EURO JAKO WALUTA REFERENCYJNA Korzyści dla emitenta
advertisement
EURO W ROLI WALUTY MIĘDZYNARODOWEJ 1.WARUNKI KONIECZNE DLA KREACJI PIENIĄDZA MIĘDZYNARODOWEGO 2. FUNKCJE PIENIĄDZA MIĘDZYNARODOWEGO 3. KORZYŚCI I RYZYKA WYNIKAJĄCE Z POSIADANIA WALUTY MIĘDZYNARODOWEJ 4. ARCHITEKTURA MIĘDZYNARODOWEGO SYSTEMU FINANSOWEGO A PRZYSZŁOŚĆ UNII WALUTOWYCH EURO W ROLI WALUTY MIĘDZYNARODOWEJ FUNKCJE PIENIĄDZA MIĘDZYNARODOWEGO BIBLIOGRAFIA 1. RAPORT NA TEMAT PEŁNEGO UCZESTNICTWA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W TRZECIM ETAPIE UNII GOSPODARCZEJ I WALUTOWEJ, NBP, WARSZAWA 2008 2. B.MUCHA-LESZKO, STREFA EURO. WPROWADZENIE, FUNKCJONOWANIE, MIĘDZYNARODOWA ROLA EURO, WYDAWNICTWO UMC-S, LUBLIN 2007 3. P.TEMPERTON, EURO WSPÓLNA WALUTA, Felberg SJA, WARSZAWA 2001 4. S.I.BUKOWSKI, STREFA EURO. PERSPEKTYWY ROZSZERZENIA O POLSKĘ I INNE KRAJE EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ, PWE, WARSZAWA 2007 5. P.BAGUS, TRAGEDIA EURO, INSTYTUT L.v MISESA, WARSZAWA 2011 6. A.KORONOWSKI, KWADRATURA EURO, Wydawnictwo Adam Marszałek, TORUŃ 2013 7. REFORMY STREFY EURO UNII EUROPEJSKIEJ. NA DRODZE DO SANACJI I KONSOLIDACJI. WYBÓR DOKUMENTÓW, WYBÓR, WSTĘP I OPRACOWANIE J.BARCZ, WYDAWNICTWO ELIPSA, WARSZAWA 2013 ZAGADNIENIA 1. FUNKCJE PIENIĄDZA 2. FUNKCJE PIENIĄDZA MIĘDZYNARODOWEGO 3. ROLA EURO JAKO PIENIĄDZA NA RYNKU MIĘDZYNARODOWYM 4. ZASTOSOWANIE EURO W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM 5. UDZIAŁ EURO W TRANSAKCJACH NA RYNKU FINANSOWYM MIERNIK WARTOŚCI ŚRODEK GROMADZENIA BOGACTWA ŚRODEK WYMIANY 1.FUNKCJE PIENIĄDZA ŚRODEK PŁATNICZY 2. FUNKCJE PIENIĄDZA MIĘDZYNARODOWEGO Wynikają z jego wykorzystania w handlu międzynarodowym i międzynarodowych transakcjach finansowych, w przypadku gdy istnieje jego pełna wymienialność. W ostatecznym rozrachunku dla danej waluty jako międzynarodowej są one zdeterminowane przez siły rynkowe. Zależą m.in. od takich czynników jak: stopień jej stabilności, wielkość gospodarki kraju emitującego tę walutę, a także od roli danego kraju w szeroko pojętej wymianie międzynarodowej MIERNIK WARTOŚCI -DOBRO OBRACHUNKOWE -SPROWADZA WARTOŚCI WSZYSTKICH TOWARÓW I USŁUG DO WSPÓLNEGO MIANOWNIKA ŚRODEK GROMADZENIA BOGACTWA ŚRODEK WYMIANY 2.FUNKCJE PIENIĄDZA MIĘDZYNARODOWEGO ŚRODEK PŁATNICZY FUNKCJA MIERNIKA WARTOŚCI PIENIĄDZA MIĘDZYNARODOWEGO jednostka rozliczeniowa międzynarodowych transakcji finansowych; fakturowanie handlu zagranicznego, międzynarodowych; notowania cen towarów na rynkach międzynarodowych; punkt odniesienia dla systemów kursowych innych walut; kotwica stabilizacyjna; waluta substytucyjna. ŚRODEK WYMIANY MIERNIK WARTOŚCI ŚRODEK GROMADZENIA BOGACTWA FUNKCJE -ŚRODEK CYRKULACJI -POŚREDNICZY W AKTACH SPRZEDAŻY I KUPNA PIENIĄDZA MIĘDZYNARODOWEGO ŚRODEK PŁATNICZY FUNKCJA ŚRODKA WYMIANY PIENIĄDZA MIĘDZYNARODOWEGO dokonywanie rozliczeń międzynarodowej wymiany handlowej i zobowiązań finansowych; waluta przejścia na rynkach walutowych; waluta równoległa w państwie trzecim; interwencje na rynkach walutowych; oficjalne przepływy finansowe. ŚRODEK WYMIANY MIERNIK WARTOŚCI ŚRODEK GROMADZENIA BOGACTWA FUNKCJE PIENIĄDZA MIĘDZYNARODOWEGO ŚRODEK PŁATNICZY -REGULUJE ZOBOWIĄZANIA ZAPŁATY ZA NABYTY TOWAR REALNYM PIENIĄDZEM FUNKCJA ŚRODKA PŁATNOŚCI PIENIĄDZA MIĘDZYNARODOWEGO reguluje zobowiązania zapłaty za nabyty towar; wiąże się z realizacją obrachunków / fakturowania w skali międzynarodowej. MIERNIK WARTOŚCI ŚRODEK GROMADZENIA BOGACTWA -ŚRODEK TEZAURYZACJI; -DAJE SIĘ ŁATWO WYCOFAĆ Z OBIEGU, PRZECHOWYWAĆ, WPROWADZAĆ DO OBIEGU, PRZEKSZTAŁCAĆ W INNĄ FORMĘ BOGACTWA ŚRODEK WYMIANY FUNKCJE PIENIĄDZA MIĘDZYNARODOWEGO ŚRODEK PŁATNICZY FUNKCJA TEZAURYZACJI PIENIĄDZA MIĘDZYNARODOWEGO denominowanie instrumentów finansowych; alokacja portfelowa; denominacja oficjalnych rezerw walutowych. FUNKCJE PENIADZA MIĘDZYNARODOWEGO FUNKCJE SFERA PRYWATNA SFERA OFICJALNA MIERNIK WARTOŚCI WALUTA FAKTUROWANIA WALUTA REFERENCYJNA ŚRODEK WYMIANY WALUTA PRZEJŚCIA WALUTA INTERWENCYJNA ŚRODEK PŁATNICZY WALUTA PRZEJŚCIA WALUTA INTERWENCYJNA ŚRODEK GROMADZENIA BOGACTWA / AKUMULACJI, TEZAURYZACJI WALUTA INWESTYCYJNA WALUTA REZERWOWA FUNKCJE W SFERZE PRYWATNEJ WALUTA INWESTYCYJNA Spadek udziału dłużnych papierów wartościowych nominowanych w euro w całości rynku międzynarodowych dłużnych papierów wartościowych (wąska miara, stałe kursy walutowe) z 29,9% na koniec 2007 r. do 27,4% na koniec 2010 r. WALUTA PRZEJŚCIA Wzrost udziału euro w średnich dziennych obrotach na globalnym rynku walutowym z 18,5% w kwietniu 2007 r. do 19,5% w kwietniu 2010 r. (bieżące kursy walutowe). WALUTA ROZLICZENIA/ FAKTUROWANIA HANDLU •Wzrost udziału euro jako waluty fakturowania eksportu towarów ze strefy euro do krajów poza strefę euro z 67,4% w 2009 r. do 68% w 2010 r. (bieżące kursy walutowe). •Wzrost udziału euro jako waluty fakturowania importu towarów do strefy euro z krajów spoza strefy euro z 48,6% w 2009 r. do 53,5% w 2010 r. (bieżące kursy walutowe). FUNKCJE W SFERZE OFICJALNEJ WALUTA REZERWOWA Wzrost udziału euro w rezerwach z 24,4% w 2007 r. do 26,3% w 2010 r. (stałe kursy walutowe z końca 2010 r.). WALUTA INTERWENCYJNA •Interwencje SNB w euro w celu tłumienia presji aprecjacyjnej na franka szwajcarskiego w drugim kwartale 2010 r. •Interwencja koordynowana G-7 w marcu 2011 r. w celu osłabienia jena japońskiego. WALUTA REFERENCYJNA Wzrost udziału w koszyku SDR . PIENIĄDZ ŚWIATOWY RYS HISTORYCZNY rzymski srebny denarius (bity od III w. p.n.e.); bizantyjski solidus (bity od V do VII w. n.e.) islamski dinar ( do XII w,); XIII w.: genujskie genoino, florenckie florino; weneckie ducato; od XIXw. – funt brytyjski; od połowy XX wieku – USD. 3. ROLA EURO JAKO PIENIĄDZA NA RYNKU MIĘDZYNARODOWYM 3.1. WALUTA REFERENCYJNA 3.2. WALUTA INTERWENCYJNA 3.3. WALUTA LOKACYJNA / INWESTYCYJNA 3.4. WALUTA TRANSAKCYJNA 3.5. WALUTA REZERWOWA 3.6. WALUTA JAKO MIERNIK KURSÓW 3.7. WALUTA FAKTUROWANIA UDZIAŁ EURO W PKB, EKSPORCIE I POPULACJI 1. WATUTA REFERENCYJNA 6.WALUTA JAKO MIERNIK WARTOŚCI UDZIAŁ EURO W TRANSAKCJACH NA NA RYNKU FINANSOWYM ROLA EURO JAKO PIENIĄDZA NA RYNKU MIĘDZYNARODOWYM 4.WALUTA TRANSAKCYJNA 7. WALUTA FAKTUROWANIA UDZIAŁ EURO W TRANSAKCJACH NA NA RYNKU FINANSOWYM ROLA EURO W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM 1.EURO JAKO WALUTA REFERENCYJNA Stosunkowo szerokie zastosowanie – wg. Europejskiego Banku Centralnego – z euro bezpośrednio lub pośrednio powiązanych jest 56 krajów (głównie z Europy i Afryki). W około 40 krajach euro pełni rolę waluty referencyjnej w kierowanych mechanizmach kursowych. Jest determinowana przez czynniki geograficzne i instytucjonalne. EURO JAKO WALUTA REFERENCYJNA Używane głównie w regionach sąsiadujących z UE oraz w krajach, które zawarły specjalne instytucjonalne porozumienia z UE lub jej krajami członkowskimi. Do państw o systemach walutowych opartych na euro należą kraje UE: - nie będące członkami strefy euro, takie jak Dania, uczestniczące w ERM II, Bułgaria, w której obowiązuje izba walutowa oparta na euro oraz Rumunia, stosująca kurs płynny kierowany z euro jako walutą referencyjną; - kraje kandydujące oraz potencjalni kandydaci do członkostwa w UE, takie jak Kosowo i Czarnogóra, które dokonały jednostronnej euroizacji, Bośnia i Hercegowina, gdzie obowiązuje oparta na euro izba walutowa;oraz - kraje z kursem stałym lub płynnym kierowanym (Chorwacja, Macedonia). WALUTY W KOSZYKU SDR 2002 2010 EURO 34,0% 34,7% JEN 11,0% 9,4% DOLAR AMERYKAŃSKI 44,0% 41,9% FUNT SZTERLING 11, % 0 11,3% EURO JAKO WALUTA REFERENCYJNA Korzyści dla emitenta waluty referencyjnej: 1) efekty ekonomiczne –tzw. dochody z senioratu; obniżenie kosztów kredytów, ograniczenie niepewności funkcjonowania podmiotów gospodarczych tego państwa; prowizje; finansowanie deficytu obrotów bieżących i deficytu bilansu płatniczego; 2) efekty polityczne – geopolityczne pozycjonowanie państwa 2.EURO JAKO WALUTA INTERWENCYJNA waluta za pomocą której możliwe jest przeprowadzenie interwencji na rynku międzynarodowym; waluta, w której banki centralne lub inne oficjalne instytucje monetarne przeprowadzają operacje na rynkach walutowych w celu niedopuszczenia do nadmiernych odchyleń kursów waluty narodowej wobec innych walut, tak aby uzyskać poziom kursu waluty narodowej pożądany przez te banki. stopień odniesienia wielu krajów w stabilizacji swych walut, która wymusza podejmowanie interwencji wobec euro; waluta o rosnącym znaczeniu jako waluta interwencyjna (ze względu na duże rezerwy i siłę waluty. Dominującą rolę wśród walut międzynarodowych jako waluta interwencyjna utrzymuje dolar amerykański, euro zwiększa zakres swego oddziaływania (w 2010r. – 24,6%0 INTERWENCJE NA RYNKU WALUTOWYM Interwencja na rynkach walutowych zwiększona w latach 1973-1979 Mechanizm „węża walutowego” w UE Od 13 marca 1979 – mechanizm kursowy w ramach Europejskiego Systemu Walutowego (ESW) Dolar główną walutą w MSW. Około 2/3 interwencji przeprowadza się w dolarach Waluty UE i Japonii zwiększają pełnienie roli waluty interwencyjnej. 3.EURO JAKO WALUTA LOKACYJNA Waluta, w której nierezydenci utrzymują swoje należności i zobowiązania oraz, w której dokonuje się emisji międzynarodowych obligacji i euroobligacji. Waluta występująca w obrotach na rynkach walutowych oraz waluta używana do fakturowania eksportu i importu Razem tworzą strukturę walutową obrotów dewizowych na rynkach walutowych oraz strukturę walutową handlu światowego Dolar USA stosowany jako waluta przejścia na rynkach dewizowych w Londynie do 99%, Zurych 95% Zmiany udział walut w obrotach na globalnym rynku ZMIANY UDZIAŁ WALUT W OBROTACH NA GLOBALNYM RYNKU 2001 2010 DOLAR 44,9% 44,2% EURO 19,0% 19,5% JEN 11,8% 9,5% W KRAJACH GOSPODARKI ROZWINIĘTEJ 16,0% 18,9% W KRAJACH GOSPODAREK WSCHODZĄCYCH I ROZWIJAJĄCYCH SIĘ 4,3% 7,3% TRANSAKCJE Z NIEROZPOZNANĄ STRUKTURĄ 33,% 2,4% 4.EURO JAKO WALUTA TRANSAKCYJNA Waluta występująca w obrotach na rynkach walutowych oraz waluta używane do fakturowania eksportu i importu. Waluta tworząca strukturę walutową obrotów dewizowych na rynkach walutowych oraz strukturę walutową handlu światowego. Euro jest drugą najczęściej wymienianą walutą na rynkach dewizowych; bierze udział w ok. 40% dziennych transakcji. UDZIAŁ PROCENTOWY EURO W OBSŁUDZE ŚWIATOWEGO HANDLU 5.EURO JAKO WALUTA REZERWOWA Waluta rezerwowa: to taka w której gromadzone są rezerwy walutowe, to jest takie aktywa zagraniczne (należności od nierezydentów), które są dostępne i kontrolowane przez władze monetarne dla potrzeb sfinansowania deficytu płatniczego, interwencji walutowych itp. potrzeb; musi być denominowana w walucie obcej, która jest wymienialna i faktycznie istnieje w danym momencie; to waluta w której państwo/państwa lokują swoje rezerwy finansowe. EURO JAKO WALUTA REZERWOWA Kraje członkowskie przechowują rezerwy walutowe w różnych składnikach (złoto, SDR i dewizy) Wartość złota wyceniania według londyńskiej rynkowej ceny złota Spadek udziału złota, wzrost udziału dewiz Istnieje kilka walut rezerwowych (dolar USA, Funt szterling, jen japoński, Euro, Frank szwajcarski) Depozyty międzynarodowe: USD – 60,5%; Euro – 21,6%; Jen -1% W strukturze rezerw dewizowych zdecydowanie największą rolę pełni dotychczas dolar amerykański. EURO JAKO WALUTA REZERWOWA Wybór waluty, w której utrzymywane są rezerwy banku centralnego zależy m.in. od: stosowanego mechanizmu kursowego, waluty kotwicy, kierunku przepływów handlowych, waluty fakturowania i zadłużenia oraz przyjętej strategii dywersyfikacji ryzyka . Determinantami struktury walutowej rezerw są także: wielkość i płynność rynku dłużnych papierów wartościowych nominowanych w danej walucie; oraz zmiany kursów walutowych. EURO JAKO WALUTA REZERWOWA Euro jest szeroko wykorzystywane, obok dolara USA, jako ważna waluta rezerwowa w przypadku kryzysów walutowych. REZERWY WALUTOWE 2012R. – 9,3 mld USD 2001 2010 / 2012 EURO 25,6% 26,3 / 27,0% DOLAR AMERYKAŃSKI 63,1% 61,4% 7,2% 3,8% 11,1% 8,4% JEN FUNT SZTERLING UDZIAŁ WALUT W REZERWACH WALUTOWYCH STRUKTURA WALUT W REZERWACH WALUTOWYCH UDZIAŁ DOLARA I EURO W OFICJALNYCH REZERWCH WALUTOWYCH 6.EURO JAKO MIERNIK KURSÓW ograniczone szanse na pełnienie roli miernika kursów; za taka rolą przemawia tylko fakt powiązania z większością walut UE; Kraje eksporterzy surowców wiążą swoje waluty z USD. 7.EURO JAKO WALUTA FAKTUROWANIA Euro jest często używane w przypadku faktur i płatności w handlu międzynarodowym, nie tylko między strefą euro i krajami trzecimi, lecz także, w mniejszym stopniu, pomiędzy samymi krajami trzecimi. EURO może być stosowana jako waluta fakturowania transakcji lub waluta płatności albo też może występować jednocześnie jako waluta fakturowania i waluta, w której ostatecznie dokonywana jest zapłata. Obecnie wyraźnie rysuje się tendencja do fakturowania transakcji w walucie eksportera, co ma miejsce wówczas gdy kraj ten ma silną walutę i zalicza się do krajów uprzemysłowionych. EURO JAKO WALUTA FAKTUROWANIA W WYBRANYCH KRAJACH STREFY w % RODZAJ FAKTUROWANIA 2006 2007 FAKTUROWANIE EKSPORTU TOWARÓW Z WYBRANYCH KRAJÓW STREFY EURO DO KRAJÓW SPOZA STREFY EURO 43-58 48-61 FAKTUROWANIE IMPORTU TOWARÓW Z WYBRANYCH KRAJÓW STREFY EURO DO KRAJÓW SPOZA STREFY EURO 52-71 66-79 FAKTUROWANIE EKSPORTU USŁUG Z WYBRANYCH KRAJÓW STREFY EURO DO KRAJÓW SPOZA STREFY EURO 49-62 39-54 FAKTUROWANIE IMPORTU USŁUG Z WYBRANYCH KRAJÓW STREFY EURO DO KRAJÓW SPOZA STREFY EURO 60-73 59-62 4. ZASTOSOWANIE EURO W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM ZASTOSOWANIE EURO W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM Rola EURO w transakcjach handlowych z resztą świata wynika z faktu, iż obszar euro jest największą potęgą eksportową na świecie ze względu na wysoki udział w światowym eksporcie. Na razie jednak walutą dominującą jako waluta fakturowania eksportu jest dolar amerykański, udział euro jest zaś dużo mniejszy. Obecnie największe zainteresowanie stosowaniem euro w transakcjach handlowych wykazują przede wszystkim przedsiębiorstwa z krajów UGiW. Stosowanie euro w rozliczeniach międzynarodowych daje im możliwość ograniczenia ujemnych skutków związanych z ryzykiem kursowym. CZYNNIKI OKRESLAJĄCE CHARAKTER PIENIĄDZA MIĘDZYNARODOWEGO wielkość PKB kraju (regionu) emitenta; udział danego państwa (regionu) w handlu międzynarodowym; stabilność pieniądza; wielkość i stopień rozwoju rynków finansowych 5. UDZIAŁ EURO W TRANSAKCJACH NA RYNKU FINANSOWYM Euro jest coraz częściej używane do emitowania pożyczek państwowych i prywatnych na całym świecie. Pod koniec 2006 r. udział euro w międzynarodowych rynkach wierzytelności wynosił około jednej trzeciej, podczas gdy udział dolara USA stanowił 44%. UDZIAŁ EURO W TRANSAKCJACH NA RYNKU FINANSOWYM Udział w międzynarodowej emisji instrumentów rynku pieniężnego . Od roku 1998 do czerwca 2001 emisja instrumentów rynku pieniężnego wzrosła z 8,5% do 24%. Udział w emisji obligacji międzynarodowych wyrażonych w euro. Od roku 1998 udział walut dwunastu krajów obszaru euro wynosił średnio 18%, a na koniec czerwca 2001 kształtował się na poziomie 31%. Udział w portfelach głównych inwestorów instytucjonalnych wyrażonych w euro papierów dłużnych. Pod koniec września 2001r. wyniósł 28%, a udział akcji spółek działających na obszarze euro 25%. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
