2014-03-23 Prawo cywilne - zobowiązania Zobowiązania umowne Źródła zobowiązań • Czynność prawna – Umowa – Czynność jednostronna • Inne zdarzenia (przykłady): – Czyn niedozwolony – Bezpodstawne wzbogacenie – Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia – Akt administracyjny Umowy • Zobowiązujące i rozporządzające • Jednostronnie i dwustronnie zobowiązujące • Wzajemne • Odpłatne i nieodpłatne • Aleatoryjne (losowe) • Nazwane, nienazwane, mieszane 1 2014-03-23 Zasada swobody umów • Swoboda kształtowania treści umowy • Ograniczenia – Ustawa – Zasady współżycia społecznego – Natura stosunku prawnego • • • • Podważenie sensu więzi prawnej Nierozerwalność stosunku prawnego Naruszenie „równowagi aksjologicznej” Zmiana starannego działania w rezultat Granice swobody umów • Ustawa – Czynności sprzeczne z prawem – Świadczenie niemożliwe – Wyzysk • Problem abstrakcyjnych czynności prawnych • Forma umowy – czy ograniczenie swobody? Wzorce umowne • Skutek masowości obrotu • Ograniczenie swobody umów? • Rodzaje – Formularze – Wzorce – Ogólne warunki umów • Czy istnieją wzorce normatywne? 2 2014-03-23 Związanie wzorcem • Obowiązek doręczenia drugiej stronie przed zawarciem umowy – Wyjątek: wzorce w obrocie gospodarczym (dostępność + typowość) • Konsumenci – Doręczenie wzorca jest zasadą – Wyjątek: umowy powszechnie zawierane w drobnych bieżących sprawach… Klauzule niedozwolone • Problem prawa konsumenckiego • Klauzule – nieuzgodnione indywidualnie z konsumentem – Obowiązki ukształtowane sprzecznie z prawem/zasadami współżycia społecznego – Rażące naruszenie interesów konsumenta • Nie wiążą konsumenta Klauzule niedozwolone • Lista klauzul „szarych” (domniemanie niedopuszczalności) dotyczące – Zawarcia i wykonania umowy – Zmiany, rozwiązania przekształcenia umowy – Odpowiedzialności – Wyłączeń jurysdykcji i prawa właściwego • Rejestr klauzul niedozwolonych 3 2014-03-23 Sankcje • Kontrola abstrakcyjna i incydentalna • Sankcja nieważności • Krzyżowanie z pozostałymi sankcjami kodeksu cywilnego • 58 par 2 kc raczej nie znajdzie zastosowania • Problematyka konsumencka – przepisy szczególne Zagadnienia szczególne • Culpa in contrahendo – Odpowiedzialność „przedkontraktowa” – Źródło: umowa, delikt czy przepis? • Umowa przedwstępna – Zobowiązanie do zawarcia umowy w przyszłości – Przygotowuje zawarcie umowy przyrzeczonej – Zmniejsza niepewność stron Umowa przedwstępna • Treść: essentialia negotii umowy przyrzeczonej • Roszczenie o zawarcie przysługuje jednej lub obu stronom • Termin zawarcia umowy przyrzeczonej – Z umowy – Z ustawy 4 2014-03-23 Umowa przedwstępna – c.d. • Forma ad eventum • Skutek silniejszy – Forma taka, jak dla umowy przyrzeczonej – Roszczenie o zawarcie umowy – Roszczenie odszkodowawcze • Skutek słabszy – Roszczenie odszkodowawcze – Forma dowolna Umowy dotyczące osób trzecich • Umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej – Rozszerzona skuteczność – Dopuszczalność odwołania – Rodzaje • Umowa o świadczenie przez osobę trzecią Dodatkowe zastrzeżenia umowne - zadatek • Suma pieniędzy dana przy zawarciu umowy • Charakter zależny od – woli stron, – zwyczaju – Ustawy • Surogat odszkodowania 5 2014-03-23 Dodatkowe zastrzeżenia umowne – kara umowna • • • • Zryczałtowane odszkodowanie Tylko z tytułu świadczeń niepieniężnych Wysokość ustalana przez strony Zmniejsza ryzyko – Można dochodzić tylko kary umownej – Odszkodowania w pełnym zakresie można dochodzić, jeśli umowa tak stanowi 6