia, 2006, 5(4), 176-178
Adenotomia z zastosowaniem endoskopu – bezpieczna
i skuteczna operacja
Endoscopic adenotomy – effective and safe procedure
MAREK J. KRAJEWSKI, J ACEK SCHMIDT
NZOZ KRAJMED Laryngologia i Chirurgia Plastyczna Nosa w Warszawie
Wprowadzenie. Adenotomia jest jednym z najczêœciej wykonywanych zabiegów w wieku rozwojowym. Wprowadzenie metod endoskopowych
w laryngologii pozwoli³o na podniesienie bezpieczeñstwa równie¿ przy operacji migda³ka gard³owego. W pracy przedstawiamy doœwiadczenia w³asne
w zakresie adenotomii endoskopowej, z wykorzystaniem autorskich sposobów hemostazy w okolicy operowanej.
Cel pracy
pracy. Prezentacja adenotomii z wykorzystaniem endoskopu jako przyrz¹du pozwalaj¹cego na pe³ny wgl¹d w pole operacyjne.
Materia³ i metody
metody.. W latach 1998–2004 zoperowano 604 dzieci w wieku
od 7 miesiêcy do 14 lat (œrednia wieku 6,9±0,5). U wszystkich dzieci
adenotomiê wykonano pod kontrol¹ wzroku w endoskopie 0 stopni (œrednica 4 mm) wprowadzanym przez nos. Migda³ek zmniejszano kleszczykami
Jurasza, krew z pola operacyjnego ewakuowano za pomoc¹ ssaka w³asnej
konstrukcji; ssak s³u¿y³ równoczeœnie do koagulacji krwawi¹cych tkanek.
W czasie operacji mierzono iloϾ utraconej krwi, a w okresie pooperacyjnym
obserwowano ewentualne krwawienie z pola operacyjnego.
Wyniki. Zastosowanie opisanej metodyki pozwoli³o na bardzo precyzyjne
usuniêcie przeroœniêtych tkanek. Œrednia iloœæ utraconej krwi wynios³a 16,9 ml.
Nie obserwowano ¿adnego przypadku krwawienia pooperacyjnego.
Wnioski. Adenotomia z zastosowaniem endoskopu w znacznym stopniu
poprawia bezpieczeñstwo chorego w trakcie zabiegu. Obserwacja pola operacyjnego i precyzyjne hamowanie krwawienia pozwala na zmniejszenie
œródoperacyjnej utraty krwi i zminimalizowanie przypadków krwawieñ pooperacyjnych.
Introduction. Adenoidectomy is one of the most common surgical procedure performed in children. The use of endoscopic techniques in ENT surgery
has made adenoidectomy safer. We present our experience with endoscopic adenoidectomy using authors’ methods of haemostasis.
Aim. The aim of the study is to present the technique of adenoidectomy
with the use of an endoscope, enabling full visualization of the operating
field.
Material and methods. From 1998 till 2004, the surgery was performed in
604 children aged 7 months to 14 years (median 6.9±0.5). In all the
children, the adenotomy was performed under full visual control of operating field using a 0 degree, 4 mm rigid scope inserted through the nose. The
adenoid tissue was removed with a Jurasz forceps, blood was removed from
the operating field with a suction-coagulation device custom-made by the
authors, and the bleeding vessels were simultaneously coagulated. During
the operation, blood loss was measured and in the post op period the field
was observed for possible haemorrhages.
Results. The application of the reported technique allowed very precise
removal of adenoid tissue. Average blood loss was 16.9 cc. No case of post
op bleeding was noted.
Conclusions. Adenoidectomy with the use of endoscope remarkably increases patients’ safety during the operation. Full control of the operative field
and precise coagulation of bleeding vessels reduces intra operative blood
loss and eliminates post op haemorrhages.
Key words: endoscopic adenoidectomy, post op bleedings, haemostasis
S³owa kluczowe: adenotomia endoskopowa, krwawienia pooperacyjne,
hemostaza
WSTÊP
Nades³ano: 10.10.2005
Oddano do druku: 15.12.2006
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Marek J. Krajewski
NZOZ KRAJMED Laryngologia i Chirurgia Plastyczna Nosa, ul. Wa³brzyska
11, 02-739 Warszawa; tel. (22) 458 69 69, kom. 604 204 404
e-mail: [email protected]
Adenotomia jest jedn¹ z najczêœciej wykonywanych
operacji w wieku rozwojowym [1]. Przy operacjach na
migda³ku gard³owym wykonywanych w sposób klasyczny podstawowym problemem jest brak dok³adnego wgl¹du w pole operacyjne. Operator zwykle nie jest w stanie
w pe³ni oceniæ skutecznoœci swoich dzia³añ (stopieñ odblokowania nozdrzy tylnych i okolicy ujœæ tr¹bek s³uchowych), jak i precyzyjnie ustaliæ miejsca bêd¹cego Ÿród³em krwawienia pooperacyjnego. Chirurdzy poszukuj¹ coraz doskonalszych metod operacyjnych pozwalaj¹cych na zminimalizowanie objawów niepo¿¹danych (tj.
z wykorzystaniem adenotomu Beckmanna wprowadzonego do czêœci nosowej gard³a przez jamê ustn¹).
Krajewski MJ, Schmidt J. Adenotomia z zastosowaniem endoskopu – bezpieczna i skuteczna operacja
177
W dziedzinach zabiegowych medycyny, w tym
i w laryngologii prze³om przynios³o wprowadzenie do
warsztatu chirurga endoskopów. Przyrz¹dy te znacznie
u³atwiaj¹ operacjê umo¿liwiaj¹c dok³adn¹ obserwacjê pola
operacyjnego. Ich zastosowanie wydaje siê poprawiaæ
precyzjê i bezpieczeñstwo zabiegu.
Celem pracy by³a prezentacja adenotomii z wykorzystaniem endoskopu jako przyrz¹du pozwalaj¹cego na
pe³ny wgl¹d w pole operacyjne (zabieg nazywamy w dalszej czêœci pracy adenotomi¹ endoskopow¹).
MATERIA£ I METODY
W latach 1998–2004 wykonaliœmy adenotomiê endoskopow¹ u 604 dzieci (307 dziewczynek i 297 ch³opców) w wieku od 7 miesiêcy do 14 lat (œrednia wieku
6,9+/-0,5). Wskazaniem do zabiegu we wszystkich przypadkach by³ przerost migda³ka gard³owego.
U wszystkich dzieci zabieg wykonywany by³ w znieczuleniu ogólnym dotchawiczym. Do uwidocznienia
czêœci nosowej gard³a u¿ywano endoskopu o k¹cie optyki 0 stopni i œrednicy 4 mm. Endoskop wprowadzany
by³ do przewodu nosowego (ryc. 1). Czynnoœæ ta pozwala zwykle na bardzo dobre uwidocznienie czêœci nosowej gard³a, ocenê wielkoœci migda³ka gard³owego oraz
zaburzeñ, jakie s¹ nastêpstwem jego patologicznego przerostu (blokada ujœæ gard³owych tr¹bek s³uchowych, blokada nozdrzy tylnych). Migda³ek zmniejszano kleszczykami Jurasza wprowadzanymi przez usta otwarte za
pomoc¹ rozwieracza Davies–Meyera ze szpatu³k¹ typu
Donghty. Poszczególne etapy operacji tj. odblokowanie
nozdrzy tylnych i okolic ujœæ tr¹bek s³uchowych s¹ doskonale widoczne w endoskopie (ryc. 2). Do oczyszczania pola operacyjnego z zalegaj¹cej wydzieliny, jak i ewakuacji krwi z miejsc po usuniêciu migda³ka u¿ywamy
Ryc. 2. Migda³ek uchwycony kleszczykami Jurasza
specjalnie zagiêtego ssaka, którego wyprofilowany kszta³t
u³atwia wprowadzenie go do czêœci nosowej gard³a. Ssak
ten (w³asna konstrukcja) spe³nia niejako podwójn¹ rolê,
poniewa¿ za jego poœrednictwem koagulowane s¹ równie¿ krwawi¹ce naczynia. Jest on pokryty specjaln¹ warstw¹ izolacyjn¹, zapobiegaj¹c¹ poparzeniu tkanek. Aktywna w procesie koagulacji jest tylko koñcówka ssaka
(ryc. 3). Zarówno ewakuacja krwi, jak i koagulacja odbywaj¹ siê pod kontrol¹ wzrokow¹ w endoskopie.
Ryc. 3. Ssak i kleszczyki Jurasza
Schemat zabiegu przedstawia rycina 4. Operacjê
koñczymy maj¹c pewnoœæ, ¿e odblokowane s¹ nozdrza
tylne, ujœcia tr¹bek s³uchowych i ¿e nie pozostawiliœmy
krwawi¹cego naczynia. Operuj¹c oszczêdzamy przyleg³e do III migda³ka tkanki, zw³aszcza nozdrza tylne, nie
uszkadzane s¹ te¿ g³êbsze warstwy b³ony œluzowej czêœci nosowej gard³a.
Ryc. 1. Migda³ek widoczny w endoskopie
Otorynolaryngologia, 2006, 5(4), 176-178
178
Ryc. 4. Schemat operacji endoskopowej
W naszym materiale nie zanotowaliœmy ¿adnego
przypadku krwawienia pooperacyjnego, a œrednia iloœæ
krwi utraconej w czasie operacji wynosi³a w tej grupie
16,9 ml.
DYSKUSJA
Próby wizualizacji struktur czêœci nosowej gard³a
podczas adenotomii z wykorzystaniem endoskopów czynili inni autorzy. Jedn¹ z technik metody endoskopowej
podali na ³amach czasopisma „Laryngoscope” Becker
i wsp. [2], jak równie¿ Huang i wsp. [3]. Zalecaj¹ oni
u¿ycie koñcówek endoskopu o œrednicy 4 lub 2,5 mm
i k¹cie optyki 0° lub 30° wprowadzanych przez nos. Usuwanie przerostu migda³ka odbywa siê za pomoc¹ klesz-
czyków Blakesleya z dostêpu przez usta (lub z przeciwnego do endoskopu przewodu nosowego). Huang i wsp.
[3] do hamowania krwawienia u¿ywaj¹ 3% wody utlenionej lub epinefryny stosowanych miejscowo. Becker
i wsp. [2] hamowali krwawienia za pomoc¹ elektrokoagulacji stosowanej pod kontrol¹ wzroku w endoskopie.
Wed³ug wspomnianych autorów taka metoda operowania daje znakomite wyniki terapeutyczne. Technika ta
pozwala na selektywn¹ redukcjê tkanki ch³onnej w okolicy ujœæ gard³owych tr¹bek s³uchowych, co jest szczególnie wa¿ne u dzieci z wysiêkowym zapaleniem uszu
[2,4,5]. Pozwala to operuj¹cemu laryngologowi bardzo
precyzyjnie wykonywaæ swoje czynnoœci. Du¿¹ pomoc
w tamowaniu krwawieñ stanowi mo¿liwoœæ zastosowania elektrokoagulacji pod kontrol¹ endoskopow¹, zw³aszcza u¿ywaj¹c do tego specjalnych ssaków. Tak¹ metodykê postêpowania podali Clemens i wsp. [6] stosuj¹c ssaki Freizera. Metoda endoskopowa z zastosowaniem opisanego w metodyce ssaka z izolacj¹, który oprócz zasadniczego zastosowania stanowi narzêdzie do koagulacji
i opanowania krwawienia, pozwala na bie¿¹co likwidowaæ jego Ÿród³o (pod kontrol¹ wzroku). Podobne obserwacje poczynili w swoich badaniach Clemens i wsp. [6]
oraz Wright i wsp. [5].
Wa¿nym podkreœlenia jest fakt, ¿e iloœæ traconej krwi
w czasie operacji metod¹ endoskopow¹ jest znacz¹co
mniejsza ni¿ przy metodzie klasycznej. Znacznie lepsze
jest te¿ samopoczucie chorych po adenotomii endoskopowej (badania w³asne) [4,7].
WNIOSKI
1. Adenotomia z zastosowaniem endoskopu w znacznym stopniu poprawia bezpieczeñstwo chorego
w trakcie zabiegu.
2. Obserwacja pola operacyjnego i precyzyjne hamowanie krwawienia umo¿liwia zmniejszenie œródoperacyjnej utraty krwi i wyeliminowanie krwawieñ
pooperacyjnych.
Piœmiennictwo
1. Brodsky L. Modern Assessment of Tonsils and Adenoids.
Pediatric Clinics of North America 1989; 36: 1551-1569.
2. Becker SP, Roberts N, Coglianese D. Endoscopic adenoidectomy
for relief of serous otitis media. Laryngoscope 1992; 102:
1379-1384.
3. Huang HM, Chao MC, Chen YL, Hsiao HR. A combined
method of conventional and endoscopic adenoidectomy.
Laryngoscope 1998; 108: 1104-1106.
4. Krajewski MJ, Samoliñski B, Schmidt J. Adenotomia
endoskopowa – skutecznoœæ i bezpieczeñstwo chorego.
Otorynolaryngologia 2004; Suppl. 1: 106.
5. Wright ED, Pearl AJ, Manoukian JJ. Laterally hypertrophic
adenoids as a contributing factor in otitis media. Int J Ped
Otorhinolaryngol 1998; 45: 207-214.
6. Clemens J, McMurray JS, Willging JP. Electrocautery versus
curette adenoidectomy: comparison of postoperative results. Int
J Ped Otorhinolar yngol 1998; 43: 115-122.
7. Krajewski MJ, Samoliñski B. Analiza porównawcza techniki
adenotomii endoskopowej i klasycznej. Otorynolaryngologia
2005; 4(1): 36-41.