informator o studiach
advertisement
UNIWERSYTET MARII CURIE-SKŁODOWSKIEJ WYDZIAŁ BIOLOGII I BIOTECHNOLOGII INFORMATOR O STUDIACH BIOLOGICZNYCH I BIOTECHNOLOGICZNYCH Europejski System Transferu i Akumulacji Punktów (ECTS) Lublin 2011 Wersja skrócona w roku 2013, zawierająca wyłącznie informacje dotyczące programu studiów obowiązującego w roku akademickim 2013/14 studentów III roku studiów I stopnia. Programy studiów biologicznych i biotechnologicznych zgodne z obowiązującymi standardami opracowała Komisja Programowa Studiów Biologicznych i Biotechnologicznych Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UMCS kadencji 2005-2008 w składzie: prof. dr hab. Jan Fiedurek, prof dr hab. Teresa Jakubowicz, prof. dr hab. Martyna Kandefer-Szerszeń, dr hab. Bogdan Lorens, dr hab. Jacek Łętowski, prof. dr hab. Wanda Małek, dr Grzegorz Nowak, prof. dr hab. Jerzy Rogalski (przewodniczący), dr hab. Bernard Staniec, prof. dr hab. Reanata Śnieżko. Uzgodnienia w zakresie przedmiotów chemicznych dla specjalności Nauczanie biologii i chemii – Prodziekan Wydziału Chemii 2005-2008 prof. dr hab. Władysław Janusz. Późniejszych modyfikacji planu studiów dokonywały Wydziałowe Komisje Programowe na kadencję 2008-2012: ds. Studiów Biologicznych w składzie: dr hab. Halina Dziubińska (przewodnicząca), prof dr hab. Teresa Jakubowicz, dr hab. Bogdan Lorens, dr Maria R. Nowak , prof. dr hab. Bernard Staniec, prof. dr hab. Piotr Wlaź; ds. Studiów Biotechnologicznych w składzie: prof. dr hab. Jan Fiedurek, prof. dr hab. Martyna Kandefer-Szerszeń, prof. dr hab. Wanda Małek (przewodnicząca), dr Maria R. Nowak, dr Roman Paduch. Opracowanie poszczególnych rozdziałów (z wyjątkiem I) i redakcja całości - dr Maria R. Nowak. Spis treści I. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Organizacja roku akademickiego str. 4 II. Wydział Biologii i Biotechnologii str. 5 III. Studia biologiczne str. 7 III. 1. Studia biologiczne I stopnia (III rok studiów) III. 1.1. Zasady studiowania III. 1.2. Harmonogram przebiegu studiów biologicznych I stopnia III. 1.3. Kursy obligatoryjne dla studiów biologicznych I stopnia III. 1.3.1. Przedmioty podstawowe III. 1.3.2. Przedmioty specjalizacyjne III. 2. Studia biologiczne I stopnia – specj. Nauczanie biologii i chemii III. 2.1. Zasady studiowania III. 2.2. Harmonogram przebiegu studiów III. 2.3. Kursy obligatoryjne dla specjalności nauczycielskiej Przedmioty obligatoryjne dla kierunku biologia Przedmioty z zakresu chemii Przedmioty bloku pedagogicznego IV. Studia biotechnologiczne IV. 1. Studia biotechnologiczne I stopnia (III rok studiów) IV. 1.1. Zasady studiowania IV. 1.2. Harmonogram przebiegu studiów biotechnologicznych I stopnia IV. 1.3. Kursy obligatoryjne dla studiów biotechnologicznych I stopnia IV. 1.3.1. Przedmioty podstawowe IV. 1.3.2. Przedmioty kierunkowe str. 9 str. 13 str. 16 str. 18 str. 24 str. 27 str. 28 str. 31 str. 33 str. 35 str. 37 str. 46 str. 41 str. 42 Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Organizacja roku akademickiego 2013/2014: I. semestr zimowy trwa od 1 października 2013 r. do 16 lutego 2014 r. i obejmuje: 1/ okres zajęć dydaktycznych – od 1 października do 22 grudnia 2013 r. 2/ wakacje zimowe - od 23 grudnia 2013 r. do 6 stycznia 2014 r. 3/ okres zajęć dydaktycznych – od 7 do 26 stycznia 2014 r. 4/ zimową sesję zaliczeniowo-egzaminacyjną* – od 27 stycznia do 9 lutego 2014 r. 5/ przerwę międzysemestralną – od 10 do 16 lutego 2014 r. II. semestr letni trwa od 17 lutego do 6 lipca 2014 r. i obejmuje: 1/ okres zajęć dydaktycznych – od 17 lutego do 16 kwietnia 2014 r. 2/ wakacje wiosenne – od 17 do 23 kwietnia 2014 r. 3/ okres zajęć dydaktycznych – od 24 kwietnia do 8 czerwca 2014 r. 4/ letnią sesję zaliczeniowo-egzaminacyjną* – od 9 czerwca do 6 lipca 2014 r. III. wakacje letnie – od 7 lipca do 30 września 2014 r. * w tym terminie odbywają się wszystkie planowe zaliczenia i egzaminy Dodatkowe dni wolne: 2 maja 2014 r. Egzaminy poprawkowe i zaliczenia poprawkowe odbywają się do: 28 lutego 2014 r. – z zimowej sesji zaliczeniowo-egzaminacyjnej 21 września 2014 r. – z letniej sesji zaliczeniowo-egzaminacyjnej. Szczegółowe terminy egzaminów ustalają dziekani. Nie mogą one kolidować z zajęciami dydaktycznymi. Wydział Biologii i Biotechnologii Dziekanat Wydziału ul. Akademicka 19, 20-033 Lublin, tel. 537-52-16, 537-52-14 Kierownik dziekanatu: mgr Maria Młynarska Pracownicy dziekanatu: mgr Aleksandra Brzozowska, Jolanta Golas, Teodozja Widelska e-mail: [email protected] Władze Wydziału w kadencji 2012-2016 Dziekan: prof. dr hab. Kazimierz Trębacz Prodziekan: dr hab. Magdalena Staszczak Prodziekan: dr hab. Adam Choma, prof. nadzw. 4 Wydziałowy Koordynator Procesu Bolońskiego i ECTS dr Grzegorz Nowak, Zakład Biochemii, tel. 537-57-39 ul. Akademicka 19, 20-033 Lublin, e-mail: [email protected] Wydziałowy Koordynator ds. Programów Międzynarodowych dr Barbara Michalec-Wawiórka, tel. 537-59-54 Zakład Biologii Molekularnej ul. Akademicka 19, p. 9A, 20–033 Lublin e-mail: [email protected] Struktura Wydziału W skład Wydziału Biologii i Biotechnologii wchodzą dwa Instytuty: Biologii i Biochemii (z trzynastoma zakładami i jedną pracownią), Mikrobiologii i Biotechnologii (z pięcioma zakładami) oraz trzy wydziałowe Pracownie: Komputerowa, Mikroskopii Elektronowej i Muzeum Zoologiczne. Na wydziale zatrudnionych jest ok. 220 osób, w tym blisko 140 pracowników naukowodydaktycznych. Pracownicy Wydziału BiB współpracują z blisko 20 ośrodkami naukowymi na świecie. Dydaktyka Wydział kształci studentów na dwóch kierunkach: biologia i biotechnologia. W roku akademickim 20123/14 na obu kierunkach realizowane są 3-letnie studia stacjonarne I stopnia i 2-letnie studia stacjonarne II stopnia. W ramach 3-letnich stacjonarnych studiów I stopnia na kierunku biologia prowadzone są zajęcia dla III roku specjalności nauczycielskiej – nauczanie biologii i chemii. Na studiach II stopnia prowadzone są trzy specjalności eksperymentalne na kierunku biologia (biochemia, biologia ogólna i eksperymentalna oraz mikrobiologia) i dwie na kierunku biotechnologia (biotechnologia ogólna i biotechnologia medyczna). Wydział oferuje także absolwentom obu kierunków stacjonarne i niestacjonarne studia III stopnia (doktoranckie) oraz studia podyplomowe. Studenci I i II roku studiów I, II i III stopnia obu kierunków studiują w nowym systemie kształcenia, regulowanym znowelizowaną ustawą „Prawo o szkolnictwie wyższym” i przyjętymi w tej ustawie Krajowymi Ramami Kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego. Informacja o Instytutach i Zakładach Wydziału BiB znajduje się na stronie internetowej Wydziału 5 III. Studia biologiczne III. 1. Studia biologiczne pierwszego stopnia (niespecjalizowane) III. 1. 1. Zasady studiowania 1. Studia trwają 6 semestrów i kończą się uzyskaniem zawodowego tytułu licencjata. 2. Celem studiów jest przygotowanie wykształconych kadr o uniwersyteckich kwalifikacjach zawodowych. [...] 4. Przedmioty studiowane dzielą się na: podstawowe – obejmujące podstawowe i kierunkowe treści kształcenia zgodne ze standardami nauczania obowiązującymi dla kierunku biologia; specjalizacyjne – związane z wybranym przez studenta zakresem pracy dyplomowej i miejscem jej wykonywania. Część przedmiotów podstawowych dla kierunku biologia jest również, co do treści, podstawowa dla kierunku biotechnologia. Przedmioty te prowadzone są zatem w dwu, przyporządkowanych tym kierunkom i różniących się zakresem, wersjach – kursu podstawowego i kursu rozszerzonego. Student, dla którego obligatoryjny jest wymiar podstawowego kursu może, w miarę wolnych miejsc i za zgodą osób prowadzących, wybrać jego rozszerzoną wersję, jeśli nie spowoduje to zmian w planowanej liczbie grup ćwiczeniowych na danym kursie. Dla studentów zainteresowanych poszerzaniem wiedzy o zakresy nieobjęte przedmiotami obligatoryjnymi, otwarte są, w miarę wolnych miejsc, wszystkie wykłady fakultatywne realizowane w danym roku akademickim na studiach II stopnia, a także wykłady z przedmiotów specjalizacyjnych na kierunku biotechnologia. Za odpłatnością student może uczęszczać na przedmioty, które obejmują również ćwiczenia, a nie są przewidziane programem studiów. 5. Wszystkie przedmioty kończą się zaliczeniem połączonym z wystawieniem oceny. Jeśli podstawą oceny jest końcowy sprawdzian wiedzy, zaliczenie ma formę egzaminu lub kolokwium. Oceny uzyskane z każdego egzaminu lub kolokwium liczone są do średniej z ocen. W pozostałych przypadkach metodę oceniania ustala prowadzący, a uzyskany z zaliczenia stopień nie jest wliczany do średniej. 6. Przedmiotom są przyporządkowane punkty zgodnie z europejskim systemem transferu i akumulacji punktów (ECTS). Ocena punktowa poszczególnych przedmiotów ujęta jest w szczegółowym katalogu kursów. Liczba punktów przyznawanych za zaliczenie danego przedmiotu związana jest ze stopniem trudności przedmiotu, a przez to z wkładem pracy studenta wymaganym do przygotowania się do zajęć, aktywnego w nich uczestniczenia i do ich zaliczenia. Liczba punktów uzyskiwanych za wykłady warunkowana jest formą zaliczenia przedmiotu: za 15 godzin wykładu z przedmiotu zakończonego egzaminem student uzyskuje 1 punkt, za 15 godzin wykładu zakończonego inną formą zaliczenia – 0,5 punktu. W przypadku ćwiczeń laboratoryjnych, konwersatoriów i seminariów liczba punktów stanowi 1/10 ich wymiaru godzinowego. W przypadku ćwiczeń terenowych będących częścią przedmiotu liczba punktów stanowi 1/20 ich wymiaru, będących oddzielną jednostką dydaktyczną – 1/10. 9 Wyjątkiem są zajęcia z języka obcego, którym przyporządkowano punkty wg wymagań standardów. Przedmioty podstawowe III roku (godziny, punkty, forma zaliczenia) Biotechnologia Ćwiczenia terenowe Fizjologia roślin KR Immunologia z el. wirusologii Inżynieria genetyczna KP Język angielski Mechanizmy ewolucji 30 45 90 75 45 30 30 1 4,5 8 6,5 3,5 5 2,5 zal. zal. egz. egz. kol. egz. egz. 7. Zajęcia i ich zaliczanie odbywa się w systemie semestralnym. Warunkiem zaliczenia semestru jest uzyskanie w odpowiednim dla niego terminie sesji zaliczeń z wszystkich przedmiotów obligatoryjnych (podstawowych i specjalizacyjnych) przewidzianych w tym semestrze planem studiów. Warunkiem zaliczenia każdego roku studiów jest zaliczenie obu semestrów i uzyskanie liczby punktów nie mniejszej niż 60. Student, który nie uzyska zaliczenia semestru lub odpowiedniej sumy punktów na koniec roku, może uzyskać warunkowe zezwolenie na podjęcie studiów w następnym semestrze lub zezwolenie na powtarzanie przedmiotu lub semestru, na warunkach określonych uniwersyteckim regulaminem studiów. 8. Uczelnia zapewnia możliwość nauki języka obcego w wymiarze 120 godzin na zajęciach prowadzonych przez pracowników Centrum Nauczania i Certyfikacji Języków Obcych. Każdy student obowiązany jest do zdania egzaminu z języka obcego na poziomie biegłości B2 (wg Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego RE). Obowiązkowym dla studentów biologii jest język angielski. Za zaliczenie kursu języka angielskiego do końca VI semestru student otrzymuje 5 punktów. [...] 11. Pod koniec drugiego roku (nie później niż do końca kwietnia) student dokonuje wyboru zakresu tematycznego pracy licencjackiej (profilu specjalizacyjnego) i związanego z tym miejsca jej przygotowywania: w zakresie biochemii oraz biologii ogólnej i eksperymentalnej jest to Instytut Biologii i Biochemii, w zakresie mikrobiologii – Instytut Mikrobiologii i Biotechnologii. Liczba miejsc przyporządkowanych profilom specjalizacyjnym jest limitowana, jednak nie mniejsza niż 20. W przypadku zgłoszenia się kandydatów w liczbie przekraczającej limit, o pierwszeństwie przyjęcia decyduje średnia z ocen uzyskanych w dotychczasowym przebiegu studiów. Wybór profilu wiąże się z koniecznością zaliczenia przedmiotów specjalizacyjnych, których lista podana jest poniżej. Student obowiązany jest zaliczyć te przedmioty do końca VI semestru. 10 Przedmioty specjalizacyjne (godziny, punkty, forma zaliczenia) Profil: Biochemia Analiza instrumentalna Biotechnologia Enzymologia KR Wykład monograficzny 75 60 90 30 6,5 5 8 1 egz. egz. egz. zal. Profil: Biologia ogólna i eksperymentalna Anatomia roślin Embriologia i histologia zwierząt Podstawy fitopatologii Struktura a funkcja komórki 60 75 60 45 5 6,5 5 3,5 egz. egz. zal. kol. Profil: Mikrobiologia Biologia molekularna II Mikologia kliniczna Protozoologia Techniki laboratoryjne 90 45 30 60 8 4 2 6 egz. egz. kol. zal. Dla każdego profilu: Licencjat Seminarium dyplomowe 45 10 – egz. zal. 12. Na początku V semestru (nie później niż do końca października) studenci, w uzgodnieniu z dyrektorem odpowiedniego instytutu wybierają zakład, w którym chcą przygotowywać pracę dyplomową, i opiekuna tej pracy. W VI semestrze odbywają pod kierunkiem opiekuna seminarium dyplomowe w wymiarze 45 godzin. Za napisanie pracy dyplomowej i przygotowanie do egzaminu dyplomowego student otrzymuje 10 punktów. 13. Z wszelkimi wątpliwościami i problemami związanymi z przebiegiem studiów i wyborem profilu i miejsca wykonywania pracy dyplomowej student może zwracać się do opiekuna. Na trzecim roku opiekę sprawuje pracownik wyznaczony przez dyrektora instytutu, w którym student wykonuje pracę dyplomową. 14. Do uzyskania dyplomu konieczne jest: a. zaliczenie wszystkich przedmiotów podstawowych i specjalizacyjnych, praktyki zawodowej i przewidywanych w programie szkoleń; b. uzyskanie łącznej liczby punktów nie mniejszej niż 180; c. przygotowanie pracy dyplomowej; d. zdanie egzaminu dyplomowego do końca VI semestru. Na końcową ocenę uzyskaną przez studenta składają się: ocena z egzaminu, ocena pracy dyplomowej oraz średnia z ocen uzyskanych przy zaliczaniu przedmiotów obligatoryjnych dla trzech pierwszych lat studiów. 15. Po spełnieniu ww. warunków student otrzymuje dyplom ukończenia studiów I stopnia na kierunku biologia. 11 Absolwent studiów biologicznych I stopnia wykazuje znajomość podstawowych dyscyplin biologicznych opartą na naukach ścisłych. Zdobyte umiejętności dają absolwentowi kwalifikacje potrzebne do pracy w placówkach naukowych, laboratoriach służby zdrowia, stacjach sanitarno-epidemiologicznych, placówkach ochrony środowiska oraz w zakładach przemysłowych, w zakresie prowadzenia podstawowych prac badawczych i analitycznych z wykorzystaniem materiału biologicznego. Absolwent przygotowany jest do podjęcia biologicznych studiów drugiego stopnia. 12 III. 1.2. Harmonogram przebiegu studiów biologicznych I stopnia [...] Ćwiczenia: K – konwersatoria, L – lektoraty, T – ćwicz. terenowe; pozostałe – laboratoria. KP – kurs podstawowy, KR – kurs rozszerzony. III rok Profil: biochemia Semestr V Nazwa przedmiotu Analiza instrumentalna Ćwiczenia terenowe Immunologia z el. wirusologii Inżynieria genetyczna KP Język angielski Mechanizmy ewolucji Wykład monograficzny Godziny Wykład 75 45 75 45 30 30 30 30 – 30 15 – 15 30 Ćwicz. Forma zalicz. Punkty ECTS 45 45 T 45 30 30 15 K – egz. zal. egz. kol. egz. egz. zal. 6,5 4,5 6,5 3,5 5 2,5 1 Ćwicz. Forma zalicz. Punkty ECTS Razem w semestrze V: 330 godz., 29,5 p. Semestr VI Nazwa przedmiotu Biotechnologia Enzymologia KR Fizjologia roślin KR Licencjat: seminarium, praca dyplomowa Godziny Wykład 60 90 90 30 30 30 30 60 60 egz. egz. egz. 5 8 8 45 – 45 zal. 10 Razem w semestrze VI: 285 godz., 31 p. Za III rok 615 godz., 60, 5 p. Po 3 latach 2265 godz., 181,5 p. 13 III rok Profil: biologia ogólna i eksperymentalna Semestr V Nazwa przedmiotu Ćwiczenia terenowe Immunologia z el. wirusologii Inżynieria genetyczna KP Język angielski Mechanizmy ewolucji Podstawy fitopatologii Struktura a funkcja komórki Godziny Wykład 45 75 45 30 30 60 45 – 30 15 – 15 15 15 Ćwicz. Forma zalicz. Punkty ECTS 45 T 45 30 30 15 K 45 30 zal. egz. kol. egz. egz. zal. kol. 4,5 6,5 3,5 5 2,5 5 3,5 Ćwicz. Forma zalicz. Punkty ECTS Razem w semestrze V: 330 godz., 30,5 p. Semestr VI Nazwa przedmiotu Anatomia roślin Biotechnologia Embriologia i histologia zwierząt Fizjologia roślin KR Licencjat: seminarium, praca dyplomowa Godziny Wykład 60 30 75 90 30 30 30 30 30 – 45 60 egz. zal. egz. egz. 5 1 6,5 8 45 – 45 zal. 10 Razem w semestrze VI: 300 godz., 30,5 p. Za III rok 630 godz., 61 p. Po 3 latach 2280 godz., 182 p. 14 III rok Profil: mikrobiologia Semestr V Nazwa przedmiotu Godziny Wykład Ćwiczenia terenowe Immunologia z el. wirusologii Inżynieria genetyczna KP Język angielski Mechanizmy ewolucji Protozoologia Techniki laboratoryjne 45 75 45 30 30 30 60 – 30 15 – 15 15 – Ćwicz. Forma zalicz. Punkty ECTS 45 T 45 30 30 15 K 15 60 zal. egz. kol. egz. egz. kol. zal. 4,5 6,5 3,5 5 2,5 2 6 Ćwicz. Forma zalicz. Punkty ECTS Razem w semestrze V: 315 godz., 30 p. Semestr VI Nazwa przedmiotu Biologia molekularna II Biotechnologia Fizjologia roślin KR Mikologia kliniczna Licencjat: seminarium, praca dyplomowa Godziny Wykład 90 30 90 45 30 30 30 15 60 – 60 30 egz. zal. egz. egz. 8 1 8 4 45 – 45 zal. 10 Razem w semestrze VI: 300 godz., 31 p. Za III rok 615 godz., 61 p. Po 3 latach 2265 godz., 182 p. 15 III. 1. 3. Kursy obligatoryjne dla kierunku biologia Nazwa przedmiotu [Ang.]* KOD a. imię i nazwisko prowadzącego przedmiot b. semestr; wymiar godzinowy, forma nauczania, liczba punktów ECTS c. wymagania wstępne d. forma zaliczenia przedmiotu, sposób oceny e. efekty/cele kształcenia f. treści merytoryczne przedmiotu Literatura: zalecane podstawowe podręczniki. Pozostałe pozycje literatury, z uwagi na ich częstą aktualizację, podawane są z chwilą rozpoczęcia zajęć. *możliwość prowadzenia przedmiotu w języku angielskim III. 1. 3. 1. Przedmioty podstawowe Biotechnologia * BTCJR a. prof. dr hab. Jerzy Rogalski b. semestr VI; 30 godz. wykł., 1 p. c. – d. zaliczenie – test e. znajomość zakresu zainteresowań biotechnologii, znajomość podstawowych technik przygotowawczych oraz badawczych stosowanych w biotechnologii, znajomość zasad planowania eksperymentów i procesów biotechnologicznych f. Wprowadzenie do biotechnologii. Warunki i sposoby prowadzenia bioprocesów. Namnażanie materiału biologicznego (hodowle komórek roślinnych, zwierzęcych i mikroorganizmów). Wydzielanie i oczyszczanie biopreparatów. Biokatalizatory immobilizowane. Biotechnologia klasyczna i nietradycyjna. Biotechnologia farmaceutyczna i kosmetyczna. Terapie genowe. Organizmy modyfikowane genetycznie (GMO). Chmiel, A. Biotechnologia. Podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne. PWN 1994; Malepszy S. Biotechnologia roślin. PWN 2001; Viestrus, U.E., Szmite, I.A., Żilewicz, A.W. Biotechnologia - substancje biologicznie czynne, technologia, aparatura. WNT 1992. * wykład, wspólny dla całego roku, jest częścią przedmiotu specjalizacyjnego dla profilu biochemia. Ćwiczenia terenowe ĆTEXX a. pracownicy Zakładów: Botaniki i Mykologii, Geobotaniki, Anatomii Porównawczej i Antropologii, Zoologii. b. semestr V (I połowa lipca przed rozpoczęciem semestru) Tatrzański Park Narodowy; 45 godz. ćwicz. ter., 4,5 p. c. zaliczone ćwiczenia z botaniki i zoologii 16 d. zaliczenie – sprawozdanie w formie prezentacji lub posteru, zielnik e. zrozumienie podstawowych procesów ekologicznych działających w systemach górskich f. Flora (rośliny zarodnikowe i naczyniowe) i fauna (bezkręgowce i kręgowce) górzystej części kraju. Przystosowania roślin i zwierząt do życia w tych warunkach. Piętrowy układ roślinności i fauny. Wpływ warunków siedliskowych (gleba i klimat) na rozmieszczenie roślin i zwierząt. Zbiór, preparowanie i oznaczanie materiałów. Mirek, Z. (red.) Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego. Kraków-Zakopane: TPN 1996; klucze, przewodniki i atlasy do poszczególnych grup roślin i zwierząt Fizjologia roślin – kurs rozszerzony FRRWM a. dr hab. Waldemar Maksymiec b. semestr VI; 90 godz. (30 godz. wykł., 60 godz. lab.), 8 p. c. – d. egzamin pisemny e. znajomość procesów fizjologicznych organizmów roślinnych, ich współdziałania i regulacji f. Podstawowe procesy odpowiedzialne za funkcjonowanie organizmu roślinnego jako całości. Budowa i fizjologiczna charakterystyka komórki roślinnej. Procesy metaboliczne. Energetyka komórki. Aktywna i bierna wymiana substancji chemicznych pomiędzy komórką a otoczeniem. Gospodarka wodna. Gospodarka mineralna. Auto- i heterotrofia roślin. Transport substancji organicznych i nieorganicznych w organizmie roślinnym. Procesy wydzielnicze i wydalnicze. Wzrost i rozwój roślin. Fitochrom – funkcje fizjologiczne i metaboliczne. Rozmnażanie roślin. Interakcje komórkowe w obrębie organizmu. Ruchy roślin. Reakcje roślin na czynniki stresowe w środowisku wzrostu. Kopcewicz, J., Lewak, S. Fizjologia roślin. PWN 2002; Czerwiński, W. Fizjologia roślin. PWN 1976; Taiz, L., Zeiger, E. Plant Physiology. Spectrum Akademischer Verlag 2006. Immunologia z elementami wirusologii IMWMS a. prof. dr hab. Martyna Kandefer-Szerszeń b. semestr V; 75 godz. (30 godz. wykł., 45 godz. lab.), 6,5 p. c. zaliczony kurs mikrobiologii d. egzamin – test e. umiejętność posługiwania się podstawowymi technikami immunologicznymi i wirusologicznymi; rozumienie możliwości wykorzystania materiału biologicznego w biotechnologii i medycynie f. Charakterystyka wybranych grup wirusów, odporność nieswoista w zakażeniach bakteryjnych i wirusowych oraz jej mechanizmy. Komórki immunologicznie kompetentne i ich funkcje. Odpowiedź immunologiczna humoralna i komórkowa. Antygeny i przeciwciała. Niektóre techniki immunologii komórkowej. Odczyny serologiczne. Jakóbisiak, M. (red.) Immunologia. PWN 2007; Collier, L., Oxford, J. Wirusologia. PZWL 2005; KandeferSzerszeń, M. (red.) Ćwiczenia z immunologii. UMCS 1993. Inżynieria genetyczna – kurs podstawowy a. dr hab. Andrzej Mazur b. semestr V; 45 godz. (15 godz. wykł., 30 godz. lab.), 3,5 p. 17 IGPAM c. zaliczone kursy genetyki i biochemii d. kolokwium – test e. rozumienie możliwości wykorzystania rekombinacji materiału genetycznego in vitro oraz technik i osiągnięć współczesnej biologii molekularnej w biotechnologii, badaniach biologicznych i medycznych f. Techniki otrzymywania i wprowadzania rekombinowanego DNA do komórek. Mapowanie fizyczne: biblioteki genomowe, sekwencje EST i STS. Ustalanie funkcji genu: mutageneza, „knockout” genowy. Sekwencjonowanie DNA: techniki, projekty. Analizy transkryptomu: Real Time PCR, mikromacierze. Badania proteomu komórki: interakcje białko-DNA i białkobiałko. Zastosowania i bezpieczeństwo technik inżynierii genetycznej. Brown, T.A. Genomy. PWN 2001; Lewin, B. Genes VII. Oxford University Press 2000. Mechanizmy ewolucji MEEGN a. dr Grzegorz Nowak b. semestr V; 30 godz. (15 godz. wykł., 15 godz. konw.), 2,5 p. c. zaliczone kursy biochemii i genetyki d. egzamin pisemny, ocenienie ciągłe e. zrozumienie molekularnych mechanizmów generujących zmienność osobniczą i znaczenia zmienności dla procesów makroewolucji f. Ewolucja biologiczna – ewolucjonizm przed Darwinem, darwinizm, współczesny neodarwinizm. podstawowe pojęcia współczesnej teorii ewolucji. Mikroewolucja: mechanizmy dziedziczenia, zmienność genetyczna i osobnicza, naturalna selekcja na poziomie organizmów, równowaga mutacyjno-selekcyjna. polimorfizm genetyczny i jego znaczenie dla ewolucji. Filogeneza: metody rekonstrukcji filogenezy na podstawie danych morfologicznych i danych molekularnych; rekonstrukcje kladystyczne. Współczesne problemy teorii ewolucji. Krzanowska, H., Łomnicki A. (red.) Zarys mechanizmów ewolucji. PWN, 2002. Price, P.W. Biological Evolution. Saunders College Publishing, 1996; Moya, A., Font, E. (eds). Evolution. From molecules to ecosystems. Oxford University Press 2004. III. 1.3.2. Przedmioty specjalizacyjne Analiza instrumentalna ANIGJ a. dr Grzegorz Janusz b. semestr V; 75 godz. (30 godz. wykł., 45 godz. lab.), 6,5 p. c. zaliczony kurs biochemii d. egzamin pisemny e. poznanie budowy, zasady działania i obsługi sprzętu niezbędnego do prowadzenia doświadczeń w laboratorium biochemicznym. f. Metody sterylizacji podłóż hodowlanych i sprzętu laboratoryjnego, sprzęt ciśnieniowy, sprzęt termostatujący. Instrumentalne metody optyczne, elektrometryczne, rozdzielcze. Urządzenia i aparaty pomocnicze oraz zastosowanie technik komputerowych w analizie instrumentalnej. Ćwiczenia: praktyczna obsługa aparatów, zasada działania oraz codzienna obsługa, interpretacja uzyskanych wyników. 18 Witkiewicz, Z. Podstawy chromatografii. WNT 1995; Szyszko, E. Instrumentalne metody analityczne. PZWL 1985; Adamowicz, A. i in. Analiza instrumentalna. PZWL 1983. Anatomia roślin ANRKW a. dr hab. Krystyna Winiarczyk b. semestr VI; 60 godz. (30 godz. wykł., 30 godz. lab.), 5 p. c. zaliczony kurs botaniki d. egzamin pisemny lub ustny e. poznanie i zrozumienie budowy anatomicznej roślin f. Budowa anatomiczna: mszaków, paprotników - modyfikacje układu przewodzącego, roślin nago- i okrytonasiennych. Budowa organów: korzenia, pędu, liścia, kwiatu, owocu. Rozwój endogenny korzeni bocznych. Rozwój egzogenny liści. Merystemy wierzchołkowe korzeni i pędów paprotników, nago- i okrytonasiennych. Merystemy wstawowe i boczne. Merystem generatywny. Histogeneza i organogeneza w ujęciu ewolucyjnym. Eksperymenty morfogenetyczne. Hejnowicz, Z. Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. PWN 2002; Cebrat, J. Atlas anatomii roślin. Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego 2007; Wędzony, M. Mikroskopia fluorescencyjna dla botaników. PAN Kraków 1996. Biologia molekularna II BM2MT a. dr hab. Marek Tchórzewski b. semestr VI; 90 godz. (30 godz. wykł., 60 godz. lab.), 8 p. c. zaliczony kurs biochemii d. egzamin pisemny e. poszerzenie wiedzy uzyskanej na kursie podstawowym biologii molekularnej, szczególnie w zakresie molekularnych podstaw chorób bakteryjnych, wirusowych i prionowych oraz procesów odpornościowych organizmu f. Synteza białek u wirusów. Regulacja translacji. Białka sekrecyjne. Receptory sygnałów. Cykl komórkowy i jego regulacja. Mechanizm onkogenezy. Molekularne podstawy procesów odpornościowych. Priony i choroby prionowe. Węgleński, P. (red.) Genetyka molekularna. PWN 1995; Lewin, B. Genes V. Oxford University Press 1995; Lassota, Z. (red.) Biologia molekularna. PWN 1989. Biotechnologia BTBJR a. prof. dr hab. Jerzy Rogalski b. semestr VI; 60 godz. (30 godz. wykł., 30 godz. lab), 5 p. c. zaliczone kursy biochemii i mikrobiologii d. egzamin – pisemny test e. znajomość zakresu zainteresowań biotechnologii, podstawowych technik przygotowawczych oraz badawczych stosowanych, znajomość zasad planowania eksperymentów i procesów biotechnologicznych f. treści wykładu i literatura – patrz: przedmioty podstawowe. Ćwiczenia poświęcone będą praktycznemu zastosowaniu procesów biotechnologicznych w gospodarstwie domowym. 19 Embriologia i histologia zwierząt EHZAG a. prof. dr hab. Antoni Gawron b. semestr VI; 75 godz. (30 godz. wykł., 45 godz. lab.), 6,5 p. c. zaliczone kursy biologii komórki, anatomii, fizjologii zwierząt d. egzamin ustny e. znajomość mechanizmów rozrodu i rozwoju zarodkowego zwierząt oraz budowy histologicznej i anatomicznej organizmów zwierzęcych. f. Sposoby rozmnażania zwierząt. Istota rozmnażania płciowego. Rozród płciowy. Dobór płciowy. Gametogeneza, regulacja czynności gonad. Zapłodnienie, bruzdkowanie i gastrulacja. Sposoby i mechanizmy rozwoju zarodkowego w okresie gastrulacji, narządy pierwotne. Przystosowanie do życia zarodkowego i narządy przejściowe. Procesy morfogenetyczne w późniejszych stadiach ontogenezy. Rozród człowieka. Etapy rozwoju zarodka ludzkiego. Poród. Zapłodnienie in vitro i klonowanie. Histologia ogólna (tkanki zwierzęce) i histologia szczegółowa (budowa narządów). Jura, Cz. i in. Podstawy embriologii zwierząt i człowieka. PWN 2005; Twyman, R.M. Biologia rozwoju. PWN 2003; Sawicki, W. Histologia. PZWL 2005. Enzymologia – kurs rozszerzony [Ang.] ENRMS a. dr hab. Magdalena Staszczak b. semestr VI; 90 godz. (30 godz. wykł., 60 godz. lab.), 8 p. c. zaliczony kurs biochemii d. egzamin pisemny; ćwiczenia – ocenianie ciągłe, dwa sprawdziany e. znajomość budowy, funkcji i mechanizmów działania enzymów oraz zastosowań biokatalizy w medycynie i przemyśle f. Historia enzymologii. Nomenklatura i klasyfikacja enzymów. Metody izolowania i oczyszczania enzymów. Struktura białek enzymatycznych. Kompleksy wieloenzymowe. Kofaktory enzymów: jony metali, kofaktory organiczne. Kinetyka reakcji enzymatycznych. Reakcje z więcej niż jednym substratem. Mechanizmy katalizy: efekty entropowe, efekt deformacji substratu, kataliza kwasowo-zasadowa, kataliza kowalencyjna. Inhibicja: nieodwracalna; odwracalna – kompetycyjna, niekompetycyjna, akompetycyjna. Enzymy allosteryczne: enzymy klasy K, enzymy klasy V, efektory allosteryczne, interakcje homo- i heterotropowe. Kontrola aktywności enzymów. Mechanizmy wewnątrzkomórkowej degradacji białek. Kliniczne aspekty enzymologii. Copeland, R.A. Enzymes: A Practical Introduction to Structure, Mechanism, and Data Analysis. Wiley-VCH 2000; Price, N.C., Stevens, L Fundamentals of enzymology: the cell and molecular biology of catalytic proteins. 3rd ed. Oxford University Press 1999; Witwicki, J. , Ardelt, W. (red.). Elementy enzymologii. PWN 1984; bieżąca literatura naukowa. Mikologia kliniczna MKLMK a. dr Monika Marek-Kozaczuk b. semestr VI; 45 godz. (15 godz. wykł., 30 godz. lab.), 4 p. c. zaliczony kurs mikrobiologii d. egzamin pisemny; ocenianie ciągłe e. znajomość biologii grzybów chorobotwórczych oraz podstaw diagnostyki grzybic 20 f. Biologia i ekologia grzybów chorobotwórczych. Czynniki predysponujące do zakażeń grzybiczych. Antybiotyki i antybiotykoterapia. Mikotoksykozy. Podstawy diagnostyki mikologicznej. Przegląd najważniejszych grzybic powierzchniowych, podskórnych, układowych – objawy kliniczne oraz czynniki patogenezy. Kowalczuk, E. Ćwiczenia z mikologii lekarskiej. UMCS 1998; Szepietowski, J. Grzybice skóry i paznokci. WMP 2001; Adamski, Z., Batura-Gabryel, H. Mikologia lekarska. WNAM 2005. Podstawy fitopatologii PFIWM a. prof. dr hab. Wiesław Mułenko b. semestr V; 60 godz. (15 godz. wykł., 45 godz. lab.), 5 p. c. zaliczony kurs botaniki i/lub mikologii d. zaliczenie – pisemny sprawdzian e. umiejętność rozpoznawania symptomów chorobowych u roślin, znajomość czynników abiotycznych wywołujących choroby, znajomość cech budowy najważniejszych organizmów patogenicznych, umiejętność oceny stopnia degeneracji roślin f. Podstawowe działy fitopatologii (symptomatologia, etiologia i epidemiologia, profilaktyka i terapia). Definicja choroby. Fenotypowe objawy degeneracji roślin. Podział chorób, klasyfikacja objawów chorobowych. Czynniki chorobotwórcze biotyczne i abiotyczne. Sposoby wnikania patogenów do ciała roślin. Źródła infekcji roślin. Czynniki środowiskowe warunkujące rozwój chorób. Podstawy epidemiologii, epifitozy, choroby endemiczne, pandemie. Przegląd najważniejszych grup organizmów fitopatogenicznych; gatunki inwazyjne. Borecki, Z. Nauka o chorobach roślin. PWRiL 2001; Mańka, K. Fitopatologia leśna. PWRiL 1998; Kochman, J. Zarys mikologii dla fitopatologów. SGGW 1981. Protozoologia [Ang.] PROMS a. dr Marta Palusińska-Szysz b. semestr V; 30 godz. (15 godz. wykł., 15 godz. lab.), 2 p. c. zaliczone kursy zoologii i biologii komórki d. kolokwium pisemne e. rozumienie podstawowych mechanizmów procesów życiowych pierwotniaków; umiejętność wykorzystania różnych technik w diagnostyce pierwotniaków chorobotwórczych f. Pierwotniaki jako samodzielne jednokomórkowe organizmy eukariotyczne. Miejsce Protozoa wśród Protista, relacja do Prokaryota i Metazoa. Molekularne podstawy taksonomii. Odżywianie. Patogeny i symbionty pierwotniaków. Pierwotniaki pasożytnicze człowieka. Raabe, Z. Zarys protozoologii. PWN 1964; Sleigh, M.A. Protozoa and other Protists. Arnold, London 1989; Smith, D. Molecular Biology of Parasitic Protozoa. Oxford Univ. Press 1996. Seminarium dyplomowe a. opiekun pracy licencjackiej b. semestr VI; 45 godz., 4,5 p. c. – d. zaliczenie – ocenianie ciągłe SELXX 21 e. pogłębienie wiedzy z zakresu specjalności będącej przedmiotem pracy dyplomowej; znajomość podstawowych zasad pisania rozprawy naukowej i korzystania z literatury specjalistycznej f. treści merytoryczne i literatura zgodne z tematyką pracy dyplomowej Struktura a funkcja komórki STRMS a. dr Mirosława Schoenborn b. semestr V; 45 godz. (15 godz. wykł., 30 godz. lab.), 3,5 p. c. zaliczony kurs biologii komórki d. kolokwium pisemne e. znajomość cyklu życiowego komórki, mechanizmów embriogenezy i morfogenezy, czynników specjalizacji i różnicowania się komórek f. Cykl życiowy komórki. Genetyczne podstawy procesów różnicowania się. Morfogeneza tkanek i organów – migracja, agregacja, samoporządkowanie, wypiętrzanie, tworzenie połączeń. Bruzdkowanie i gastrulacja - etapy morfogenezy. Embriogeneza jamochłonów, owadów i kręgowców – elementy ewolucji komórek. Przykłady specjalizacji i zróżnicowania komórek eukariotycznych: komórki gruczołowe, mięśniowe, nerwowe, krwi, okrywające. Czynniki odróżnicowania. Zmiany ultrastruktury pod wpływem zmodyfikowanej informacji genetycznej – zmiany właściwości błon komórkowych, szkieletu cytoplazmatycznego i metabolizmu w komórkach rakowych i zainfekowanych wirusami. Browder, L.W., Erickson, C.A. Developmental Biology. Saunders College Publishing 1991; Kawiak, J., Mirecka, J. (red.) Podstawy cytofizjologii. PWN 1995; Bielańska-Osuchowska, Z. Struktura funkcjonalna komórek i tkanek. PWN 1981. Techniki laboratoryjne TELCG a. dr hab. Adam Choma, dr Przemysław Grela b. semestr V; 60 godz. lab., 6 p. c. – d. zaliczenie – pisemny sprawdzian e. opanowanie podstawowych technik stosowanych w biochemii i biologii molekularnej; znajomość budowy i obsługi stosowanej w tych technikach aparatury f. Budowa i obsługa aparatów wraz z praktycznym wykorzystaniem odpowiednich urządzeń do oznaczeń: kolorymetrycznych, spektrofotometrycznych, fluorymetrycznych, nefelometrycznych, turbidymetrycznych, polarymetrycznych, refraktometrycznych oraz metodami chromatografii gazowej, cieczowej i cienkowarstwowej. Spektroskopia mas i magnetyczny rezonans jądrowy – nowoczesne techniki badań struktur biopolimerów. Metody dezintegracji komórek. Metody izolacji struktur komórkowych. Metody frakcjonowania i analizy biopolimerów; chromatografia jonowymienna, sitowa, powinowactwa. Techniki elektroforetyczne. Techniki immunochemiczne. Zastosowanie izotopów w enzymologii. Witkiewicz, Z. Podstawy chromatografii. WNT 1995; Zieliński, W. (red.). Metody spektroskopowe i ich zastosowanie do identyfikacji związków organicznych. WNT 2000; Hoffman, E. i wsp. Spektrometria mas. WNT 1998. Wykład monograficzny a. pracownicy Zakładu Biochemii WYMZB 22 b. semestr V; 30 godz. wykł., 1 p. c. zaliczony kurs biochemii d. zaliczenie w formie podanej przez wykładowcę e. znajomość aktualnych kierunków badań i metod stosowanych w biochemii f. Tematyka zmienna, dotycząca aktualnych kierunków badań w biochemii. Wybrane artykuły z bieżącego piśmiennictwa naukowego. 23 III. 2. Specjalność nauczycielska – nauczanie biologii i chemii III. 2. 1. Zasady studiowania: 1. Studia trwają 6 semestrów i kończą się uzyskaniem zawodowego tytułu licencjata. 2. Celem studiów jest zdobycie kwalifikacji do nauczania 2 przedmiotów – biologii i chemii na poziomie gimnazjalnym. [...] 4. Przedmioty studiowane obejmują: przedmioty z zakresu treści programowych obowiązujących na studiach I stopnia na kierunku biologia, przedmioty z zakresu chemii inne niż obowiązujące na kierunku biologia, przedmioty kształcenia pedagogicznego w zakresie wymaganym dla kwalifikacji do nauczania dwóch przedmiotów. 5. Wszystkie przedmioty kończą się zaliczeniem połączonym z wystawieniem oceny. Jeśli podstawą oceny jest końcowy sprawdzian wiedzy, zaliczenie ma formę egzaminu lub kolokwium. Oceny uzyskane z każdego egzaminu lub kolokwium liczone są do średniej z ocen. W pozostałych przypadkach metodę oceniania ustala prowadzący, a uzyskany z zaliczenia stopień nie jest wliczany do średniej. 6. Przedmiotom są przyporządkowane punkty zgodnie z europejskim systemem transferu i akumulacji punktów (ECTS). Ocena punktowa poszczególnych przedmiotów ujęta jest w szczegółowym katalogu kursów. Liczba punktów przyznawanych za zaliczenie danego przedmiotu związana jest ze stopniem trudności przedmiotu, a przez to z wkładem pracy studenta wymaganym do przygotowania się do zajęć, aktywnego w nich uczestniczenia i do ich zaliczenia. Liczba punktów uzyskiwanych za wykłady warunkowana jest formą zaliczenia przedmiotu: za 15 godzin wykładu z przedmiotu zakończonego egzaminem student uzyskuje 1 punkt, za 15 godzin wykładu zakończonego inną formą zaliczenia – 0,5 punktu. Dodatkowo punktowane są egzaminy z matematyki i fizyki. W przypadku ćwiczeń liczba punktów stanowi 1/10 ich wymiaru godzinowego. Wyjątkiem są zajęcia z języka obcego, wychowania fizycznego i technologii informacyjnej, którym przyporządkowano punkty wg wymagań standardów. Przedmioty obligatoryjne dla kierunku biologia (godziny, punkty, forma zaliczenia) Biologia komórki Biotechnologia Ćwicz. terenowe z ekologii i ochr. środowiska Ewolucjonizm Fizjologia zwierząt Immunologia 24 75 15 60 30 90 30 6,5 0,5 6 2,5 8 2,5 egz. zal. zal. egz. egz. egz. Język angielski Ochrona środowiska Przedmioty humanistyczne: Etyka z elementami bioetyki Seminarium dyplomowe 30 45 5 2,5 egz. kol. 30 30 1 3 zal. zal. Przedmioty z zakresu chemii Chemia koloidów Chemia organiczna II Chemia stosowana Wstęp do chemii teoretycznej 30 30 30 30 2 1 1,5 1,5 zal. zal. zal. zal. Przedmioty bloku pedagogicznego Metodyka międzyprz. edukacji przyrodniczej Metodyka szkolnych zajęć terenowych Praktyka pedagogiczna Przedmioty uzupełniające: Emisja głosu Etyka z elementami bioetyki Technologia informacyjna w edukacji 20 10 150 30 30 30 1,5 1 – zal. zal. zal. 3 1 3 zal. zal. zal. 7. Zajęcia i ich zaliczanie odbywa się w systemie semestralnym. Warunkiem zaliczenia semestru jest uzyskanie, w odpowiednim dla niego terminie sesji, zaliczeń ze wszystkich przedmiotów przewidzianych w tym semestrze planem studiów. Warunkiem zaliczenia każdego roku studiów jest zaliczenie obu semestrów i uzyskanie liczby punktów nie mniejszej niż 60. Student, który nie uzyska zaliczenia semestru, może uzyskać warunkowe zezwolenie na podjęcie studiów w następnym semestrze lub zezwolenie na powtarzanie przedmiotu lub semestru na warunkach określonych uniwersyteckim regulaminem studiów. 8. Uczelnia zapewnia możliwość nauki języka obcego w wymiarze 120 godzin na zajęciach prowadzonych przez pracowników Centrum Nauczania i Certyfikacji Języków Obcych. Każdy student obowiązany jest do zdania egzaminu z języka obcego na poziomie biegłości B2 (wg Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego RE). Obowiązkowym dla studentów biologii jest język angielski. Za zaliczenie kursu języka angielskiego do końca VI semestru student otrzymuje 5 punktów. [...] 11. Pod koniec drugiego roku (nie później niż do końca kwietnia) student, w uzgodnieniu z kierownikiem odpowiedniej jednostki, dokonuje wyboru zakresu tematycznego pracy licencjackiej, związanego z tym miejsca jej przygotowywania i opiekuna tej pracy: w zakresie biochemii oraz biologii ogólnej i eksperymentalnej mogą to być pracownicy zakładów Instytutu Biologii i Biochemii, w zakresie mikrobiologii – Instytutu Mikrobiologii i Biotechnologii, w zakresie chemii – zakładów Wydziału Chemii. 25 12. Do uzyskania dyplomu licencjata konieczne jest: a. zaliczenie wszystkich przedmiotów przewidzianych programem studiów do końca VI semestru; b. uzyskanie łącznej liczby punktów nie mniejszej niż 180; b. przygotowanie licencjackiej pracy dyplomowej; c. zdanie egzaminu dyplomowego po VI semestrze, nie później niż do 30 września. Na końcową ocenę uzyskaną przez studenta składają się: ocena z egzaminu, ocena pracy dyplomowej oraz średnia z ocen uzyskanych w ciągu całych studiów. 13. Po spełnieniu ww. warunków student otrzymuje dyplom licencjata, w którym wymieniony jest kierunek studiów biologia i nazwa specjalności – nauczanie biologii i chemii. Sylwetka absolwenta. Absolwent specjalności nauczycielskiej biologia z chemią posiada wiedzę związaną z przedmiotami kierunkowymi połączoną ze świadomością ustawicznego jej uzupełniania. W procesie nauczania umie stosować techniki komputerowe i korzystać z programów multimedialnych oraz literatury anglojęzycznej. Zdobyte kwalifikacje uprawniają go do nauczania biologii i chemii na poziomie gimnazjalnym. Absolwent ww. specjalności może kontynuować naukę na studiach II stopnia na kierunku biologia w specjalności nauczycielskiej. 26 III. 2. 2. Harmonogram przebiegu studiów w poszczególnych semestrach Specjalność nauczycielska – nauczanie biologii i chemii Ćwiczenia: A – audytoryjne, T – terenowe, K – konwersatoria; pozostałe – laboratoria III rok Semestr V Nazwa przedmiotu Godziny Wykład Biologia komórki Chemia stosowana Ćwicz. teren. z ekol. i ochr. środow. Ewolucjonizm Fizjologia zwierząt Język angielski Ochrona środowiska 75 30 60 30 90 30 45 30 20 – 15 30 – 30 Ćwicz. Forma zalicz. Punkty ECTS 45 10 60 T 15 K 60 30 K 15 K egz. zal. zal. egz. egz. egz. kol. 6,5 1,5 6 2,5 8 5 2,5 Razem w semestrze V: 360 godz., 32 p. Praktyka pedagogiczna – biologia i chemia – 150 godz. (gimnazjum, wrzesień- I poł. października) Semestr VI Nazwa przedmiotu Godziny Wykład Biotechnologia Chemia koloidów Chemia organiczna II Emisja głosu Etyka z elementami bioetyki Immunologia Metod. międzyprz. edukacji przyr. Metod. szkolnych zajęć terenowych Technol. informacyjna w edukacji Wstęp do chemii teoretycznej Seminarium dyplomowe Przygotowanie pracy dypl. i do egzaminu 15 30 30 30 30 30 20 10 30 30 30 15 15 30 – 30 15 10 – – 20 – Ćwicz. Forma zalicz. Punkty ECTS – 15 – 30 K – 15 10 10 T 30 10 K 30 zal. zal. zal. zal. zal. egz. zal. zal. zal. zal. zal. 0,5 2 1 3 1 2,5 1,5 1 3 1,5 3 10 Razem w semetrze VI: 285 godz., 30 p. Za III rok 645 godz., 62 p. Po 3 latach: 2240 godzin, 185,5 p. 27 III. 2. 3. Kursy obligatoryjne dla specjalności nauczycielskiej – nauczanie biologii i chemii Nazwa przedmiotu [Ang.]* KOD a. imię i nazwisko prowadzącego przedmiot b. semestr; wymiar godzinowy, forma nauczania, liczba punktów ECTS c. wymagania wstępne d. forma zaliczenia przedmiotu, sposób oceny e. efekty kształcenia f. treści merytoryczne przedmiotu Literatura: zalecane podstawowe podręczniki. Pozostałe pozycje literatury, z uwagi na ich częstą aktualizację, podawane są z chwilą rozpoczęcia zajęć. *możliwość prowadzenia przedmiotu w języku angielskim Przedmioty obligatoryjne dla kierunku biologia Biologia komórki BKNJS a. dr Joanna Strubińska b. semestr V; 75 godz. (30 godz. wykł., 45 godz. lab.), 6,5 p. c. zaliczony kurs biochemii d. egzamin pisemny – test e. znajomość budowy i cyklu życiowego komórki, struktury i funkcji poszczególnych przedziałów komórki eukariotycznej; znajomość technik badawczych stosowanych w biologii komórki f. Skład chemiczny komórki, wielkość i kształt. Błona komórkowa oraz jej wytwory. Połączenia międzykomórkowe, „porozumiewanie się” komórek. Wewnętrzny system błon komórki eukariotycznej. Jądro i organizacja materiału genetycznego. Cytoplazma podstawowa, szkielet cytoplazmatyczny, jądrowy i zewnątrzkomórkowy. Ściana komórkowa. Cykl mitotyczny, mitoza i mejoza. Komórka jako układ termodynamiczny, przemiana materii i energii w komórce. Wewnątrzkomórkowa lokalizacja procesów metabolicznych. Substancje zapasowe, wydaliny i wydzieliny. Ewolucja komórki. Techniki badawcze w biologii komórki. Alberts, B., Bray, D., Johnson, A., Lewis, J., Raff, M., Roberts, K., Walter, P. Podstawy biologii komórki. PWN 2006; Kilarski, W. Strukturalne podstawy biologii komórki. PWN 2003; Kawiak, J., Zabel M. (red.) Seminaria z cytofizjologii. Urban & Partner 2002. Biotechnologia a. prof. dr hab. Jerzy Rogalski b. semestr VI; 15 godz. wykł., 0,5 p. c. – d. zaliczenie – test BTNJR 28 e. znajomość podstawowych technik przygotowawczych oraz badawczych stosowanych w biotechnologii, znajomość zasad planowania eksperymentów i procesów biotechnologicznych f. Wprowadzenie do biotechnologii. Warunki i sposoby prowadzenia bioprocesów. Namnażanie materiału biologicznego (hodowle komórek roślinnych, zwierzęcych i mikroorganizmów). Wydzielanie i oczyszczanie biopreparatów. Biokatalizatory immobilizowane. Biotechnologia klasyczna i nietradycyjna. Biotechnologia farmaceutyczna i kosmetyczna. Terapie genowe. Organizmy modyfikowane genetycznie (GMO). Chmiel, A. Biotechnologia. Podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne. PWN 1994; Malepszy S. Biotechnologia roślin. PWN 2001; Viestrus, U.E., Szmite, I.A., Żilewicz, A.W. Biotechnologia - substancje biologicznie czynne, technologia, aparatura. WNT 1992. Ćwiczenia terenowe z ekologii i ochrony środowiska ĆEOXX a. pracownicy Zakładu Ekologii i Zakładu Ochrony Przyrody b. semestr V (termin uzgadniany ze studentami przed wakacjami); 60 godz., 6 p. c. zaliczone kursy ekologii ogólnej, botaniki i zoologii d. zaliczenie – referat, ocena ciągła aktywności w dyskusjach e. poznanie struktury i składu gatunkowego zbiorowisk roślin i zwierząt oraz ich strategii życiowych w warunkach górskich f. Sudety na tle innych gór Polski. Warunki ekologiczne a rozmieszczenie organizmów. Strategie życiowe roślin i zwierząt w warunkach górskich. Piętra roślinne. Skład gatunkowy i struktura wybranych zbiorowisk roślinnych i zwierzęcych. Struktura ekologiczna populacji roślin i zwierząt. Przemiany i zagrożenia środowiska pod wpływem antropopresji. Formy ochrony przyrody. Czarnecka B., Janiec B. (red.) Sudety. Przewodnik dydaktyczny dla przyrodników. Wyd. UMCS Lublin 2003. Sczegółowa literatura dotycząca obiektu ćwiczeń Etyka z elementami bioetyki ETBLH a. prof. dr hab. Lesław Hostyński (Zakład Etyki, Instytut Filozofii) b. semestr VI; 30 godz. wykł., 1 p. c. – d. zaliczenie – pisemny sprawdzian e. znajomość historii systemów etycznych; znajomość podstawowych norm moralnych i uwarunkowań etycznych ludzkiego postepowania; rozumienie potrzeby stosowania tych norm w nauce, szczególnie biologii, biotechnologii i medycynie f. Etyka jako dyscyplina filozoficzna. Podstawowe kategorie etyczne. Wybrane zagadnienia z historii etyki (wielkie systemy etyczne starożytności, św. Augustyn, św. Tomasz z Akwinu; rozwoj refleksji etycznej w epoce nowożytnej; podstawowe założenia kantowskiego rygoryzmu etycznego; utylitaryzm etyczny; relatywizm etyczny; problemy etyczne w myśli filozoficznej XX wieku). Przegląd podstawowych norm moralnych: normy moralne w obronie biologicznego istnienia, w obronie godności, niezależności, prywatności, sprawiedliwości, normy służące potrzebie zaufania. Główne problemy bioetyki: transplantacja, aborcja, eutanazja, zapłodnienie in vitro, inzynieria genetyczna. Ossowska M. Normy moralne (dowolne wydanie); Singer P. red. Przewodnik po etyce. Warszawa 1998. 29 Ewolucjonizm EWOKN a. dr hab. Marek Kucharczyk, dr Grzegorz Nowak b. semestr V; 30 godz. (15 godz. wykł., 15 godz. konw.), 2,5 p. c. zaliczone kursy biochemii i genetyki d. egzamin pisemny, ocenianie ciągłe e. zrozumienie mechanizmów mikro- i makroewolucji f. Ewolucja biologiczna - historia idei i podstawowe pojęcia. Ogólne mechanizmy ewolucji. Mechanizmy zmienności genetycznej. Zjawiska leżące u podłoża makro- i mikroewolucji. Naturalna selekcja na poziomie materiału genetycznego. Kontrowersje wokół teorii ewolucji. Metaforyczny charakter języka nauki o ewolucji. Elementy epistemologii ewolucyjnej. Krzanowska, H., Łomnicki A. (red.) Zarys mechanizmów ewolucji. PWN 2002; Maynard Smith, J., Szathmary, E. Tajemnice przełomów w ewolucji. PWN 2000; Price, P.W. Biological Evolution. Saunders College Publishing, 1996. Fizjologia zwierząt FZNPW a. prof. dr hab. Piotr Wlaź b. semestr V; 90 godz. (30 godz. wykł., 60 godz. lab.), 8 p. c. podstawowa wiedza z zakresu biochemii, biofizyki, anatomii zwierząt d. egzamin pisemny – test; ocenianie ciągłe w trakcie kursu e. zrozumienie podstawowych procesów fizjologicznych organizmów zwierzęcych, ich regulacji i współdziałania f. Fizjologia nerwów i komórek mięśniowych, przewodnictwo w synapsach. Odruchy. Czucie tele-, ekstero-, proprio- i interoreceptywne. Ruchy i postawa ciała. Ośrodki nerwowe. Regulacja czynności trzewnych. Neurofizjologia instynktownego zachowania się i emocji. Wyższe czynności układu nerwowego. Układ wegetatywny i wydzielanie wewnętrzne. Krew. Czynność bioelektryczna i mechaniczna serca. Dynamika przepływu krwi i limfy, sercowo-naczyniowe mechanizmy regulacyjne. Czynność skrzeli, tchawek i płuc, mechanika i regulacja oddychania. Przyjmowanie i trawienie pokarmów, kontrola wydzielania soków trawiennych. Płyny ustrojowe i czynność nerek. Schmidt-Nielsen, K. Fizjologia zwierząt. PWN 1992; Krzymowski, T. Fizjologia zwierząt. PWRiL 1973; Ganong, W.F. Fizjologia. PZWL 1994. Immunologia IMNBZ a. dr hab. Barbara Zdzisińska b. semestr VI; 30 godz. (15 godz. wykł., 15 godz. lab.), 2,5 p. c. – d. egzamin – test e. rozumienie mechanizmów procesów obronnych na różnych poziomach organizacji człowieka; umiejętność posługiwania się podstawowymi technikami immunologicznymi f. Odporność wrodzona, fagocytoza, układ dopełniacza. Rozwój centralnego i obwodowego układu immunologicznego. Struktura i cechy biologiczne antygenów i przeciwciał, przeciwciała monoklonalne. Rozpoznawanie antygenów i współdziałanie limfocytów T i B. Odpowiedź immunologiczna humoralna i komórkowa. Czynniki chorobotwórcze drobnoustrojów. Tolerancja immunologiczna. Nadwrażliwość i autoagresja. Transplantacje. Odporność prze- 30 ciwnowotworowa. Otrzymywanie i hodowla komórek immunologicznie kompetentnych. Odczyny serologiczne. Gołąb, J., Jakóbisiak,,M., Lasek, W., Stokłosa, T. Immunologia. PWN 2007; Kandefer-Szerszeń,M. (red.) Ćwiczenia z immunologii. UMCS 1993; Ptak, W., Ptak, M. Podstawy Immunnologii. Wydawnictwo UJ 2000. Ochrona środowiska OŚNMK a. dr hab. Marek Kucharczyk b. semestr V; 45 godz. (30 godz. wykł., 15 godz. konw.), 2,5 p. c. znajomość zagadnień z botaniki, zoologii i ekologii d. kolokwium pisemne e. rozumienie zagadnień ochrony przyrody i środowiska f. Podstawy prawne ochrony środowiska – konwencje międzynarodowe, prawo Unii Europejskiej, prawo krajowe. Organizacja ochrony przyrody i środowiska. Formy ochrony przyrody. Sieć Natura 2000. Koncepcja różnorodności biologicznej – problemy ochrony różnorodności. Wymierania i ekspansje biologiczne. Degradacja hydrosfery i pedosfery. Wpływ działalności człowieka na klimat. Wzrost gospodarczy a stan środowiska. Biologiczne uwarunkowania rozwoju gospodarczego. Eksploatacja środowiska – strategia zrównoważonego rozwoju. Etyka ochrony przyrody i środowiska. Boć, J., Nowacki, K., Samborska-Boć, E. Ochrona środowiska. Kolonia Ltd. 2005; Karaczun, Z.M., Indeka L.G. Ochrona środowiska. Aries 1999; Olaczek, R., Warcholińska, A.U. (red.) Ochrona środowiska i żywych zasobów przyrody. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 1999. Seminarium dyplomowe SLNXX a. opiekun pracy licencjackiej b. semestr VI; 30 godz., 3 p. c. – d. zaliczenie – ocenianie ciągłe e. pogłębienie wiedzy z zakresu specjalności będącej przedmiotem pracy dyplomowej; znajomość podstawowych zasad pisania rozprawy naukowej i korzystania z literatury specjalistycznej f. treści merytoryczne i literatura zgodne z tematyką pracy dyplomowej Przedmioty z zakresu chemii Chemia koloidów [Ang.] CHKMS a. dr hab. Marta Szymula (Zakład Radiochemii i Chemii Koloidów) b. semestr VI; 30 godz. (15 godz. wykł., 15 godz. lab.), 2 p. c. znajomość podstaw chemii i fizyki d. zaliczenie – ocenianie ciągłe, pisemne zaliczenie końcowe e. ogólna znajomość chemii koloidów ze szczególnym uwzględnieniem biokoloidów; znajomość znaczenia zjawisk fizycznych charakterystycznych dla układów dyspersyjnych w prawidłowym funkcjonowaniu organizmów żywych. 31 f. Pojęcie stanu koloidalnego. Metody otrzymywania koloidów. Oddziaływania międzycząsteczkowe ze szczególnym uwzględnieniem sił Van der Waalsa. Siły dyspersyjne między cząstkami koloidalnymi. Podwójna warstwa elektryczna na granicy faz ciało stałe/ roztwór elektrolitu. Zjawiska elektrokinetyczne w układach koloidalnych. Potencjał ξ (dzeta). Właściwości kinetyczne układów dyspersyjnych: ruchy Browna, dyfuzja i osmoza, równowagi Donnana, lepkość roztworów koloidalnych, sedymentacja. Optyczne właściwości układów koloidalnych. Stabilność układów dyspersyjnych. Teoria DLVO. Koagulacja. Flokulacja. Koloidy asocjacyjne. Surfaktanty i biosurfaktanty. Micelizacja. Układy micelarne jako najprostszy chemiczny model biologicznej błony komórkowej. Solubilizacja. Emulsje, mikroemulsje i ciekłe kryształy. Piany i błonki. Aerozole. Żele i pasty. Sontag, H. Koloidy. PWN 1982; Dutkiewicz, E.T. Fizykochemia powierzchni. WNT 1998; Evans D.F., Wennerstrom, H: The Colloidal Domain where Physics, Chemistry, Biology and Technology Met. Willey 1997. Chemia organiczna II CO2WM a. dr Władysław Majewski (Zakład Chemii Polimerów, ul. Gliniana 33) b. semestr. VI; 30 godz. wykł., 1 p. c. zaliczony kurs podstawowy chemii organicznej d. zaliczenie – pisemny test e. pogłębienie wiedzy z chemii organicznej o organiczne związki azotu, fosforu i siarki oraz związki wielocząsteczkowe; poznanie zastosowań i metod otrzymywania tych związków f. Organiczne związki azotu: aminy, zasadowość i nukleofilność, synteza i reakcje amin, toksyczność amin; związki diazoniowe; enaminy; nitrozwiązki; nitryle i izonitryle; cyjaniany i izocyjaniany. Wykorzystanie organicznych związków azotu w syntezie organicznej. Organiczne związki fosforu, arsenu, antymonu i bizmutu. Związki metaloorganiczne, odczynniki Grignarda, organiczne związki rtęci i talu. Organiczne związki siarki: tioalkohole, tioetery, kwasy sulfonowe, pochodne kwasów sulfonowych jako leki. Związki heterocykliczne. Pojęcie makromolekuły i polimeru, polimery naturalne i syntetyczne. Metody otrzymywania związków wielkocząsteczkowych: polimeryzacja, polikondensacja i poliaddycja; reakcje elementarne: inicjowanie, propagacja, terminacja i transfer, polimery liniowe i usieciowane. McMurry, J. Chemia organiczna, PWN 2000; Morrison, R.T., Boyd, R.N. Chemia organiczna, PWN 1985; Kupryszewski, G. Wstęp do chemii organicznej, Wydawnictwo Gdańskie, 1994. Chemia stosowana [Ang.] CHSWG a. dr Wojciech Gac (Zakład Technologii Chemicznej) b. semestr V; 30 godz. (20 godz. wykł., 10 godz. lab.), 1,5 p. c. znajomość podstaw chemii ogólnej, nieorganicznej i organicznej d. zaliczenie – ocenianie ciągłe, prace semestralne e. nabycie wiedzy w zakresie przetwarzania związków i materiałów chemicznych, ochrony środowiska, bezpiecznego stosowania wyrobów chemicznych, postępowania z odpadami f. Koncepcja zrównoważonego rozwoju. Zielona chemia. Paliwa, źródła surowców, kierunki przetwarzania. Odnawialne źródła surowców i energii. Uzdatnianie i wykorzystywanie wody do celów komunalnych, konsumpcyjnych i przemysłowych. Oczyszczanie ścieków. Odpady z gospodarstw domowych. Zanieczyszczenia i ochrona powietrza, procesy katalityczne w ochronie środowiska. Nawozy sztuczne – właściwości, metody otrzymywania. Środki 32 ochrony roślin. Materiały wiążące – właściwości, metody otrzymywania. Tworzywa sztuczne: otrzymywanie, zastosowanie, metody utylizacji. Farby i pokrycia. Substancje powierzchniowo czynne, środki piorące i czyszczące. Korozja, baterie i ogniwa paliwowe. Wybrane zagadnienia z technologii środków spożywczych. Nanomateriały i nanotechnologia. Literatura zostanie podana z chwilą rozpoczęcia zajęć. Wstęp do chemii teoretycznej WCTJM a. dr hab. Jolanta Narkiewicz-Michałek (Zakład Chemii Teoretycznej) b. semestr VI; 30 godz. (20 godz. wykł., 10 godz. konw.), 1,5 p. c. zaliczony kurs matematyki d. zaliczenie – pisemny sprawdzian e. znajomość podstawowych pojęć i metod obliczeniowych chemii kwantowej f. Podstawy chemii kwantowej. Rozwiązania równania Schroedingera dla atomu wodoru i jonu molekularnego H2+. Przybliżenie jednoelektrodowe. Metoda Hartree-Focka. Przybliżenie Borna-Oppenheimera, metoda LCAO MO. Metody obliczeniowe chemii kwantowej – optymalizacja geometrii, określanie właściwości fizykochemicznych i charakterystyk atomów oraz cząsteczek. Elementy termodynamiki statystycznej, określenie entropii i energii termicznej zbiorów cząsteczek. Kołos, W. Chemia kwantowa. PWN 1986; Zalewski, K. Wykłady z mechaniki i termodynamiki statystycznej dla chemików. PWN 1982. Przedmioty bloku pedagogicznego Emisja głosu EMGAW a. dr Anna Wójcik b. semestr VI; 30 godz. konw., 3 p. c. znajomość budowy i funkcji układu oddechowego człowieka d. zaliczenie – test e. nabycie umiejętności stosowania zasad właściwej emisji głosu w mowie zawodowej f. Akustyczne podstawy głosu. Higiena głosu. Praktyczne metody pracy nad głosem – ćwiczenia fonacyjne, oddechowe, artykulacyjne. Rusakiewicz, S. Zadbaj o swój głos. Złote Myśli 2006 WWW.ZloteMysli.pl; Tarasiewicz, B. Mówię i śpiewam świadomie. Podręcznik do nauki emisji głosu. Uniwersitas 2003; Zielińska, H. Kształcenie głosu. Polihymnia 2002. Metodyka międzyprzedmiotowej edukacji przyrodniczej a. Pracownia Dydaktyki Biologii i Edukacji Środowiskowej b. semestr VI; 20 godz. (10 godz. wykł., 10 godz. ćwicz. met.), 1,5 p. c. podstawowe wiadomości z biologii i chemii d. zaliczenie – ocenianie ciągłe e. umiejętność nauczania zintegrowanej wiedzy przyrodniczej 33 MMEXX f. Międzyprzedmiotowe ścieżki edukacyjne w systemie kształcenia, sposoby ich realizacji na poszczególnych etapach kształcenia. Metodyczne podstawy realizacji ścieżek. Konstrukcja programów autorskich. Borowska, B., Panfil, V. Metody aktywizujące w edukacji biologicznej, chemicznej i ekologicznej. Wydawnictwo Tekst 2001; Samonek-Miciuk, E. Edukacja dla ekorozwoju. Lubelska Fundacja Ochrony Środowiska Naturalnego 2003. Metodyka szkolnych zajęć terenowych MZTXX a. Pracownia Dydaktyki Biologii i Edukacji Środowiskowej b. semestr VI (maj); 10 godz. ćwicz. ter., 1 p. c. zaliczony kurs dydaktyki d. zaliczenie –- praca pisemna; ocenianie ciągłe, e. nabycie umiejętności planowania, organizowania, prowadzenia i ewaluacji zajęć terenowych na różnych etapach edukacyjnych f. Waloryzacja terenu dla celów edukacyjnych. Przyrządy pomiarowe i obserwacyjne dla nauczyciela i ucznia. Specyfika i zasady organizacji szkolnych zajęć terenowych: wycieczki, warsztaty, ćwiczenia i zajęcia na ścieżkach dydaktycznych. Planowanie aktywnej pracy ucznia w terenie. Integracja wiedzy o środowisku. Dylikowa, A. Dydaktyka geografii w szkole podstawowej. WSiP 1999; Stawiński, W. Dydaktyka biologii i ochrony środowiska. PWN 2006; Gajuś-Lankamer, E., Samonek-Miciuk, E. (red.) Zrozumieć i pomóc środowisku. Przewodnik do zajęć pozalekcyjnych z edukacji środowiskowej. LFOŚN 1998. Praktyka pedagogiczna Praktyka pedagogiczna w gimnazjum – biologia i chemia, 150 godz, niepunktowana semestr V (wrzesień- I poł. października), zaliczenie Technologia informacyjna w edukacji TIEBC a. Pracownia Dydaktyki Biologii i Edukacji Środowiskowej, Zakład Dydaktyki Chemii b. semestr VI; 30 godz. lab., 3 p. c. zaliczony kurs technologii informacyjnej d. zaliczenie – test kompetencji e. umiejętności wykorzystania narzędzi i programów pakietu MS Office oraz Internetu w planowaniu i przygotowaniu lekcji biologii i chemii, umiejętność zastosowania dostępnych na rynku programów multimedialnych w nauczaniu f. Technologia informacyjna w realizacji zajęć z biologii i chemii. Narzędzia komputerowe w organizacji pracy lekcyjnej i domowej ucznia oraz w przygotowaniu merytorycznym nauczyciela. Podręcznik multimedialny, programy edukacyjne. Internet – źródła informacji, narzędzie kształtowania umiejętności i środek ewaluacji zajęć Gajda, J., Juszczyk, S., Siemieniecki, B., Wenta, K. Edukacja medialna. Adam Marszałek 2002; Siemieniecki, B. Komputer w edukacji – podstawowe problemy technologii informacyjnej. Adam Marszałek 2004; Komputer w szkole. WWW.wsipnet.pl – czasopismo WSiP. 34 IV. Studia biotechnologiczne IV. 1. Studia biotechnologiczne pierwszego stopnia IV. 1. 1. Zasady studiowania 1. Studia trwają 6 semestrów i kończą się uzyskaniem zawodowego tytułu licencjata. 2. Celem studiów jest przygotowanie wykształconych kadr o uniwersyteckich kwalifikacjach zawodowych. […] 4. Przedmioty studiowane dzielą się na: podstawowe – obejmujące podstawowe treści kształcenia zgodne ze standardami nauczania obowiązującymi dla kierunku biotechnologia; kierunkowe – związane z zakresem kierunkowych treści kształcenia przewidzianych w standardach nauczania dla kierunku biotechnologia, z uwzględnieniem specyfiki profilu badawczego i dydaktycznego naszego Wydziału. Część przedmiotów kierunkowych dla biotechnologii jest, co do treści, bliska przedmiotom obligatoryjnym dla kierunku biologia. Przedmioty te prowadzone są zatem w dwu, przyporządkowanych tym kierunkom i różniących się zakresem, wersjach – kursu podstawowego i kursu rozszerzonego. Student, dla którego obligatoryjny jest wymiar podstawowego kursu, może, w miarę wolnych miejsc i za zgodą osób prowadzących, wybrać jego rozszerzoną wersję, jeśli nie spowoduje to zmian w planowanej liczbie grup ćwiczeniowych na danym kursie. Dla studentów zainteresowanych poszerzaniem wiedzy o zakresy nieobjęte przedmiotami obligatoryjnymi, otwarte są, w miarę wolnych miejsc, wszystkie wykłady fakultatywne realizowane w danym roku akademickim na studiach II stopnia, a także wykłady z przedmiotów specjalizacyjnych na kierunku biologia. Za odpłatnością student może uczęszczać na przedmioty, które obejmują również ćwiczenia, a nie są przewidziane programem studiów. 5. Wszystkie przedmioty kończą się zaliczeniem połączonym z wystawieniem oceny. Jeśli podstawą oceny jest końcowy sprawdzian wiedzy, zaliczenie ma formę egzaminu lub kolokwium. Oceny uzyskane z każdego egzaminu lub kolokwium liczone są do średniej z ocen. W pozostałych przypadkach metodę oceniania ustala prowadzący, a uzyskany z zaliczenia stopień nie jest wliczany do średniej. 6. Przedmiotom są przyporządkowane punkty zgodnie z europejskim systemem transferu i akumulacji punktów (ECTS). Ocena punktowa poszczególnych przedmiotów ujęta jest w szczegółowym katalogu kursów. Liczba punktów przyznawanych za zaliczenie danego przedmiotu związana jest ze stopniem trudności przedmiotu, a przez to z wkładem pracy studenta wymaganym do przygotowania się do zajęć, aktywnego w nich uczestniczenia i do ich zaliczenia. Liczba punktów uzyskiwanych za wykłady warunkowana jest formą zaliczenia przedmiotu: za 15 godzin wykładu z przedmiotu zakończonego egzaminem student uzyskuje 1 punkt, za 15 godzin wykładu zakończonego inną formą zaliczenia – 0,5 punktu. W przypadku ćwiczeń laboratoryjnych, konwersatoriów i seminariów liczba punktów stanowi 1/10 ich wymiaru godzinowego. W przypadku ćwiczeń terenowych będących częścią przedmiotu liczba punktów stanowi 1/20 ich wymiaru, będących oddzielną jednostką dydaktyczną – 1/10. Wyjątkiem są zajęcia z języka obcego, którym przyporządkowano punkty wg wymagań standardów. 37 Przedmioty podstawowe (godziny, punkty, forma zaliczenia) Język angielski Podstawy bioinformatyki Przedmioty humanistyczne: Etyka Statystyka 30 30 5 2 egz. zal. 30 30 1 2 zal. zal. Przedmioty kierunkowe (godziny, punkty, forma zaliczenia) Biologia molekularna KR Immunologia Inżynieria genetyczna KR Inżynieria procesów biotechnologicznych Metody biotechn. w ochronie środowiska Mikrobiologia przemysłowa KR Praktikum z hodowli komórek i tkanek Licencjat: Seminarium dyplomowe 120 75 90 75 60 120 60 45 10,5 6,5 8 6,5 2,5 10,5 6 10 - egz. egz. egz. egz. kol. egz. zal. egz. zal. 7. Zajęcia i ich zaliczanie odbywa się w systemie semestralnym. Warunkiem zaliczenia semestru jest uzyskanie w odpowiednim dla niego terminie sesji zaliczeń z wszystkich przedmiotów obligatoryjnych (podstawowych i kierunkowych) przewidzianych w tym semestrze planem studiów. Warunkiem zaliczenia każdego roku studiów jest zaliczenie obu semestrów i uzyskanie liczby punktów nie mniejszej niż 60. Student, który nie uzyska zaliczenia semestru lub odpowiedniej sumy punktów na koniec roku, może uzyskać warunkowe zezwolenie na podjęcie studiów w następnym semestrze lub zezwolenie na powtarzanie przedmiotu lub semestru, na warunkach określonych uniwersyteckim regulaminem studiów. 8. Uczelnia zapewnia możliwość nauki języka obcego w wymiarze 120 godzin na zajęciach prowadzonych przez pracowników Centrum Nauczania i Certyfikacji Języków Obcych. Każdy student obowiązany jest do zdania egzaminu z języka obcego na poziomie biegłości B2 (wg Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego RE). Obowiązkowym dla studentów biotechnologii jest język angielski. Za zaliczenie kursu języka angielskiego do końca VI semestru student otrzymuje 5 punktów. [...] 11. Pod koniec drugiego roku (nie później niż do końca kwietnia) studenci, w uzgodnieniu z dyrektorem Instytutu Mikrobiologii i Biotechnologii, wybierają zakres tematyczny przyszłej pracy dyplomowej, a tym samym zakład, w którym chcą ją przygotowywać i opiekuna tej pracy. W VI semestrze odbywają pod kierunkiem opiekuna seminarium dyplomowe w wymiarze 45 godzin. Za przygotowanie pracy dyplomowej, odbycie związanych z tym zajęć i przygotowanie do egzaminu dyplomowego student otrzymuje 10 punktów. 12. Z wszelkimi wątpliwościami i problemami związanymi z przebiegiem studiów i wyborem profilu i miejsca wykonywania pracy dyplomowej student może zwracać się do opiekuna. 38 Opieka nad studentem przebiega dwuetapowo. Na trzecim roku opiekę sprawuje pracownik wyznaczony przez dyrektora instytutu, w którym student wykonuje pracę dyplomową. 13. Do uzyskania dyplomu konieczne jest: a. zaliczenie wszystkich przedmiotów podstawowych i kierunkowych, praktyki zawodowej i przewidywanych w programie szkoleń; b. uzyskanie łącznej liczby punktów nie mniejszej niż 180; c. przygotowanie pracy dyplomowej; d. zdanie egzaminu dyplomowego do końca VI semestru. Na końcową ocenę uzyskaną przez studenta składają się: ocena z egzaminu, ocena pracy dyplomowej oraz średnia z ocen uzyskanych przy zaliczaniu przedmiotów obligatoryjnych dla trzech lat studiów. 14. Po spełnieniu ww. warunków student otrzymuje dyplom ukończenia studiów I stopnia na kierunku biotechnologia. Absolwent studiów biotechnologicznych I stopnia wykazuje znajomość podstawowych dyscyplin biologicznych opartą na naukach ścisłych. Zdobyte umiejętności w zakresie biologii eksperymentalnej i technologii dają absolwentowi kwalifikacje potrzebne do pracy w przemyśle biotechnologicznym, placówkach naukowych i laboratoriach, w zakresie prowadzenia podstawowych prac badawczych i analitycznych z wykorzystaniem materiału biologicznego. Ukończenie studiów I stopnia przygotowuje absolwenta do podjęcia biotechnologicznych studiów drugiego stopnia. 39 IV. 1.2. Harmonogram przebiegu studiów biotechnologicznych I stopnia KP – kurs podstawowy, KR – kurs rozszerzony. K – konwersatoria, L – lektoraty, T – ćwiczenia terenowe. Pozostałe – laboratoria. III rok Semestr V Nazwa przedmiotu Biologia molekularna KR Inżynieria genetyczna KR Praktikum z hod. kom. i tkanek Język angielski Godziny Wykład 120 90 60 30 45 30 – – Ćwicz. Forma zalicz. Punkty ECTS 75 60 60 30 L egz. egz. zal. egz. 10,5 8 6 5 Ćwicz. Forma zalicz. Punkty ECTS Razem w semestrze V: 300 godz., 29,5 p. Semestr VI Nazwa przedmiotu Etyka Immunologia Inżynieria procesów biotechnolog. Metody biotechnologiczne w ochronie środowiska Podstawy bioinformatyki Statystyka Licencjat: seminarium, praca dyplomowa Godziny Wykład 30 75 75 30 30 30 – 45 45 zal. egz. egz. 1 6,5 6,5 60 30 30 45 15 15 15 T 15 15 K kol. zal. zal. 2,5 2 2 45 – 45 zal. 10 Razem w semestrze VI: 345 godz., 30,5 p. Za III rok: 645 godz., 60 p. Po 3 latach: 2280 godz., 180,5 p. 40 IV. 1.3. Kursy obligatoryjne dla studiów biotechnologicznych I stopnia Nazwa przedmiotu [Ang.]* KOD a. imię i nazwisko prowadzącego przedmiot b. semestr; wymiar godzinowy, forma nauczania, liczba punktów ECTS c. wymagania wstępne d. forma zaliczenia przedmiotu, sposób oceny e. efekty kształcenia f. treści merytoryczne przedmiotu Zalecane podstawowe podręczniki (pozostałe pozycje literatury, z uwagi na ich częstą aktualizację, podawane są z chwilą rozpoczęcia zajęć) *możliwość prowadzenia przedmiotu w języku angielskim IV. 1.3.1. Przedmioty podstawowe Etyka ETYLH a. prof. dr hab. Lesław Hostyński (Zakład Etyki, Instytut Filozofii) b. semestr VI; 30 godz. wykł., 1 p. c. – d. zaliczenie – pisemny sprawdzian e. znajomość historii systemów etycznych; znajomość podstawowych norm moralnych i uwarunkowań etycznych ludzkiego postępowania f. Etyka jako dyscyplina filozoficzna. Podstawowe kategorie etyczne. Wybrane zagadnienia z historii etyki (wielkie systemy etyczne starożytności, św. Augustyn, św. Tomasz z Akwinu; rozwój refleksji etycznej w epoce nowożytnej; podstawowe założenia kantowskiego rygoryzmu etycznego; utylitaryzm etyczny; relatywizm etyczny; problemy etyczne w myśli filozoficznej XX wieku). Przegląd podstawowych norm moralnych: normy moralne w obronie biologicznego istnienia, w obronie godności, niezależności, prywatności, sprawiedliwości, normy służące potrzebie zaufania. Ossowska M. Normy moralne (dowolne wydanie); Singer P. red. Przewodnik po etyce. Warszawa 1998. Podstawy bioinformatyki PBIMG a. dr hab. Andrzej Mazur, dr Przemysław Grela b. semestr VI; 30 godz. (15 godz. wykł., 15 godz. lab.), 2 p. c. zaliczone kursy genetyki i biochemii d. zaliczenie – ocenianie ciągłe e. umiejętność korzystania z zasobów baz danych biologicznych i literaturowych, umiejętność odczytu zapisanych tam informacji oraz wykorzystywania komputerowo przetworzonych danych molekularnych w badaniach biomedycznych f. Pozyskiwanie informacji biologicznej w internecie: tematyczne bazy danych, literaturowe bazy danych. Zarządzanie danymi: genomika i proteomika. Analiza sekwencji DNA: wpro41 wadzanie sekwencji, analiza restrykcyjna, wyszukiwanie funkcjonalnych sekwencji na DNA. Wizualizacja i analiza sekwencji białek: analiza 1D, 2D i 3D; modelowanie molekularne białek. Baxevanis, A.D., Ouellette, B.F.F. Bioinformatyka: podręcznik do analizy genów i białek. PWN 2005; Higgs, P.G, Attwood, T.K. Bioinformatyka i ewolucja molekularna. PWN 2008. Statystyka STABR a. dr Beata Rodzik (Zakład Statystyki Matematycznej, Instytut Matematyki) b. semestr VI; 30 godz. (15 godz. wykł., 15 godz. konw.), 2 p. c. – d. zaliczenie – praktyczny sprawdzian e. umiejętność stosowania metod statystyki jako narzędzia analizy wyników obserwacji i eksperymentu w naukach biologicznych oraz opisu procesów biotechnologicznych f. Statystyka opisowa. Zmienne losowe oraz podstawowe rozkłady spotykane w przyrodzie. Estymacja przedziałowa. Weryfikacja hipotez. Analiza wariancji. Elementy analizy korelacji i regresji. Wykorzystanie do analiz ststystycznych programów komputerowych EXCEL i STATISTICA. Gondko, R., Zgirski, A., Adamska, M. Biostatystyka w zadaniach. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2001; Stanisz, A. Przystępny kurs statystyki w oparciu o program STATISTICA PL na przykładach z medycyny. StatSoft, 1999; Kala, R. Statystyka dla przyrodników. Wydawnictwo AR w Poznaniu 2001. IV. 1.3.2. Przedmioty kierunkowe Biologia molekularna – kurs rozszerzony BMRMT a. dr hab. Marek Tchórzewski b. semestr V; 120 godz. (45 godz. wykł., 75 godz. lab.), 10,5 p. c. zaliczony kurs biochemii d. egzamin pisemny e. posiadanie wiedzy na poziomie uniwersyteckim na temat molekularnej struktury, funkcji i regulacji procesów ekspresji informacji genetycznej, transformacji komórek, procesów odpornościowych i podstawowych procesów ewolucji molekularnej f. Ekspresja informacji genetycznej u organizmów pro- i eukariotycznych: struktura i funkcja DNA i RNA. Mechanizm i regulacja procesów replikacji i transkrypcji. Dojrzewanie RNA. Translacja: maszyneria translacyjna, mechanizm biosyntezy białka i jej regulacja. Kierowanie białek po syntezie. Transdukcja sygnałów: budowa i funkcja receptorów, przykłady szlaków sygnałowych i ich regulacja. Cykl komórkowy – mechanizm i regulacja na poziomie molekularnym. Transformacja nowotworowa – protoonkogeny i geny supresorowe. Telomery i telomeraza. Apoptoza – mechanizm molekularny. Procesy odpornościowe – budowa przeciwciał i receptorów limfocytarnych. Białka MHC klasy I i II i ich rola biologiczna. HIV oraz choroby AIDS. Priony: budowa i mechanizm funkcjonowania, choroby pochodzenia prionowego. Molekularne podstawy ewolucji. Węgleński, P. red. Genetyka molekularna. PWN 1995; Matthews, H.R. i in. Biochemia i biologia molekularna. Prószyński i S-ka 2000; Konarska, L. (red.). Molekularne mechanizmy przekazywania sygnałów w komórce. PWN 1995. 42 Immunologia IMMMS a. prof. dr hab. Martyna Kandefer-Szerszeń b. semestr VI ; 75 godz. (30 godz. wykł., 45 godz. lab.), 6,5 p. c. – d. egzamin – test e. rozumienie mechanizmów procesów obronnych na różnych poziomach organizacji człowieka; umiejętność posługiwania się podstawowymi technikami immunologicznymi f. Odporność wrodzona, fagocytoza, układ dopełniacza. Rozwój centralnego i obwodowego układu immunologicznego. Struktura i cechy biologiczne antygenów i przeciwciał, przeciwciała monoklonalne. Rozpoznawanie antygenów i współdziałanie limfocytów T i B. Odpowiedź immunologiczna humoralna i komórkowa. Czynniki chorobotwórcze drobnoustrojów. Tolerancja immunologiczna. Nadwrażliwość i autoagresja. Transplantacje. Odporność przeciwnowotworowa. Otrzymywanie i hodowla komórek immunologicznie kompetentnych. Odczyny serologiczne. Jakóbisiak, M. (red.) Immunologia. PWN 2007; Roitt, I., Brostoff, J., Male, D. Immunologia. PZWL 2000; Kandefer-Szerszeń, M. ( red.) Ćwiczenia z immunologii. UMCS 1993. Inżynieria genetyczna – kurs rozszerzony INRAM a. dr hab. Andrzej Mazur b. semestr V; 90 godz. (30 godz. wykł., 60 godz. lab.), 8 p. c. zaliczone kursy genetyki i biochemii d. egzamin – test e. rozumienie możliwości wykorzystania rekombinacji materiału genetycznego in vitro oraz technik i zastosowania osiągnięć współczesnej biologii molekularnej w biotechnologii, badaniach biologicznych i medycznych f. Enzymy stosowane w rekombinacji DNA in vitro. Techniki otrzymywania i wprowadzania rekombinowanego DNA do komórek pro- i eukariotycznych. Mapowanie fizyczne: biblioteki genomowe, kontigi, sekwencje EST i STS. Porównanie organizacji wybranych genomów pro- i eukariotycznych Ustalanie funkcji genu: „knockout” genowy, PTGS, RNAi. Sekwencjonowanie DNA: techniki, projekty (HGP). Analizy transkryptomu: techniki funkcjonalnego badania RNA, hybrydyzacja Northern, Real-Time PCR, RACE, mikromacierze. Analiza proteomu komórki: interakcje białko-DNA i białko-białko (system dwuhybrydowy). Zastosowania i bezpieczeństwo inżynierii genetycznej. Brown, T.A. Genomy. PWN 2001; Lewin, B. Genes VII. Oxford University Press 2000. Inżynieria procesów biotechnologicznych IPBJF a. prof. dr hab. Jan Fiedurek b. semestr VI; 75 godz. (30 godz. wykł., 45 godz. lab.), 6,5 p. c. zaliczone kursy mikrobiologii przemysłowej oraz biochemii d. egzamin pisemny e. znajomość procesów jednostkowych inżynierii bioprocesowej; umiejętności: prowadzenia hodowli, kontroli jej przebiegu, wydzielania i oczyszczania produktów; sterowania procesami metabolicznymi za pomocą czynników środowiskowych f. Pozyskiwanie i ulepszanie cech produkcyjnych szczepów przemysłowych. Rozwój nowoczesnej technologii procesów fermentacyjnych. Rola inżynierii bioprocesowej w rozwoju no43 woczesnych procesów fermentacyjnych. Sposoby prowadzenia bioprocesów. Bioreaktory i warunki procesowe w bioreaktorach. Wymiana ciepła i masy w bioreaktorach Bioreaktory sprzężone z komputerem. Warunki aseptyczne w biotechnologii. Zasady optymalizacji bioprocesów. Zmiana skali procesów mikrobiologicznych. Osiągnięcia i perspektywy w zakresie kontroli procesów fermentacyjnych. Metody i urządzenia do wydzielania, zagęszczania i oczyszczania produktów biotechnologicznych. Procesy membranowe i ich wykorzystanie w przemyśle spożywczym. Fiedurek, J. (red.) Podstawy wybranych procesów biotechnologicznych. Wyd. UMCS 2004; Fiedurek, J. (red.). Procesy jednostkowe w biotechnologii.. Wyd. UMCS 2000; Bednarski ,W., Fiedurek, J. (red.). Podstawy biotechnologii przemysłowej. WNT 2007. Metody biotechnologiczne w ochronie środowiska MBIMM a. dr Małgorzata Majewska b. semestr VI; 60 godz. (45 godz. wykł., 15 godz. ćwicz. teren.), 2,5 p. c. zaliczony kurs mikrobiologii ogólnej d. kolokwium pisemne e. umiejętność stosowania procesów biologicznych do likwidacji szkodliwych dla środowiska skutków aktywności człowieka; znajomość technologii oczyszczania ścieków i kompostowania odpadów komunalnych f. Ochrona roślin przed patogenami z zastosowaniem preparatów mikrobiologicznych. Szczepionki mikrobiologiczne jako preparaty nawożeniowe i bioherbicydy. Bioremediacja gleby i wód podziemnych zanieczyszczonych związkami organicznymi. Metody selekcji szczepów efektywnie biodegradujących ksenobiotyki w środowisku. Wykorzystanie mikroorganizmów w eliminacji metali ciężkich z zanieczyszczonych gleb i wód. Biologiczne oczyszczanie ścieków. Technologie wykorzystujące procesy mikrobiologiczne do pozyskiwania kopalin, odsiarczania węgla i neutralizacji kwaśnych wód kopalnianych. Procesy mikrobiologiczne warunkujące powstawanie dojrzałych kompostów wysokiej jakości. Długoński, J. Biotechnologia mikrobiologiczna. UŁ Łódź 1997; Klimiuk, E., Łebkowska, M. Biotechnologia w ochronie środowiska. PWN 2003; Błaszczyk, M.K. Mikroorganizmy w ochronie środowiska. PWN 2007. Praktikum z hodowli komórek i tkanek PHTRD a. prof. dr hab. Wojciech Rzeski, dr Ewa Dziadczyk b. semestr V; 60 godz. lab., 6 p. c. – d. zaliczenie ustne i pisemne e. umiejętności prowadzenia różnych typów hodowli komórek i tkanek i ich zastosowania w medycynie, rolnictwie i ochronie środowiska f. Etapy przygotowywania sterylnych pożywek; namnażanie masy komórkowej; hormonalne ukierunkowanie rozwoju; embriogeneza somatyczna; embriogeneza roślin haploidalnych z mikrospor. Wyposażenie laboratorium do hodowli komórek zwierzęcych. Wymagania wzrostowe komórek, przygotowanie podłóż hodowlanych. Zakładanie hodowli pierwotnych, hodowle wtórne, linie ciągłe. Bank tkanek. Hodowle przestrzenne. Woźny, A., Przybył., K. Komórki roślinne w warunkach stresu. Tom II: Komórki in vitro. Wyd. Naukowe UAM 2007; Pollard, J.W., Walker, J.M. Plant Cell and Tissue Culture. Humana Press 1990; Doyle, A., Griffiths, J.B., Newell, D.G. Cell & Tissue Culture: Laboratory Procedures. John Wiley & Sons 1996; bieżąca literatura naukowa, filmy. 44 Seminarium dyplomowe SELXX a. opiekun pracy licencjackiej b. semestr VI; 45 godz., 4,5 p. c. – d. zaliczenie – ocenianie ciągłe e. pogłębienie wiedzy z zakresu specjalności będącej przedmiotem pracy dyplomowej; znajomość podstawowych zasad pisania rozprawy naukowej i korzystania z literatury specjalistycznej f. treści merytoryczne i literatura zgodne z tematyką pracy dyplomowej 45
