Hemoglobina glikowana w ocenie ryzyka sercowo

Hemoglobina glikowana w ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego
Bogdan Solnica
Katedra Biochemii Klinicznej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków
Cukrzyca i stan przedcukrzycowy są uznanymi czynnikami ryzyka sercowonaczyniowego. Hiperglikemia, poprzez liczne bezpośrednie i pośrednie mechanizmy
(glikacja, stres oksydacyjny, działanie prozapalne i prozakrzepowe) przyspiesza
rozwój miażdżycy (makroangiopatia cukrzycowa) i sprzyja jej zakrzepowym
powikłaniom. Dlatego chorzy na cukrzycę lokują się w grupie bardzo dużego ryzyka
wystąpienia chorób układu krążenia na podłożu miażdżycy. Z drugiej strony, leczenie
cukrzycy i uzyskanie wyrównania gospodarki węglowodanowej zmniejsza ryzyko
sercowo-naczyniowe, co wykazało m. in. badanie UKPDS (United Kingdom
Prospective Diabetes Study). Ryzyko rozwoju miażdżycy i chorób sercowonaczyniowych jest zwiększane przez glikemię poniżej wartości odcięcia dla cukrzycy,
w przedziale stanu przedcukrzycowego, a nawet mniejszą. Ryzyko sercowonaczyniowe wykazuje pewne continuum wzrostu ze zwiększającą się glikemią,
rozpoczynające się przy jej wartościach uznawanych za prawidłowe.
Hemoglobina glikowana (HbA1c) jest retrospektywnym wskaźnikiem glikemii od lat
stosowanym w monitorowaniu leczenia cukrzycy jako kryterium wyrównania
gospodarki węglowodanowej. Dopiero niedawno rozpoczęto używanie oznaczeń
HbA1c w celach diagnostycznych – rozpoznawaniu cukrzycy i stanu
przedcukrzycowego (Anerican Diabetes Association, 2010) oraz podejmowane są
próby wykorzystania jej w ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego.
Wobec uznanego związku między stężeniem glukozy we krwi i aterogenezą,
wykorzystanie retrospektywnego wskaźnika glikemii, jakim jest HbA1c, w ocenie
ryzyka sercowo-naczyniowego wydaje się uzasadnione. Będąc zintegrowanym
wskaźnikiem glikemii poziom HbA1c odzwierciedla przewlekłe proaterogenne
działanie glukozy w zwiększonych stężeniach. Badania w grupach osób wolnych od
cukrzycy / stanu przedcukrzycowego, otyłych i nieotyłych wskazują, że poziom HbA1c
może być użytecznym wskaźnikiem w ocenie całkowitego ryzyka sercowonaczyniowego. Do podobnego wniosku skłaniają wyniki badania NATPOL 2011.