temat : cukry - LOGIM.EDU.GORZOW.PL

TEMAT : CUKRY
DEFINICJA :
CUKRY(węglowodany, sacharydy, cukrowce ) są to związki organiczne zbudowane z
atomów węgla , wodoru i tlenu, o wzorze ogólnym :
Cn(H2O)m
gdzie : n i m są to liczby naturalne, wskazujące na liczby poszczególnych atomów w
cząsteczce.
Należy zauważyć, że stosunek liczby atomów wodoru do tlenu jest taki sam jak w
cząsteczce wody, tj. 2:1. Stąd też pochodzi historyczna nazwa cukrów :
węglowodany. Nazywa się je też często sacharydami.
CUKRY PROSTE
Do cukrów prostych nazywanych inaczej monosacharydami, należą między innymi
glukoza i fruktoza. Glukoza i fruktoza mają ten sam wzór sumaryczny - C6H12O6 ale różny wzór strukturalny.
Glukoza i fruktoza występują w przyrodzie w dwóch formach, tj. łańcuchowej i
pierścieniowej. Forma łańcuchowa przedstawiona jest na rysunku wyżej. Poniżej
przedstawiona jest forma pierścieniowa.
Glukoza jest cukrem znanym pod nazwą cukier gronowy. Występuje w winogronach,
miodzie, nektarze kwiatów.
Jest substancją koloru białego, dobrze rozpuszczalną w wodzie i o słodkim smaku.
Dla człowieka spełnia rolę substancji odżywczej, wykorzystywanej jako zródło energii
podczas wykonywanej pracy przez człowieka. Powstaje w czasie procesu
fotosyntezy w roślinach. Reakcja ta nazywana jest fotosyntezą.
Fotosynteza to wieloetapowy proces zachodzący w komórkach
roślinnych, w chloroplastach pod wpływem energii
promieniowania słonecznego. Proces ten opisuje równanie
chemiczne.
6CO2 + 6H2O ---> C6H12O6 + 6O2
Glukoza jest podstawowym źródłem energii organizmów zwierzęcych.
Rozprowadzana przez krew do komórek ulega tam przemianie z wyzwoleniem
energii, w wyniku czego komórki są zdolne do wykonania pracy. W czasie przemiany
mamy proces odwrotny do fotosyntezy a efektem jest powstanie CO2 + H2O.
C6H12O6 + 6O2 ----> 6CO2 + 6H2O + energia
CO2 uwolniony w komórkach transportowany jest do płuc i wydychany na zewnątrz.
REAKCJE WYKRYWANIA GLUKOZY :
próba Trommera
Do probówki wlewamy po 1cm3 rozcieńczonych roztworów: siarczanu (VI) miedzi
(II) CuSO4 i wodorotlenku sodu NaOH. Do wytrąconego niebieskiego osadu
dodajemy około 5 cm3 roztworu glukozy. Probówkę wstawiamy do zlewki z gorącą
wodą i ogrzewamy. Powstały niebieski, galaretowaty osad zmienia barwę na
ceglastą).
CuSO4 + 2NaOH -> Cu (OH)2 + Na2SO4
Cu(OH)2 + C6H12O6( glukoza) -> Cu2O + H2O + C6H12O7 (kwas
glukonowy)
próba Tollensa
Najbardziej charakterystyczną reakcją i najbardziej efektowną jest reakcja lustra
srebrnego. W reakcji wykorzystujemy roztwór tlenku srebra(I) Ag2O w wodzie
amoniakalnej. Podobnie jak w reakcji z Cu(OH)2 grupa aldehydowa (-CHO) utlenia
się do grupy karboksylowej (-COOH) i powstaje kwas glukonowy
Ag2O + C6H12O6 ---> 2 Ag + C6H12O7
Na ściankach naczynia wytrąca się metaliczne srebro, tworząc lustro ( patrz rysunek
poniżej i kolbka po prawej stronie). Reakcja ta może być wykorzystana do produkcji
luster.
ZADANIA :
1.Uzupełnij reakcje:
a) 6CO2 + 6H2O ---> ……..+ 6O2
b) …….. + 6O2 ----> 6CO2 + 6H2O + energia
2.Winogronazawierają 18% ( % masowy) glukozy. Ile kilogramów glukozy można
otrzymać z 18 kg winogron?
3. Ryboza – składnik kwasów nukleinowych – jest cukrem prostym o wzorze
sumarycznym C5H10O5.Napisz równanie reakcji utlenienia rybozy.