TEMATY NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W KRZESZOWICACH rok szkolny 2012/2013 LITERATURA 1. Przedstaw funkcjonowanie motywów biblijnych i antycznych w twórczości Jana Kochanowskiego. 2. Omów sposoby realizacji i funkcje motywu apokalipsy w literaturze różnych epok. 3. Uroda i brzydota świata jako temat literacki. Omów na wybranych przykładach. 4. Parabola jako sposób opisywania prawideł świata. Omów na podstawie wybranych utworów. 5. Motyw wędrówki w literaturze. Omów różne wersje i funkcje w wybranych utworach. 6. Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze – omów sposoby ich przedstawiania i funkcje w wybranych utworach literackich. 7. Omów realizacje i funkcje motywu tańca i zabawy w wybranych utworach literackich. 8. Jakie były poglądy ludzi oświecenia na naturę ludzką? Omów problem na przykładach wybranych utworów. 9. Różne obrazy przyrody w literaturze. Przedstaw sposoby ich kreowania i funkcje w wybranych utworach. 10. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach różnych epok. 11. Przedstaw kreacje bohaterów, którzy doświadczyli okrucieństwa II wojny światowej i próbują odbudować system wartości. 12. Groteska jako sposób wyrażenia w literaturze tragiczności świata. Omów na przykładach wybranych utworów. 13. Rozważ, na podstawie wybranych utworów, w jaki sposób uczucia determinują postępowanie bądź zachowanie bohaterów literackich. 14. Biografia jako klucz do odczytywania twórczości . Rozwiń temat na wybranych przykładach . 15. Zjawy, duchy, sny, wizje… - określ, jaką funkcję pełnią one w wybranych przez Ciebie utworach literackich różnych epok. 16. Jak zostali ukazani Żydzi w literaturze polskiej? Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literackich. 17. Omów realizację i sposoby funkcjonowania motywu cierpienia w literaturze XIX i XX wieku. Odwołaj się do wybranych przykładów. 18. Wizje państw totalitarnych w literaturze współczesnej. Omów temat , odwołując się do wybranych przykładów literackich. 19. Portret inteligenta i jego rola w życiu społecznym. Zaprezentuj i porównaj bohaterów wybranych utworów. -1- 20. Motyw domu rodzinnego w literaturze. Omów jego funkcje i sposób przedstawienia na podstawie wybranych utworów literackich. 21. Tytuł, motto, ostatnia scena jako klucze do interpretacji dzieła. Omów na wybranych przykładach. 22. Określ odmiany, funkcje i związki z dziejami narodu polskich pieśni narodowych. Odwołaj się do wybranych utworów literackich. 23. Dramat polskiego emigranta w literaturze. Przedstaw i porównaj wybrane postacie, opierając się na wybranych przykładach z literatury. 24. Żywotność tradycji romantycznej w literaturze następnych epok. Omów na wybranych przykładach. 25. Zanalizuj funkcję komizmu i satyry na przykładzie wybranych utworów literackich. 26. Literackie wizje młodości, jej doświadczeń i dążeń w ocenie współczesnej młodzieży. Rozwiń temat wykorzystując poznane utwory. 27. Do jakich refleksji na temat władzy skłania Cię lektura wybranych tekstów literackich? Swoje rozważania poprzyj analizą utworów literackich. 28. Literatura faktu. Analiza i interpretacja tego zjawiska kulturowego XX wieku na wybranych przykładach. 29. Relacje między człowiekiem i Bogiem w literaturze. Przeanalizuj i porównaj różne ujęcia tego tematu w wybranych utworach literackich. 30. Historia jako temat i jako pretekst w literaturze XIX i XX wieku. Przeanalizuj wybrane utwory. 31. Porównaj sposoby kreowania wizerunku Polaków w wybranych utworach literackich różnych epok. 32. Rewolucja w literaturze. Jak różni pisarze przedstawiali i oceniali to zjawisko społeczne? 33. Przedstaw i porównaj postawy więźniów w hitlerowskich obozach zagłady i sowieckich łagrach, odwołując się do wybranych utworów. 34. Wina i odpowiedzialność w życiu bohaterów literackich. Scharakteryzuj i porównaj wybrane postacie, opierając się na wybranych przykładach literackich. 35. Motyw wojny w literaturze różnych epok. Zanalizuj i porównaj wybrane utwory. 36. Powstania narodowe i konspiracja jako temat literatury polskiej. Rozwiń zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 37. Jednostka wobec zbiorowości w ujęciu twórców dwóch wybranych epok. Rozważ problem na wybranych przykładach. 38. Artysta jako bohater literacki. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. -2- 39. Przeprowadź analizę porównawczą twórczości dwóch poetów należących do pokolenia Kolumbów. 40. Na przykładzie utworów z różnych epok zaprezentuj sposoby rozumienia roli pisarza i literatury narodowej. 41. Motywy antyczne w literaturze rożnych epok. Omów realizację i sposoby ich funkcjonowania w wybranych utworach. 42. Tradycyjne motywy literackie we współczesnej literaturze fantasy. Omów realizację i sposoby ich funkcjonowania w wybranych utworach literackich. 43. Porównaj sposoby przedstawienia ludzkiej rozpaczy i nadziei w tekstach literackich różnych epok. 44. Na podstawie przykładów literackich z baroku , oświecenia i romantyzmu opisz modele patriotyzmu tych epok. 45. Przedstaw sposoby prezentacji samotności w tekstach literackich różnych epok. -3- I. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI 1. Wyjaśnij termin humanizm renesansowy, odwołując się do wybranych utworów literackich oraz dzieł plastycznych, które powstały w tej epoce. 2. Zaprezentuj ujęcia Sądu Ostatecznego w literaturze i sztuce. Dokonaj analizy wybranych utworów różnych dziedzin sztuki. 3. Obraz wsi jako przestrzeni życiowej. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł literackich i innych. 4. Sztuka wobec niewyrażalnego. Na wybranych przykładach zinterpretuj symbol jako środek wyrazu w poezji i malarstwie. 5. Język filmu i język literatury. Porównaj dzieło literackie i jego filmową adaptację. 6. Folklor jako inspiracja dla sztuki i literatury. Przedstaw wybrane obyczaje i obrzędy ludowe na przykładach. 7. Przedstaw i porównaj różne sposoby ujęcia motywu miłości rodzicielskiej w literaturze i sztuce. 8. Teatralne realizacje dzieł klasyków. Zanalizuj i oceń wybrane spektakle teatralne. 9. Przywołując wybrane przykłady, rozważ rolę inspiracji biblijnych we współczesnej literaturze i sztuce. 10. Na podstawie wybranych dzieł literackich i malarskich scharakteryzuj i porównaj techniki artystyczne: impresjonistyczną i ekspresjonistyczną oraz charakterystyczne dla nich środki wyrazu. 11. Artystyczne interpretacje historii w literaturze i malarstwie (np. H. Sienkiewicz i J. Matejko). Dokonaj analizy porównawczej dzieł. 12. Na wybranych przykładach przedstaw różnorodne ujęcia motywu pożegnania w literaturze i sztuce. 13. Powstania narodowe w literaturze, malarstwie i filmie. Zaprezentuj ujęcie tego tematu w wybranych przykładach. 14. Na wybranych przykładach przedstaw funkcjonowanie motywu śmierci w literaturze i sztuce. 15. Na wybranych przykładach zaprezentuj plastyczne i literackie przedstawienia Arkadii. 16. Miłość w epoce romantyzmu. Zaprezentuj jej ujęcie odwołując się do wybranych przykładów literackich i plastycznych. 17. Motyw Ikara w literaturze i sztuce. Przedstaw temat na wybranych przykładach literackich i plastycznych. 18. Motyw anioła w literaturze i innych dziedzinach sztuki (malarstwo, rzeźba, film). Zaprezentuj ujęcie tego tematu w wybranych przykładach. -4- 19. Symbol w literaturze i sztuce młodopolskiej. Omów zagadnienia na wybranych przykładach. 20. Motyw gór w literaturze i sztuce. Przedstaw temat na wybranych przykładach literackich i plastycznych. 21. Portrety kobiet w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Zaprezentuj ujęcie tego tematu na wybranych przykładach. 22. W jaki sposób w literaturze i sztuce przedstawiano dziecko ? Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 23. Kraków w twórczości S. Wyspiańskiego. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł. 24. Przedstaw obrazy Maryi w literaturze i sztuce różnych epok. 25. Na przykładach z literatury i sztuki różnych epok przedstaw różne kreacje bohaterów heroicznych. -5- II. JĘZYK 1. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Uwzględnij cechy ujawniające ich przynależność środowiskową i charakter. 2. Komizm słowny i sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych autorów. Rozwiń temat, analizując wybrane przykłady. 3. Scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej i ich funkcje na przykładach wybranych utworów literackich. 4. Funkcje stylizacji modlitewnych w literaturze różnych epok. Omów na przykładach. 5. Dokonując analizy różnych reklam, przedstaw językowe mechanizmy manipulacji. 6. Dokonując analizy przykładów, scharakteryzuj język wybranego środowiska społecznego. 7. O sztuce przemawiania. Scharakteryzuj styl retoryczny na przykładach wybranych tekstów literatury renesansu, baroku i oświecenia. 8. Wpływ mitologii i Biblii na frazeologię i słownictwo języka polskiego. Zanalizuj celowo wybrany materiał. 9. Analizując wybrane przykłady, omów problem i oceń zasadność najnowszych zapożyczeń w języku polskim. 10. Odwołując się do wybranych przykładów, omów funkcje mowy potocznej jako tworzywa literatury. -6-