I Ogólnopolska Konferencja „Nauki społeczne i humanistyczne – zakres współpracy na rzecz rozwiązywania problemów starzejącego się społeczeństwa” Katowice, 19 czerwca 2015 roku Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego – Aula im. Józefa Pietera, ul. M. Grażyńskiego 53, 40-126 Katowice Organizator Konferencji: Instytut Psychologii Zakład Psychologii Pracy i Organizacji Plan konferencji 9.30-10.00 Rejestracja uczestników 10:00-10:15 Uroczyste otwarcie konferencji prof. zw. dr hab. Stanisław Juszczyk – Dziekan Wydziału Pedagogiki i Psychologii dr hab. Zbigniew Spendel – Dyrektor Instytutu Psychologii prof. zw. dr hab. Barbara Kożusznik – Kierownik Zakładu Psychologii Pracy i Organizacji Aula im. Józefa Pietera 10:15-10:30 Przywitanie gości i prezentacja tematyczna konferencji dr hab. Małgorzata Dobrowolska – Przewodnicząca Komitetu Naukowego dr Marta Stasiła-Sieradzka – Przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego Aula im. Józefa Pietera 10:30-12:10 Wykłady otwierające konferencję: Aula im. Józefa Pietera 10:30-10:50 1. prof. zw. dr hab. inż. arch. Elżbieta Niezabitowska Politechnika Śląska w Gliwicach Wyzwania badawcze w architekturze w świetle problemów starzejącego się społeczeństwa ze szczególnym uwzględnieniem środowiska zamieszkania. 10:50-11:10 2. prof. dr hab. Aldona Frączkiewicz-Wronka Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Bezpieczeństwo społeczne osób starszych. 11:10-11:30 3. prof. dr Maria Zrałek Polskie Towarzystwo Gerontologiczne Tworzenie ram bezpieczeństwa społecznego osób starszych w Zaktualizowanej Strategii Polityki Społecznej Województwa Śląskiego na lata 2006-2020. 11:30-11:50 4. 11.50-12.10 dr hab., prof. SWPS Katarzyna Popiołek Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Katowicach Autodyskryminacja osób starszych 5. dr hab. Hanna Przybyła-Basista Uniwersytet Śląski w Katowicach Konflikty rodzinne o opiekę nad starzejącymi się rodzicami a mediacje rodzinne. 12:10-13:00 Przerwa kawowo-obiadowa 13:00-15.45 Sesje panelowe: 1 1. Praca i starzenie się kadr Przewodniczący Panelu: dr Marta Stasiła- Sieradzka Aula im. Józefa Pietera 1 Siwiejące pokolenie – ważni aktorzy społeczni na rynku pracy i w biznesie. 2 Starzenie się kadry medycznej w starzejącym się społeczeństwie. dr Katarzyna Zadros 3 Organizacja pracy i polityka personalna w polskich firmach w ocenie przedstawicieli różnych grup wiekowych. Przywiązanie organizacyjne oraz satysfakcja zawodowa pracowników 40+zatrudnionych w elastycznych formach pracy. dr Anna Lubrańska 4 5 Wiek jako przesłanka zachowań wspierających efektywność organizacji. 6 Czynniki medyczne i psychologiczne wpływające na dobrostan psychiczny pielęgniarek z długoletnim stażem pracy. 7 Satysfakcja zawodowa dojrzałych pracowników i jej konsekwencje dla starzejącego się społeczeństwa – empiryczne badania pielęgniarek 50+. Cechy kariery proteuszowej i kariery bez granic – adaptacja narzędzia Briscoe i Halla (2006) do warunków polskich. Tożsamość organizacyjna a zadowolenie z pracy w karierach linearnych na przykładzie pracowników przemysłu wydobywczego. Praktyki zarządzania zasobami ludzkimi organizacji jako szansa dla rozwoju i wykorzystania potencjału ludzi dojrzałych. 8 9 10 11 Aktywność zawodowa w okresie starości w opiniach przedstawicielek dwóch pokoleń. 12 Niepunktualne kariery – spojrzenie w perspektywie rozwoju w cyklu życia. Różnice pokoleniowe w zakresie postrzegania regulacji wpływu w zespole pracowniczym – raport z badań. 13 14 Różnice i podobieństwa w zakresie etyki pracy i motywacji - badanie pracowników trzech grup wiekowych. dr Marzena Mamak-Zdanecka dr hab. Małgorzata Dobrowolska dr Magdalena Ślazyk – Sobol mgr Mateusz Paliga prof. zw. dr. hab. Barbara Kożusznik dr Anita Pollak dr Barbara Smorczewska mgr Dominik Adamek dr n. med. Daniela Kurczabińska – Luboń mgr Agnieszka Nieznańska dr Jagoda Stompór-Świderska Akademia Górniczo-­‐Hutnicza w Krakowie Katedra Socjologii i Psychologii Zarządzania i Komunikowania Politechnika Częstochowska Zakład Psychologii i Polityki Społecznej Uniwersytet Łódzki Instytut Psychologii Uniwersytet Wrocławski Instytut Psychologii Uniwersytet Śląski, Instytut Psychologii Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii Wyższa Szkoła Nauk Stosowanych w Rudzie Śląskiej Uniwersytet Wrocławski Instytut Psychologii dr hab. Elżbieta Turska, dr Marta Stasiła- Sieradzka Uniwersytet Śląski, Instytut Psychologii dr hab. Elżbieta Turska, dr Marta Stasiła- Sieradzka Uniwersytet Śląski, Instytut Psychologii mgr Dominik Adamek prof. zw. dr. hab. Barbara Kożusznik dr Anita Pollak dr Barbara Smorczewska mgr Mateusz Paliga dr Karolina Thel Uniwersytet Śląski, Instytut Psychologii dr hab. Elżbieta Turska, mgr Agata Diec dr Anita Pollak dr Małgorzata Chrupała-Pniak dr Patrycja Rudnicka prof. zw. dr. hab. Barbara Kożusznik dr Monika SulimowskaFormowicz dr Małgorzata Chrupała-Pniak dr Damian Grabowski dr hab. Agata ChudzickaCzupała Uniwersytet Warszawski i Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie Uniwersytet Śląski, Instytut Psychologii Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii Szkoła Zarządzania Uniwersytetu Śląskiego Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii 2. Organizacja i otoczenie w kontekście starzejącego się społeczeństwa Przewodniczący Panelu: dr hab. Anna Wziątek-Staśko, prof. WSB Sala 201 1 2 3 4 Wiek kluczowym wyróżnikiem różnorodności pracowników - implikacje dla motywowania. Pracownicy-seniorzy a kultura organizacyjna. Czy prospołeczność i postawa wobec zachowań nieetycznych w organizacjach zmienia się z wiekiem pracowników? - raport z badań. Zarządzanie wiekiem jako kryterium efektywności organizacyjnej. dr hab., prof. WSB Anna Wziątek-Staśko Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej dr hab. Agnieszka Kołodziej-Durnaś dr Agnieszka Fornalczyk mgr Katarzyna Goderska Uniwersytet Szczeciński Instytut Socjologii Uniwersytet Wrocławski Instytut Psychologii dr inż. Agata Hilarowicz Politechnika Śląska Katedra Stosowanych Nauk Społecznych 5 6 7 8 9 Poza pracą, poza strukturą – o problemie określania pozycji seniorów w strukturze społecznej. Problemy zawodowe osób starszych - starzenie się społeczeństwa. Starzejące się społeczeństwo jako wyzwanie dla ekonomii. Konflikt pokoleń? Kto jest w mniejszości? Rzeczywiste i wyobrażone różnice pokoleniowe. Radzenie sobie z procesem starzenia się przez osoby w wieku średnim: obszary i charakter zaangażowań. 10 U progu starości: potencjał i kierunki przyszłych aktywności życiowych osób 50+. 11 Starzenie się społeczeństwa – mutualizm czynników: politycznego i psychologicznego. 12 Mobbing w polskich organizacjach – specyfika doświadczeń najstarszej grupy pracowników. Rozwój edukacji terapeutów zajęciowych niezbędnym elementem strategicznej perspektywy systemu opieki zdrowotnej i socjalnej w kontekście zagrożeń demograficznych. 13 dr Arkadiusz Kołodziej Uniwersytet Szczeciński Instytut Socjologii mgr Aneta Lipczyńska mgr Małgorzata Wesołowska mgr Michał Brol Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Wydział Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii dr hab., prof. KUL Ewa Rzechowska mgr Monika Dacka Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Katedra Psychologii Rozwojowej dr hab., prof. KUL Ewa Rzechowska mgr Monika Dacka mgr Agata Diec dr hab. Joachim Diec Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Katedra Psychologii Rozwojowej Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii dr Katarzyna Durniat dr n. med. Dariusz Luboń Uniwersytet Wrocławski Instytut Psychologii Wyższa Szkoła Nauk Stosowanych w Rudzie Śląskiej 3. Relaks, odpoczynek i czas wolny starszych ludzi Przewodniczący Panelu: dr hab. Małgorzata Dobrowolska Sala 203 1 2 3 Przemiany w percepcji starzenia się i starości w przestrzeni miast. Metody badań socjologicznych a poznanie postaw seniorów wobec środowiska zamieszkania. Seksualność osób starych w dyskursie eksperckim. 4 Predyktory zdrowia psychicznego i satysfakcji z życia wśród kobiet po 50. roku życia. 5 Czy zabiegi medycyny przeciwstarzeniowej mogą poprawić samopoczucie i samoocenę kobiet dojrzałych? Starość jako wyzwanie. 6 7 8 9 10 11 11 12 Ból i spostrzegane wsparcie społeczne a palenie papierosów przez osoby w wieku podeszłym. Aktywizacja seniorów poprzez stymulację poznawczą. Aktywność turystyczna w późnej dorosłości i starości. Motywacja, postawy i dobrostan psychiczny. Starość w percepcji recydywisty. Praca, nauka, czas wolny jako trzy determinanty odnowy przestrzeni miast europejskich w XXI wieku w kontekście starzenia się społeczeństwa zarys problemu i koncepcja badań. Architektura domów seniora, a posiadane dyspozycje społeczno-kulturowe ich mieszkańców. Przestrzeń osobista seniora w środowisku instytucjonalnym. mgr Agata Diec Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii dr Marek Niezabitowski Politechnika Śląska dr Adam Buczkowski mgr Dominika Ochnik dr Renata Rosmus dr Adam Pawlak dr n. med. Daniela Kurczabińska – Luboń mgr Agnieszka Nieznańska dr Małgorzata Kitlińska – Król dr Ewa Wojtyna mgr Stanisław Seidel mgr Edyta Bonk mgr Agnieszka Skorupa, mgr Anna Bogacz dr Joanna Korczyńska dr hab. Małgorzata Dobrowolska dr inż. arch. Agnieszka Labus dr inż. arch. Iwona Benek dr inż. arch. Anna Szewczenko Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie Instytut Filozofii i Socjologii Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach Instytut Psychologii Wyższa Szkoła Nauk Stosowanych w Rudzie Śląskiej Uniwersytet Śląski Zakład Teorii Wychowania Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej WZ Sopot Instytut Psychologii Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii Politechnika Śląska Wydział Architektury Politechnika Śląska Wydział Architektury Politechnika Śląska Wydział Architektury 4. Senior w rodzinie Przewodniczący Panelu: dr hab. Agata Chudzicka-Czupała Sala 204 1 Indywidualne korelaty poczucia szczęścia i jakości życia osób starszych. dr hab. Agata ChudzickaCzupała mgr Agnieszka Łyżnicka Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii 2 3 4 5 Potrzeba kontaktów, bliskości i wsparcia rodzinnego dla osób starszych. Zaangażowanie w role dziadków – więzi pomiędzy dziadkami i wnukami a poczucie dobrostanu. Kondycja demograficzna Polski priorytetem dla polityki rodzinnej. mgr Krystyna Buszman, mgr Anna Brandt Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii mgr Michalina Ilska, mgr Anna Kołodziej-Zaleska Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii dr Małgorzata Szyszka Psychologiczne aspekty procesu adaptacji do starości – kierunki badań. Relacje międzypokoleniowe i ich rola w pomyślnym starzeniu się. dr Joanna Kucharewicz 7 Migracje jako czynnik aktywizujący życie rodzinne i społeczne osób starszych. dr Marzena Kruk 8 Samotność w starości czy starość w samotności czyli o satysfakcji z życia kobiet w wieku senioralnym. Obraz reakcji emocjonalnych osób starszych i młodych jako potencjalne źródło nieporozumień międzygeneracyjnych. Wizerunek życia osób w okresie późnej dorosłości na przykładzie wybranych aspektów ich codziennego funkcjonowania – analiza podobieństw i różnic międzypokoleniowych. Dziewiąta faza w cyklu życia - próba poszerzenia teorii psychospołecznego rozwoju E.H. Eriksona. Starość - radość czy nie radość? Społeczne, kulturowe i indywidualne uwarunkowania dobrostanu psychicznego ludzi starszych. dr Anita Gałuszka 6 9 10 11 12 13 Domy wielogeneracyjne jako odpowiedź na potrzeby mieszkaniowe osób starszych. dr Łucja Kapralska Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Instytut Socjologii Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Wydział Humanistyczny Uniwersytet Marii CurieSkłodowskiej Instytut Socjologii Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii dr Maciej Janowski Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii dr Marianna Dąbrowska-Wnuk dr Yvona Woźniaková Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii dr Beata Bugajska dr hab. Agata ChudzickaCzupała dr hab., prof. SWPS Katarzyna Popiołek dr hab. Małgorzata Dobrowolska dr inż. arch. Agnieszka Labus Uniwersytet Szczeciński Instytut Pedagogiki Uniwersytet Śląski w Katowicach Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej WZ w Katowicach Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii Politechnika Śląska Wydział Architektury 5. Starość i starzenie się oczami młodych naukowców Przewodniczący Panelu: dr Magdalena Ślazyk – Sobol Sala 209 1 2 Aktywizacja zawodowa kobiet 50+ na śląskim rynku pracy. Środowisko terapeutyczne – nowe podejście do projektowania domu seniora. 3 Wpływ wybranych zmiennych osobowościowych na efektywność treningu funkcji poznawczych u osób 50 plus. 4 Wypalenie zawodowe wśród psychologów i nauczycieli. Media społecznościowe jako narzędzie w walce z wybranymi problemami starzejącego się społeczeństwa. Pracownik 50+ mentorem na współczesnym rynku pracy. Wsparcie społeczne, samoocena i wpływ opieki na jakość życia nieformalnych opiekunów osób starszych. Realizacja potrzeby bezpieczeństwa u osób starszych na przykładzie projektu koncepcyjnego domu seniora w Katowicach. Postawy młodzieży licealnej i akademickiej wobec osób starszych. 5 6 7 8 9 15:45-16.00 Zakończenie konferencji Aula im. Józefa Pietera mgr Bożena Gabryel Instytut Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie Marta Rajczykowska Politechnika Śląska Wydział Architektury Bogusława Bober-Płonka Anna Piekarz Magdalena Król Karolina Ścigała Karolina Puczek Karolina Zajdel Magdalena Wielgus mgr Janusz Siwiorek mgr Iwona Lupa Uniwersytet Jagielloński Instytut Psychologii Stosowanej Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Wydział Zarządzania Justyna Wandasiewicz Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii Anna Pyszkowska Michał Naczyński Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii Natalia Zawadzka Politechnika Śląska Wydział Architektury Michał Naczyński, Anna Pyszkowska Uniwersytet Śląski Instytut Psychologii