POWIATOWY PROGRAM Ochrony Zdrowia Psychicznego dla
advertisement
POWIATOWY PROGRAM Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011 - 2015 ____________________________________________________________ SZCZECINEK, 2011 r. Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie .......................................................................................................................4 1.1. Przedmiot i zadanie programu................................................................................................7 2. Diagnoza środowiska i problemów związanych z ochroną zdrowia psychicznego w powiecie szczecineckim.......................................................................................................9 3. Instytucje aktualnie działające na terenie powiatu szczecineckiego zajmujące się problemami zdrowia psychicznego – świadczące usługi w zakresie zdrowia psychicznego ........................................................................................................................ 12 3.1. Poradnie zdrowia psychicznego .......................................................................................... 12 3.2. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „SALUS” w Szczecinku...................................... 13 3.3. Niepubliczny Zespół Opieki Zdrowotnej „Patronka” w Szczecinku .................................... 13 3.4. Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Szczecinku..................................................... 14 3.5. Ośrodek Interwencji Kryzysowej (OIK).............................................................................. 16 3.6. Zespół ds. osób chorych psychicznych i uzależnionych przy MOPS w Szczecinku………..17 3.7. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku......................................................... 18 3.8. Warsztaty Terapii Zajęciowej .............................................................................................18 3.9. Środowiskowe Domy Samopomocy ................................................................................... 19 3.10. Zakłady Aktywności Zawodowej......................................................................................... 21 3.11. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Jana Brzechwy w Szczecinku.................... 22 3.12. Dom Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie ................................................................... 24 3.13. Powiatowy Urząd Pracy w Szczecinku ................................................................................ 24 3.14. Komisje ds. rozwiązywania problemów alkoholowych ........................................................ 25 3.15. Organizacje pozarządowe .................................................................................................... 26 4. Priorytety dla powiatu szczecineckiego ................................................................................ 32 4.1. Priorytet nr 1: Po pierwsze profilaktyka ................................................................................. 32 4.2. Priorytet nr 2: Zapewnienie kompleksowej opieki osobom z zaburzeniami psychicznymi...... 33 5. Cele główne, szczegółowe i zadania programu. ..................................................................... 34 6. Źródła finansowania............................................................................................................... 40 2 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 7. Analiza, ewaluacja i monitoring realizacji programu........................................................... 40 8. Podsumowanie ........................................................................................................................ 41 Załączniki Załącznik nr 1 ............................................................................................................................. 42 3 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 1. Wprowadzenie Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), agenda Organizacji Narodów Zjednoczonych, przyjęła następującą definicję zdrowia – jest to nie tylko całkowity brak choroby czy kalectwa, ale także stan pełnego, fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu (dobrego samopoczucia). Tak szerokie pojęcie zdrowia jest o tyle ważne i postępowe, że nie ogranicza się tylko do definicji negatywnej zdrowia (rozumianego jako brak choroby, stan przeciwny do choroby), ale podkreśla także znaczenie dobrostanu i prewencji (wzmacnianie zdrowia, zapobieganie chorobom). Jest to definicja pozytywna, wskazująca na wieloaspektowość zjawiska zdrowia. Światowa Organizacja Zdrowia podkreśla konieczność połączenia kwestii zdrowia z życiem wewnętrznym i społecznym jednostki - zdrowy człowiek ma większą szansę na samorealizację, satysfakcjonujące pełnienie ról społecznych, dobrą adaptację do zmian środowiska i ogólnie pojęte radzenie sobie w życiu i kierowanie zachodzącymi w nim zmianami. Wszystko to w aspekcie zdrowotnym czyni z jednostki podmiot mający osobowość, a nie jedynie przedmiot, który należy naprawić. W związku z powyższym zdrowie psychiczne jest istotnym elementem zainteresowań zdrowia publicznego. Mając na uwadze rozmiar i dynamikę problemów zdrowia psychicznego Światowa Organizacja Zdrowia, organy Unii Europejskiej oraz organy administracji publicznej Polski opracowały szereg dokumentów określających modele opieki psychiatrycznej. Z uwagi na uwarunkowania epidemiologiczne, poziom rozwoju zasobów opieki psychiatrycznej i pomocy społecznej oraz integralności problemów zdrowotnych i społecznych istnieje potrzeba wypracowania lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.), ochronę zdrowia psychicznego zapewniają organy administracji rządowej i samorządowej oraz instytucje do tego powołane. Ponadto, w działaniach z zakresu ochrony zdrowia psychicznego mogą uczestniczyć stowarzyszenia i inne organizacje społeczne, fundacje, samorządy zawodowe oraz grupy samopomocy pacjentów i ich rodzin, a także inne osoby fizyczne i prawne. W tym aspekcie, ochrona zdrowia psychicznego polega w szczególności na: 1) promocji zdrowia psychicznego i zapobieganiu 4 zaburzeniom psychicznym; Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 2) zapewnianiu osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym; 3) kształtowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi, właściwych postaw społecznych, zwłaszcza zrozumienia, tolerancji, życzliwości, a także przeciwdziałaniu ich dyskryminacji. Głównym celem Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (NPOZP) na lata 2011 - 2015 jest promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym. Działania według tego programu mają zapewnić osobom z takimi zaburzeniami dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej oraz innych form wsparcia i pomocy, które umożliwią im życie w rodzinie i społeczeństwie. Istotnym celem programu jest też poprawa dostępności, skuteczności leczenia oraz zapewnienia jego ciągłości. Nowy system ma stwarzać warunki przede wszystkim do: a) działań profilaktycznych, b) poradnictwa, c) opieki ambulatoryjnej, d) funkcjonowania oddziałów dziennych w szpitalach ogólnych, e) leczenia w szpitalach psychiatrycznych. Działania te wiążą się ze zmianą modelu lecznictwa. Zamiast wielkich szpitali psychiatrycznych mają być tworzone oddziały w szpitalach ogólnych powiązane organizacyjnie z poradniami, lokalnymi ośrodkami pomocy kryzysowej. Wszechstronna opieka obejmować ma diagnozę, leczenie, rehabilitację, orzecznictwo oraz konsultacje dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. W tym celu powinny powstać Centra Zdrowia Psychicznego (CZP) obejmujące swym zasięgiem od 50 do 150 tys. mieszkańców danego regionu, których jednym z głównych zadań będzie skoordynowanie działań w tym zakresie. Innym ważnym elementem jest zmiana finansowania tych świadczeń przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Obecnie NFZ płaci oddzielnie za każdą usługę tj. osobno za porady, leczenie szpitalne, rehabilitację itp. Działania takie prowadzą do sytuacji, w której żadna z placówek nie odpowiada za całościowe leczenie pacjenta. Ponadto sposób finansowania NPOZP który ma charakter wytycznych, a do faktycznej realizacji potrzebne są środki zapisane w budżetach konkretnych instytucji, zwłaszcza samorządów, na które nałożono obowiązek utworzenia Centrów Zdrowia Psychicznego (CZP). 5 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 Zakłada się, że CZP zmienią podejście do leczenia osób chorych, choćby poprzez to, co zarzuca się obecnemu systemowi, że pacjenta „zabiera się” z jego rodzimego środowiska a przecież powinien się w nim adaptować. Osoba ta powinna być/będzie – pacjentem Centrum a nie różnych poradni, co spowoduje ciągłość i spójność opieki. W jednym dużym zespole łatwiej jest o wymianę informacji o danym chorym. Współpraca z instytucjami pomocy społecznej (Ośrodki Pomocy Społecznej, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, szkołami, placówkami socjalizacyjnymi, więzieniami itp.) pozwoli na szybsze podejmowanie właściwych decyzji, co do profilaktyki, leczenia i rehabilitacji konkretnego pacjenta. Choroba psychiczna to nie tylko problem pacjenta, ale również całej rodziny. Wielostronna pomoc daje większą szansę na powodzenie terapii. Pomoc Społeczna jest obecnie organizacyjnie oddzielona od zdrowotnej i nie da się jej w najbliższym czasie zintegrować. Nowo powstałe Centra pomogą w dużym stopniu przyczynić się do „integracji funkcjonalnej”, co z kolei spowoduje łatwiejsze budowanie całościowego systemu wsparcia. Założenia „nowoczesnej psychiatrii” to model środowiskowy. Osoba chora leczona jest tam gdzie mieszka i żyje, bowiem w zaburzeniach psychicznych oprócz działań stricte medycznych bardzo istotne są, do tej pory nie do końca postrzegane, relacje społeczne. Założeniem programu jest też przyczynienie się do rozwoju badań naukowych w tym zakresie i tworzenia systemu informacji koniecznych do skutecznego zapobiegania zaburzeniom psychicznym. Program ma charakter działań interdyscyplinarnych, współrealizowanych przez takie resorty jak: Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Obrony Narodowej, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. W realizację Programu zaangażowany jest również Narodowy Fundusz Zdrowia oraz samorządy. Mogą w nim uczestniczyć również organizacje społeczne, stowarzyszenia, fundacje, grupy samopomocy pacjentów i ich rodzin, samorządy zawodowe i kościoły. Głównym koordynatorem jest Minister Zdrowia. Od początku lat 90 następuje sukcesywny wzrost zachorowalności na zaburzenia psychiczne. W głównej mierze powodują to zmiany społeczno-ekonomiczne, których wynikiem jest pojawienie się nowych zagrożeń dla zdrowia psychicznego w postaci biedy, bezrobocia oraz braku poczucia bezpieczeństwa ekonomicznego, socjalnego i zdrowotnego. Na dodatek od wielu lat obserwuje się deficyt kadr i środków w psychiatrycznej opiece zdrowotnej. Jest to wynikiem marginalizowania tej dziedziny ochrony zdrowia. 6 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 Istnieje też konieczność zmiany w społeczeństwie nastawienia do zaburzeń psychicznych, samych chorych oraz ich otoczenia. Mówi się o tym między innymi w uzasadnieniu do Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Do tej pory (a praktycznie jeszcze w tej chwili) określenie „chory psychicznie” ma charakter stygmatyzujący, co znacząco zmniejsza szanse na zapobieganie i skuteczne leczenie tych zaburzeń. Polskie Towarzystwo Psychiatryczne od lat domaga się istotnych przekształceń systemu opieki psychiatrycznej, bowiem liczba Polaków cierpiących na zaburzenia psychiczne znacząco wzrosła a „stary system zaczyna być niewydolny”. 1.1. Przedmiot i zadanie programu Obowiązek opracowania „Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011 – 2015” wynika z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz. U. Nr 24, poz. 128 z 3 lutego 2011 r.). W ramach wyznaczonej strategii działań rozporządzenie obliguje również samorząd powiatu do koordynowania i monitorowania realizacji powiatowego programu ochrony zdrowia psychicznego. Zadaniem „Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015” jest ocena stanu zdrowotnego mieszkańców oraz opisanie posiadanych zasobów opieki zdrowotnej i pomocy społecznej, a przede wszystkim określenie potrzeb i możliwości reorganizacji istniejącej bazy oraz tworzenia w przyszłości nowych struktur opieki i pomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz podejmowania działań promujących zdrowie psychiczne i zapobiegających dyskryminacji osób z zaburzeniami psychicznymi. „Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011 - 2015” jest ramowym ujęciem potrzeb w zakresie organizacji i funkcjonowania opieki zdrowotnej i pomocy społecznej oraz innych form działalności na rzecz ochrony zdrowia psychicznego, które mogą być realizowane na terenie powiatu szczecineckiego przez samorządy powiatu i gmin oraz podmioty lecznicze i organizacje pozarządowe. Kierując się zaleceniami § 4 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Psychicznego (Dz. U. z 2011 r. Nr 24, poz. 128) w porozumieniu z podmiotami uczestniczącymi 7 w realizacji psychiatrycznej Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 opieki zdrowotnej w Powiecie Szczecineckim ustalono skład Powiatowego Zespołu Koordynującego opracowywanie i realizację „Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011 - 2015”. Dokumentem powołującym Zespół jest Uchwała Zarządu Powiatu w Szczecinku nr 61/2011 z 26 maja 2011 r. w sprawie powołania Zespołu Koordynującego Realizację Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. W skład zespołu wchodzą następujące osoby: 1. Jolanta Martyniuk – Kierownik Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej „Salus” w Szczecinku, 2. Adam Bielicki – Prezes Spółki „Szpital w Szczecinku” Sp. z o. o., 3. Katarzyna Oleś - Dyrektor Wydziału Funduszy Zewnętrznych, Współpracy i Rozwoju w Starostwie Powiatowym w Szczecinku, 4. Aleksander Leszczyński – Inspektor w Wydziale Funduszy Zewnętrznych, Współpracy i Rozwoju w Starostwie Powiatowym w Szczecinku, 5. Małgorzata Kubiak – Horniatko – Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku, 6. Jacek Woynicz – Zastępca Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku, 7. Krystyna Berdyńska – Dyrektor Domu Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie, 8. Dorota Patkowska – Dyrektor Poradni Psychologiczno–Pedagogicznej w Szczecinku, 9. Agnieszka Popławska – Dyrektor Wielofunkcyjnej Placówki Pomocy Rodzinie w Szczecinku, 10. Maciej Batura – Zastępca Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w Szczecinku, 11. Małgorzata Mackiewicz – Przewodnicząca Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Szczecinku, 12. Lucyna Kreft – Kierownik Działu Pomocy Środowiskowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Szczecinku, 13. Jolanata Lis – w Barwicach, Kierownik Miejsko–Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej 14. Renata Tomczyk – Kierownik Środowiskowego Domu Samopomocy w Bornym Sulinowie, 15. Paweł Kuczko – w zastępstwie za pana Pawła Olenckiego pełniącego wówczas funkcję Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Grzmiącej. 8 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 W spotkaniach Zespołu będą brać udział również inne osoby, m.in. eksperci w dziedzinie rynku pracy, pomocy społecznej oraz przedstawiciele organizacji samopomocowych. Wydział Funduszy Zewnętrznych, Współpracy i Rozwoju Starostwa Powiatowego w Szczecinku w imieniu Zarządu Powiatu Szczecineckiego jest koordynatorem opracowania, realizacji i monitorowania Programu oraz zapewnia działaniom Zespołu niezbędna pomoc administracyjną i techniczną. Niniejsze opracowanie zostało podzielone na dwie zasadnicze części, tj. cześć diagnostyczną oraz cześć planistyczną. 1) część diagnostyczna scharakteryzowana została w rozdziale 2 - opisuje obecny stan zdrowotny mieszkańców województwa i zasoby opieki zdrowotnej i społecznej; 2) część planistyczna scharakteryzowana została w rozdziale 3 jako programowanie zadań w zakresie ochrony zdrowia psychicznego, precyzuje cele i działania prowadzące do sprawnej realizacji założonych planów. 2. Diagnoza środowiska i problemów związanych z ochroną zdrowia psychicznego w powiecie szczecineckim Zgodnie z art. 3 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, mówiąc, o osobach z zaburzeniami psychicznymi mamy na myśli osoby: 1) chore psychicznie (wykazujące zaburzenia psychotyczne), 2) upośledzone umysłowo, 3) wykazujące inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, które wymagają świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki. Według danych uzyskanych z NZOZ „Salus” oraz innych jednostek z terenu powiatu szczecineckiego tj.: PCPR w Szczecinku, MOPS w Szczecinku, GOPS w Grzmiącej i Szczecinku, DPS w Bornem Sulinowie oraz ŚDSP w Bornem Sulinowie , które obejmują swoim wsparciem populację osób chorujących psychicznie (w oparciu o kryteria zawarte w definicji zaburzeń psychicznych sformułowanej w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego), ze świadczeń w 2010 r. skorzystało ogółem około 3187 osób. 9 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 Tabela nr 1. Opieka ambulatoryjna dla osób z zaburzeniami psychicznymi na terenie powiatu szczecineckiego na 31.12.2010 r. Leczeni w poradniach zdrowia psychicznego w 2010 Liczba porad 5528 Liczba leczonych 3187 W tym: W podziale na płeć kobiety 1453 mężczyźni 973 W podziale na wiek 18-29 211 30-64 1825 65+ 390 Tabela nr 2. Liczba osób niepełnosprawnych w rozbiciu na rodzaj zaburzeń na terenie powiatu szczecineckiego na 31.12.2010 r. Zaburzenia psychiczne leczone ambulatoryjnie Zaburzenia Zaburzenia Upośledzenia psychotyczne niepsychotyczne umysłowe 464 754 208 10 Zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu i innych substancji psychoaktywnych Zaburzenia spowodowane używaniem alkoholu Zaburzenia spowodowane używaniem innych substancji psychoaktywnych 640 121 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 Tabela nr 3. Kontraktowanie świadczeń zdrowotnych w zakresie zdrowia psychicznego na terenie powiatu szczecineckiego na 31.12.2010 r. Świadczenia zdrowotne kontraktowane w zakresie Zdrowia Psychicznego Liczba świadczeń Świadczenia kontraktowane w poradni zdrowia psychicznego 33 753 Świadczenia kontraktowane w oddziałach psychiatrycznych dla dorosłych 129 552 Świadczenia kontraktowane – zakłady/oddziały opiekuńczo-pielęgnacyjne 47 630 Świadczenia kontraktowane w poradni psychologicznej 6 758 Świadczenia kontraktowane w poradni dla uzależnionych od alkoholu 29 191 Kontraktowanie świadczeń terapii uzależnienia od alkoholu w oddziale dziennym 38 119 Kontraktowanie świadczeń stacjonarnego leczenia uzależnień od alkoholu 29 534 Świadczenia kontraktowane na leczenie alkoholowych zespołów abstynenckich 29 534 Dane uzyskane ze szkół podstawowych, gimnazjalnych i szkołach ponadgimnazjalinych wskazują na znaczny wzrost zaburzeń psychicznych, w szczególności: 1) utrzymywanie się znacznego rozpowszechnienia zaburzeń o typie depresyjno–lękowym, 2) znaczne rozpowszechnienie używania środków psychoaktywnych, narkotyków i alkoholu, 3) znaczne rozpowszechnienie objawów stanowiących ryzyko rozwoju zaburzeń odżywiania się. Ze względu na narastającą liczbę osób z zaburzeniami psychicznymi zależnymi od czynników psychospołecznych, potrzeby w opiece nad zdrowiem psychicznym dzieci i młodzieży są znaczne. Z analizy danych statystycznych wynika, że liczba osób z zaburzeniami psychicznymi corocznie wzrasta. Dwukrotna ocena rozpowszechnienia zaburzeń depresyjnych w populacji dzieci i młodzieży pozwala na przewidywanie utrzymywania się wysokiego 11 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 rozpowszechnienia tych zaburzeń, a także utrzymywania się wysokiego poziomu ogólnych zaburzeń zdrowia. Należy wziąć pod uwagę konsekwencje nierównowagi między priorytetową rangą opieki nad zdrowiem somatycznym kobiet w ciąży i opieki okołoporodowej oraz zaniedbaniami w opiece nad rozwojem psychicznym dzieci z grup ryzyka. Na zwiększenie się rozpowszechniania zaburzeń psychicznych i zachowania może też wpłynąć brak odpowiedniej opieki nad rodzinami niepełnymi oraz zastępczymi i adopcyjnymi. 3. Instytucje aktualnie działające na terenie powiatu szczecineckiego zajmujące się problemami zdrowia psychicznego – świadczące usługi w zakresie zdrowia psychicznego 3.1. Poradnie zdrowia psychicznego Na terenie powiatu szczecineckiego działają dwie poradnie zdrowia psychicznego zlokalizowane w Szczecinku. Jedna funkcjonuje w NZOZ Salus, druga w Wojskowej Specjalistycznej Przychodni Lekarskiej SPZOZ. Podstawowe cele i zakres świadczeń poradni zdrowia psychicznego Porady diagnostyczne - porady lekarskie (udzielane przez specjalistę psychiatrę lub lekarza psychiatrę), rozpoczynające lub weryfikujące proces diagnostyczno-terapeutyczny, obejmujące: przeprowadzenie wywiadu, ocenę stanu psychicznego i somatycznego, niezbędne badanie psychologiczne, niezbędne konsultacje specjalistyczne i laboratoryjne, czynności pielęgniarskie, zakończona ustaleniem rozpoznania i planu terapeutycznego. Proces diagnostyczny może wymagać od 1 do 3 porad diagnostycznych u jednego pacjenta. Porady terapeutyczne - kolejne porady lekarskie (udzielane przez specjalistę lub lekarza w trakcie specjalizacji), kontynuujące leczenie według planu, obejmujące ocenę stanu psychicznego, postępów leczenia oraz w razie potrzeby niezbędne kontrolne badania laboratoryjne, czynności pielęgniarskie. Porady kontrolne - krótka porada lekarska lub psychologiczna obejmująca ogólną ocenę przebiegu leczenia oraz wydanie niezbędnych zaleceń. Porady psychologiczne diagnostyczne - porady, których celem jest pogłębiona diagnostyka osobowości, procesów poznawczych i innych dyspozycji psychicznych, obejmujące badania z wykorzystaniem standaryzowanych narzędzi psychologicznych, niezbędne konsultacje specjalistyczne, zakończona ustaleniem diagnozy psychologicznej i planu terapeutycznego. 12 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 Proces diagnostyczny może wymagać od 1 do 3 porad diagnostycznych u jednego pacjenta. Porady psychologiczne - porady stanowiące element wdrożonego planu leczenia, obejmujące pomoc psychologiczną oraz niezbędne dodatkowe i kontrolne badania psychologiczne. Sesje wsparcia psychospołecznego - oddziaływanie psychospołeczne dla dwóch lub więcej osób, kierowane do pacjentów, ich rodzin lub innych osób stanowiących oparcie społeczne pacjenta, przeprowadzane przez terapeutę, w szczególności przez psychologa lub lekarza. 3.2. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „SALUS” w Szczecinku NZOZ „SALUS” w Szczecinku powstał w 2006 roku. Jego powstanie było odpowiedzią na zapotrzebowanie na leczenie psychiatryczne, kiedy Powiat Szczecinecki został pozbawiony leczenia psychiatrycznego na skutek wycofania niepublicznego podmiotu ze Słupska, który prowadził tą działalność w ramach restrukturyzacji Zespołu Opieki Zdrowotnej w Szczecinku. Profil działalności: psychiatria, toksykologia Zakład prowadzi: a) Oddział psychiatryczny - 25 łóżek, b) Oddział Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynencyjnych – 5 łóżek, c) Poradnię zdrowia psychicznego. 3.3. Niepubliczny Zespół Opieki Zdrowotnej „Patronka” w Szczecinku (NZOZ „Patronka”) NZOZ „Patronka” w Szczecinku powstał 15 marca 2000 roku w ramach restrukturyzacji Zespołu Opieki Zdrowotnej w Szczecinku. „Patronka" była pierwszym niepublicznym zakładem opiekuńczo-pielęgnacyjnym w województwie zachodniopomorskim. Profil działalności: psychoterapia uzależnień i opieka długoterminowa. 1) W ramach psychoterapii uzależnień zakład prowadzi: a) Oddział Terapii Uzależnienia od Alkoholu – 20 miejsc, b) Dzienny Oddział Terapii Uzależnienia od Alkoholu – 15 miejsc, c) Poradnię Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia; 2) W ramach opieki długoterminowej zakład prowadzi: a) Zakład Opiekuńczo-Pielęgnacyjny o profilu ogólnym – 24 miejsca, b) Zakład Opiekuńczo-Leczniczy dla chorych w stanie apalicznym/wegetatywnym – 8 miejsc, 13 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 c) Zakład Opiekuńczo-Pielęgnacyjny o profilu psychiatrycznym – 13 miejsc, d) Zespół Domowej Opieki Długoterminowej - domową opieką długoterminową zespół może objąć 4 pacjentów. 3.4. Poradnia Psychologiczno–Pedagogiczna w Szczecinku (PPP) Poradnia Psychologiczno–Pedagogiczna w Szczecinku jest placówką stanowiącą integralną część systemu oświaty, powołaną do udzielania dzieciom i młodzieży pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz pomocy uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu, a także rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej związanej z wychowaniem i kształceniem dzieci i młodzieży. Celem działalności Poradni jest również wspieranie dzieci i młodzieży z różnego rodzaju niepełnosprawnościami i orzekanie o odpowiedniej formie kształcenia specjalnego oraz indywidualnego nauczania w tym dzieci upośledzonych umysłowo i zagrożonych zaburzeniami zachowania oraz chorobami psychicznymi. W zakresie realizacji statutowych zadań Poradnia współpracuje z innymi poradniami oraz organizacjami pozarządowymi instytucjami świadczącymi poradnictwo i pomoc dzieciom i młodzieży oraz rodzicom, a także z administracją oświatową i samorządową z organami wymiaru sprawiedliwości, szkołami i innymi placówkami oświatowymi działającymi na terenie funkcjonowania Poradni. Przyjęcia dzieci i młodzieży w Poradni oraz udzielanie im pomocy realizowane są na wniosek ich rodziców (z wyjątkiem młodzieży pełnoletniej, która może korzystać z pomocy na własny wniosek), a także na podstawie skierowań szkół i placówek, potwierdzonych pisemną zgodą rodziców. Korzystanie z pomocy udzielanej przez Poradnię jest dobrowolne i nieodpłatne. Poradnia w szczególności realizuje następujące zadania: 1) diagnozowanie poziomu rozwoju, potrzeb i możliwości oraz zaburzeń rozwojowych i zachowań dysfunkcyjnych dzieci i młodzieży, w tym: a) predyspozycji i uzdolnień, b) przyczyn niepowodzeń edukacyjnych, c) specyficznych trudności w uczeniu się. 2) wspomaganie dzieci i młodzieży odpowiednio do ich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych, w tym zwłaszcza dzieci i młodzieży: a) szczególnie uzdolnionych; 14 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 b) niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym; c) ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się; d) z zaburzeniami komunikacji językowej; e) z chorobami przewlekłymi. 3) prowadzenie terapii dzieci i młodzieży, w zależności od rozpoznanych potrzeb, w tym dzieci i młodzieży z zaburzeniami rozwojowymi, z zachowaniami dysfunkcyjnymi, niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie lub zagrożonych niedostosowaniem społecznym, oraz ich rodzin; 4) pomoc dzieciom i młodzieży w wyborze kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniu kształcenia i kariery zawodowej oraz wspieranie nauczycieli przedszkoli, szkół i placówek w planowaniu i realizacji zadań z zakresu doradztwa edukacyjnozawodowego; 5) wspomaganie dzieci i młodzieży z trudnościami adaptacyjnymi związanymi z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanymi z wcześniejszym kształceniem za granicą; 6) pomoc rodzicom i nauczycielom w rozpoznawaniu i rozwijaniu indywidualnych możliwości, predyspozycji i uzdolnień dzieci i młodzieży; 7) podejmowanie działań z zakresu profilaktyki uzależnień i innych problemów dzieci i młodzieży, w tym udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej dzieciom i młodzieży z grup ryzyka oraz ich rodzicom; 8) współpraca ze szkołami i placówkami w rozpoznawaniu u uczniów specyficznych trudności w uczeniu się, w tym ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się u uczniów klas III szkoły podstawowej; 9) współpraca z przedszkolami, szkołami i placówkami przy opracowywaniu i realizowaniu indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych oraz planów działań wspierających, o których mowa w przepisach w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej i organizacji kształcenia specjalnego; 10) współpraca w udzielaniu i organizowaniu przez przedszkola, szkoły i placówki pomocy psychologiczno-pedagogicznej; 11) wspomaganie wychowawczej i edukacyjnej funkcji rodziny; 15 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 12) wspomaganie wychowawczej i edukacyjnej funkcji przedszkola, szkoły lub placówki, w tym udzielanie nauczycielom pomocy w rozwiązywaniu problemów dydaktyczno wychowawczych; 13) prowadzenie edukacji dotyczącej ochrony zdrowia psychicznego, wśród dzieci i młodzieży, rodziców i nauczycieli; 14) udzielanie, we współpracy z placówkami doskonalenia nauczycieli, wsparcia merytorycznego nauczycielom, wychowawcom grup wychowawczych i specjalistom udzielającym pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolach, szkołach i placówkach; 15) Poradnia realizuje zadania w szczególności poprzez: a) diagnozowanie, b) opiniowanie, c) działalność terapeutyczną, d) prowadzenie grup wsparcia, e) prowadzenie mediacji, f) interwencję kryzysową, g) działalność profilaktyczną, h) poradnictwo, i) konsultacje, j) działalność informacyjno-szkoleniową. 3.5. Ośrodek Interwencji Kryzysowej (OIK) prowadzony przez Wielofunkcyjną Placówkę Pomocy Rodzinie Ośrodek Interwencji Kryzysowej działa w strukturze Wielofunkcyjnej Placówki Pomocy Rodzinie w Szczecinku i zaspokaja potrzeby mieszkańców powiatu szczecineckiego. Podstawą prawną w działalności OIK jest Ustawa o pomocy społecznej z dnia 29.11.1990 r. z późniejszymi zmianami. Celem OIK jest niesienie krótkiej (do 3 tygodni), podstawowej, intensywnej pomocy rodzinom dotkniętym problemem przemocy, polegającej głównie na szybkim udzielaniu wsparcia w radzeniu sobie z aktualnym kryzysem i trudnościami, motywacji do pozytywnych zmian. 16 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 Głównymi formami pomocy są usługi specjalistyczne, zwłaszcza psychologiczne i prawne oraz hostelowe dla osób i ich rodzin w celu zagrożenia powstania lub pogłębieniu się dysfunkcji. Ośrodek Interwencji Kryzysowej realizuje swoje zadania poprzez prowadzenie: 1) punktu konsultacyjnego w dni powszednie, 2) hostelu zapewniającego schronienie osobie, rodzinie na czas kryzysu – całodobowo, max. 8 miejsc. 3.6. Zespół ds. osób chorych psychicznych i uzależnionych działający przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Szczecinku Celem pracy zespołu jest: 1) motywowanie klientów do podjęcia oraz kontynuacji leczenia psychiatrycznego i odwykowego; 2) umawianie wizyt u lekarzy psychiatrów, a w sytuacjach tego wymagających również towarzyszenie klientom podczas wizyty u psychiatry; 3) monitorowanie procesu leczenia poprzez rozliczanie z odbytych wizyt, wykupu i przyjmowania leków, udziału w zaleconej terapii, prawidłowego funkcjonowania społecznego; 4) kierowanie do środowiskowego domu samopomocy dla osób zaburzonych psychicznie; 5) obejmowanie klientów i ich rodzin specjalistycznymi usługami opiekuńczymi realizowanymi w miejscu zamieszkania osób chorych psychicznie; 6) dofinansowanie kosztów leczenia szczególnie zakupu leków; 7) monitorowanie sytuacji socjalno-bytowej, a w razie potrzeby podejmowanie koniecznych działań i interwencji w środowisku; 8) nadzór nad pełnieniem ról rodzicielskich przez osoby chore i zaburzone psychicznie wobec ich małoletnich dzieci; 9) informowanie o przysługujących uprawnieniach i pomoc w ich egzekwowaniu, a także w załatwianiu innych spraw urzędowych; 10) występowanie do sądu o leczenie bez zgody klienta w sytuacjach gdy jego funkcjonowanie zagraża zdrowiu lub życiu; 11) kierowanie do domów pomocy społecznej dla osób chorych psychicznie, w tym również zabieganie o zgodę sądu na umieszczenie w domu pomocy osób tego wymagających a nie wyrażających zgody; 17 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 12) współdziałanie z rodzinami osób chorych psychicznie, szczególnie wspieranie ich w opiece nad chorym lub zaburzonym psychicznie członkiem rodziny. 3.7. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku (PCPR) Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie jest jednostką organizacyjną podporządkowaną bezpośrednio Zarządowi Powiatu, realizującą zadania dotyczące: pomocy społecznej, polityki prorodzinnej, przeciwdziałania przemocy, wspierania osób niepełnosprawnych i współpracy z organizacjami pozarządowymi. Rehabilitacja społeczna, czyli umożliwienie osobom niepełnosprawnym uczestnictwa w życiu społecznym to: a) wyrabianie zaradności osobistej i aktywności; b) wyrabianie umiejętności samodzielnego odgrywania ról społecznych; c) likwidacja barier, w szczególności architektonicznych, transportowych, technicznych w komunikowaniu się i dostępie do informacji; d) kształtowanie postaw prointegracyjnych w społeczeństwie. Do form aktywności zalicza się uczestnictwo osób niepełnosprawnych m.in. w: a) warsztatach terapii zajęciowej, b) turnusach rehabilitacyjnych. 3.8. Warsztaty Terapii Zajęciowej (WTZ) Warsztat Terapii Zajęciowej jest wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo placówką stwarzającą osobom niepełnosprawnym, niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia. Techniki terapii zajęciowej wykorzystywane w WTZ zmierzają do rozwijania: 1) umiejętności wykonywania czynności życia codziennego oraz zaradności osobistej; 2) psychofizycznych sprawności oraz podstawowych i specjalistycznych umiejętności zawodowych, umożliwiających uczestnictwo w szkoleniu zawodowym albo podjęcie pracy. Terapię realizuje się na podstawie indywidualnego programu rehabilitacji, w którym określa się: formy rehabilitacji, zakres rehabilitacji, metody i zakres nauki umiejętności wykonywania czynności życia codziennego oraz zaradności osobistej, a także stosownych umiejętności zawodowych, formy współpracy z rodziną lub opiekunami i planowane efekty rehabilitacji. 18 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 Na terenie powiatu szczecineckiego funkcjonują dwa Warsztaty Terapii Zajęciowej: 1) WTZ w Barwicach prowadzony przez MGOPS (40 podopiecznych), 2) WTZ w Szczecinku prowadzony przez stowarzyszenie ATUT (30 podopiecznych). 3.9. Środowiskowe domy samopomocy (śds) Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. definiuje środowiskowe domy samopomocy jako ośrodki wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, które w wyniku upośledzenia niektórych funkcji organizmu lub zdolności adaptacyjnych wymagają pomocy do życia w środowisku rodzinnym i społecznym, w szczególności w celu zwiększania zaradności i samodzielności życiowej, a także ich integracji społecznej. Za prowadzenie i rozwój infrastruktury domów odpowiedzialne są gminy, a środki finansowe na działalność są przekazywane w formie dotacji z budżetu wojewody jako iloczyn liczby uczestników domu i tzw. średniej w województwie. Tryb kierowania i przyjmowania do domów, standardy świadczonych usług, kwalifikacje kadry i sposób funkcjonowania domów określa szczegółowo Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy. Zgodnie z Rozporządzeniem uczestnikami domów są: 1) osoby przewlekle psychicznie chore; 2) osoby upośledzone umysłowo w stopniu głębokim, znacznym i umiarkowanym, a także lekkim, gdy jednocześnie występują inne zaburzenia, zwłaszcza neurologiczne; 3) osoby wykazujące inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej są zaliczane do zaburzeń psychicznych, z wyłączeniem osób czynnie uzależnionych od środków psychoaktywnych. W zależności od kategorii uczestników, dla których domy są przeznaczone, o czym decydują potrzeby i warunki lokalne, śds-y dzielą się na następujące typy: 1) typ A – dla osób przewlekle psychicznie chorych, 2) typ B – dla osób upośledzonych umysłowo, 3) typ C – dla osób wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych. Dom może obejmować wsparciem więcej niż jedną kategorię w.w. osób i takie też domy, typu AB, stanowią większość na obszarze powiatu szczecineckiego. 19 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 Usługi świadczone przez domy obejmują: 1) trening funkcjonowania w codziennym życiu, w tym: trening dbałości o wygląd zewnętrzny, trening higieniczny, trening kulinarny, trening umiejętności praktycznych, trening gospodarowania własnym budżetem; 2) trening umiejętności interpersonalnych i rozwiązywania problemów, w tym: kształtowanie pozytywnych relacji z innymi ludźmi, nauka współdziałania w grupie, właściwe zachowanie się w sklepie, urzędach, instytucjach kultury itp.; 3) trening umiejętności spędzania czasu wolnego, w tym kształtowanie nawyków celowej aktywności poprzez rozwijanie zainteresowań literaturą, filmem, internetem, uczestnictwem w spotkaniach towarzyskich i kulturalnych, naukę różnych technik plastycznych i rękodzieła; 4) poradnictwo psychologiczne; 5) pomoc w załatwianiu spraw w urzędach; 6) pomoc w dostępie do świadczeń zdrowotnych, w tym uzgadnianie i pilnowanie terminów wizyt u lekarza, pomoc w zakupie leków, pomoc w dotarciu do jednostek ochrony zdrowia; 7) niezbędną opiekę; 8) terapię ruchową, w tym zajęcia sportowe, turystykę i rekreację; 9) inne formy postępowania przygotowujące do uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej lub podjęcia zatrudnienia, w tym w warunkach pracy chronionej na przystosowanym stanowisku pracy. Zakres, w jakim każdy uczestnik będzie korzystał z wymienionych usług, jest opisany w indywidualnym planie postępowania wspierająco – aktywizującego, opracowanym przy jego współudziale i odpowiadającym jego potrzebom i możliwościom poznawczym. Co najmniej raz na 6 miesięcy kadra domu omawia indywidualne plany pod kątem osiągniętych efektów i ich ewentualnej modyfikacji. Przyjęcie do domu odbywa się na wniosek osoby zainteresowanej złożony w ośrodku pomocy społecznej właściwym dla jej miejsca zamieszkania. Pobyt w placówce jest odpłatny i wynosi 5% kwoty dochodu osoby samotnie gospodarującej lub kwoty dochodu na osobę w rodzinie, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub kwoty dochodu na osobę w rodzinie przekracza 250% odpowiedniego kryterium dochodowego, o którym mowa w art. 8 ust.1 pkt 1 i 2 Ustawy o pomocy społecznej. 20 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 W powiecie szczecineckim działają 4 środowiskowe domy samopomocy z łączną liczbą 115 miejsc. Są to: 1) Środowiskowy Dom Samopomocy „Walentynka”, ul. Wodociągowa 6 a, 78-400 Szczecinek – dom typu A, 40 miejsc; 2) Środowiskowy Dom Samopomocy „Słoneczko”, ul. Czaplinecka 14, 78-460 Barwice – dom typu AB, 20 miejsc; 3) Środowiskowy Dom Samopomocy, Turowo 78, 78-400 Szczecinek – dom typu AB, 20 miejsc; 4) Środowiskowy Dom Samopomocy, ul. Kruczkowskiego 5, 78-449 Borne Sulinowo – dom typu AB, 35 miejsc; Wszystkie w.w. domy są dostępne dla uczestników 5 dni w tygodniu i przez 8 godzin dziennie. Domy w gminach: Barwice, Szczecinek i Borne Sulinowo zapewniają uczestnikom transport na zajęcia. Zasoby kadry merytorycznej naszych domów to ogółem 25 osób zatrudnionych w różnych formach. 3.10. Zakład Aktywności Zawodowej (ZAZ) Zakład aktywności zawodowej tworzy się celem zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, a także przygotowania ich, poprzez rehabilitację zawodową i społeczną, do życia w otwartym środowisku oraz pomocy w realizacji pełnego, niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia na miarę ich indywidualnych możliwości. Zakład taki, jako wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo jednostkę, może utworzyć powiat, gmina oraz fundacja, stowarzyszenie lub inna organizacja społeczna, której statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych. Aktualnie na terenie Powiatu Szczecineckiego funkcjonuje ZAZ w Juchowie oraz planuje się uruchomienie kolejnego ZAZ w Szczecinku: ZAZ w Juchowie rozpoczął swą działalność w 2011 r. Osoby niepełnosprawne z terenu powiatu szczecineckiego w ramach praktyk zawodowych uczestniczą w socjoterapii. Uczą się pracy w ogrodzie ziołowym, rozwijają umiejętności suszenia ziół, produkcji soków, eliksirów. Tym samym są wdrażane do samodzielnego funkcjonowania w społeczności lokalnej. Ponadto biorą udział w przedsięwzięciach kulturalnych (spektakle muzyczne, sztuki teatralne, podróże kształcące). 21 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 W przyszłości ma tu powstać Zakład Aktywności Zawodowej dla osób niepełnosprawnych połączony z Centrum Kulturowym, które zajmować się będzie prowadzeniem szkoleń, konferencji, działalnością kulturalną. Obiekt będzie posiadał własne zaplecze kuchenne oraz bazę noclegową. Początkowo planuje się przyjęcie 10 – 12 osób, w kolejnych latach liczba chętnych do pracy ma wzrosnąć i docelowo ma wynieść 35 osób. ZAZ w Szczecinku. Aktualnie złożony jest w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Szczecinie wniosek o dofinansowanie projektu pn.: „Zakład Aktywności Zawodowej w Szczecinku szansą dla osób niepełnosprawnych” przeszedł pozytywną ocenę formalną i został przekazany do oceny merytorycznej. Projekt zakłada dofinansowanie otwarcia i funkcjonowania przez okres 3 lat Zakładu Aktywności Zawodowej w Szczecinku. ZAZ działać ma w branży ogrodniczej i wykorzystywać pomieszczenia należące do Zespołu Szkół Nr 6 im. St. Staszica, a zatrudnienie znaleźć w nim ma 20 osób niepełnosprawnych. Wartość projektu to 3 603 420 zł, a cała kwota pochodzić ma ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach poddziałania 7.2.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. 3.11. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Jana Brzechwy w Szczecinku (SOSW) Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Jana Brzechwy w Szczecinku jest prowadzony dla dzieci i młodzieży, które wymagają stosowania specjalistycznej edukacji, opieki i pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęć rewalidacyjnych ze względu na występujące niepełnosprawności intelektualne. Dzieci i młodzież przyjmuje się do Ośrodka na rok szkolny, etap edukacyjny lub okres nauki w szkole, wskazany w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego. W skład SOSW wchodzą: 1) Szkoła Podstawowa Specjalna Nr 8 dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym - 11 oddziałów, 85 uczniów; 2) Gimnazjum Specjalne Nr 4 dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim 3 oddziały, 38 uczniów; 3) Gimnazjum Specjalne Nr 5 dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym - 4 odziały, 28 uczniów; 22 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 4) Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym i ze sprzężonymi niepełnosprawnościami – 4 odziały, 25 uczniów; 5) Zespoły rewalidacyjno-wychowawcze dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim - 4 oddziały, 16 wychowanków; 6) Grupy wychowawcze dla uczniów realizujących obowiązek szkolny i obowiązek nauki poza miejscem zamieszkania - 5 grup, 52 wychowanków. Liczba uczniów w SOSW 192 (stan na 30.09.2011) Liczba pracowników 78, w tym: - 54 pedagogicznych (nauczyciele, wychowawcy, terapeuci) - 24 administracji i obsługi ( w tym pomoce nauczyciela na ½ etatu) Terapia w Ośrodku W celu dostosowania treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów, w Ośrodku organizowane są specjalistyczne formy terapii i pomocy: a) terapia psychologiczna, b) terapia pedagogiczna, c) terapia logopedyczna, d) terapia metodą TOMATISA, e) terapia metodą EEG Biofeedback, f) rewalidacja indywidualna, g) terapia psychomotoryczna, h) stymulacja polisensoryczna, i) kynoterapia. Terapia prowadzona jest w gabinetach specjalistycznych wyposażonych w najnowsze urządzenia i oprogramowanie z zakresu rewalidacji dzieci i młodzieży niepełnosprawnej umysłowo oraz ze sprzężonymi niepełnosprawnościami. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w pełni i na wysokim poziomie zapewnia możliwość nauki i rewalidacji dla wszystkich uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego i chcących realizować obowiązek szkolny w naszej placówce. Uczniowie zyskują możliwość na osiąganie sukcesów szkolnych, rozwój zainteresowań, zdobycie umiejętności, które dają im szansę budowania własnej wartości i godności. 23 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 Ośrodek zapewnia wyspecjalizowaną kadrę pedagogiczną, szeroką ofertę najnowszych metod terapii oraz bazę dostosowaną do potrzeb uczniów niepełnosprawnych. 3.12. Dom Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie (DPS) Na terenie powiatu funkcjonuje Dom Pomocy w Bornem Sulinowie. Posiada on 129 miejsc, ma zasięg ponadlokalny i jest placówką pobytu stałego. Zapewnia całodobową opiekę osobom w podeszłym wieku oraz przewlekle somatycznie chorym. Dom wyodrębnia 46 miejsc pod nazwą „Dom Kombatanta” dla kombatantów i osób uprawnionych w rozumieniu ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego. Umieszczane są tu osoby, które ze względu na stan zdrowia wymagają całodobowej opieki a rodzina i gmina nie jest w stanie zabezpieczyć realizacji tej opieki w miejscu zamieszkania. Dom zapewnia profesjonalną 24 godzinną opiekę pielęgniarską oraz stały kontakt z lekarzem rodzinnym i w miarę indywidualnych potrzeb konsultacje z lekarzami o określonych specjalnościach. DPS jest jednostką podlegającą Powiatowi Szczecineckiemu. Choroby osób w wieku podeszłym, to nie tylko choroby somatyczne, ale w dużej mierze to choroby, związane z ich psychiką. Stanowią je zespoły otępienne, zespoły depresyjne, zaburzenia urojeniowe, zaburzenia snu. Te zaburzenia fizyczne i psychiczne wpływają na upośledzenie funkcjonowania osób starszych. Osoby te stanowią około 25% z wszystkich zamieszkujących osób w DPS. Objęte są one leczeniem psychiatrycznym i pomocą psychologiczną. Około 5% podopiecznych ma zdiagnozowane zmiany osobowości, które są efektem długotrwałego nadużywania alkoholu i leków. Większość z nich leczona jest doraźnie w Oddziałach Odwykowych lub Oddziałach Psychiatrycznych. Następnie kontynuowane jest leczenie psychiatryczne i pomoc psychologiczna, niektórzy uczęszczają na grupę wsparcia AA. Mieszkańcy placówki mogą realizować swoje zainteresowania w wielu formach pracy i rozrywki korzystając z terapii indywidualnej lub, korzystają z biblioteki oraz prasy codziennej. Biorą czynny udział w obchodach świąt i uroczystości okazjonalnych. 3.13. Powiatowy Urząd Pracy w Szczecinku (PUP) Na 31.10. 2011 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Szczecinku zarejestrowanych było 6835 osób, z czego 385 osób niepełnosprawnych, w tym 203 kobiety (52,7%) i 182 mężczyzn (47,3%). 24 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 Prawo do zasiłku posiadało 106 osób (27,5%), w tym 60 kobiet (15,6%) ogółu niepełnosprawnych. Osoby z zaburzeniami psychicznymi to grupa 16 osób, która stanowi 0,2% ogółu zarejestrowanych oraz 4,2% zarejestrowanych niepełnosprawnych. Wyszczególnienie Stan na Razem 16 Według miejsca zamieszkania 4 zamieszkali na wsi zamieszkali w miastach 12 Według wieku 0 25 i poniżej 25-50 11 powyżej 50 5 Według wykształcenia 0 wyższe policealne 4 średnie i LO 6 zasadnicze 6 podst. i gimn. Według zatrudnienia pracował 12 nie pracował 4 3.14. Komisje ds. rozwiązywania problemów alkoholowych (przy urzędach miast i gmin) Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zajmują się w szczególności problemami osób uzależnionych od alkoholu jak i ich rodzinami. Pomagają 25 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 osobom uzależnionym podjąć decyzję o poddaniu się dobrowolnej terapii, oraz kierują na badania przez lekarzy biegłych w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego. Zakres działania: a) poradnictwo w zakresie uzależnień i przemocy w rodzinie; b) pomoc w skorzystaniu z terapii; c) przyjmowanie wniosków o leczenie odwykowe oraz zgłoszeń o przemocy w rodzinie; d) szukanie poparcia dla działań na rzecz zmniejszania rozmiarów problemów alkoholowych; e) przeciwdziałanie narkomanii oraz pomoc dla osób uzależnionych od narkotyków i kierowanie do ośrodków specjalistycznych; f) działanie na rzecz tworzenia i wzmacniania lokalnej koalicji dotyczącej przeciwdziałania przemocy w rodzinie; g) działanie na rzecz tworzenia i wzmacniania lokalnej koalicji trzeźwościowej; h) poradnictwo prawne, psychologiczne, socjalne i pedagogiczne; i) motywowanie do podjęcia i kontynuowania terapii odwykowej oraz utrzymywania abstynencji; j) pomoc finansowa. 3.15. Organizacje pozarządowe Wśród organizacji działających na terenie powiatu szczecineckiego problematyką pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi zajmują się m.in.: 1) Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło Terenowe w Szczecinku Organizacja działa na rzecz: a) wyrównywania szans osób z upośledzeniem umysłowym; b) tworzenia warunków przestrzegania wobec nich praw człowieka; c) prowadzenia ich ku aktywnemu uczestnictwu w życiu społecznym oraz wspieranie ich rodzin. 26 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 Główne działania: a) występowanie z wnioskami o zaspokajanie potrzeb osób niepełnosprawnych intelektualnie w zakresie rehabilitacji; b) udział w zajęciach i imprezach kulturalnych i rekreacyjnych w integracji z otwartym środowiskiem realizowanych w formie zajęć rehabilitacyjnych prowadzonych przez specjalistyczną kadrę Specjalnego Ośrodka Szkolno – Wychowawczego im. Jana Brzechwy w Szczecinku; c) organizowanie integracyjnych wyjazdów na turnusy rehabilitacyjne oraz jednodniowych wycieczek, obchodów Dnia Dziecka, zabaw choinkowych itp. 2) Stowarzyszenie Na Rzecz Dzieci Niepełnosprawnych i Ich Rodziców "Promyk Nadziei" w Bornem Sulinowie Fundacja zajmuje się głównie: a) ochroną życia, zdrowia i godności dzieci niepełnosprawnych i ich rodziców oraz troską o duchowe, moralne i materialne środowiska ich życia i rozwoju; b) otaczaniem wszystkich dzieci niepełnosprawnych bez względu na rodzaj niepełnosprawności efektywną pomocą i opieką zmierzającą do tworzenia warunków wyrównywania ich szans życiowych; c) stworzeniem warunków dla wszechstronnego rozwoju dzieci niepełnosprawnych oraz aktywnego spędzania wolnego czasu; d) udzielaniem pomocy dzieciom niepełnosprawnym poprzez rehabilitację i zajęcia kulturalno – oświatowe; e) psychologiczną, fizyczną i materialną pomocą dla rodziców dzieci niepełnosprawnych; f) współpracą z władzami samorządowymi, instytucjami i innymi organizacjami działającymi na rzecz dzieci niepełnosprawnych i ich rodziców; g) gromadzeniem informacji o sytuacji zdrowotnej i warunkach socjalnych życia i rozwoju dzieci niepełnosprawnych na terenie gminy Borne Sulinowo; h) organizowaniem poradnictwa rodzicom z niepełnosprawnością ich dziecka. 27 w zakresie radzenia sobie Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 3) Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego Oddział Powiatowy w Szczecinku Najważniejszym celem towarzystwa jest rehabilitacja oraz: a) udział w różnego typu programach PFRON w celu pozyskiwania dotacji; b) umożliwienie prawidłowej rehabilitacji chorych na stwardnienie rozsiane; c) zwiększanie grupy wolontariuszy do współpracy z chorymi i ich rodzinami; d) szkolenia dla wolontariuszy i opiekunów działających na rzecz stowarzyszenia; e) szkolenia „osobistych asystentów”. Do osiągnięcia tych celów Towarzystwo podejmuje następujące działania: a) wyjazdy i spotkania integracyjne; b) grupowe i indywidualne wyjazdy na turnusy rehabilitacyjne; c) zapewnienie bezpłatnych konsultacji neurologicznych przez lekarzy neurologów; d) comiesięczne spotkania członków i imprezy okolicznościowe; e) zakupy sprzętu rehabilitacyjnego; f) doraźne porady i pomoc w radzeniu sobie z problemami życia codziennego; g) Oddział należy do Międzynarodowej Federacji Towarzystw Stwardnienia Rozsianego IFMS. 4) Stowarzyszenie Pomocy Nieuleczalnie Chorym i Bezdomnym „Pro – Bono” Stowarzyszenie zajmuje się głównie: a) resocjalizacją osób uzależnionych od środków psychoaktywnych ; b) minimalizacją zjawiska bezdomności; c) zapewnieniem warunków do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych osobom niedostosowanym społecznie, w tym: samotnym matkom z dziećmi, ofiarom przemocy w rodzinie, opuszczającym zakłady karne i placówki opiekuńczo-wychowawcze, zakażonym wirusem HIV, nieuleczalnie chorym i innym osobom zagrożonym marginalizacja społeczną; d) niwelowaniem urazów w sferze psychicznej, moralnej i społecznej wśród osób zdegradowanych społecznie; e) Stowarzyszenie powołało tzw. Centrum Samopomocy w ramach którego działają 4 placówki przyjmujące i zapewniające podstawowe warunki osobom potrzebującym: Ośrodek Rehabilitacyjny dla osób uzależnionych w Gałowie, Dom Pomocy dla osób bezdomnych i samotnych matek w Brodźcach, Dom Pomocy dla bezdomnych w Linowie i hostel dla absolwentów programów rehabilitacyjnych w Szczecinku. 28 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 W 2000 r. z pomocy Stowarzyszenia skorzystało 188 osób. Od początku istnienia Stowarzyszenia tj. od 1993 r. pomoc otrzymało 5000 osób. 5) Polskie Towarzystwo Zapobiegania Narkomanii Oddział Terenowy w Szczecinku Głównym celem Towarzystwa jest przeciwdziałanie uzależnieniom od narkotyków, alkoholu, nikotyny i innych środków psychoaktywnych. Organizacja prowadzi działalność w dwóch płaszczyznach. Pierwsza: a) prowadzenie różnorakich akcji promujących zdrowy tryb życia, b) diagnozowanie aktualnej sytuacji na rynku narkotykowym, c) prowadzenie różnorakiej działalności profilaktycznej wśród młodzieży. Druga: a) prowadzenie Punktu Konsultacyjnego dla osób z problemem narkotykowym (porady, konsultacje, interwencje, działalność informacyjna i edukacyjna. Działaniem obejmowani są dzieci, młodzież i rodzice); b) program zajęć socjoterapeutycznych adresowany do małych grup, dla grup młodzieży podwyższonego ryzyka; c) prowadzenie „Szkoły dla rodziców” dla rodziców osób uwikłanych w problemy narkotykowe zwiększającej kompetencje rodziców w roli wychowawczej oraz poprawiającej komunikację z dzieckiem. 6) Klub Abstynenta Bratek Szczecinek Organizacja zajmuje się głównie: a) kształtowaniem u swoich członków trwałych dążeń do całkowitego powstrzymania się od picia wszelkich napojów alkoholowych; b) propagowaniem trzeźwości i zmian obyczajów w kierunku usuwania z życia rodziny i jednostki napojów alkoholowych jako elementów różnych wydarzeń i uroczystości; c) wzajemną pomocą członkom Stowarzyszenia w utrzymaniu abstynencji od napojów alkoholowych; d) współdziałaniem z instytucjami i organizacjami na terenie miasta Szczecinka i poza, e) organizowaniem i prowadzeniem spotkań grupowych oraz prelekcji o tematyce przeciwalkoholowej; f) organizowaniem i prowadzeniem zajęć świetlicowych oraz działalności kulturalno – oświatowej; 29 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 g) organizowaniem spotkań AA i AL; h) organizowaniem wielu imprez sportowo – rekreacyjnych z myślą o dzieciach z rodzin dysfunkcyjnych. Przy klubie działa Punkt informacyjno – konsultacyjny dla uzależnionych i ich rodzin oraz działają „grupy wsparcia dla uzależnionych i współuzależnionych”. 7) Stowarzyszenie Trzeźwościowe Klub Abstynenta Pierwszy Krok W Bornem Sulinowie Stowarzyszenie zajmuje się głównie propagowaniem na zewnątrz trzeźwości i zmiany obyczajów w kierunku osiągnięcia pełnej abstynencji, jak również pełnieni rolę środowiska alternatywnego dla osób uzależnionych od alkoholu dającego poczucie bezpieczeństwa i możliwości realizacji różnych potrzeb życiowych. 8) Stowarzyszenie Mali Redemptoryści Szczecinek Stowarzyszenie udziela pomocy ludziom, którzy w życiowej wędrówce się zagubili, a znikąd nie mają pomocy lub przestali na nią liczyć, by pomóc przywrócić im ich utraconą godność. 9) Fundacja Pomocy Rodzinie w Szczecinku Główne cele Fundacji: a) możliwość powszechnego oddziaływania profilaktycznego na dzieci i ich rodziny ze szczególnym ukierunkowaniem na wcześniej rozpoznane strefy zagrożeń (oddziaływanie profilaktyczne i finansowe na rodziny z niskimi dochodami, osoby bezrobotne, niezaradne życiowo, niepełnosprawne, patologiczne); b) wspieranie lokalnego systemu opieki w tym szczególnie organizatorów różnego rodzaju rodzin zastępczych oraz udzielanie pomocy finansowej i organizacyjnej w ich prowadzeniu; c) udzielanie pomocy i wsparcia finansowego dla powstającego ponadgminnego systemu opieki nad dzieckiem i rodziną w oparciu o instytucje profilaktyczno-opiekuńcze; d) udzielanie pomocy i wsparcia finansowego dla innych instytucji i organizacji świeckich i kościelnych, których cele są zbieżne z celami Fundacji; e) Fundacja prowadzi świetlice dla dzieci i młodzieży. 30 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 10) Stowarzyszenie „ATUT”w Szczecinku Stowarzyszenie zajmuje się głównie: a) rozwijaniem i propagowaniem inicjatyw, postaw i działań sprzyjających niesieniu pomocy; b) inspirowaniem wprowadzenia różnorodnych form i stopni zorganizowanej pomocy członkom społeczności lokalnej w zaspokajaniu najistotniejszych potrzeb; c) budowaniem sieci oparcia społecznego dla dzieci i młodzieży zagrożonej patologią, osób niepełnosprawnych, starszych, bezdomnych, uzależnionych i bezrobotnych; d) prowadzeniem kompleksowej rehabilitacji osób niepełnosprawnych w zakresie m.in. opieki, edukacji, aktywności społecznej i zawodowej, mieszkalnictwa chronionego, opieki prawnej, zabezpieczenia socjalnego, kultury, sportu i rekreacji. 11) Fundacja Przystań Szczecinek Główne cele: a) działalność na rzecz nauki, edukacji, oświaty i wychowania w zakresie obejmującym zapobieganie patologiom społecznym; b) pomoc społeczna i działalność charytatywna na rzecz dzieci, kobiet, osób starszych, niepełnosprawnych lub chorych, wykluczonym społecznie i ich rodzin; c) działalność w zakresie rehabilitacji społecznej i fizycznej osób niepełnosprawnych, d) promocja i organizacja wolontariatu; e) działalność wspomagająca organizacyjnie, technicznie, szkoleniowo i informacyjnie; f) organizacje pozarządowe i inne podmioty działające w sferze pożytku publicznego. 12) Wielka Fundacja Pomocy „BALTICA” Sępólno Małe Fundacja zajmuje się głównie: a) prowadzeniem wszechstronnej działalności w zakresie ochrony ludzkiego zdrowia oraz ratowania życia, w tym wspieraniem i prowadzeniem inicjatyw o charakterze zdrowotnym, edukacyjnym oraz charytatywnym; b) udzielaniem pomocy osobom znajdującym się w szczególnej trudnej sytuacji życiowej i materialnej. 31 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 4. Priorytety dla powiatu szczecineckiego 4.1. Priorytet nr 1: Po pierwsze profilaktyka! Ochrona zdrowia psychicznego polega w szczególności na: promocji zdrowia psychicznego i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym, zapewnieniu osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym oraz kształtowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi właściwych postaw społecznych, a zwłaszcza zrozumienia, tolerancji, życzliwości, a także przeciwdziałania ich dyskryminacji. Działania zapobiegawcze w zakresie ochrony zdrowia psychicznego powinny być podejmowane przede wszystkim wobec dzieci, młodzieży, osób starszych i wobec osób znajdujących się w sytuacjach stwarzających zagrożenie dla ich zdrowia psychicznego. Działania te obejmują w szczególności: 1) stosowanie zasad ochrony zdrowia psychicznego w pracy szkół, placówek oświatowych, opiekuńczo-wychowawczych, resocjalizacyjnych. Profilaktykę w wymienionych placówkach rozumie się jako proces wspierający rozwój uczniów – ich zdrowie psychofizyczne jak również pomoc i towarzyszenie uczniowi w zdobywaniu doświadczeń życiowych. Profilaktyka to także zdobywanie wiedzy o zagrożeniach oraz nabywanie umiejętności przeciwdziałania tym zagrożeniom; 2) tworzenie placówek rozwijających działalność zapobiegawczą, przede wszystkim poradnictwa psychologicznego oraz placówek specjalistycznych, z uwzględnieniem wczesnego rozpoznania potrzeb dzieci z zaburzeniami rozwoju psychoruchowego; 3) wspieranie grup samopomocy i innych inicjatyw społecznych w zakresie ochrony zdrowia psychicznego; 4) rozwijanie działalności zapobiegawczej w zakresie ochrony zdrowia psychicznego przez zakłady opieki zdrowotnej; 5) wprowadzenie zagadnień ochrony zdrowia psychicznego do programu przygotowania zawodowego osób zajmujących się wychowaniem, nauczaniem, resocjalizacją, leczeniem i opieką, zarządzaniem i organizacją pracy oraz organizacją wypoczynku; 6) uwzględnianie zagadnień zdrowia psychicznego w działalności publicznych środków masowego przekazu, a zwłaszcza w lokalnych programach radiowych i telewizyjnych. 32 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 4.2. Priorytet nr 2: Zapewnienie kompleksowej opieki osobom z zaburzeniami psychicznymi W powiecie szczecineckim w latach objętych programem planuje się: 1) Utworzyć Zakłady Aktywności Zawodowej w Juchowie i Szczecinku. 2) Zorganizować psychiatryczny oddział dzienny prowadzony przez NZOZ „SALUS” w Szczecinku w pomieszczeniach Szpitala w Szczecinku, Spółka z.o.o., wygospodarowanych w wyniku rozbudowy szpitala. 3) Utworzyć Centrum Zdrowia Psychicznego na bazie NZOZ SALUS i Szpitala (warunek: uchwalenie stosownych przepisów wykonawczych i podanie źródła finansowania). 4) Zorganizować (wg obowiązującego na świecie modelu) Psychiatryczną Opiekę Środowiskową. (warunek: uchwalenie stosownych i podanie źródła finansowania). 5) Zorganizować oddział psychiatryczny dla dzieci i młodzieży. 33 przepisów wykonawczych Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 5. Cele główne, szczegółowe i zadania programu Cel główny 1: promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym Lp. 1.1. 1.2. 1.3 Cel szczegółowy Zadanie Realizatorzy Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego, kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu Ustalenie priorytetów promocji zdrowia psychicznego Zespół Koordynujący PPOZP Opracowanie lokalnych programów promocji zdrowia psychicznego placówki oświatowe, organizacje pozarządowe, Zespół Koordynujący PPOZP I kw. 2012 Realizacja lokalnych programów promocji zdrowia psychicznego placówki oświatowe, organizacje pozarządowe realizacja ciągła od II kw. 2012 Opracowanie programów zapobiegania przemocy w rodzinie, w szkole i w środowisku lokalnym Komenda Powiatowa Policji w Szczecinku, placówki oświatowe, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku, gminy Zespół Koordynujący PPOZP I kw. 2012 Realizacja programów zapobiegania przemocy w rodzinie, w szkole i w środowisku lokalnym z uwzględnieniem istniejących regulacji prawnych Przygotowanie lokalnych programów informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osób z zaburzeniami psychicznymi Komenda Powiatowa Policji w Szczecinku, placówki oświatowe, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku, gminy realizacja ciągła od II kw. 2012 Realizacja lokalnych programów Placówki oświatowe, Starostwo Zapobieganie zaburzeniom psychicznym Zwiększenie integracji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi 34 Placówki oświatowe, JST, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Środowiskowe Domy Samopomocy, Warsztaty Terapii Zajęciowej, DPS, Zespół Koordynujący PPOZP Termin realizacji do 06.2011 I kw. 2012 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 informacyjno-edukacyjnych sprzyjających postawom zrozumienia i akceptacji oraz przeciwdziałających dyskryminacji wobec osób z zaburzeniami psychicznymi Powiatowe w Szczecinku, realizacja ciągła Powiatowe Centrum Pomocy od II kw. 2012 Rodzinie, Środowiskowe Domy Samopomocy, Warsztaty Terapii Zajęciowej, DPS, organizacje pozarządowe, Miejskie i Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych JST , Ośrodki Pomocy Społecznej w poszczególnych gminach, Organizacja systemu tworzenie lokalnych ośrodków pomocy NZOZ „SALUS” w Szczecinku, do 12.2013 poradnictwa i pomocy kryzysowej oferujących poradnictwo i pomoc NZOZ „Patronka” w Szczecinku, 1.4 w stanach kryzysu w stanach kryzysu zagrażającego zdrowiu Szpital w Szczecinku Sp. z o.o., psychicznego psychicznemu PCPR, placówki oświatowe, Zespół Koordynujący PPOZP, Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej Cel nr 2: Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym 2.1. Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej Opracowanie lokalnego programu zwiększenia dostępności i zmniejszenia nierówności w dostępie do różnych form środowiskowej psychiatrycznej opieki zdrowotnej, w tym zwłaszcza form niezbędnych do tworzenia centrów zdrowia psychicznego: — leczenia ambulatoryjnego, — leczenia w zespołach środowiskowych, — leczenia w oddziałach dziennych, — leczenia w oddziałach psychiatrycznych w szpitalach ogólnych, dla dzieci, młodzieży i dorosłych JST, Zespół Koordynujący Realizację Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego, NZOZ „SALUS” w Szczecinku, NZOZ „Patronka” w Szczecinku, Szpital w Szczecinku Sp. z o.o., PCPR, Poradnia PsychologicznoPedagogiczna, Ośrodki Pomocy Społecznej w poszczególnych gminach, Środowiskowe Domy Samopomocy Realizacja programu zwiększenia dostępności NZOZ „SALUS” w Szczecinku, 35 I kw. 2012 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 i zmniejszenia nierówności w dostępie do różnych form psychiatrycznej opieki zdrowotnej w powiecie lub gminie 2.2. Upowszechnienie zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego Integrowanie działalności placówek psychiatrycznej opieki zdrowotnej poprzez tworzenie lokalnego centrum zdrowia psychicznego, zapewniającego mieszkańcom powiatu lub gminy kompleksową, środowiskową (stacjonarną i niestacjonarną) opiekę w zakresie zdrowia psychicznego Opracowanie lokalnego programu poszerzenia, zróżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, w zakresie pomocy: bytowej, mieszkaniowej, stacjonarnej, samopomocy środowiskowej Realizacja lokalnego programu poszerzenia, zróżnicowania i unowocześniania pomocy i oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi Wspieranie finansowe samopomocowych projektów służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi 36 NZOZ „Patronka” w Szczecinku, Szpital w Szczecinku Sp. z o.o., PCPR, Poradnia PsychologicznoPedagogiczna, Ośrodki Pomocy Społecznej w poszczególnych gminach, Środowiskowe Domy Samopomocy Powiat Szczecinecki, Miasto Szczecinek, Szpital w Szczecinku Sp. z o.o., NZOZ „SALUS” w Szczecinku, JST JST, Zespół Koordynujący Realizację Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego, Ośrodki Pomocy Społecznej w poszczególnych gminach, Środowiskowe Domy Samopomocy, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Ośrodki Pomocy Społecznej w poszczególnych gminach, Środowiskowe Domy Samopomocy, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Samorządy lokalne, Powiatowy Urząd Pracy w Szczecinku, Ośrodki Pomocy Społecznej w poszczególnych gminach realizacja ciągła od II kw. 2012 do 12.2013 I kw. 2012 realizacja ciągła od II kw. 2012 realizacja ciągła w miarę posiadanych środków Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 Zapewnienie ciągłości wsparcia finansowego projektom pozarządowym realizującym takie formy oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, które wymagają działania ciągłego Zwiększenie udziału zagadnień pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych centrów pomocy rodzinie 2.3. Aktywizacja zawodowa osób z Opracowanie lokalnego programu rozwoju zaburzeniami psychicznymi zróżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi Realizacja lokalnego programu rozwoju zróżnicowanych form wspieranego zatrudnienia i przedsiębiorczości społecznej dostosowanych do potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi Zwiększanie dostępności rehabilitacji zawodowej, organizacja poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osób z zaburzeniami psychicznymi Przygotowanie kampanii szkoleniowoinformacyjnej adresowanej do pracodawców promującej zatrudnianie osób z zaburzeniami psychicznymi Prowadzenie kampanii szkoleniowoinformacyjnej adresowanej do pracodawców promującej zatrudnianie osób z zaburzeniami psychicznymi 37 Ośrodki Pomocy Społecznej w poszczególnych gminach, Samorządy lokalne realizacja ciągła w miarę posiadanych środków Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Samorząd Powiatu Szczecineckiego Od 2012 realizacja ciągła w miarę posiadanych środków Powiatowy Urząd Pracy w Szczecinku Powiatowy Urząd Pracy w Szczecinku, Zakłady Aktywizacji Zawodowej z terenu Powiatu Szczecineckiego* Powiatowy Urząd Pracy w Szczecinku, Zakłady Aktywizacji Zawodowej z terenu Powiatu Szczecineckiego* Powiatowy Urząd Pracy w Szczecinku, Starostwo Powiatowe w Szczecinku Powiatowy Urząd Pracy w Szczecinku, Starostwo Powiatowe w Szczecinku I kw. 2012 Od II kw. 2012 realizacja ciągła * od 2013 ZAZ w Szczecinku realizacja ciągła * od 2013 ZAZ w Szczecinku I kw. 2012 Od II kw. 2012 w miarę posiadanych środków Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 Zwiększenie udziału zagadnień zatrudnienia osób z zaburzeniami psychicznymi w działalności powiatowych urzędów pracy 2.4. skoordynowanie różnych form Powołanie lokalnego zespołu koordynującego opieki i pomocy realizację Programu z zadaniami: − opracowania regionalnego programu ochrony zdrowia psychicznego, potrzeby ludności powiatu lub gminy w zakresie zdrowia psychicznego i opieki psychiatrycznej oraz dostosowanie do nich skoordynowanej działalności różnych form pomocy i oparcia społecznego oraz aktywizacji zawodowej, − realizacji, koordynowania i monitorowania Programu. Skład zespołu powinien zapewniać właściwą reprezentację samorządu powiatu lub gminy, placówek realizujących zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego, pozarządowych organizacji samopomocowych. Zarząd powiatu zapewni działaniom zespołu niezbędną pomoc administracyjną Opracowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego, zawierającego szczegółowy harmonogram, Realizacja, koordynowanie i monitorowanie lokalnego programu ochrony zdrowia psychicznego 38 Powiatowy Urząd Pracy w Szczecinku Zarząd Powiatu w Szczecinku Od 2012 realizacja ciągła w miarę posiadanych środków maj 2011 Zespół Koordynujący Realizację do 12.2011 Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego Zespół Koordynujący Realizację od 2012 Powiatowego Programu Ochrony realizacja ciągła Zdrowia Psychicznego, Samorządy lokalne. Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 Przygotowanie aktualizowanego corocznie przewodnika informującego o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy społecznej i aktywizacji zawodowej dla osób z zaburzeniami psychicznymi 39 Starostwo Powiatowe w Od 2012 Szczecinku, z coroczną Samorządy lokalne, aktualizacją Zespół Koordynujący Realizację Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 6. Źródła finansowania Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2011-2015 finansowany będzie z następujących źródeł: a) środki finansowe Powiatu Szczecineckiego; b) środki finansowe budżetu państwa; c) środki finansowe Narodowego Funduszu Zdrowia; d) środki finansowe Szpitala w Szczecinku Sp. z o.o.; e) środki finansowe Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych; f) środki finansowe własne realizatorów programu; g) środki finansowe własne organizacji pozarządowych. 7. Analiza, ewaluacja i monitoring realizacji programu Miarą skuteczności funkcjonowania przyjętego PPOZP dla Powiatu Szczecineckiego będzie: a) monitoring realizacji zadań określonych w Programie; b) ewaluacja PPOZP; c) budowa programów szczegółowych rozwijających przyjęte kierunki działań. Monitoring i ewaluacja zapisów programowych polegają na systematycznej ocenie realizowanych działań oraz modyfikacji kierunków działania w przypadku istotnych zmian społecznych, które mogą pojawić się poprzez zmianę regulacji prawnych czy też narastanie poszczególnych dolegliwości społecznych. Całościowa ocena wymaga odpowiedzi na pytania o zgodność ocenianej polityki z przyjętymi wartościami i zasadami. Ewaluacja jest działalnością z natury normatywną, gdyż z jednej strony wykorzystuje się w niej istniejące normy, z drugiej zaś w jej wyniku mogą pojawić się propozycje wprowadzenia nowych norm i procedur. Jest także działalnością instrumentalną, ponieważ jej podstawowym celem jest dostarczenie podmiotom polityki społecznej praktycznej wiedzy potrzebnej przy podejmowaniu decyzji. Elementami skutecznego monitoringu i ewaluacji będą przede wszystkim: 1) Zespół koordynujący Program: składający się odpowiedzialnych za realizacje poszczególnych zadań, 40 z przedstawicieli jednostek Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 2) Roczna ocena wdrażania Programu: Zespół wdrażający program winien się zbierać przynajmniej raz w roku i ocenić poziom wdrażania poszczególnych celów i kierunków działań. Zespół swoją ocenę przekazuje Zarządowi Powiatu oraz Radzie Powiatu w Szczecinku. W przypadku znacznych różnic wynikających z zagrożeń realizacji poszczególnych zadań Zespół może przedstawić propozycję przyjęcia zmian w zakresie zadań szczegółowych lub przedstawić propozycję wprowadzenia np. programów celowych. W celu bieżącego monitorowania realizacji Programu, na stronie internetowej Powiatu Szczecineckiego zamieszczony będzie druk ankiety – Załącznik nr 1 do Programu. Ankietę będą mogły składać zarówno jednostki organizacyjne, stowarzyszenia, organizacje społeczne, fundacje, samorządy zawodowe, kościoły i inne związki wyznaniowe oraz grupy samopomocy pacjentów i ich rodzin zajmujących się problematyką zdrowia psychicznego. 7. Podsumowanie Celem strategicznym Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 jest promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym. Cel strategiczny Programu jest zgodny z misją określoną w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2011- 2015. PPOZP z dla Powiatu Szczecineckiego zawiera informacje o istniejącym stanie infrastruktury społeczno – zdrowotnej powiatowych jednostek oraz partnerach realizujących zadania w ramach dotacji z budżetu powiatu oraz wyznacza kierunki, w jakich powinny zmierzać działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego. Program bazuje na realnie podejmowanych działaniach na istniejącej infrastrukturze powiatowej, która w okresie danego roku jest w stanie zapewnić realizację przyjętych priorytetów i zadań. PPOZP dla Powiatu Szczecineckiego ma charakter otwarty i przy zaangażowaniu władz publicznych i zainteresowanych stron będzie aktualizowany w miarę pojawiających się potrzeb mieszkańców oraz możliwości prawnych i finansowych samorządu powiatowego. Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Powiatu Szczecineckiego na lata 2011 - 2015 wpisuje się w istniejącą strategię działań na rzecz osób niepełnosprawnych Powiatu Szczecineckiego. 41 Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego Dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 Załącznik nr 1 do Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Mieszkańców Powiatu Szczecineckiego na lata 2011-2015 Ankieta dla NZOZ, jednostek organizacyjnych, stowarzyszeń, organizacji społecznych, fundacji, samorządów zawodowych, kościołów i innych związków wyznaniowych oraz grup samopomocy pacjentów i ich rodzin zajmujących się problematyką zdrowia psychicznego.* Lp. Zakres danych 1. Nazwa jednostki 2. Podstawa prawna działania 3. Nr KRS (w przypadku posiadania) 4. Zakres działania (zadania w zakresie związanym ze zdrowiem psychicznym) 5. Grupy osób objętych pomocą 6. Informacje dodatkowe: - realizowane programy, - akcje profilaktyczno-informacyjne, - inne działania Opis …………………………………….. ………………………………….. Miejscowość, data Podpis osoby upoważnionej do reprezentowania jednostk 42
