Zwierzak Miesiąca
advertisement
Zwierzak Miesiąca - NIETOPERZ Są to jedyne zdolne do aktywnego lotu ssaki, w przeważającej większości prowadzące nocny tryb życia. Specyficzną postawę w spoczynku – zwisanie głową w dół – nietoperze zawdzięczają specjalnej budowie tylnych kończyn. Prawie wszystkie nietoperze są aktywne nocą, odpoczywają w dzień w kryjówkach, wisząc przeważnie głową w dół i nie budują gniazd. Z wyjątkiem kilku gatunków to zwierzęta społeczne, żyjące niekiedy w ogromnych koloniach. Rozmieszczenie Zamieszkują całą kulę ziemską z wyjątkiem Antarktydy, najliczniej strefę tropików. W Polsce stwierdzono dotąd 25 gatunków. Skrzydła Nietoperze cechują się skrzydłami umożliwiającymi im samodzielne latanie. Skrzydła powstały z wydłużonych palców przedniej kończyny, przedramienia, ramienia oraz błony lotnej. Tylko kciuk zakończony pazurem nie uległ wydłużeniu i nie wchodzi w skład skrzydeł. Błona ciała ciągnie się po boku ciała, aż do tylnych kończyn. Czasami znajduje się również między nogami. U gatunków owadożernych błoną przytrzymywana jest większa zdobycz. Skrzydła nietoperzy są większe niż u ptaków. Nietoperze często łapią owady najpierw końcem skrzydła, a potem za jego pomocą podają je sobie do pyszczka. Kończyny tylne Wspomnianą już zdolność zwisania zawdzięczają nietoperze specjalnym połączeniom blokowym między kośćmi, więzadłami i pazurami, dzięki tej budowie pozycja zwisu nie wymaga żadnego wysiłku mięśni, a co za tym idzie nie powoduje utraty energii. W zwisie więc spędzają nietoperze czas wypoczynku, sen zimowy, a czasem wiszą i po śmierci. Podobnie zbudowane jest połączenie kciuka. Stawy kolanowe nietoperzy zwrócone są ku tyłowi w przeciwieństwie do pozostałych ssaków. Ogon Niekiedy występują ogony długie i dobrze wykształcone. Uszy Typowe nietoperze posiadają wydatne uszy, ponieważ słuch jest ich podstawowym zmysłem przy orientacji w przestrzeni i zdobywaniu pokarmu (echolokacja). Większość nietoperzy posiada również wystający płat skórny przyrośnięty tylko podstawą do nasady ucha zewnętrznego, tzw. koziołek o rozmaitych kształtach i wielkości, pomocny przy oznaczaniu gatunków. Szkielet nietoperza Oczy Większość nietoperzy ma bardzo małe oczy, albowiem organy te u gatunków posługujących się echolokacją ulegają uwstecznieniu. Doskonałe oczy mają tylko nietoperze nie mające dobrze rozwiniętej zdolności echolokacji, na przykład rudawkowate. Umaszczenie Nietoperze jako ssaki nocne mają wyjątkowo skromne ubarwienie, choć bywają wyjątki. Dominują barwy od szarych do brązowych. Waga Nietoperze są małymi zwierzętami, masa ich mieści się w granicach 1,7 g do 1,35 kg. Rozpiętość skrzydeł tych największych dochodzi do 170 cm. Masa większości krajowych gatunków mieści się w granicach 5-10 g, podczas gdy mysz waży 10-23 g, a wróbel 30 g. Umiejętności oraz potrzeby - LOKOMOCJA Latanie Wśród nietoperzy są zarówno doskonali lotnicy, jak i słabiej latające gatunki. Do najsprawniej latających rodzin należą molosowate oraz upiorowate. Europejskie gatunki osiągają prędkość 52-55 km/godz. Nietoperz Lasiurus cinereus osiąga prędkość 96 km/godz. Większość nietoperzy lata jednak wolniej, za to ich zwrotność trudno porównać z jakimkolwiek ptakiem. Dwie zdolności nietoperzy zwiększają ich zwrotność. Jedna to zmiana kształtu skrzydeł: zwiększanie wypukłości powoduje zwiększenie nośności, a więc zmniejszenie prędkości i większą zwrotność. Druga zdolność to naprzemienne uderzanie skrzydłami, czego ptaki nie potrafią. Niektóre gatunki nietoperzy, szczególnie odżywiające się pyłkiem i nektarem, potrafią zawisać w powietrzu jak kolibry. Są też takie, które potrafią szybować, wykorzystując prądy powietrzne. Większość potrafi poderwać się z płaskiej powierzchni, ale niektóre, szczególnie o długich skrzydłach, muszą rzucić się z wyższego miejsca w dół i dopiero po utracie paru metrów wznoszą się w górę. Chodzenie U różnych gatunków nietoperzy jest różna sprawność poruszania się po ziemi niektóre są prawie zupełnie bezradne (zdolne do niezgrabnego pełzania), inne składają skrzydła mogą zupełnie sprawnie chodzić, wspinać się a nawet uciekać. Niektóre rudawki potrafią przeskakiwać z gałęzi na gałąź chwytając się ich pazurkami. Kryjówki Nietoperze szukają kryjówek różnych, dostosowanych do swoich zmieniających się okresowo potrzeb. Inne są kryjówki zimowe służące do snu zimowego, zaś inne do odpoczynku dziennego w pozostałych porach roku Często specjalne kryjówki służą rozmnażaniu się i wychowywaniu młodych. Odpowiednimi kryjówkami są jaskinie, nieczynne kopalnie, szczeliny skalne i dziuple drzew, a także stare budynki zapewniające obfitość kryjówek (pęknięcia w ścianach, belki dachu, piwnice, podziemia, nawet przestrzeń za starymi zasłonami). Duże nietoperze owadożerne często spędzają dnie na otwartej przestrzeni zwisając z gałęzi drzew. Pożywienie Większość gatunków nietoperzy żywi się owadami, ale są również gatunki mięsożerne, roślinożerne i owocożerne. Trzy gatunki z Ameryki Południowej odżywiają się krwią ptaków i ssaków. Sen zimowy - hibernacja W strefie umiarkowanej nietoperze zimą nie są w stanie zdobyć wystarczającej ilości pożywienia, więc parę gatunków w takim wypadku migruje w strony o korzystniejszym klimacie. Zdecydowana większość jednak wynajduje kryjówki, zwane hibernaculum, w których zapada w sen zimowy Zagrożenia i ochrona Zbyt częste przebudzenia hibernujących nietoperzy mogą spowodować u nich śmierć głodową, dlatego już sama obecność człowieka jest poważnym niebezpieczeństwem, na które, często nieświadomie, narażamy zimujące w podziemiach nietoperze. Często śmiertelnym zagrożeniem dla nietoperzy zamieszkujących strychy są remonty, zwłaszcza prowadzone w czasie, gdy młode nie są jeszcze samodzielne. Dodatkowym niebezpieczeństwem są stosowane w ich trakcie bardzo toksyczne środki owado- i grzybobójcze do konserwacji i ochrony drewna budowlanego. Wszystkie gatunki nietoperzy występujące w Polsce podlegają ścisłej ochronie.
