ZESŁANIA POLAKÓW ISA SYBIR l BO KAZACHSTANU

ZESŁANIA POLAKÓW NA SYBIR I DO KAZACHSTANU
Zesłania Polaków na Sybir trwały od ponad dwustu lat. Pierwsze datują się od roku
1768; kiedy to Konfederaci Barscy skazani przez Cara, zakuci w kajdany gnani byli
na Sybir. Następni zesłańcy - to patrioci Polacy, uczestnicy powstań:
- rok 1794 - Powstanie Kościuszkowskie,
- rok 1830 - Powstanie Listopadowe
- rok 1863 - Powstanie Styczniowe
za przeciwstawianie się carowi, za patriotyczne poglądy i walkę o wolną i suwerenną
Polskę zsyłani byli na Sybir.
W I-ej połowie XIX wieku wielu patriotów polskich zsyłano w głąb Syberii; wśród
zesłanych znaleźli się:
- Adam Mickiewicz, który w III części Dziadów, tak pisał o zesłańcach: „małe
chłopcy, znędzniałe jak rekruci z gołymi głowami na nogach okuci. Biedne
chłopcy, najmłodsze 10 lat niebożę, skarżył się, że łańcuchów podźwignąć nie
może".
- Sybirakiem był również Marszałek Józef Piłsudski skazany na 5 lat zesłania.
Największe jednak represje spotkały Polaków ze strony totalitaryzmu stalinowskiego
w czasie II-ej wojny światowej. Już nie kibitki i grupy skazańców, lecz tysiące
bydlęcych wagonów wypełnionych Polakami, ruszyły na Sybir i do Kazachstanu.
Starannie zaplanowana i systematycznie realizowana akcja zsyłek ze wschodnich
terenów Rzeczypospolitej rozpoczęta została tuż po 17 września 1939 roku.
Podpisany układ Ribentrop - Mołotow był wyrokiem śmierci na Polskę. Historycy
nazywają to czwartym rozbiorem Polski.
Pierwsza masowa deportacja Polaków miała miejsce w lutym 1940 roku. W ciągu
jednej nocy zabrano z rodzinnych domów około 220 tysięcy Polaków. Były to
rodziny osadników wojskowych, służb leśnych, funkcjonariuszy państwowych i
samorządowych (kobiety, starcy i dzieci),
- Druga masowa deportacja odbyła się w kwietniu 1940 roku, Wywieziono
wówczas 300 tysięcy Polaków, wśród zesłańców znalazły się rodziny
uczestników wojny obronnej 1939 roku, ziemianie, bogaci rolnicy, rodziny służb
mundurowych;
- W czerwcu 1940 roku w trzeciej masowej deportacji wywieziono około 240
tysięcy Polaków, wśród deportowanych byli: uchodźcy z zachodniej i centralnej
Polski tzn. „bieżeńcy", inteligencja jako element kont rewolucyjny, drobni kupcy;
- Czerwiec 1941 roku, czwarta masowa deportacja. Wywieziono wówczas około
300 tysięcy Polaków, zesłańcami byli: kolejarze, rzemieślnicy, bogaci rolnicy.
Deportacje objęły również mieszkańców zachodniej Ukrainy. 12/13 czerwiec
1941 roku mieszkańców Mołdawii, 14 czerwiec 1941 roku zachodniej Białorusi.
We wszystkich masowych deportacjach i zsyłkach, które trwały do 1956 roku
wywieziono, jak podaje GUS w wydanej w 1994 roku publikacji pt. „Polska w
liczbach" łącznie 1350 tysięcy Polaków. Różne źródła podają róże dane np. wywiad
AK 1.700 tysięcy, źródła zachodnie 1500 tysięcy zesłańców,
Komisja Historyczna w oparciu o szerokie badania różnych archiwalnych
dokumentów, przyjęła ilość deportowanych ogółem 1350 tysięcy. Dane te
przekazano do: PAN, IPN-u; „Karty" i urzędu ds. Kombatantów i Osób
Represjonowanych. Do historyków należy przeprowadzenie badań i ustalenie
niepodważalnych prawdziwych i ostatecznych liczb zesłanych Polaków na Sybir i do
Kazachstanu. Kołyma, Workuta, Norylsk, Krasnojarsk, Irkuck, Omsk, Donbas,
Kazachstan, Borowicze, Korni ASSR, obwody Świerdłowsk i.Tumieński – to
symbole martyrologii naszego narodu; to „Białe krematoria”, tak nazwał miejsca
zsyłek Polaków poeta - Sybirak Marian Jonkajtys, gdzie zesłańcy doznali
niewyobrażalnych cierpień będąc na zesłaniu (6 lat, 10 lat a nawet 15 lat). Wszyscy
deportowani doznali głodu i nieludzkich represji. Wielu Polaków umierało jut w
czasie podróży w bydlęcych wagonach, wielu umierało z wycieńczenia z pracy
ponad ludzkie siły, chorób i głodu, co trzeci deportowany pozostał na „nieludzkiej
ziemi", ponosząc najwyższą ofiarę.
Tak był realizowany stalinowski plan eksterminacji narodu polskiego. Polski miało
nic być, a Polacy mieli wyrok dożywotniego zesłania.
Jednak Opatrzność Boża, błagalne modlitwy zesłańców i głęboka wiara dawały
nadzieję na przetrwanie, pozwoliła powrócić do upragnionej Ojczyzny.
Ci, którzy przeżyli Golgotę Wschodu - pragną utrwalać pamięć o prawdzie
historycznej tamtych tragicznych lat na zesłaniu.
Przesłaniem zesłańców Sybiru i Kazachstanu jest „ZMARŁYM PAMIĘĆ ŻYJĄCYM POJEDNANIE".
Przesłanie to ma być podstawą do budowy przyjaznych stosunków społecznych,
politycznych, gospodarczych młodych pokoleń. Przebaczenie, pojednanie i zgoda to
warunki szczęśliwej przyszłości.
Prezes
Światowego Związku Sybiraków
inż. Tadeusz Chwiedź