biologia

KOD UCZNIA
Liczba uzyskanych punktów:
KONKURS BIOLOGICZNY
DLA SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH
województwa podlaskiego
STOPIEŃ REJONOWY
13.02.2009 r.
Instrukcja dla ucznia:
1. Test konkursowy zawiera 25 zadań zamkniętych i 15 zadań otwartych.
Na ich rozwiązanie masz 90 minut.
2. Po uważnym przeczytaniu i zrozumieniu treści zadania oraz analizie rysunków,
wybierz jedną z czterech odpowiedzi w zadaniach zamkniętych.
W zadaniach otwartych samodzielnie sformułuj odpowiedź i zapisz ją
w wyznaczonym miejscu.
3. Test wypełniaj długopisem, nie używaj korektora, ołówka, ani gumki.
4. Przy rozwiązywaniu zadań zamkniętych wybierz jedną, prawidłową odpowiedź
i zakreśl ją znakiem X.
Przykład:
b
a
c
d
Jeżeli pomylisz się i zechcesz wybrać inną odpowiedź, to źle zaznaczoną otocz
kółkiem, po czym zakreśl znakiem X literę właściwą np:
a
b

c
d
5. Możesz uzyskać maksymalnie 50 punktów, 90 % z nich czyli 45 punktów
kwalifikuje Cię do udziału w stopniu wojewódzkim Konkursu Biologicznego.
POWODZENIA !
Zad. 1 (0 – 1)
Nauką zajmującą się czynnościami i funkcjonowaniem organizmu jest
a) anatomia.
b) cytologia.
c) fizjologia.
d) genetyka.
Zad. 2 (0 – 1)
Zespół osobników jednego gatunku, żyjących na określonym terenie i powiązanych
wzajemnymi zależnościami to
a) biocenoza.
b) populacja.
c) ekosystem.
d) biotop.
Zad. 3 (0 – 1)
Przykładem beznogiej jaszczurki jest
a) gekon.
b) legwan.
c) padalec.
d) traszka.
Zad. 4 (0 – 1)
Zosia choruje na cukrzycę. Przyczyną tej dolegliwości jest nieprawidłowo funkcjonująca
a) grasica.
b) trzustka.
c) tarczyca.
d) śledziona.
Zad. 5 (0 – 1)
Uwolnienie dojrzałej komórki jajowej z jajnika do jajowodu nazywamy
a) menstruacją.
b) owulacją.
c) menopauzą.
d) pokwitaniem.
Zad. 6 (0 – 1)
Twórcą teorii ewolucji jest
a) Karol Linneusz.
b) Theodor Schwann.
c) Ludwik Pasteur.
d) Karol Darwin.
Zad. 7 (0 – 1)
Jeden obieg krwi występuje u
a) krokodyla.
b) okonia.
c) ryjówki.
d) jaskółki.
1
Zad. 8 (0 – 1)
W tabeli przedstawiono produkcję pierwotną netto niektórych, podstawowych typów
ekosystemów świata.
Ekosystem
Step
Tajga
Tundra
Pustynie
Rafa koralowa
Puszcza tropikalna
Wody otwartego oceanu
Produkcja pierwotna netto
w g/m2/rok (średnio)
600
800
140
90
2500
2200
125
Ekosystemem lądowym o najwyższej produkcji pierwotnej netto jest
a) tundra.
b) step.
c) puszcza tropikalna.
d) pustynia.
Zad. 9 (0 – 1)
Cechami charakterystycznymi dla pierwotniaka - eugleny zielonej są:
a) wić, jądro komórkowe, samożywność, błona komórkowa.
b) wić, samożywność, jądro komórkowe, ściana komórkowa.
c) nibynóżki, nukleoid, ściana komórkowa, cudzożywność.
d) rzęski, błona komórkowa, jądro komórkowe, samożywność.
Zad. 10 (0 – 1)
Organizm palaczy tytoniu jest mniej dotleniony, co ma bezpośredni związek ze składnikiem
dymu tytoniowego, jakim jest
a) benzopiren.
b) tlenek węgla.
c) acetylen.
d) nikotyna.
Zad. 11 (0 – 1)
Świerzbowiec to niewielkich rozmiarów roztocze powodujące chorobę skóry zwaną
świerzbem. Zaznacz prawidłową odpowiedź:
Świerzbowiec zaliczany jest do
a) owadów.
b) skorupiaków.
c) pajęczaków.
d) bakterii.
Zad. 12 (0 – 1)
Odporność organizmu uzyskana po zastosowaniu szczepionki jest:
a) naturalna, czynna.
b) sztuczna, bierna.
c) naturalna, bierna.
d) sztuczna, czynna.
2
Zad. 13 (0 – 1)
Łożysko to narząd powstający w okresie rozwoju zarodka u
a) kangura.
b) kota.
c) koali.
d) kolczatki.
Zad. 14 (0 – 1)
Najwięcej ciepła ssak uzyskuje z
a) trawienia.
b) wydalania.
c) oddychania.
d) ogrzania się.
Zad. 15 (0 – 1)
Pepsyna zawarta w soku żołądkowym trawi
a) białka.
b) cukry.
c) tłuszcze.
d) kwasy nukleinowe.
Zad. 16 (0 – 1)
Rola lasów w ochronie gleby przed erozją jest tym ważniejsza im teren jest bardziej
a) gliniasty.
b) górzysty.
c) podmokły.
d) nizinny.
Zad. 17 (0 – 1)
W płacie potylicznym mózgu zlokalizowany jest ośrodek
a) słuchu.
b) równowagi.
c) mowy.
d) wzroku.
Zad. 18 (0 – 1)
Aorta prowadzi krew
a) odtlenowaną wychodzącą z prawej komory serca.
b) utlenowaną wychodzącą z prawej komory serca.
c) utlenowaną wychodzącą z lewej komory serca.
d) odtlenowaną wychodzącą z lewej komory serca.
Zad. 19 (0 – 1)
Częścią oka, która reguluje dostęp światła do oka jest
a) soczewka.
b) twardówka.
c) źrenica.
d) siatkówka.
3
Zad. 20 (0 – 1)
W efekcie uszkodzenia naczynia krwionośnego rozpoczyna się proces krzepnięcia krwi
i powstaje skrzep. Jest to możliwe, gdyż następuje przekształcanie
a) fibrynogenu w fibrynę.
b) trombocytów w fibrynę.
c) fibryny w fibrynogen.
d) trombocytów w fibrynogen.
Zad. 21 (0 – 1)
Fotosynteza nie zachodzi w komórkach
a) miękiszu asymilacyjnego.
b) zwarcicy.
c) aparatów szparkowych skórki.
d) twardzicy.
Zad. 22 (0 – 1)
Do gruczołów dokrewnych człowieka nie należy
a) wątroba.
b) tarczyca.
c) grasica.
d) trzustka.
Zad. 23 (0 – 1)
Do stawów kulistych zaliczamy staw
a) łokciowy i biodrowy.
b) biodrowy i barkowy.
c) kolanowy i barkowy.
d) łokciowy i kolanowy.
Zad. 24 (0 – 1)
Z poniższej listy badań wybierz to, które jednoznacznie pozwoli potwierdzić diagnozę
wstępną anemii u pacjenta
a) badanie tętna.
b) badanie RTG.
c) badanie EKG.
d) badanie krwi.
Zad. 25 (0 – 1)
Chorobą powodowaną przez bakterie nie jest
a) tężec.
b) żółtaczka.
c) kiła.
d) gruźlica.
4
Zadanie 26. (0 - 3)
Przyporządkuj poniższe opisy do odpowiedniego typu naczynia krwionośnego
człowieka, wpisując do tabeli odpowiednie cyfry.
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
umożliwiają wymianę substancji pomiędzy krwią, a komórkami ciała
posiadają trójwarstwowe ściany z grubą warstwą mięśniówki
prowadzą krew z tkanek do serca
podczas krwotoku z tego naczynia cieknie ciemnoczerwona krew
prowadzą krew z serca do tkanek
mają wiotkie ściany o cienkiej warstwie mięśniowej
krwotok z tego naczynia to niegroźne w skutkach skaleczenie
mają cienkie, jednowarstwowe ściany
podczas krwotoku z tego naczynia tryska jasnoczerwona krew
tętnice
żyły
naczynia włosowate
Zadanie 27. (0 - 2)
Poniżej przedstawiono wyniki średnich wartości ciśnienia krwi mierzone w spoczynku, przez
okres trzech tygodni u dwóch kobiet w wieku 30 lat.
a) 110/85 mmHg
b) 150/90 mmHg
Określ, który z przedstawionych wyników pomiaru ciśnienia krwi (a czy b) wskazuje na
nieprawidłowość w funkcjonowaniu układu krążenia. Wymień jeden czynnik
wpływający na taką nieprawidłowość.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 28. (0 - 2)
Witamina ta powstaje w skórze człowieka pod wpływem promieniowania emitowanego przez
słońce. Reguluje ona gospodarkę wapniowo – fosforową organizmu. Największe, dobowe
zapotrzebowanie na tę witaminę występuje u dzieci i ludzi starszych.
Podaj literowy symbol tej witaminy i nazwę choroby związanej z jej brakiem w organizmie człowieka.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
5
Zadanie 29. (0 - 1)
Uszereguj podane elementy cyklu rozwojowego wiśni zaczynając od zapylenia.
Wpisz w wykropkowane miejsca odpowiednie cyfry od 2 do 6.
……1.….
…………
…………
…………
…………
…………
zapylenie
powstanie: zarodka, łupiny nasiennej i tkanki odżywczej
ściana zalążni rozrasta się w owocnię
wytworzenie łagiewki pyłkowej z plemnikami
zapłodnienie
łagiewka pyłkowa wędruje w okolice zalążka
Zadanie 30. (0 - 1)
Na rysunkach poniżej zamieszczono przedstawicieli różnych grup zwierząt.
A.
B.
C.
D.
E.
Które z przedstawionych powyżej organizmów oddychają za pomocą tchawek?
W odpowiedzi podaj oznaczenia literowe tych organizmów.
…………………………………………………………………………………………………...
Zad. 31 (0 – 2)
Poniższe rysunki przedstawiają dwie, różne tkanki roślinne oznaczone symbolami: A i B.
Wskaż symbol, którym oznaczono tkankę zbudowaną z martwych komórek i określ jej
podstawową rolę w życiu rośliny.
.…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….
6
Zadanie 32. (0 - 2)
Oceń prawdziwość poniższych zdań wpisując znak „+” w odpowiedniej rubryce tabeli
(P – prawda, F – fałsz).
Zdanie
Przykładem drapieżnictwa jest relacja pomiędzy człowiekiem
a kleszczem.
P
F
Przykładem relacji nieantagonistycznej w przyrodzie jest relacja
pomiędzy rakiem pustelnikiem a ukwiałem.
Protokooperacją nazywamy relację pomiędzy bawołem a zebrą.
Rekin i ryba podnawka są przykładem symbiozy.
Zadanie 33. (0 - 1)
Na rysunku przedstawiono różne typy aparatów gębowych owadów.
A.
B.
C.
D.
Podaj oznaczenie literowe owada posiadającego aparat gębowy typu ssącego.
……………………………………………………………………………………......................
Zadanie 34 (0 - 1)
Poniżej podano przykłady reakcji odruchowych (1 – 3) oraz bodźców (A – D).
1. łzawienie
A) chemiczne podrażnienie śluzówki jamy ustnej
2. cofnięcie ręki
B) łaskotanie skóry podeszwy
3. wydzielanie śliny
C) termiczne podrażnienie skóry
D) mechaniczne podrażnienie spojówki
Przyporządkuj odpowiednim reakcjom odruchowym (1 – 3) właściwe bodźce (A – D).
………………………………………………………………………………………………….
7
Zadanie 35 (0 - 2)
Struktura przestrzenna populacji jest to sposób rozmieszczenia jej osobników na danym
obszarze.
Nazwij typ struktury przestrzennej oznaczony symbolem I i dobierz do niego
odpowiedni przykład z wymienionych poniżej.
Przykłady populacji: mewy na wyspie, mucha domowa, ławica ryb
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zad. 36 (0 – 1)
Jemioła rosnąca na gałęziach wielu drzew jest półpasożytniczym krzewem.
Wyjaśnij, dlaczego w stosunku do jemioły stosujemy termin: „półpasożyt”.
……………………………………………………………………………………………….
.………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………….
8
Zad. 37 (0 – 2)
Schemat przedstawia budowę skóry człowieka.
Nazwij element budowy skóry oznaczony na schemacie symbolem X i wyjaśnij w jaki
sposób element ten uczestniczy w oddawaniu ciepła przez organizm człowieka.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zad. 38 (0 – 2)
Poniżej przedstawiono wyniki pewnego doświadczenia.
Określ, w której próbówce (1 – 3) dojdzie do rozkładu sacharozy. Uzasadnij swój wybór
jednym argumentem.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
9
Zad. 39 (0 – 2)
Poniżej przedstawiono wyniki badania krwi pewnej kobiety.
hemoglobina
glukoza
16 g/dl
90 mg/dl
trombocyty
250 tys./ mm3
erytrocyty
4,3 mln./ mm3
leukocyty
15 tys./ mm3
Określ, który z wyników badania krwi może wskazywać na stan zapalny w organizmie
kobiety. Uzasadnij swoją odpowiedź.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zad. 40 (0 – 1)
Poniżej przedstawiono dwa opisy dotyczące sukcesji ekologicznej.
I) Sukcesja ta rozpoczyna się na terenach zmienionych przez człowieka np. na porębie
leśnym. Na porębie znajduje się: gleba zamieszkiwana przez liczne bezkręgowce, występuje
tam większość roślin z wyjątkiem drzew. Są też: grzyby, pierwotniaki i bakterie. W nowych,
warunkach środowiskowych powstają łańcuchy i sieci troficzne. Z czasem na tym terenie
kształtuje się odmienny ekosystem.
II) Sukcesja ta polega na zasiedleniu np. nagich skał lub piaszczystej wydmy czyli terenów
niekorzystnych dla rozwoju żywych organizmów. W tych warunkach potrafią się utrzymać
jedynie porosty. Są to pierwsi producenci, którymi mogą się żywić pierwsi konsumenci np.
ślimaki poczwarówki. Rozkład martwych szczątków porostów i innych występujących tam
organizmów jest przeprowadzany przez bakterie. Z biegiem czasu na tym terenie tworzy się
pierwszy bardzo ubogi ekosystem.
Nazwij rodzaj sukcesji przedstawiony w opisie I.
…………………………………………………………………………………………………...
10
BRUDNOPIS
11