Zmiany klimatu a rolnictwo - System informacji o wpływie zmian

Zmiany klimatu a rolnictwo
Jerzy Kozyra
IUNG-PIB
Bratoszewice, 07.06.2013
Referat opracowano w ramach Programu Wieloletniego IUNG-PIB
Zadanie 1.1. System informacji o wpływie zmian klimatycznych na rolnictwo oraz o metodach adaptacji

Nagle, Derkacz wpadł zdyszany
i na cały głos wyćwierkał,
że w klimacie zaszły zmiany
(….)
Wobec takiej wiadomości ustalono,
że najprościej będzie zwinąć Państwo Ptasie
i odlecieć po niewczasie
w myśl utartych tu zwyczajów
do dalekich ciepłych krajów.
Jan Brzechwa - Lata ptaszek po ulicy
Globalne ocieplenie –wzrost temperatury atmosfery
Żródło: CRU
Zawartość dwutlenku węgla – ciągle rośnie !!!
Kwiecień 2013:
Kwiecień 2012:
398.40 ppm
396.18 ppm
Żródło: NOAA
Temperatura
Bilans wodny
Tempo rozwoju
roślin/szkodników
Warunki wzrostu
roślin/rozwoju chorób
PLON
Jakie uprawy?
Jakie terminy prac?
Jakie metody produkcji?
Jakie nakłady/plon?
Podstawowe problemy
Globalne
ocieplenie
Wzrost temperatury o 0,3oC w
Polsce na dekadę
Wzrost liczby zjawisk
ekstremalnych (susze,
powodzie, ….)
Zmiany w cyklu rocznym
temperatury i opadów
Rolnictwo
Szybszy rozwój roślin i
patogenów
Większe wahania plonów
Bardziej odczuwalne stresy
środowiskowe
Praktyka rolnicza reaguje na zmianę klimatu
Uprawa rzepaku
– łan nadmiernie wyrośnięty
Uprawa rzepaku
– łan prowadzony prawidłowo
Praktyka rolnicza reaguje na zmianę klimatu - nawodnienia
Wielkopolska, 2012
Musimy być gotowi i na takie sytuacje
Sulejów (COBORU)
Wymarznięcie pszenżyta
Jaroszyn (14.02.2012)
Wymarznięcie rzepaku
Masłowice – (21.05.2012)
Wymarznięcie pszenżyta
Autor fotografii: Anna Nieróbca
Strata rolnika
Nie jest zawsze
widoczna w danych
statystycznych
Masłowice (21.05.2012)
– jęczmień jary, niedobór wody
Łódzkie – ziemniak efekt przymrozków wiosennych
(21.05.2012)
Autor fotografii: Anna Nieróbca
Zmian klimatu = nowe pole badań dla biologów
Wzrasta zagrożenie dla
upraw ze strony chwastów
i szkodników, co jest
konsekwencją wzrostu
temperatury
Autor fotografii: Anna Nieróbca
Data osiągnięcia dojrzałości pierwszego pokolenia szkrzypionek
1941-1990
GISS
2001-2010
GFDL
Kozyra J., Nieróbca A., Mizak K, 2008: Wpływ zmian klimatu na rozwój roślin i patogenów, Poznań 30 stycznia 2008, Sesja IOR
Adaptacja do zmian klimatu
Wzmocnić zabezpieczenia,
dostosować się do "życia z powodzią„
lub na trwale opuścić tereny zagrożone
- oto sposoby na nękające nas powodzie
Kundzewicz Z. 2010: Po powodzi, przed powodzią
Gazeta Wyborcza
A co z rolnictwem?
Adaptacja - według Białej księgi UE
Obserwowana zmiana klimatu
ŚREDNIA TEMPERATURA POWIETRZA W GRABOWIE (MAZOWIECKIE) (oC)
OKRES
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII Rok
1971-2000
-2.6
-1.6 2.2 7.7 13.5 16.4 17.9 17.5 12.8 7.9 2.5 -0.7 7.8
2001-2010
-2.7
-1.4 2.4 8.7 14.2 17.0 20.0 18.8 13.4 8.1 4.0 -1.3 8.5
Różnica
-0.1
0.2
0.2 1.0 0.7 0.6 2.1 1.3 0.6 0.2 1.5 -0.6 0.7
SUMA OPADU ATMOSFERYCZNEGO W GRABOWIE (MAZOWIECKIE) (mm)
OKRES
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII Rok
1971-2000
27
24
32
46
62
84
82
73
66
49
41
37 623
2001-2010
39
30
45
39
60
70
91
99
60
42
44
32 651
Różnica
12
6
13
-7
-2
-14
9
26
-6
-7
3
-5
28
Prognozy zmian klimatu – jedno ze źródeł niepewności
Miesiąc/MODEL
Styczeń
Luty
Marzec
Kwiecień
Maj
Czerwiec
Lipiec
Sierpień
Wrzesień
Październik
Listopad
Grudzień
Rok
RM
ARPEGE
DMI
ARPEGE
SM BCM
DMI BCM
MPI
ECHAM
KNMI
ECHAM
2,6
1,0
0,3
1,6
1,2
0,1
1,4
1,4
1,0
0,9
1,8
1,8
1,3
2,6
1,4
-0,1
1,0
0,5
-0,6
1,5
1,3
0,3
0,8
1,8
1,9
1,0
2,2
0,6
1,5
0,5
0,8
1,1
0,7
0,8
0,6
0,0
1,2
1,9
1,0
3,3
0,6
2,3
2,0
0,3
0,8
0,8
0,5
0,0
0,0
2,3
3,0
1,3
1,5
1,7
0,8
1,1
0,2
0,6
0,8
0,9
0,9
1,6
1,6
1,2
1,1
1,5
1,8
1,1
1,0
0,6
1,0
0,8
0,6
0,8
1,4
1,1
1,0
1,1
ZMIANNA ŚREDENIEJ TEMPERATURY POWIETRZA NA OBSZARZE POLSKI
PROGNOZOWANA NA LATA 2021-2050 W PORÓWNANIU Z LATAMI 1971-2000
Zmiana terminu ruszenia wegetacji
i terminu dojrzałości pszenicy ozimej
węglem lat 1971-2000 (Kozyra i inni 2013, w druku)
POTENCJALNA REDUKCJA PLONU KOŃCOWEGO KUKURYDZY
spowodowana niedobremu wody
W WIELOLECIACH: 1971-2000, 2021-2050, 2071-2100
Żródło: Łabęcki, Bąk 2011, Projekt KLIMADA
Kierunki działań adaptacyjnych w rolnictwie
KLIMAT
GOSPODA
RSTWA
ADAPTACJA
GLEBA
UPRAWY
Potencjalne działania adaptacyjne
B
A
D
A
N
I
A
D
O
R
A
D
Z
T
W
O
Ograniczenie emisji – nawożenie
M
O
N
I
T
O
R
I
N
G
Hodowla roślin przystosowanych do
warunków nowego klimatu
Zmiany strukturze upraw
Zmiany technologii produkcji
Nawodnienia
Utrzymanie potencjału produkcyjnego
Ochrona zasobów glebowych
Poprawa gospodarki wodnej
Propagowanie systemów produkcji
organizujących starty wody i węgla z gleb
Polityka a zmiana klimatu
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi i Rolnictwa
3. Bezpieczeństwo żywnościowe
4. Wzrost produktywności i konkurencyjności obszarów wiejskich
5. Ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu na obszarach wiejskich
5. Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodarkę
niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach rolnym spożywczym i leśnym
Jerzy Kozyra
Zakład Agrometeorologii i Zastosowań Informatyki
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach
Dziękuję
Referat opracowano w ramach Programu Wieloletniego IUNG-PIB
Zadanie 1.1. System informacji o wpływie zmian klimatycznych na rolnictwo oraz o metodach adaptacji