Interakcje lekow ARV. Jankowska, Lemanska.
advertisement
Interakcje leków ARV Maria Jankowska, Małgorzata Lemańska Klinika Chorób Zakaźnych Gdańsk Interakcja leków - definicja • wzajemne oddziaływanie leków w żywym organizmie • zależy bezpośrednio od liczby stosowanych jednocześnie leków /przy kilku lekach wynosi 3-5%, przy 10 i więcej dochodzi do 20%/ • interakcje leków mogą prowadzić do nasilenia działań ubocznych i zmniejszenia skuteczności stosowanych leków • Interakcje lekowe mogą ponadto zależeć od wielu czynników indywidualnych takich jak wiek, płeć, rasa, ciąża, poziom hormonów, stosowanie używek, funkcja nerek, wątroby Typy interakcji leków • farmakokinetyczne • • • • interakcje w czasie wchłaniania leków interakcje w czasie transportu leków z krwią interakcje metaboliczne interakcje w czasie wydalania przez nerki • farmakodynamiczne • bezpośrednie /taki sam efekt końcowy, działanie synergistyczne/ • pośrednie /gdy jeden z leków wtórnie zmienia działanie drugiego/ Interakcje wzajemne ARV AZT AZT d4T 3TC d4T 3TC ddI ddI ddC ddC ABC ABC TDF TDF NVP NVP DLV DLV EFV EFV IDV IDV SQV SQV NFV NFV ATV ATV APV APV LPV LPV RTV RTV FTC FTC nie łączyć modyfikacja dawki bez modyfikacji dawki brak danych Główne interakcje NRTI • leki dz.hamująco szpik • /TMP-SMX, Dapson, Pyrimetamina, IFN, Sulfadiazyna, AmfoterycynaB, Flucytozyna • leki powodujące neuropatie obwodowe • • ddI, d4T /d4T, Hydroksymocznik, EMB, INH, Etionamid, Vinkrystyna, Złoto, Metronidazol, Disulfiram/ • leki dz.toksycznie na trzustkę • • AZT /Pentamidyna, Azatiopryna, Furosemid, moczopędne tiazydy, Tetracykliny, Sulfonamidy, • ddI Główne interakcje NRTI cd • metadon • leki wymagające kwaśnego środowiska • • AZT, ddI, d4T,ABC • ddI /Dapson, Ketokonazol, Itrakonazol, Tetracykliny, Fluorochinolony 2godz.przed lub po/ • leki o potencjalnym • ddI dz. toksycznym na nerki • /Amfoterycyna, Foscarnet, Aminoglikozydy/ Główne interakcje NtRTI • leki wydalane przez nerki /konkurencyjnie/ • /Acyclovir, Gancyclovir, Valgancyclovir, Cidofovir/ • leki nefrotoksyczne • /aminoglikozydy, AmfoterycynaB, Pentamidyna, Wankomycyna/ • TDF Główne interakcje NNRTI • leki przeciwgrzybicze • /Ketokonazol/ • leki p/mykobakt. • • • RFP Rifabutyna Clarytromycyna • leki antykoncepcyjne • /Ethinylestradiol/ • NVP, DLV, EFV • /łączenie generalnie nie zalecane/ • • NVP,DLV - nie zalecana, EFV - 800mg DLV - nie zalecana, NVP, EFVmodyfikacja dawki DLV - modyfikacja dawki, EFV unikać/wysypka/ • • NVP, DLV, EFV • • leki lipostatyczne • /Atorvastatyna, Pravastatyna/ obniżają poziom 20-37%, używać alternatywnej metody antykoncepcji • NVP - brak danych • EFV - obniża poziom o ok..40% Główne interakcje NNRTI cd • Metadon • NVP, DLV, EFV • Sildenafil /Viagra/ • DLV nie przekraczać dawki • leki p/drgawkowe • NVP, DLV, EFV /Phenobarbital, Phenytoina, Carbamazepina/ obniżają poziom Metadonu do 60%, dostosować dawkę 25mg/48godz • monitorować poziom leków p/drgawkowych, rozważyć zastosowanie leków alternatywnych np.Depakine Główne interakcje PI • leki p/grzybicze • RTV, LPV/r • • /Ketokonazol/ - nie przekraczać dawki 200mg • leki p/mykobakt. • IDV- 68% wzrost, obniżyć dawkę • • RFP Rifabutyna • • • Clarytromycyna • leki doustne antykoncepcyjne • wszystkie PI p/wskazane wszystkie PI powodują 2-4x wzrost poziomu Rifabutyny, konieczne dostosowanie dawki wzrost poziomu Clarytromycyny o 18%/APV/ do 94%/ATV/ , brak danych dotyczących NFV i LPV, tylko przy ATV 50%dawki • NFV,APV,LPV,ATV • zastosować metodę alternatywną Główne interakcje PI cd • leki lipostatyczne • Atorvastatyna • Pravastatyna • leki p/drgawkowe • • SQV, NFV, APV, LPV • • • Phenobarbital, Phenytoin, Carbamazepina/ wzrost poziomu Atorvastatyny 74-450% rozpoczynać od dawki 10mg/dz spadek poziomu Pravastatyny od 33-50% bez konieczności modyfikacji dawki generalnie wskazane monitorowanie poziomu leków, należy rozważyć zastosowanie Depakiny lub innych • Metadon • APV, LPV, NFV, RTV • Sildenafil /Viagra/ • 13 -37% spadku poziomu Metadonu wymaga dostosowania /wzrostu/ dawki nie przekraczać dawki 25mg/48godz Farmakoterapia choroby wrzodowej a HAART • zażywanie leków zmniejszających kwaśność soku żołądkowego jest bardzo częste • przeciętnie ok. 50% chorych leczonych HAART zażywa leki osłaniające, blokery receptorów H2 lub inhibitory pompy protonowej H2blokery i inhibitory pompy protonowej stosowane przez chorych przyjmujących HAART oparty na PI 1 na 2 HIV+ pacjentów stosuje PPI lub H2B !! Survey of Medication Used by HIV-infected pts that affect GI and potential for negative drug interactions with HAART – A. Luber et al; HIV7 Glasgow 2004; poster 206 Czas trwania terapii inhibitorami pompy protonowej • 8 tygodni • 5-8 tygodni • mniej niż 5 tygodni 88% HIV+ pacjentów stosujących inhibitory pompy protonowej stosuje je ponad 8 tygodni Interakcje lekowe ARV- podsumowanie W leczeniu zakażenia HIV oraz współistniejących schorzeń stosowanych jest •ponad 20 leków antyretrowirusowych, •dziesiątki leków do terapii infekcji oportunistycznych, •liczne leki stosowane w terapii powikłań HAART, •liczne leki stosowane w leczeniu chorób współistniejących Dlatego interakcje lekowe stały się problemem wszechobecnym i narastającym Interakcje lekowe ARV- podsumowanie Rocznie pojawia się wiele danych na temat stwierdzanych nowych interakcji lekowych stąd optymalnym rozwiązaniem w prowadzeniu pacjentów jest •posiadanie podstawowej wiedzy dotyczącej interakcji pomiędzy klasami leków •korzystanie z bieżących informacji •zachowanie czujności •dobra współpraca z pacjentem
