The EU`s reformed Cohesion Policy 2014-2020
advertisement
Inwestycje w rozwój miast i regionów: Unijna polityka spójności na lata 2014–2020 Polityka spójności Unia Europejska jest zróżnicowana... PKB/mieszk. PKB na mieszkańca (wg standardów siły nabywczej), 2014 r. Wskaźnik, EU28 = 100 2 Unia Europejska jest zróżnicowana... Bezrobocie Stopa bezrobocia, 2015 r. % siły roboczej brak danych 3 Unia Europejska jest zróżnicowana... Szkolnictwo wyższe Mieszkańcy z grupy wiekowej 25–64 l. posiadający wykształcenie wyższe, 2015 r. % mieszkańców w wieku 25–64 l. brak danych 4 Do czego potrzebna jest unijna polityka spójności? PKB na mieszkańca (% średniej dla krajów UE-28) Wskaźnik zatrudnienia (%; wiek: 20–64) PC o najwyższym wskaźniku PC o najniższym wskaźniku Stosunek Luksemburg 266% Bułgaria 47% 5,7 Szwecja 80,5% Grecja 54,9% Dane Eurostatu z lat 2014 (PKB/mieszk.) i 2015 (wskaźnik zatrudnienia) 5 1,5 Do czego potrzebna jest unijna polityka spójności? PKB na mieszkańca (% średniej dla krajów UE-28) 2014 r. Wskaźnik zatrudnienia (%; wiek: 20–64) 2015 r. Regiony w górnym przedziale 10% * Regiony w dolnym przedziale 10% * Stosunek 180,3% 47,5% 3,8 81,1% 51,0% 1,6 * Regiony w górnym / dolnym przedziale 10% mieszkańców UE. W Stanach Zjednoczonych stosunek ten wynosi jedynie 1,8, a w Japonii 2,5 (PKB na mieszkańca). Dane dot. UE: Eurostat; dane dot. Stanów Zjednoczonych i Japonii: OECD. 6 Źródła polityki spójności sięgają traktatu rzymskiego • Preambuła traktatu rzymskiego (1957): wyraża potrzebę „wzmocnienia jedności gospodarek i zapewnienia ich harmonijnego rozwoju poprzez zmniejszenie różnic istniejących między poszczególnymi regionami oraz opóźnienia regionów mniej uprzywilejowanych”. • Artykuł 174 Traktatu z Lizbony (2010 r.): „W celu wspierania harmonijnego rozwoju całej Unii rozwija ona i prowadzi działania służące wzmocnieniu jej spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. W szczególności Unia zmierza do zmniejszenia dysproporcji w poziomach rozwoju różnych regionów oraz zacofania regionów najmniej uprzywilejowanych”. 7 Definicja regionu • Eurostat opracował klasyfikację jednostek terytorialnych do celów statystycznych (Nomenclature des Unités Territoriales Statistiques, NUTS). • Polityka spójności obejmuje regiony NUTS 2 liczące od 800 tys. do 3 mln mieszkańców. • W UE jest obecnie 276 regionów NUTS 2. 8 Unijna polityka spójności na lata 2014–2020: 1/3 budżetu UE ŁĄCZNY BUDŻET UE NA LATA 2014–2020 Reformy dotyczące okresu 2014–2020 mają na celu maksymalizację skuteczności wykorzystania dostępnych środków finansowania z UE. 1 082 mld EUR 67,5% Inne polityki UE Rolnictwo Badania Sprawy zewn. Itd. 32,5% POLITYKA SPÓJNOŚCI 351,8 mld EUR 730,2 mld EUR 9 WZROST Polityka spójności służy realizacji strategii Europa 2020 • Rozpoczęta w marcu 2010 r.: zastąpiła strategię lizbońską (z lat 2000 i 2005). • Opracowana przez Komisję Europejską strategia na rzecz „inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” w ciągu kolejnych 10 lat. • Wzrost inteligentny — innowacje, edukacja, społeczeństwo cyfrowe. • Wzrost zrównoważony — klimat, energia i mobilność. • Włączenie społeczne — zatrudnienie, rozwój kwalifikacji oraz walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym. 10 Polityka spójności działa w zgodzie z politycznymi priorytetami Komisji Europejskiej na lata 2014–2020 • Polityka spójności jest częścią europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych • Europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne stanowią główny instrument unijnej polityki inwestycyjnej: 454 mld EUR przeznaczono na realizację 535 programów • Zatrudnienie, rozwój gospodarczy i inwestycje / Jednolity rynek cyfrowy / Unia energetyczna i klimat / Rynek wewnętrzny / Unia gospodarcza i walutowa / Wolny handel między UE a USA / Sprawiedliwość i prawa podstawowe / Migracja / UE w roli podmiotu globalnego / Zmiana demokratyczna 11 Pięć europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych jednocześnie UMOWA PARTNERSTWA Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Fundusz Spójności Europejski Fundusz Społeczny Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Morski i Rybacki • Wspólne zasady dotyczące europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych: • Uproszczone określanie kosztów. • E-administracja. • Zasady kwalifikowalności. • Instrumenty finansowe. • Rozwój lokalny kierowany przez społeczność. 12 Część środków z funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w inwestycjach publicznych 13 Plan inwestycyjny dla Europy • Plan inwestycyjny Komisji Europejskiej koncentruje się na usuwaniu przeszkód stojących na drodze inwestycji, zapewniając widoczność projektów inwestycyjnych i wsparcie techniczne w zakresie ich realizacji oraz wykorzystując w bardziej inteligentny sposób nowe i istniejące zasoby finansowe. • Realizacja tych celów wymaga aktywności w trzech obszarach: - mobilizacja inwestycji w wysokości co najmniej 315 mld EUR w ciągu 3 lat - wspieranie inwestycji w gospodarkę realną - tworzenie środowiska sprzyjającego inwestycjom • Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) motorem planu inwestycyjnego dla Europy. 14 Uzupełniające się stosowanie europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych i EFIS, np. w regionie Nord-Pas-de-Calais Picardie • Platforma „IF-TRI” łączy środki z funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, od prywatnych inwestorów, sektora France's Caisse des Dépôts et des Consignations, EBI oraz wsparcie z EFIS • Oferuje instrumenty finansowania ryzyka na rzecz projektów dotyczących gospodarki niskoemisyjnej (efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii, gospodarka o obiegu zamkniętym, inteligentna mobilność, sieci i magazynowanie) • Do 2050 r. obniżenie zużycia energii o 60% i osiągnięcie czterokrotnej redukcji emisji związków węgla „IF-TRI” w regionie Nord-Pas de Calais stanowi pierwszy przykła regionalnego 15 Instrumenty finansowe funduszy strukturalnych i inwestycyjnych w planie inwestycyjnym Zwiększenie efektu dźwigni poprzez oferowane pożyczki, gwarancje, udziały w kapitale, kapitał wysokiego ryzyka itp. Cel: Co najmniej całkowite podwojenie wykorzystania funduszu inwestycyjnego (12 mld EUR do ± 30 mld) EFRR i FS: EFS EFRRO W EFMR Europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne i EFIS (plan inwestycyjny) Europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne mogą przyczynić się do projektów wspieranych przez EFIS na poziomie projektu / instrumentów finansowych / platformy inwestycyjnej 16 Trzy fundusze inwestujące we wzrost gospodarczy i nowe miejsca pracy ŚRODKI Z POLITYKI SPÓJNOŚCI WYDATKOWANE ZA POŚREDNICTWEM TRZECH FUNDUSZY EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO 356,5 mld EUR ŚRODKI Z POLITYKI SPÓJNOŚCI EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY SZACOWANE KRAJOWE ŚRODKI PUBLICZNE I PRYWATNE 17 FUNDUSZ SPÓJNOŚCI PRAWDOPODOBNY UDZIAŁ POLITYKA SPÓJNOŚCI 500 mld EUR + Inwestycje we wszystkich regionach UE Korzyści dla wszystkich regionów UE 181 mld EUR dla regionów słabiej rozwiniętych PKB < 75% średniej w krajach UE-27 27% ludności UE POZIOM INWESTYCJI DOSTOSOWANY DO 38 mld EUR dla regionów w okresie przejściowym POZIOMU ROZWOJU PKB 75–90% średniej w krajach UE-27 12% ludności UE 57 mld EUR dla regionów lepiej rozwiniętych PKB > 90% średniej w krajach UE-27 61% ludności UE 18 Środki z polityki spójności w latach 2014–2020 (356,5 mld EUR) 181,3 mld EUR Regiony słabiej rozwinięte 38,0 mld EUR Regiony w okresie przejściowym 57,4 mld EUR Regiony lepiej rozwinięte 10,1 mld EUR Europejska współpraca terytorialna 0,4 mld EUR Innowacyjne działania miejskie 3,2 mld EUR Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (dodatkowo) 63,3 mld EUR Fundusz Spójności 1,6 mld EUR Dodatkowy przydział dla regionów najbardziej oddalonych i słabo zaludnionych 1,2 mld EUR Pomoc techniczna 19 Podział środków budżetowych między państwa członkowskie (2014–2020) Całkowity podział środków UE w ramach polityki spójności w latach 2014–2020 (w mld EUR, bieżące ceny) 80 70 60 50 40 30 20 10 0 BE BG CZ DK DE EE IE EL ES FR HR IT CY LV 20 LT LU HU MT NL AT PL PT RO SI SK FI SE UK Metoda: programowanie, partnerstwo i zarządzanie dzielone Wspólne Ramy Strategiczne Umowy partnerstwa Programy operacyjne 21 Zarządzanie programami / wybór projektów Monitorowanie / sprawozdania roczne Trzy instytucje realizujące politykę spójności • Instytucja zarządzająca, która realizuje program operacyjny, oraz komitet monitorujący, który sprawuje nadzór nad realizacją programu. • Jednostka certyfikująca, która weryfikuje deklaracje wydatków i wnioski o płatności przed przesłaniem ich do Komisji. • Organ kontrolny dla każdego programu operacyjnego, który dba o efektywne funkcjonowanie systemu zarządzania i monitorowania. 22 11 celów tematycznych Badania i innowacje 1 Przeciwdziałanie zmianie klimatu 5 Zatrudnienie i mobilność 8 Technologie informacyjnokomunikacyjne 2 Środowisko i efektywne gospodarowanie zasobami 6 Włączenie społeczne 9 Konkurencyjność MŚP 3 Zrównoważony transport 7 Lepsza edukacja i szkolenia 10 Gospodarka niskoemisyjna 4 Lepsza administracja publiczna 11 23 Skupienie inwestycji na czterech priorytetach tematycznych (EFRR) Regiony słabiej rozwinięte Regiony w okresie przejściowym 60% 50% Regiony lepiej rozwinięte 15% 12% 80% 20% • 1 Badania i innowacje. • 2 Technologie informacyjno-komunikacyjne (TIK). • 3 Konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) — większe wykorzystanie instrumentów finansowych. • 4 Przejście na gospodarkę niskoemisyjną (efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii). 24 Finansowanie zależne od wyników Monitorowanie Rezerwa wykonania 6% środków zostanie w 2019 r. przeznaczone na programy i priorytety, w ramach których osiągnięto cele pośrednie w co najmniej 85%. 25 Silna rola partnerów w programowaniu i wdrażaniu Europejski kodeks postępowania w zakresie partnerstwa • Wspólny zestaw norm mających na celu poprawę jakości konsultacji, współpracy i dialogu z partnerami na etapach planowania, wdrażania, monitorowania i oceny projektów finansowanych ze środków europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych. • Partnerzy: organy sektora publicznego, związki zawodowe, pracodawcy, organizacje pozarządowe i jednostki odpowiedzialne za promocję włączenia społecznego, równouprawnienia płci i niedyskryminacji. 26 Potrzeba określenia warunków wstępnych w celu efektywnego inwestowania środków unijnych Tematyczne uwarunkowania ex ante • Powiązane z celami tematycznymi i priorytetami inwestycyjnymi w ramach polityki spójności oraz stosowane w związku z inwestycjami w szczegółowych obszarach tematycznych: warunki wstępne o charakterze strategicznym, regulacyjnym i instytucjonalnym, potencjał administracyjny. Ogólne uwarunkowania ex ante • Powiązane z horyzontalnymi aspektami wdrażania programów i stosowane w ramach wszystkich EFSI: przeciwdziałanie dyskryminacji, równouprawnienie płci. 27 Przykłady warunków wstępnych finansowania z UE Krajowa strategia dotycząca transportu Zgodność z prawem ochrony środowiska System udzielania zamówień publicznych INWESTYCJE 28 Reformy sprzyjające przedsiębiorczości Strategie inteligentnej specjalizacji Poprawa sposobu inwestowania środków i zarządzania nimi • Zwiększanie potencjału administracyjnego • Grupa wysokiego szczebla ds. uproszczenia • Wymiana ekspertów regionalnych • Pakty na rzecz uczciwości • Grupa zadaniowa na rzecz lepszego wdrażania • Inicjatywy na rzecz regionów opóźnionych • Szkolenie dla ekspertów w zakresie zasad i przepisów • Regionalne społeczności specjalistów • Plan działania w kwestii zamówień publicznych 29 Rola Europejskiego Funduszu Społecznego EFS to główny europejski instrument przeznaczony do inwestowania w ludzi: poprzez podnoszenie ich kwalifikacji i zapewnianie lepszych możliwości zatrudnienia. Główne priorytety: •Poprawa możliwości zatrudnienia •Propagowanie kształcenia i uczenia się przez całe życie •Sprzyjanie włączeniu społecznemu i przyczynianie się do zwalczania ubóstwa •Poprawa usług publicznych Całkowite alokacje EFS na lata 2014–2020: 86,4 mld EUR 30 Koncentracja tematyczna EFS • 20% zasobów EFS w każdym państwie członkowskim na włączenie społeczne, walkę z ubóstwem i przeciwdziałanie wszelkim formom dyskryminacji. • Koncentracja finansowania na maksymalnie pięciu priorytetach (z 19) inwestycyjnych w ramach czterech celów tematycznych: zatrudnienie/mobilność; edukacja/szkolenia, włączenie społeczne i lepsza administracja publiczna. Regiony słabiej rozwinięte 60% Regiony w okresie przejściowym Regiony lepiej rozwinięte 70% 80% 31 Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (YEI) • Budżet w wysokości 6,4 mld EUR na lata 2014–2020. • Przeznaczenie: regiony, w których stopa bezrobocia wśród młodzieży przekracza 25%. • Grupa docelowa: młodzież niekształcąca się, niepracująca ani nieszkoląca się (NEET): • osoby nieaktywne zawodowo lub niepracujące (także długoterminowo); • osoby zarejestrowane lub niezarejestrowane jako poszukujące pracy; • osoby zamieszkałe w kwalifikujących się regionach. • Pierwsze rezultaty: wg danych z czerwca 2016 r. 1,4 mln osób młodych bierze lub brało udział w działaniach wspieranych przez inicjatywę YEI. • 399 tys. osób ukończyło interwencję YEI; • 243 200 młodych osób zdobyło zatrudnienie, korzysta z kształcenia lub szkolenia po zakończeniu wsparcia w ramach inicjatywy YEI. 32 Zrównoważony rozwój miast: priorytet na okres 2014–2020 Co najmniej 5% środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego powinno zostać zainwestowanych na szczeblu krajowym w zintegrowany, zrównoważony rozwój obszarów miejskich •Strategie zintegrowanego rozwoju obszarów miejskich przygotowane przez miasta i wdrażane w ramach zintegrowanych inwestycji terytorialnych (ZIT), wielotematycznych osi priorytetowych lub odrębnego programu operacyjnego. •Projekty są wybierane przez miasta zgodnie z określonymi strategiami. •Muszą być uwzględniane powiązania miejsko-wiejskie. •Możliwe jest korzystanie z metod typowych dla rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność, w tym konsultacji z lokalnych organizacji obywatelskich. 33 Inne instrumenty na rzecz rozwoju obszarów miejskich Innowacyjne działania na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich (od 2015 r.) •0,37 mld EUR w ciągu 7 lat na promocję projektów innowacyjnych i eksperymentalnych. •Coroczne zaproszenia do wyrażenia zainteresowania. •Co najmniej 50 tys. mieszkańców objętych działaniami. Sieć rozwoju miejskiego • Bezpośredni dialog między Komisją Europejską i miastami wdrażającymi działania dotyczące zintegrowanego rozwoju obszarów miejskich i innowacji. • Zarządzane przez Komisję Europejską. Kontynuacja programu URBACT (URBACT III) • Program w ramach europejskiej współpracy terytorialnej, z którego mogą korzystać wszystkie miasta. 34 Agenda miejska dla UE • Pakt amsterdamski, przyjęty 30 maja 2016 r., ustanawia agendę miejską dla UE i określa jej główne zasady. • 12 partnerstw w zakresie 12 zidentyfikowanych wyzwań o charakterze miejskim. • Opracowane plany działania skupiają się na lepszym wdrażaniu istniejących polityk UE. • Zapewnianie lepszego dostępu do funduszy europejskich i lepsze ich wykorzystanie. • Wzbogacanie unijnej bazy wiedzy dotyczącej miast oraz stymulowanie wymiany dobrych praktyk i współpracy międzymiejskiej. 35 Europejska współpraca terytorialna (Interreg) Trzy aspekty: transgraniczny; transnarodowy; międzyregionalny. Budżet na okres 2014–2020: 10,1 mld EUR = 2,9% budżetu polityki spójności. Ponad 100 programów, spośród których 60 o charakterze transgranicznym. 36 Współpraca transnarodowa 37 Współpraca transgraniczna 38 Przegląd transgraniczny • Wyzwania: różnice w prawodawstwie krajowym po obu stronach granicy, niezgodne procesy administracyjne lub po prostu brak wspólnego planowania terytorialnego. • Przegląd współpracy transgranicznej rozpoczęty przez DG REGIO zbudowany na podstawie trzech filarów: 1. Badanie mające na celu utworzenie rejestru krytycznych przeszkód wraz z przykładami sposobów, w jakie zostały pokonane na konkretnych granicach; 2. Rozległe konsultacje społeczne; 3. Cztery warsztaty z głównymi zainteresowanymi stronami. 39 Strategie makroregionalne Strategia UE: • dla regionu Morza Bałtyckiego; • na rzecz regionu Dunaju; • na rzecz regionu Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego; • na rzecz regionu alpejskiego; • Strategia morska na rzecz Oceanu Atlantyckiego. 40 UE a Fundusz Solidarności • Fundusz Solidarności Unii Europejskiej (FSUE) powstał w 2002 r. w następstwie silnych powodzi w Europie Środkowej. • Cel: pomoc finansowa na odbudowę zniszczeń. • Cel: reagowanie na poważne klęski żywiołowe jako wyraz unijnej solidarności w stosunku do mieszkańców obszarów dotkniętych klęską. • Środki z FSUE użyto jak do tej pory w 70 przypadkach klęsk żywiołowych (pożary lasów, trzęsienia ziemi, burze, susze i powodzie). • 24 kraje europejskie uzyskały już pomoc z FSUE w łącznej wysokości 3,7 mld EUR. 41 Nagrody RegioStars Celem nagród RegioStars jest wyróżnienie dobrych praktyk w dziedzinie rozwoju regionalnego oraz oryginalnych i innowacyjnych projektów, które mogłyby okazać się interesujące i inspirujące dla innych regionów. •Wnioski mogą być wysyłane przez regionalne i lokalne instytucje zarządzające. •Ogłoszenie zwycięzców odbywa się podczas ceremonii rozdania nagród w Brukseli podczas Europejskiego Tygodnia Regionów i Miast (w październiku). 42 Efekty polityki spójności... Wyniki w okresie 2007–2013: • Udzielono wsparcia w wysokości 346,5 mld EUR. • Utworzono 1 mln miejsc pracy — 1/3 miejsc pracy w ujęciu netto utworzonych w UE. • Udzielono pomocy 250 tys. MŚP. • Wybudowano lub wyremontowano 5 tys. km linii kolejowych. • Wybudowano lub wyremontowano 30 tys. km dróg. • Zapewniono dostęp szerokopasmowy do Internetu kolejnym 8,2 mln mieszkańców. • Zapewniono dostęp do nowej/odnowionej infrastruktury zaopatrującej w czystą wodę pitną kolejnym 5,9 mln mieszkańców. • EFS: 15 mln uczestników szkoleń rocznie. 43 Dzięki polityce spójności… i funduszom strukturalnym i inwestycyjnym: Oczekiwane wyniki w okresie 2014–2020: •454 mld EUR z budżetu UE zainwestowane za pośrednictwem 535 programów (637 mld EUR z uwzględnieniem dofinansowania krajowego). •Bezpośrednie wsparcie otrzyma 2 mln firm. •Dzięki EFRR 15 mln gospodarstw domowych uzyska szerokopasmowy dostęp do internetu. •Zmniejszenie szacunkowych rocznych emisji gazów cieplarnianych o ok. 30 mln ton CO2. •Przydzielenie 120 mld EUR na zatrudnienie, włączenie społeczne, kształcenie i szkolenie. 44 Portal OTWARTYCH DANYCH • Informacje dostępne online w zakresie finansowania i oczekiwanych osiągnięć w ramach funduszy strukturalnych i inwestycyjnych na lata 2014–2020. • Możliwość zapoznania się z danymi na temat planowanych inwestycji na poziomie UE, państwa członkowskiego, wg tematu lub wg funduszu. • Zestawy danych można wizualizować, umieszczać na innych stronach internetowych lub pobierać do analizy. • https://cohesiondata.ec.europa.eu/ 45 Unijna polityka spójności na lata 2014–2020: Podstawowe elementy • Powiązanie z unijną strategią Europa 2020. • Skoordynowane korzystanie z pięciu europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych. • Przeznaczenie: najważniejsze sektory wzrostu. • Przyjęcia jasnych celów i pomiar wyników. • Zapewnienie odpowiednich warunków inwestowania. • Zwiększenie roli Europejskiego Funduszu Społecznego. • Wzmocnienie roli partnerów w planowaniu, wdrażaniu i kontroli. • Zintegrowane podejście do rozwoju terytorialnego. • Wzmocniona współpraca transgraniczna. 46 Dziękuję za uwagę Polityka spójności
