Norowirusy

Choroba Creutzfelda-Jacoba (CJD)
Choroba Creutzfelda-Jacoba (CJD) jest rzadko występującą, śmiertelną chorobą
ośrodkowego układu nerwowego. Zaliczana jest do tzw. pasażowalnych (zakaźnych)
encefalopatii gąbczastych.
Choroba ta występuje najczęściej pomiędzy 50, a 70 rokiem życia. Najczęstszymi
objawami choroby są głównie zaburzenia neurologiczne, w tym zaburzenia snu,
zmiany osobowości, osłabienie, drgawki, utrata wzroku, utrata zdolności używania
mowy i pisma lub rozumienia, a także postępująca demencja. Proces chorobowy
kończy się zgonem, który następuje najczęściej w przeciągu 1-2 lat od wystąpienia
objawów. U około 5% choroba przybiera długi, powolny przebieg.
W chwili obecnej nie jest do końca udokumentowana przyczyna choroby. Jednak
najbardziej prawdopodobna jest hipoteza, która zakłada, iż czynnikiem wywołującym
chorobę CJD są zakaźne cząstki białka tzw. priony, które powstają na skutek zmiany
struktury białka naturalnie występującego w organizmie człowieka, głównie w
komórkach ośrodkowego układu nerwowego. Zmodyfikowane białko staje się
czynnikiem wywołującym proces chorobowy, a także przyspiesza przemianę
kolejnych białek „zdrowych” w białka patologiczne.
Choroba ta występuje w kilku odmianach. W przypadku odmiany choroby CJD
sporadycznej (spontanicznej) nie jest znana droga jej szerzenia się. Odmiana
dziedziczna może wystąpić na skutek mutacji jednego z genów. Kolejna odmiana
związana jest natomiast z przypadkowym przeniesieniem choroby poprzez
zanieczyszczone narzędzia chirurgiczne w trakcie wykonywania zabiegów
inwazyjnych, takich jak przeszczepy rogówki, opony twardej, czy zabiegi
neurochirurgiczne. Udokumentowano również przypadki choroby, u osób którym
podawany był dawniej przypadkowo zanieczyszczony prionami hormon wzrostu oraz
u kobiet z niepłodnością leczonych w przeszłości wyciągami hormonalnymi.
Stwierdzono również występowanie tzw. nowego wariantu choroby CreutzfeldaJacoba (vCJD), w którym zachorowania u ludzi następują najprawdopodobniej na
skutek spożycia mięsa lub przetworów z niego (np. żelatyny) zawierającego priony,
pochodzącego od bydła chorego na gąbczastą encefalopatię (BSE). Zachorowania
na vCJD wystąpiły do tej pory głównie w Wielkiej Brytanii i miały one związek z
epidemią BSE w tym kraju.
Do tej pory nie obserwowano epidemii CJD.
Jedynym skutecznym środkiem zapobiegającym rozprzestrzenianiu się choroby jest
eliminacja bydła chorego na BSE i produktów bydlęcych będących źródłem
zakażenia zwierząt i ludzi.
Do chwili obecnej nie opracowano skutecznej metody leczenia tej choroby.