Artykuł 207 §1 Kodeksu karnego brzmi: „Znęcanie

Przestępstwo znęcania się - uwagi ogólne
Artykuł 207 §1 Kodeksu karnego brzmi: „Znęcanie się fizyczne lub psychicznie nad
osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku
zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan
psychiczny lub fizyczny - podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat” ( jest
ścigane z urzędu). Ściganie z urzędu polega na tym, że prokurator i policja prowadzą
postępowanie niezależnie od woli i zgody osoby pokrzywdzonej. Zawiadomienie można
złożyć pisemnie albo ustnie, w prokuraturze rejonowej (właściwa jest prokuratura, w której
rejonie popełniono przestępstwo) lub na policji. Zawiadomienie pisemne powinno spełniać
wymogi pisma procesowego, tzn. zawierać oznaczenie organu, dane osobowe i adres, opis
sprawy, datę oraz podpis (art. 119 k.p.k.). Natomiast zawiadomienie ustne zostanie przyjęte i
spisane przez funkcjonariusza Policji w formie protokołu. Najprawdopodobniej osoba
zostanie przesłuchana w charakterze świadka.
Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa ma obowiązek przyjąć każdy
funkcjonariusz Policji na każdym posterunku, komisariacie, komendzie. Zgodnie z przepisami
sprawa będzie prowadzona przez tę jednostkę, na której terenie doszło do popełnienia
przestępstwa. Zawiadomienie można złożyć również w najbliższej lub po prostu znanej
osobie jednostce. Funkcjonariusz nie może odmówić przyjęcia zawiadomienia. W trakcie
prowadzenia dochodzenia organy ścigania mają za zadanie wyjaśnić wszystkie okoliczności,
zebrać i zabezpieczyć dowody popełnienia przestępstwa. Dowodami służącymi ustaleniu
okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy mogą być odpisy wyroków
sądowych za znęcanie się nad rodziną, za inne przestępstwa, zaświadczenia o leczeniu
odwykowym, zaświadczenia z izby wytrzeźwień, zeznania świadków ( sąsiadów, znajomych,
rodziny ), interwencje policji, niebieskie karty z policji, dokumentacja medyczna w tym
obdukcje lekarskie, zaświadczenia oraz wszelkie inne dowody, które potwierdzą stosowanie
przemocy. Co ważne – jako dowody są uznawane także nagrania, sms-y, wiadomości e-mail,
a także zapisy z komunikatorów takich jak gadu - gadu.
Pojęcie „znęcanie się” na gruncie art. 207 k.k. zawiera w sobie istnienie przewagi
sprawcy nad osobą pokrzywdzoną, której nie może się ona przeciwstawić lub może to
uczynić w niewielkim stopniu. Są to różnorodne zachowania sprawcy, np. zadawanie cierpień
fizycznych lub psychicznych. Znęcanie się fizyczne polega na zadawaniu bólu fizycznego,
np. pobicie, zaś znęcanie psychiczne polega m.in. na poniżaniu, wyszydzaniu, straszeniu,
niszczeniu rzeczy. Przedmiotem działań przestępstwa określonego w art. 207 § 1 k.k. może
być:
1) osoba najbliższa ( małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej
linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jego małżonek, a
także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu ) ,
2) inna osoba pozostająca stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy
(może wynikać z sytuacji faktycznej, stwarzającej dla sprawcy sposobność znęcania
się przy wykorzystaniu nad pokrzywdzonym przewagi, przewaga ta może mieć
charakter przewagi uczuciowej, materialnej lub osobistej ),
3) osoba nieporadna ( osoba, która ze względu na swe właściwości fizyczne takie jak:
wiek, kalectwo, obłożna choroba lub właściwości psychiczne nie ma możliwości
samodzielnie ani decydować o swoim losie, ani zmieniać swojego położenia ) ,
4) małoletni (osoba, która nie ukończyła lat 18, chyba, że wcześniej uzyskała
pełnoletniość przez zawarcie związku małżeńskiego ).
Dla oceny znęcania się decydujący jest obiektywny punkt widzenia, nie zaś subiektywne
odczucie pokrzywdzonego. Przestępstwo znęcania się zostało w Kodeksie skonstruowane
jako zachowanie wielodziałaniowe. Ze swej istoty zakłada powtarzanie przez sprawcę w
pewnym przedziale czasu zachowań skierowanym wobec pokrzywdzonego. Znęcanie się jest
niezależnie od tego, czy pokrzywdzony, nad którym sprawca znęca się, sprzeciwia się mu i
próbuje się bronić, czy też nie. Środki obronne stosowane przez taką osobę są
usprawiedliwione, gdyż podejmowane są w obronie przed bezpośrednim, bezprawnym
zamachem na jej dobro.
Bibliografia:
- Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz pod red. P. Hofmańskiego,
Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2006.
- Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz pod red. A. Zolla, Wydawnictwo
Zakamycze, Warszawa 2006.
- Kodeks postępowania karnego. Tom II pod red. P. Hofmańskiego, Wydawnictwo C. H.
Beck, Warszawa 2006.
- wyrok SN z 17 z dnia sierpnia 1970 r., IV KR 146/70, OSPiKA 1971, nr 2, poz. 41).
- wyrok SN z dnia 4 czerwca 1990 r., V KRN 96/90, OSP 1992, z. 4, poz. 78).
- wyrok SN z dnia 11 lutego 2003 r., IV KKN 312/99, Prok. i Pr. 2003, nr 9, poz. 3).
- postanowienie SN z dnia 11 grudnia 2003 r., IV KK 49/03, KZS 2004, nr 7 – 8, poz. 23).
Ż. U.