Temat: Płazińce i nicienie.

Temat: Płazińce i nicienie.
1. Płazińce – zwierzęta
spłaszczone grzbieto –
brzusznie.
Płazińce to zwierzęta
o wydłużonym, spłaszczonym
grzbieto-brzusznie ciele,
przybierającym kształt liścia,
płytki lub taśmy.
Dlatego czasem nazywa się je
robakami płaskimi.
Do płazińców zaliczamy wirki,
zasiedlające głównie środowiska
wodne oraz przywry
i tasiemce, które pasożytują
w organizmach zwierząt.
a) Budowa płazińców.
W porównaniu z parzydełkowcami,
płazińce są na wyższym stopniu
rozwoju – mają wykształcone
narządy i układy.
Cechy budowy:
 Nie posiadają układu
krwionośnego – substancje
 Ciało pokryte jest nabłonkiem
pokarmowe rozprowadzane są
czasami wyposażonym w rzęski
m.in. za pośrednictwem
(u wirków).
 Posiadają układ pokarmowy (jelito) odgałęzień jelita.
z otworem gębowym. Jelito posiada  Nie mają układu oddechowego
– energię pozyskują z oddychania
liczne odgałęzienia. Brak otworu
beztlenowego lub oddychają całą
odbytowego.
powierzchnią ciała.
 Posiadają zwoje nerwowe
 Posiadają układ wydalniczy.
i narządy zmysłów np. wirki
posiadają oczka i narząd
równowagi. Odbierają też sygnały
chemiczne.
Przekrój poprzeczny płazińców
Gonada – narząd rozrodczy.
Parenchyma – tkanka łączna zbudowana z luźno połączonych komórek
o różnych funkcjach. Wypełnia ciało płazińców. Uczestniczy
w rozprowadzaniu substancji odżywczych i w wydalaniu.
Protonefrydium – prymitywny narząd wydalniczy.
b) Płazińce jako pasożyty.
Większość płazińców to

pasożyty. Oznacza to,
że żyją kosztem innych 
żywych organizmów
zazwyczaj wewnątrz ich
ciała (czasem na

zewnątrz).
Przykładem jest tasiemiec: 




Uzbrojony.
Nieuzbrojony.
Bąblowiec.
Bruzdogłowiec szeroki.


Przystosowania tasiemca do
pasożytniczego trybu życia:
Wytworzenie aparatu czepnego
- przyssawek i/lub haczyków.
Zanik układu pokarmowego
– wchłanianie pożywienia całą
powierzchnią ciała.
Oddychanie beztlenowe
– spowodowane brakiem tlenu.
Zanik niektórych narządów zmysłów
– są zbędne, ponieważ tasiemiec stale
przebywa w jednym miejscu.
Obojnactwo – każdy człon tasiemca
zawiera męskie i żeńskie narządy
rozrodcze-zachodzi samozapłodnienie.
Produkcja milionów jaj – wzrost szansy
przeżycia potomstwa.
c) Budowa tasiemca
uzbrojonego.
Główka – wyposażona w
narządy czepne, dzięki którym
tasiemiec utrzymuje się w jednej
pozycji pomimo przepływu
pokarmu.
Szyjka – to miejsce nieustannego
wytwarzania nowych członów
tasiemca.
Człony młodsze – w różnych
stadiach rozwoju. Może być ich
nawet kilkaset.
Człony dojrzałe – w nich
rozwinięte są w pełni narządy
rozrodcze. U tasiemców zachodzi
samozapłodnienie, co pozwala
rozmnażać się pojedynczym
osobnikom. W każdym z takich
członów może być do 100tyś jaj.
Cykl rozwojowy tasiemca nieuzbrojonego
2. Nicienie – robaki o obłym ciele.
Nicienie zamieszkują bardzo różne środowiska: dna
mórz, wody słodkie, a także glebę. Spotyka się je
w gorących źródłach i wysokich górach. Wiele z nich
to pasożyty roślin i zwierząt.
(mątwik, galasy – skutek działania nicieni, glista ludzka)
a) Ogólna budowa ciała
 Pokrycie ciała – stanowi je
oskórek, który jest gruby
Nicienie to zwierzęta
i nierozciągliwy, niezwykle
o wydłużonym, obłym
odporny na niekorzystne warunki
i zwężonym na końcach ciele.
środowiska (w tym enzymów
Mają symetrię dwuboczną – dwie trawiennych). Przenikają przez
osie symetrii.
niego jedynie woda, tlen
i dwutlenek węgla. Pod
Nie posiadają odnóży.
oskórkiem znajduje się nabłonek
Osiągają zazwyczaj niewielkie
(hypoderma) przyczepiony do
rozmiary, zwykle od 0,03mm do
warstwy mięśni.
kilkudziesięciu cm.
Jako pierwsze zwierzęta posiadają
pierwotną jamę ciała
wypełnioną płynem. Płyn ten
krąży swobodnie po ciele,
zapewniając rozprowadzenie
substancji odżywczych. Nadaje
też ciału sztywność i sprężystość
– pełni funkcję szkieletu
hydraulicznego.
 Układ pokarmowy – przewód
ciągnący się wzdłuż ciała,
z otworem gębowym
i odbytowym. Zwierzę może
jednocześnie pobierać i wydalać
pokarm. W jamie gębowej
znajdują się takie wytwory
oskórka, jak: ząbki i listewki (do
rozcierania pokarmu) oraz
sztyleciki do przebijania ofiary i jej
wysysania. Gardziel działa, jak
pompa ssąco – tłocząca.
a) Ogólna budowa ciała
 Wymiana gazowa – nicienie
nie mają układu
oddechowego, a wymiana
gazowa odbywa się całą
powierzchnią ciała. Nicienie
pasożytnicze pozyskują
energię z oddychania
beztlenowego.
 Rozmnażanie – nicienie
rozmnażają się wyłącznie
płciowo, a samicę i samca
łatwo odróżnić (dymorfizm
płciowy). Samice zazwyczaj
składają jaja. Formy
pasożytnicze – dziesiątki
tysięcy jaj.
c) Znaczenie nicieni.
Askarydoza – to zakażenie glistą
Większość nicieni to groźne pasożyty ludzką, po spożyciu niemytych
roślin i zwierząt. Często są
owoców lub warzyw, na których
przyczyną groźnych chorób.
znajdują się jaja glisty. Obecność
glisty w jelicie cienkim powoduje
Włośnica – to choroba wywołana
bóle, zmniejszenie apetytu
zakażeniem włośniem krętym po
i zatrucie wydzielanymi przez
spożyciu niezbadanego mięsa
glisty, toksynami i reakcje
wieprzowego lub z dzika.
alergiczne – obrzęki twarzy, oczu.
Początkowo odczuwane są bóle
brzucha, pojawia się obrzęk twarzy, Owsica – to zakażenie owsikiem.
a potem wysoka gorączka
Bytuje on w jelicie grubym,
i silne bóle mięśniowe. Groźne są
wywołując swędzenie okolic
powikłania np. zapalenie mięśnia
odbytu. Drapanie powoduje
sercowego.
przenoszenie jaj owsików na
przedmioty i także, unoszenie się
ich z powietrzem – są bardzo
lekkie.