Zwierzak Miesiąca

advertisement
Zwierzak Miesiąca - NIETOPERZ
Są to jedyne zdolne do aktywnego
lotu
ssaki,
w
przeważającej
większości prowadzące nocny tryb
życia. Specyficzną postawę w
spoczynku – zwisanie głową w dół –
nietoperze zawdzięczają specjalnej
budowie tylnych kończyn. Prawie
wszystkie nietoperze są aktywne
nocą, odpoczywają w dzień w
kryjówkach, wisząc przeważnie głową
w dół i nie budują gniazd. Z wyjątkiem
kilku
gatunków
to
zwierzęta
społeczne,
żyjące
niekiedy
w
ogromnych koloniach.
Rozmieszczenie
Zamieszkują całą kulę ziemską z wyjątkiem Antarktydy, najliczniej strefę tropików.
W Polsce stwierdzono dotąd 25 gatunków.
Skrzydła
Nietoperze cechują się skrzydłami umożliwiającymi im samodzielne latanie. Skrzydła
powstały z wydłużonych palców przedniej kończyny, przedramienia, ramienia oraz błony lotnej. Tylko kciuk
zakończony pazurem nie uległ wydłużeniu i nie wchodzi w skład skrzydeł. Błona ciała ciągnie się po boku
ciała, aż do tylnych kończyn. Czasami znajduje się również między nogami. U gatunków owadożernych
błoną przytrzymywana jest większa zdobycz. Skrzydła nietoperzy są większe niż u ptaków. Nietoperze
często łapią owady najpierw końcem skrzydła, a potem za jego pomocą podają je sobie do pyszczka.
Kończyny tylne
Wspomnianą już zdolność zwisania zawdzięczają nietoperze specjalnym
połączeniom blokowym między kośćmi, więzadłami i pazurami, dzięki tej budowie pozycja zwisu nie
wymaga żadnego wysiłku mięśni, a co za tym idzie nie powoduje utraty energii. W zwisie więc spędzają
nietoperze czas wypoczynku, sen zimowy, a czasem wiszą i po śmierci. Podobnie zbudowane jest
połączenie kciuka. Stawy kolanowe nietoperzy zwrócone są ku tyłowi w przeciwieństwie do pozostałych
ssaków.
Ogon Niekiedy występują ogony długie i dobrze wykształcone.
Uszy Typowe nietoperze posiadają wydatne uszy, ponieważ słuch jest ich podstawowym zmysłem przy
orientacji w przestrzeni i zdobywaniu pokarmu (echolokacja). Większość nietoperzy posiada również
wystający płat skórny przyrośnięty tylko podstawą do nasady ucha zewnętrznego, tzw. koziołek o
rozmaitych kształtach i wielkości, pomocny przy oznaczaniu
gatunków.
Szkielet nietoperza 
Oczy
Większość nietoperzy ma bardzo małe oczy,
albowiem organy te u gatunków posługujących się echolokacją
ulegają uwstecznieniu. Doskonałe oczy mają tylko nietoperze nie
mające dobrze rozwiniętej zdolności echolokacji, na przykład
rudawkowate.
Umaszczenie Nietoperze jako ssaki nocne mają wyjątkowo skromne ubarwienie, choć bywają wyjątki.
Dominują barwy od szarych do brązowych.
Waga
Nietoperze są małymi zwierzętami, masa ich mieści się w granicach 1,7 g do 1,35 kg.
Rozpiętość skrzydeł tych największych dochodzi do 170 cm. Masa większości krajowych gatunków mieści
się w granicach 5-10 g, podczas gdy mysz waży 10-23 g, a wróbel 30 g.
Umiejętności oraz potrzeby - LOKOMOCJA
Latanie
Wśród nietoperzy są zarówno doskonali lotnicy, jak i słabiej latające gatunki. Do
najsprawniej latających rodzin należą molosowate oraz upiorowate. Europejskie gatunki osiągają prędkość
52-55 km/godz. Nietoperz Lasiurus cinereus osiąga prędkość 96 km/godz. Większość nietoperzy lata
jednak wolniej, za to ich zwrotność trudno porównać z jakimkolwiek ptakiem. Dwie zdolności nietoperzy
zwiększają ich zwrotność. Jedna to zmiana kształtu skrzydeł: zwiększanie wypukłości powoduje
zwiększenie nośności, a więc zmniejszenie prędkości i większą zwrotność. Druga zdolność to
naprzemienne uderzanie skrzydłami, czego ptaki nie potrafią. Niektóre gatunki nietoperzy, szczególnie
odżywiające się pyłkiem i nektarem, potrafią zawisać w powietrzu jak kolibry. Są też takie, które potrafią
szybować, wykorzystując prądy powietrzne. Większość potrafi poderwać się z płaskiej powierzchni, ale
niektóre, szczególnie o długich skrzydłach, muszą rzucić się z wyższego miejsca w dół i dopiero po utracie
paru metrów wznoszą się w górę.
Chodzenie
U różnych gatunków nietoperzy jest różna sprawność poruszania się po ziemi niektóre są prawie zupełnie bezradne (zdolne do niezgrabnego pełzania), inne składają skrzydła mogą
zupełnie sprawnie chodzić, wspinać się a nawet uciekać. Niektóre rudawki potrafią przeskakiwać z gałęzi
na gałąź chwytając się ich pazurkami.
Kryjówki
Nietoperze szukają kryjówek różnych, dostosowanych do swoich zmieniających się
okresowo potrzeb. Inne są kryjówki zimowe służące do snu zimowego, zaś inne do odpoczynku dziennego
w pozostałych porach roku Często specjalne kryjówki służą rozmnażaniu się i wychowywaniu młodych.
Odpowiednimi kryjówkami są jaskinie, nieczynne kopalnie, szczeliny skalne i dziuple drzew, a także stare
budynki zapewniające obfitość kryjówek (pęknięcia w ścianach, belki dachu, piwnice, podziemia, nawet
przestrzeń za starymi zasłonami). Duże nietoperze owadożerne często spędzają dnie na otwartej
przestrzeni zwisając z gałęzi drzew.
Pożywienie
Większość gatunków nietoperzy żywi się owadami, ale są również gatunki mięsożerne,
roślinożerne i owocożerne. Trzy gatunki z Ameryki Południowej odżywiają się krwią ptaków i ssaków.
Sen zimowy - hibernacja
W strefie umiarkowanej nietoperze zimą nie są w stanie zdobyć
wystarczającej ilości pożywienia, więc parę gatunków w takim wypadku migruje w strony o korzystniejszym
klimacie. Zdecydowana większość jednak wynajduje kryjówki, zwane hibernaculum, w których zapada w
sen zimowy
Zagrożenia i ochrona
Zbyt częste przebudzenia hibernujących nietoperzy mogą spowodować u
nich śmierć głodową, dlatego już sama obecność człowieka jest poważnym niebezpieczeństwem, na które,
często nieświadomie, narażamy zimujące w podziemiach nietoperze. Często śmiertelnym zagrożeniem dla
nietoperzy zamieszkujących strychy są remonty, zwłaszcza prowadzone w czasie, gdy młode nie są
jeszcze samodzielne. Dodatkowym niebezpieczeństwem są stosowane w ich trakcie bardzo toksyczne
środki owado- i grzybobójcze do konserwacji i ochrony drewna budowlanego.
Wszystkie gatunki nietoperzy występujące w Polsce podlegają ścisłej ochronie.
Download