ZIEMNIAK (Solanum tuberosum L.) Rodzina: Psiankowate

ZIEMNIAK (Solanum tuberosum L.)
Rodzina: Psiankowate (Solanaceae)
Rodzaj Solanum obejmuje ok. 1700 gat., z których
10% wytwarza bulwy. Rośliny jednoroczne, z wyjątkiem gatunków dzikich występujących w Andach.
Kwiaty są białe lub fioletowe i zebrane w kwiatostany. Owocem jest mięsista jagoda z licznymi nasionami, zielonawa do czerwonawej. Z podziemnych
części łodyg wyrastają stolony – bezchlorofilowe
pędy, których wierzchołki przekształcają się w bulwy.
Z powodu wartości odżywczych bulw, ziemniaki
uprawiano w Ameryce Pd. od 8000 lat. Do Europy
trafił w XVI w., traktowany początkowo jako osobliwość botaniczna, roślina ozdobna, a nawet lecznicza. Dzisiejszy gatunek uprawny ssp. tuberosum,
dostosowany do warunków długiego dnia, wyselekcjonowano w Europie 300 lat temu. Stad rozprzestrzenił się w całej strefie klimatu umiarkowanego,
stając się obecnie uniwersalną rośliną uprawną,
czwartą co do znaczenia na świecie.
JK
AKSAMITKA (Tagetes sp.)
Rodzina: Astrowate (Asteraceae)
Pochodzi z Ameryki Śr. i uprawiana była tam już
w starych czasach przedkolumbijskich. Do Europy
sprowadzona została w 1573 r. W Polsce uprawia
się ze względu na efektowne koszyczki kwiatowe,
odmiany gł. dwóch gatunków, znane pod popularną
nazwą śmierdziuszki:
– aksamitki rozpierzchłej (T. patula)
– aksamitki wyniosłej (T. erecta)
Roślina roczna. Wysokość 30-75 cm. Pędy są silnie
rozgałęzione i ulistnione. Umieszczone szczytowo
koszyczki kwiatowe składają się z kwiatów języczkowych i rurkowych – żółtych (u T. erecta
wyłącznie), pomarańczowych, brunatnych. Kwitnie
od czerwca do jesieni.
Mają bardzo małe wymagania co do gleby, byle by
nie była zbyt sucha i jałowa.
Woń aksamitek oraz specyficzne wydzieliny
korzeniowe stanowią skuteczną broń przeciwko
różnym szkodnikom.
Rośliny rzadko padają ofiarą owadów, a miejsc
gdzie rosną, unikają nicienie glebowe. Nicienie
wnikają do korzeni aksamitek i aktywują w nich
określone substancje czynne (m. in. α-terthienyl),
które je unieszkodliwiają. Ponieważ substancje te
występują tylko w roślinie i nie rozprzestrzeniają się
w glebie, aksamitkami należy bardzo gęsto obsiewać lub obsadzać inne uprawy. Aby osiągnąć
wystarczająco dobre efekty powinny one pozostać
na powierzchni gleby przez trzy do czterech miesięcy.
– 104 –
JK, JM