Znaczenie pierścienic

2.10. Przegląd wybranych grup
zwierząt bezkręgowych
Opracowała Bożena Smolik
Konsultant Arleta Poręba-Konopczyńska
Systematyka zwierząt


Królestwo : zwierzęta (Animalia)
Typ - gąbki
- parzydełkowce
- płazińce
- wrotki
- nicienie
- pierścienice
- stawonogi
- mięczaki
- strunowce
Bezkręgowce

Bezkręgowce to zwierzęta, które nie posiadają szkieletu
wewnętrznego

Bezkręgowce to stara nazwa systematyczna, do której,
zwyczajowo, zalicza się wszystkie typy zwierząt,
… bez kręgowców oczywiście 

Obejrzyj animowaną wzmiankę o bezkręgowcach
http://www.scholaris.pl/cms/index.php/resources/ani
macja_charakterystyka_bezkręgowców.html
Gąbki






Gąbki to prymitywne,
beztkankowe zwierzęta
Żyją w wodach morskich
i słonych
Prowadzą osiadły tryb życia
Mają dużą zdolność
regeneracji ciała
Ciało gąbek składa się
z dwóch warstw komórek. Brak
tkanek, narządów, układów.
Mają szkielet wapienny,
krzemionkowy lub rogowy
z dużą liczbą otworów, przez
które przepływa woda.

-
-
-
-
-
Znaczenie gąbek:
Są filtratorami, wchłaniają
szczątki organiczne z wody
Biorą udział w procesie
tworzenia skał
Są używane w jubilerstwie do
szlifowania klejnotów
Szkielety rogowe służą do celów
higienicznych
Gąbka Tethya crypta, mająca
szkielet krzemionkowy, z uwagi
na właściwości hamowania
wzrostu komórek ssaków
stanowiła przedmiot badań
naukowców w leczeniu białaczki
Parzydełkowce

Parzydełkowce to najprostsze tkankowe zwierzęta wodne.

Występują głównie w wodach słonych.

Charakteryzują się promienistą symetrią ciała.


Występują w postaci workowatego polipa (osiadłe) lub dzwonowatej
meduzy (wolno pływające).
Mają dużą zdolność regeneracji – to bardzo korzystna umiejętnośćpolecam ten adres :
http://www.scholaris.pl/cms/index.php/resources/animacja_rozmnażanie_b
ezpłciowe_u_parzydełkowców_płazińców_i_szkarłupni.html

Posiadają komórki parzydełkowe, służące do ataku i obrony (zawierają
drażniąco-paraliżującą ciecz).
Parzydełkowce
Cechy budowy wewnętrznej
Znaczenie

Ciało zbudowane z dwóch
warstw komórek

Stanowią pokarm dla
niektórych zwierząt

Wnętrze ciała stanowi
jama gastralna

Żyją w symbiozie ze
skorupiakami i rybami

Otwór gębowy pełni
funkcję gęby i odbytu


Komórki parzydełkowe
uzbrojone są w wić, która
jest wystrzeliwana i
wbijana w ciało ofiary
Wytworzyły rafy koralowe,
które są środowiskiem życia
bardzo wielu roślin wodnych,
protistów oraz zwierząt

Są stosowane jako materiał
w jubilerstwie
Parzydełkowce
Polip
 Postać osiadła
 Kształt ciała- workowaty
 Otwór gębowy skierowany
ku górze
 Otwór gębowy uzbrojony
czułkami
Meduza
 Postać wolno pływająca
 Kształt ciała dzwonowaty
 Otwór gębowy skierowany
ku dołowi
 Otwór gębowy uzbrojony
w ramiona, czułki na
brzegu dzwonu
Parzydełkowce
Przegląd systematyczny
Gromada –stułbiopławy – stułbia płowa
Gromada – krążkopławy – chełbia modra
Gromada – koralowce – koral szlachetny
– ukwiały
Płazińce






Zwane są inaczej robakami
płaskimi.
Ciało spłaszczone grzbietobrzusznie.
Mają dwuboczną symetrię
ciała.
Żyją w wodach słonych,
słodkich oraz wewnątrz ciała
żywiciela.
Zdecydowana większość
płazińców to pasożyty.
W rozwoju występuje postać
larwy
Przedstawiciele

Tasiemce – tasiemiec
uzbrojony, nieuzbrojony,
bruzdogłowiec

Przywry – motylica
wątrobowa

Wirki – wypławek biały
Wirki


Nieliczne płazińce to wolno żyjące wirki, które można znaleźć na
roślinach w czystych stawach.
Są małymi drapieżnikami, mają około 1 cm długości.
Tasiemce

Wszystkie dorosłe tasiemce żyją
w jelitach kręgowców

Mają członowane ciało w kształcie taśmy.
Są zbudowane według takiego samego
planu: główka – szyjka (miejsce
powstawania nowych członów)
– niedojrzałe (młode) człony- dojrzałe człony

Stare (dojrzałe) człony odrywają się i są usuwane z organizmu na zewnątrz.

Ciało tasiemca chroni przed strawieniem specjalny naskórek (nabłonek
syncycjalny)

Tasiemiec nie posiada układu pokarmowego – żyjąc w jelicie cienkim
wchłania strawiony pokarm całą powierzchnią ciała.

Tasiemiec oddycha beztlenowo.

Tasiemiec rozmnaża się płciowo. Jest obojnakiem. Występuje zjawisko
samozapłodnienia. W rozwoju występuje postać larwalna, a więc rozwój jest
złożony. Rozwój larwalny wymaga zmiany żywiciela.
Cykl rozwojowy tasiemca uzbrojonego

Żywiciel pośredni
to żywiciel, w którego
organizmie pasożyt
osiąga stadium larwalne

Żywiciel ostateczny
to żywiciel, w którego
organizmie powstaje
dorosła, rozmnażająca się
forma pasożyta
Cykl rozwojowy
tasiemca
nieuzbrojonego
Nicienie

Nicienie to organizmy o wydłużonym, robakowatym kształcie ciała.
Ciało tych zwierząt w przekroju poprzecznym jest zbliżone do koła.

Nicienie żyją w glebie, wodzie słodkiej i słonej, również jako
pasożyty wewnętrzne roślin, zwierząt, człowieka.

Budowa nicieni:
-

Zewnętrzną powłokę stanowi wór skórno- mięśniowy
Wnętrze ciała wypełnia płyn nadający sprężystość i rozprowadzający
substancje odżywcze
-
Układ pokarmowy ma postać prostego przewodu.
-
Brak układu oddechowego i krążenia.
-
Występuje układ nerwowy i wydalniczy
Przedstawiciele : glista ludzka, owsik ludzki, włosień kręty
Cykl
rozwojowy
glisty
ludzkiej
Pierścienice

Żyją w wodach i w glebie. Większość z nich
to zwierzęta wolno żyjące.

Ciało pierścienic jest wydłużone, podzielone
na wiele segmentów o podobnej budowie.
pierścień = segment = metamer

U pierścienic po raz pierwszy w rozwoju
ewolucyjnym występuje zamknięty układ
krwionośny.

Przegląd systematyczny
wieloszczety – nereida
skąposzczety – dżdżownica ziemna
pijawki - pijawka lekarska
Pierścienice
Czynności
życiowe
Odżywianie się
Oddychanie
wieloszczety
skąposzczety
saprobionty- szczątki roślin
i zwierząt
pijawki
pasożyty
i drapieżniki
tlenowo, całą powierzchnią ciała
Rozmnażanie się
rozdzielnopłciowość
Poruszanie się
pełza, pływa
obojnactwo
pełza
pływa, kroczy
Pierścienice
Znaczenie pierścienic

Są pokarmem dla zwierząt.

Dżdżownica poprawia żyzność gleby poprzez jej
spulchnianie, mieszanie, napowietrzanie a także
wzbogaca glebę w związki mineralne.

Pijawki produkują hirudynę, substancję
zapobiegającą krzepnięciu krwi, która jest
wykorzystywana w medycynie.

Są bioindykatorami (wskaźnikami) czystości wód.
Mięczaki i stawonogi będą omówione w
następnej prezentacji
Zadania
1. yWyjaśnij , w jaki sposób można zarazić się tasiemcem nieuzbrojonym.
2. WWybierz dwa poprawne zakończenia zdania . Ukwiały nie są :
a/ pasożytami. b/ drapieżnikami. c/polipami. d/ meduzami.
3. PPodaj, ilu żywicieli ma glista ludzka.
4. WWymień trzy przystosowania tasiemca do pasożytniczego trybu
życia.
5. PPodaj dwa sposoby wykorzystania pierścienic przez człowieka.
Źródła










J. Loritz-Dobrowolska i wsp.,Biologia 1,Operon,2009r.
E. Kłos i wsp., Ciekawa biologia1,WSiP, 2002r.
E.Pyłka-Gutowska,E.Jastrzębska, Bliżej biologii 1, WSiP, 2009r
B.Klimuszko, Żak, 2009r.
B.Klimuszko, Żak,2001r.
H.Lach,J.Ślósarczyk, Nowa Era, 1994r.
W.Lewiński,J.Prokop, Biologia 2, Operon, 2004r.
Z.Sendecka i wsp., Vademecum, Operon, 2008r..
D.Cichy,I.Żeber-Dzikowska, Biologia 1, DEBIT, 1999r.
B.Potocka,W.Górski, Biologia 1, MAC Edukacja S.A.,2002r.