Ćwiczenie 1

POLITECHNIKA
POZNAŃSKA
Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn/Transport Studia: stacjonarne/niestacjonarne
ćwiczenie
SEMESTR II
LABORATORIUM METALOZNAWSTWO I OBRÓBKA CIEPLNA
Struktura stali w stanie dostawy – wykres Fe – Fe3C
CEL ĆWICZENIA
Celem ćwiczenia jest poznanie struktur stali węglowych o różnej zawartości węgla na podstawie wykresu żelazo – cementyt.
WYMAGANIA WSTĘPNE
Znajomość następujących definicji i zagadnień: żelazo Armco, odmiany alotropowe żelaza; układ równowagi: Fe – grafit, Fe –
Fe3C; ferryt, perlit, cementyt, węglik, austenit, ledeburyt, ledeburyt przemieniony, eutektyka, eutektoid, temperatura (linia) likwidus,
temperatura (linia) solidus; przemiany: eutektyczna, eutektoidalna, perytektyczna; stal, klasyfikacji stali, oznaczenia stali, wpływ
zawartości węgla na strukturę i właściwości stali.
UŻYWANE POMOCE DYDAKTYCZNE
Próbki stali odpornych na korozję i zaworowych do badań mikroskopowych przedstawione zostały w tab. 1
Tab.1. Próbki do badań mikroskopowych
L.p.
OPIS
Próbka 2.0
1.
Próbka 2.2
2.
Próbka 2.3
3.
Próbka 2.4
4.
Próbka 2.5
5.
Próbka 2.6
6.
OZNACZENIE STANOWISKA
1,2 lub 3
1,2 lub 3
1,2 lub 3
1,2 lub 3
1,2 lub 3
1,2 lub 3
PRZEBIEG ĆWICZENIA
1.
Obserwacja mikroskopowa wskazanych próbek. Określenie ich struktury.
2.
Naszkicowanie obserwowanych próbek i ich opisanie, wraz z podaniem definicji występujących faz.
3.
Przyporządkowanie obserwowanych próbek do miejsca (A,B,C,D,E,F) na wykresie (rys.1.).
4.
Określenie orientacyjnej zawartości węgla w stalach obserwowanych próbek na podstawie ich struktury i podanie ich
oznaczenia z następujących możliwości: C15, C25, C45, C80U, C130U (przy czym jedną próbkę spośród 6 danych w
tabeli 1 stanowi żelazo Armco).
5.
Wg pionowej linii poprowadzonej na wykresie (rys.1.) od stopu występującego w stanie ciekłym do stopu w stanie stałym
w temperaturze otoczenia odpowiadającej zawartości węgla obserwowanej próbki należy:
 Opisać przemiany fazowe (z wyznaczeniem orientacyjnych wartości temperatur) zachodzące podczas
chłodzenia ze stanu ciekłego do temperatury otoczenia (dla pierwszej z badanych próbek),
 Opisać przemiany fazowe (z wyznaczeniem orientacyjnych wartości temperatur) zachodzące podczas
nagrzewania z temperatury otoczenia do stanu ciekłego (dla drugiej z badanych próbek).
6.
Opis faz występujących na wykresie (rys.1.) w obszarze (I, II, III, itd.) podanym przez prowadzącego.
7.
Wyjaśnienie wpływu zawartości węgla na strukturę (lub właściwości) stali.
SPRAWOZDANIE
Formatka w załączeniu. UWAGA: Kryteria przyjęcia sprawozdania: Zamieszczona tabelka informacyjna; Rysunki wykonane
ołówkiem; Sprawozdanie nie może przekraczać kartki A4 (2 strony A4)
LITERATURA
Praca zbiorowa „Metaloznawstwo dla mechaników” Skrypt PP; L. A. Dobrzański.: Metaloznawstwo z podstawami nauki o materiałach, WNT, 1998; K.
Wesołowski.: Metaloznawstwo i obróbka cieplna, WNT, 1978; H. Leda.: Wybrane metalowe materiały konstrukcyjne ogólnego przeznaczenia, WPP, 1997.
opracowanie ćwiczenia – dr inż. Marta Paczkowska
POLITECHNIKA
POZNAŃSKA
Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn/Transport Studia: stacjonarne/niestacjonarne
SEMESTR II
LABORATORIUM METALOZNAWSTWO I OBRÓBKA CIEPLNA
Rys. 1 Układ Fe-Fe3C
XVII
XVI
XV
XIV
XII
XI
VII
XIII
VIII
IX
X
III
IV
V
VI
I
A
II
B
C
D
opracowanie ćwiczenia – dr inż. Marta Paczkowska
E
F