Autor: mgr Arleta Jasińska “Niesamoistny opóźniony rozwój mowy – przyczyny i terapia” ROZWÓJ PSYCHOMOTORYCZNY Rozwój psychiczny - spostrzeganie, - pamięć, - uwaga, - myślenie, - mowa. Rozwój motoryczny - ruch WPŁYW ROZWOJU MOTORYCZNEGO NA ROZWÓJ MOWY ROZWÓJ MOWY ETAP PRZYGOTOWAWCZY 3-9 miesiąc życia płodowego ROZWÓJ MOTORYCZNY - pierwsze ruchy płodu, - poczucie wibracji, rytmu, Wykształcają się narządy mowne i rozpoczyna się ich funkcjonowanie: - połykanie wód płodowych, ruchy nabierania i wypierania wód -rozwija się mózg oraz drogi nerwowe płodowych (trening ruchów -tworzą się narządy produkujące mowę: oddechowych), nasada, krtań, płuca -rozwija się narząd odbiorczy mowy-trening mięśni biorących udział w słuch mówieniu -rozwija się narząd kontrolujący mowęwzrok OKRES MELODII 0-1 rok życia Rozwój komunikacji -krzyk, płacz, -głużenie, -gaworzenie, Rozwój rozumienia -leżenie, unoszenie głowy OKRES WYRAZU 1-2 rok życia -doskonalenie chodzenia, -chwytanie, siedzenie, rzucanie -raczkowanie, -chodzenie -doskonalenie rzucania, manipulowanie, Pojawiają się pierwsze wyrazy (np. mama, tata, baba),ułamki wyrazów (np. ”pi”- oznacza picie),własne -wchodzenie po schodach, produkcje(np. ”popy”- oznacza włosy). -wdrapywanie się OKRES ZDANIA 2-3 rok życia -rozwój ruchów precyzyjnych (rysowanie, jedzenie sztućcami), Gwałtownie wzbogaca się słownik (bierny i czynny).Dochodzi do łączenia wyrazów w wyrażenia, zdania. -zabawy konstrukcyjne (budowanie i niszczenie) OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ 3-7 rok życia Dziecko zaczyna prowadzić swobodne rozmowy, wyraża swoje potrzeby i myśli. Utrwalają się zasady gramatyczne. -dalszy rozwój ruchów precyzyjnych (malowanie, lepienie, cięcie nożyczkami, nawlekanie, klejenie, pisanie), -doskonalenie motoryki (jazda na rowerze, gry zręcznościowe itp.) KORA RUCHOWA STYMULUJE RUCHY: Mięśni krtani, języka, ust, dziąseł, mięśni twarzy i oczu, które formułują słowa i umożliwiają ich ekspresję. Opóźniony rozwój mowy (Jest to niższa sprawność językowa powstała w okresie kształtowania się mowy dziecka i spowodowana wieloma czynnikami). SAMOISTNY NIESAMOISTNY OPÓŹNIENIE UMYSŁOWE Diagnoza Terapia Opóźnienie umysłowe Opóźnienie rozwoju mowy Zaburzenia mowy Zaburzenia zachowania Trening zdolności intelektualnych Stymulowanie rozwoju sprawności językowej Terapia zaburzeń mowy Modyfikacja zachowania TERAPIA DZIECI Z NIESAMOISTNYM OPÓŹNIONYM ROZWOJEM MOWY OPIERA SIĘ NA: 1. Eliminacji zachowań trudnych. 2. Stymulowaniu sprawności językowych. 3. Oddziaływanie i współpraca - z domem rodzinnym Półkule mózgu Lewa półkula Prawa półkula Spoidło wielkie mózgu Podstawowe różnice pomiędzy dwiema półkulami: PÓŁKULA LOGICZNA Zazwyczaj lewa (7 - 9 rok życia Zaczyna od fragmentu (części) Części składowe języka Syntaktyka (składnia), semantyka Litery, zdania Liczby Analiza liniowa Zwraca uwagę na różnice Kontroluje uczucia Planowanie, struktura, organizacja Myślenie sekwencyjne Ukierunkowanie na język Ukierunkowanie na przyszłość Metoda (Technika) Sport (pozycja ręki/oka/stopy) Sztuka (materiały do tworzenia, narzędzia, jak to zrobić) Muzyka (nuty, uderzenie, tempo) PÓŁKULA GESTALT Zazwyczaj prawa (4,5 - 7 rok życia) Najpierw widzi cały obraz Zrozumienie języka Obraz, emocje, znaczenie Rytm, płynność, dialekt Obrazy, (wyobraźnia), intuicja Intuicja-oszacowania (ocena) Zwraca uwagę na podobieństwa Jest wolna dla uczuć Spontaniczność, płynność Myślenie o wielu rzeczach w tym samym czasie Ukierunkowanie na uczucia/doświadczenia Ukierunkowanie na chwilę obecną Płynność i ruch Sport (płynność i rytm) Sztuka (obraz, emocje, płynność) Muzyka (pasja, rytm, obraz) Rozwój kory mózgowej zaczyna się w okresie płodowym i trwa aż do śmierci. Naturalnie każdy rozwija się w swoim własnym tempie. Rozwój mózgu WIEK (OKOŁO) Poczęcie – 15 miesięcy ROZWÓJ Mózg Gadzi Podstawowe potrzeby przetrwania – jedzenie, schronienie, bezpieczeństwo. Rozwój zmysłów (słuch, dotyk, zapach, smak i wzrok). Rozwój ruchów dużych (leżenie, przewracanie, unoszenie, siadanie, raczkowanie i chodzenie). 15 miesięcy – 4,5 roku Układ limbiczny / związki Zrozumienie siebie/innych, siebie/emocji, siebie/języka. Badanie emocji; komunikacja językowa; wyobraźnia; sprawność ruchów dużych; rozwój pamięci; rozwój społeczny 4,5 – 7 lat Doskonalenie półkuli gestalt Całościowe przetwarzanie i poznawanie obrazu (danej sprawy, problemu, zdarzenia) Obraz / ruch / rytm / emocja / intuicja Mowa zewnętrzna/ zintegrowane myślenie 7 – 9 lat Doskonalenie półkuli logicznej Szczegółowe przetwarzanie informacji Doskonalenie elementów języka Rozwój umiejętności czytania i pisania Rozwój techniki – muzyka, sztuka, sport, taniec, ćwiczenia manualne Logiczne myślenie w zadaniach matematycznych 8 lat Doskonalenie płata czołowego Rozwój ruchów precyzyjnych – doskonalenie umiejętności Mowa wewnętrzna – kontrola zachowania społecznego 9 – 12 lat Doskonalenie spoidła wielkiego mózgu i mielinizacja Przetwarzanie informacji całym mózgiem 12 – 16 lat Emfaza hormonalna Uczenie się o ciele, o samym sobie, o innych, o społeczności i sensie życia, świadomość społeczna 16 – 21 lat Doskonalenie umiejętności poznawczych Przetwarzanie całościowe umysł / ciało, integracja społeczna, planowanie przyszłościowe i zabawa z nowymi pojęciami i możliwościami 21 + Doskonalenie płatów czołowych Myślenie globalne / systemowe Wysoki poziom formalnego myślenia racjonalnego Doskonalenie emocji – altruizm, miłość, współczucie Pojmowanie Doskonalenie ruchów precyzyjnych