Temat: 53 - LOGIM.EDU.GORZOW.PL :: Strona Główna

Temat: 53
Cukry
Cukry to inaczej węglowodany. Nazwa węglowodany oznacza, że są to związki
węgla i wody i dlatego cukry można przedstawić wzorem empirycznym:
Cn (H2O)n
gdzie: n - ilość atomów węgla i ilość cząsteczek wody
Węglowodany dzielimy na:



cukry proste węglowodany, które nie ulegają hydrolizie do prostszych
związków, nazywamy je również monosacharydami.
dwucukry węglowodany, których cząsteczka hydrolizuje do dwóch
cząsteczek monosacharydu, nazywamy je także disacharydami.
wielocukry węglowodany, których cząsteczka hydrolizuje do wielu
cząsteczek monosacharydów, nazywa się polisacharydami.
Według liczby atomów węgla w cząsteczce cukry dzielimy na:




triozy (3 atomy węgla)
tetrozy (4 atomy węgla)
pentozy (5 atomów węgla)
heksozy (6 atomów węgla)
Monosacharydy (glukoza i fruktoza)
Glukoza i fruktoza są przedstawicielami cukrów prostych. Glukoza i fruktoza
mają ten sam wzór sumaryczny - C6H12O6 - ale różny wzór strukturalny.
Przeanalizuj ćwiczenie interaktywne:
Ekran interaktywny przedstawia budowę i właściwości cukrów, strukturę
glukozy, fruktozy i innych cukrów prostych oraz aktywność optyczną cukrów
http://www.scholaris.pl/cms/index.php/resources/ekran_budowa+i+w%C5%82a%C5%9Bciw
o%C5%9Bci+cukr%C3%B3w.html
Glukoza jest cukrem znanym pod nazwą cukier gronowy. Występuje w
winogronach, miodzie, nektarze kwiatów.
model cząsteczki
Jest substancją koloru białego, dobrze rozpuszczalną w wodzie i o słodkim
smaku. Dla człowieka spełnia rolę substancji odżywczej, wykorzystywanej jako
źródło energii podczas wykonywanej pracy przez człowieka. Powstaje w czasie
procesu fotosyntezy w roślinach.
Fotosynteza to wieloetapowy proces zachodzący w komórkach roślin pod
wpływem energii promieniowania słonecznego. Proces ten opisuje równanie
chemiczne.
6CO2 + 6H2O

C6H12O6 + 6O2
Glukoza jest podstawowym źródłem energii organizmów zwierzęcych.
Rozprowadzana przez krew do komórek ulega tam przemianie z wyzwoleniem
energii, w wyniku, czego komórki są zdolne do wykonania pracy. W czasie
przemiany mamy proces odwrotny do fotosyntezy.
C6H12O6 + 6O2

6CO2 + 6H2O + energia
Właściwości chemiczne
Właściwości chemiczne glukozy wynikają z budowy cząsteczki.
Z Cu(OH)2 w środowisku zasadowym tworzą szafirowy kompleks. Jest to
reakcja charakterystyczna dla alkoholi polihydroksylowych.
Glukoza wykazuje właściwości redukujące:
 w reakcji z Cu(OH)2 na gorąco wytrąca się ceglasty osad tlenku
miedzi(I) Cu2O
2Cu(OH)2 + C6H12O6  Cu2O + 2H2O + C6H12O7
 reakcja lustra srebrnego, w reakcji wykorzystujemy roztwór tlenku
srebra(I) Ag2O w wodzie amoniakalnej.
Ag2O + C6H12O6  2 Ag + C6H12O7
Na ściankach naczynia wytrąca się metaliczne srebro, tworząc lustro. Reakcja ta
może być wykorzystana do produkcji luster.
Fruktoza
Fruktoza jest cukrem występującym w soku wielu słodkich owoców oraz w
miodzie pszczelim
budowa fruktozy
Ma ona właściwości podobne do glukozy, jest jednak od niej znacznie słodsza.
Jest używana przez chorych na cukrzycę jako środek słodzący.
Przykłady dla Ciebie
Zad.1 (2p)
Jak powstaje glukoza w roślinach?
Zad.2 ( 3p)
W jaki sposób można doświadczalnie wykazać właściwości redukujące
glukozy?
Bibliografia:
http://www.chemia.dami.pl/gimnazjum/gimnazjum10/organiczna9.htm
http://www.scholaris.pl/cms/index.php/resources/ekran_budowa+i+w%C5%82a%C5%9Bciw
o%C5%9Bci+cukr%C3%B3w.html
opracowanie: Elżbieta Pozorska
konsultant: Anna Jońska-Choinka