ISTOTA DIALOGU

Dialog międzykulturowy
Priorytet MEN 2008 rok
Pojęcia i kompetencje wychowawcze
RADA SZKOLENIOWA 26.11.2008r.
Dialog
• oznacza, że ludzie wyszli z kryjówek, zbliżyli się do
siebie, rozpoczęli wymianę zdań. (…) Nikt nie zamyka
się w kryjówce dobrowolnie, widocznie ma jakiś powód.
Trzeba ten powód uznać. W pierwszym słowie dialogu
kryje się wyznanie: … z pewnością masz trochę racji. Z
tym idzie w parze drugie, nie mniej ważne: …z
pewnością ja nie całkiem mam rację. Wyznaniami tymi
obydwie strony wznoszą się jakby ponad siebie, dążąc
ku wspólnocie jednego i tego samego punktu widzenia
na sprawy i rzeczy (…) Dialog to budowanie
wzajemności.
ks. prof. Józef Tischner, Etyka solidarności
Przemówienie do
Zgromadzenia Ogólnego
ONZ
(…) odmienność, uważana przez niektórych za tak
wielkie zagrożenie, może się stać - dzięki dialogowi
opartemu na wzajemnym szacunku - źródłem
głębszego zrozumienia tajemnicy ludzkiego życia.
Jan Paweł II,
Deklaracja Europejska Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów oraz Rady
Wspólnej Katolików i Muzułmanów
• My, Europejczycy, uznajemy wysoką godność każdego
człowieka, jego niezbywalne prawo do życia, do
wolności i do godnego uczestnictwa w dziedzictwie
kultury. Uznajemy, że każdy człowiek jest ważny i
potrzebny, współodpowiedzialny jeden za drugiego.
Uznajemy, że każdy ma prawo do pełnego udziału we
własnej kulturze narodowej i obowiązek jej rozwijania, a
także propagowania dialogu kultur dla pełniejszego
upowszechniania wspólnych wartości.
Traktat z Maastricht
•
Wspólnota przyczynia się do rozkwitu
kultur Państw Członkowskich w
poszanowaniu ich różnorodności
narodowej i regionalnej, równocześnie
podkreślając znaczenie wspólnego
dziedzictwa kulturowego
Traktat z Maastricht, 1993 r.
Edukacja międzykulturowa
• Edukacja przygotowująca człowieka do spotkań z innością. Do
najważniejszych jej zadań należy szerzenie potrzeby prowadzenia
dialogu międzykulturowego, propagowanie postawy aktywnej
tolerancji , traktującej odmienność jako wartość, a nie powód do
wykluczenia, wdrażanie etyki solidarności, upowszechnianie
dostarczanej przez antropologię kulturową wiedzy o wartościach i
regułach respektowanych w różnych grupach kulturowych.
• Znaczenie edukacji międzykulturowej rośnie wraz z pluralizacją
kulturową współczesnych społeczeństw. Jednym z jej ważnych
efektów jest umiejętność przekształcanie sytuacji konfliktowych w
sytuacje współpracy i współdziałania jednostek czy grup
reprezentujących różne tradycje kulturowe.
Etyka solidarności
• Koncepcja społeczno-moralna stworzona przez ks. Józefa
Tischnera odwołująca się do doświadczeń "Solidarności",
zwaloryzowanych w duchu chrześcijańskiej nauki społecznej (w
szczególności personalizmu i filozofii Karola Wojtyły). Szczególnie
podkreśla się w jej ramach ideę dobra wspólnego i troskę o ludzi
zmarginalizowanych w społeczeństwie współczesnym. W myśl
papieskiej encykliki postawa solidarności pomaga nam dostrzec
Innego w drugim człowieku, grupach społeczno-kulturowych
lub narodach. Etyka solidarności zmierza do urzeczywistnienia idei
równości i społeczeństwa obywatelskiego. Opiera się na
szczególnej formie więzi międzyludzkiej, urzeczywistnianej w formie
opieki nad tymi, którzy potrzebują opieki.
Etyka solidarności stanowi więc fundament aktywnej tolerancji i
udanego dialogu międzykulturowego
ISTOTA DIALOGU
MIEDZYKULTUROWEGO
# Do dialogu międzykulturowego dochodzi
zawsze, gdy ludzie z różnych kultur
spotykają się ze sobą
# Efektywny dialog międzykulturowy jest
możliwy tylko poprzez zaplanowaną
działalność edukacyjną
# Dialog międzykulturowy to podstawa
edukacji międzykulturowej
C.D
• Tolerancji można nauczyć
• Dialog międzykulturowy jest możliwy tylko,
gdy każdy ma zagwarantowane prawo do
swobodnego wyrażania swoich poglądów
• Istnieją wartości, które są wspólne dla
wszystkich ludzi na świecie
• Każdy człowiek jest odpowiedzialny za
dialog międzykulturowy
Różnorodność
Mnóstwo
mężczyzn
gapi się na
mnie mamo
Czym jest dialog
międzykulturowy?
Badania na zlecenie Komisji Europejskiej
(grudzień 2007, 27 tys. respondentów w 27 krajach UE)
Ponad 50% nie słyszało lub nie potrafiło zdefiniować
terminu ‘dialog międzykulturowy’.
• Komunikacja pomiędzy różnymi społecznościami
• Współpraca i wzajemnie współistnienie
• Wiedza i rozumienie innych kultur
• Tolerancja i równe prawa
• Wymiana informacji i pomysłów
Czym jest dialog
międzykulturowy?
• „(...) otwarta i pełna szacunku wymiana poglądów
pomiędzy osobami lub grupami mającymi różne
pochodzenie etniczne, kultury, religie, języki i
dziedzictwo.
(Dialog międzykulturowy)
• wymaga swobody i umiejętności wyrażania własnych
• poglądów a także chęci i umiejętności słuchania zdań
innych ludzi.
• Celem dialogu międzykulturowego jest rozwinięcie
głębszego zrozumienia dla różnych poglądów i praktyk
C.D
• zwiększenie uczestnictwa i wolności
dokonywania wyborów życiowych,
• równości i szacunku dla ludzkiej godności,
• pobudzanie procesów twórczych oraz
promowanie możliwości ludzi i
społeczeństw do wzrostu i transformacji
poprzez pełen szacunku dialog z innymi”.
Cechy dialogu
międzykulturowego
• Dialog międzykulturowy musi mieć cel, nie jest celem samym
w sobie.
• Dialog międzykulturowy dotyczy ludzi, dlatego powinien brać
pod uwagę ich potrzeby oraz stwarzać możliwości
prawdziwego uczestnictwa.
• Państwo i społeczeństwo obywatelskie to nie jedyne strony
odpowiedzialne za dialog międzykulturowy. To także
odpowiedzialność wspólnoty międzynarodowej i każdego człowieka.
• Dialog międzykulturowy wymaga świadomości własnych
stereotypów i uprzedzeń. Wymaga, aby ludzie odłożyli je na bok, tak
samo jak własne osądy.
Cechy dialogu
międzykulturowego
•
Dialog międzykulturowy to proces skupiający się na
środku a nie na stronach.
• Dialog międzykulturowy dotyczy wartości , zatem nigdy
nie jest neutralny
• Dialog międzykulturowy wymaga ram opartych na
prawach człowieka i założeniu, że wszystkie kultury mają
równą godność i zapewniają indywidualne prawa
człowieka, równe dla wszystkich.
• Dialog międzykulturowy to nie tylko rozmowa, to przede
wszystkim działanie.
Globalna etyka?
• Równość
• Prawa człowieka i związane z nimi
obowiązki
• Demokracja
• Ochrona mniejszości
• Pokojowe rozwiązywanie konfliktów i
sprawiedliwe negocjacje
Kompetencje międzykulturowe
• Wiedza
• Postawy i wartości
• Umiejętności
Kompetencje
międzykulturowe
•
•
Umiejętność dostosowania własnych stylów komunikowania się do potrzeb
komunikacyjnych ludzi pochodzących z innych kultur : komunikacja to nie
tylko słowa!
•
Krytyczne myślenie – umiejętność selekcjonowania i analizowania
informacji, które do nas docierają
Umiejętności posługiwania się językami obcymi
Wrażliwość kulturowa – umiejętność aktywnego słuchania bez osądów
•
•
•
Umiejętność radzenia sobie z nieznanym i z niepewnością – kontakty
międzykulturowe nie są czasem łatwe, ponieważ słowa i zachowania mogą
mieć różne znaczenia w różnych kulturach. Otwartość i elastyczność mogą
pomóc w zachowaniu poczucie bezpieczeństwa.
•
•
Umiejętność nawiązywania znajomości
Otwartość na współpracę
Żywa biblioteka
WŁĄCZANIE SIĘ W
RÓŻNORODNOŚĆ KULTUROWĄ
Biała Księga nt. Dialogu
międzykulturowego
• Demokratyczne zarządzanie różnorodnością
kulturową
• Wzmocnienie obywatelstwa i uczestnictwa
demokratycznego
• Uczenie się i nauczanie kompetencji
międzykulturowych
• Tworzenie miejsc dialogu międzykulturowego
• Podniesienie problematyki dialogu
międzykulturowego do rangi międzynarodowej
Rola edukacji o prawach
człowieka
• „(...) programy i zajęcia edukacyjne, które
skupiają się na promowaniu równości w
godności ludzkiej, w połączeniu z innymi
programami, takimi jak programy promujące
edukację międzykulturową, uczestnictwo i
wzmocnienie pozycji mniejszości”.
• Oficjalna definicja Młodzieżowego Programu
Edukacji na rzecz Praw Człowieka
•DZIĘKUJĘ