Węglowodany. Podział, istotność w diecie i wpływ

Węglowodany. Podział, istotność w
diecie i wpływ wartości IG
Węglowodany w organizmie człowieka można podzielić na te, które są przez
niego przyswajane, takie jak skrobia czy fruktoza oraz te, które pełnią
funkcję błonnika pokarmowego, nieprzyswajalne, ale usprawniające pracę
przewodu pokarmowego, ułatwiając pasaż treści pokarmowej.
Węglowodany
Węglowodany to związki organiczne, w których skład wchodzą atomy węgla,
wodoru oraz tlenu. Charakteryzuje je słodki smak. Cukry proste i dwucukry
łatwo rozpuszczają się w wodzie. Węglowodany są produkowane głównie przez rośliny
w procesie fotosyntezy z dwutlenku węgla i wody. Część z nich może być także
syntetyzowana przez zwierzęta z tłuszczu i białka.
Węglowodany w organizmie człowieka stanowią jeden z podstawowych składników
energetycznych, a ze spalenia jednego grama cukrów uzyskuje się 4 kcal.
Węglowodany – podział
Węglowodany w żywieniu człowieka dzieli się na proste i złożone. Cukry
proste, inaczej monosacharydy to glukoza, fruktoza oraz galaktoza. Glukoza
jest jednym z najpowszechniej występujących cukrów w życiu człowieka. Stanowi ona
składnik sacharozy (dwucukru).
Zawartość glukozy zwiększa się w procesie dojrzewania, a spada w trakcie długiego
przechowywania żywności. Znajdziemy ją m.in. w warzywach, owocach oraz w
miodzie. Natomiast fruktoza, jest cukrem, który powszechnie występuje w owocach
(stąd jego nazwa). Stosowany jest w przemyśle spożywczym do produkcji napojów,
deserów i innych słodyczy. Fruktoza w wątrobie może być przekształcona w glukozę i
zmagazynowana w postaci glikogenu lub zużytkowana na potrzeby energetyczne. Jeśli
jednak dostarczymy jej zbyt dużo doprowadzi do większej syntezy triglicerydów w
wątrobie. Fruktoza powoduje także spadek wrażliwości organizmu na leptynę, co
skutkuje rozregulowanym apetytem. Istnieje także zależność pomiędzy ilością
spożywanej fruktozy a wzrostem stężenia złego cholesterolu we krwi.
W żywności występują także dwucukry, które składają się z dwóch cząsteczek cukrów
prostych. Najpopularniejszy z nich to sacharoza, inaczej nazywana cukrem buraczanym
lub trzcinowym. Składa się z cząsteczki fruktozy i glukozy. Drugim ważnym
dwusacharydem jest laktoza, w skład której wchodzi jedna cząsteczka glukozy i jedna
cząsteczka galaktozy. Popularnie nazywana jest cukrem mlecznym, gdyż w dużych
ilościach występuje w mleku.
Drugą grupę stanowią cukry złożone (polisacharydy), do których należą:
skrobia występująca w ziemniakach i produktach zbożowych oraz roślinach
strączkowych, a także glikogen, stanowiący materiał zapasowy w tkankach
zwierzęcych.
Do polisacharydów zalicza się także błonnik pokarmowy (włókno): celuloza, ligniny,
pektyny i inne. Te substancje nie są trawione przez nasz organizm, dzięki czemu pełnią
funkcję pobudzające ruchy perystaltyczne jelit i ułatwiające przechodzenie przez nie
treści pokarmowej.
Węglowodany a dieta
Węglowodany są jednym z podstawowych składników odżywczych w diecie
każdego człowieka. Powinny dostarczać około 50–60% energii w codziennym
pożywieniu. Glukoza stanowi główne źródło energii dla mózgu i erytrocytów.
Wykorzystywana jest jako substrat przez mięśnie, wątrobę, serce, nerki oraz jelita.
Ponadto w połączeniu z białkami i lipidami, wchodzi w skład ważnych struktur
komórkowych. Mogą także stanowić substrat w budowie niektórych aminokwasów, jak:
alanina, glicyna, seryna. Węglowodany są niezbędne w utlenianiu kwasów
tłuszczowych.
Glikogen stanowi materiał zapasowy organizmu, magazynowany w wątrobie, mięśniach
i nerkach. W stanach niedostatecznej podaży cukrów, uruchamiane są szlaki
glikogenolizy (rozkład glikogenu). Natomiast w przypadku bardzo niewielkiej ilości
węglowodanów w organizmie, glikogen wykorzystuje białka oraz tłuszcze w procesie
glukoneogenezy do produkcji glukozy.
Jak już wspominaliśmy, błonnik pokarmowy nie jest trawiony w przewodzie
pokarmowym. Stanowi włókno, które zapewnia pęcznienie treści pokarmowej w
żołądku, zapewniając sytość oraz usprawniając pracę jelit.
Węglowodany a indeks glikemiczny (IG)
Indeks glikemiczny określa procentowo szybkość zwiększania stężenia
glukozy we krwi po spożyciu produktów w porównaniu ze zwiększeniem,
jakie następuje po spożyciu tej samej ilości węglowodanów w postaci czystej
glukozy. Zatem indeks glikemiczny klasyfikuje produkty żywnościowe, na te, o
wysokim indeksie glikemicznym oraz na te, o niskim.
Indeks glikemiczny czystej glukozy wynosi 100. Wyróżniamy produkty o
niskim indeksie glikemicznym (IG<50), o średnim (IG=55–70) oraz o wysokim
indeksie glikemicznym (IG>70).
Produkty o wysokim IG są bardzo szybko trawione i wchłaniane przez przewód
pokarmowy. W związku z tym dochodzi do gwałtownego wzrostu glikemii poposiłkowej
oraz gwałtownego wydzielania insuliny. Produkty takie, nie są zalecane w diecie, raczej
należy ich unikać. Przykładem żywności tego typu są: chipsy, frytki, białe pieczywo,
słodycze.
Produkty o niskim IG, jak warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste,
spowalniają wchłanianie glukozy, a także powodują łagodny wzrost glikemii
po spożyciu posiłku. Takie produkty są bardzo polecane w diecie i powinny stanowić
podstawowe źródło węglowodanów w żywieniu człowieka.
Węglowodany są niezbędnym składnikiem żywności w prawidłowym funkcjonowaniu
organizmu. Przede wszystkim dostarczają energii, ale także uczestniczą w wielu
ważnych procesach ustrojowych. Najwartościowsze są węglowodany złożone o niskim
indeksie glikemicznym.
Author: Aleksandra Musiał
Link do artykułu: http://bonavita.pl/weglowodany-podzial-istotnosc-w-diecie-i-wplywwartosci-ig