IZP.271.26.11 PLAN PRACY KOŁA CHEMICZNEGO Cele ogólne: rozwijanie zainteresowań uczniów prowadzących do zgłębienia tajemnic przyrody; prezentowanie wyników własnych obserwacji, eksperymentów i przemyśleń; wykorzystanie wiedzy z zakresu chemii w praktyce życia codziennego. Cele szczegółowe: - pogłębienie wiedzy chemicznej i jej popularyzacja na terenie szkoły, - dostrzeganie problemu zagrożeń i możliwości ochrony środowiska oraz dostrzeganie piękna przyrody; - kształtowanie umiejętności projektowania i montowania prostej aparatury laboratoryjnej oraz wykonywanie eksperymentów; - umiejętność obserwowania i opisywania zjawisk chemicznych; - rozwijanie pamięci, wyobraźni, myślenia abstrakcyjnego oraz twórczego podejścia do rozwiązywania problemów; - radość i satysfakcja z poznawania, wiara we własne siły i możliwości, - rozbudzanie i rozwijanie pasji badawczej; - rozwinięcie umiejętności samodzielnej pracy z podręcznikami i książkami popularnonaukowymi oraz programami multimedialnymi, - rozwijanie umiejętności rozwiązywania zadań chemicznych, - doskonalenie umiejętności korzystania z tablic, schematów, wykresów i modeli. Projekt pn. „Świat bez tajemnic” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego IZP.271.26.11 Zagadnienia tematyczne: 5.1.1.1. MIESZANINY 1. Mieszanina niejednorodna, sączenie zawiesiny przez bibułę filtracyjną. 2. Rozdzielanie mieszaniny metodą: destylacji, chromatografii (bibułowej). 3. Obliczanie zadań z wykorzystaniem prawa zachowania masy, stosunków wagowych . 4. Obliczanie masy składnika w znanej masie mieszaniny o określonym składzie procentowym. Składniki powietrza 1. Otrzymanie tlenu, dwutlenku węgla, wodoru oraz ich identyfikacja. 2. Badanie właściwości gazów: reakcje spalania pierwiastków w tlenie, reakcje metali z dwutlenkiem węgla, redukcyjne właściwości wodoru. 3. Efekt cieplarniany, dziura ozonowa, kwaśne deszcze. Roztwory wodne 1. Sporządzanie roztworów. Odważanie substancji, odmierzanie objętości cieczy za pomocą, menzurki, kolby, pipety. 2. Rozwiązywanie zadań ze stężenia procentowego roztworu. określonych Kwasy i zasady 1. Otrzymanie pięciotlenku fosforu, dwutlenku siarki oraz rozpuszczanie ich w wodzie i badanie odczynów. 2. Badanie bielących właściwości kwasu siarkowego (IV). 3. Otrzymywanie kwasów chlorowodorowego i siarkowodorowego. 4. Badanie zachowania się różnych metali i ich tlenków względem wody. Otrzymywanie wodorotlenków nierozpuszczalnych w wodzie. 5. Układanie równań przeprowadzonych reakcji. Rozwiązywanie zadań stechiometrycznych. Otrzymywanie soli różnymi metodami 1. 2. 3. 4. 5. Reakcja zasady sodowej z kwasem siarkowym (VI) w obecności wskaźnika Porównanie przebiegu reakcji kwasu solnego i siarkowego (VI) z cynkiem. Reakcje kwasu azotowego (V) z metalami. Wytrącanie węglanów i siarczanów z roztworów soli. Wytrącanie osadów wodorotlenków z roztworów soli za pomocą wodorotlenku sodu 6. Modelowanie równań reakcji strąceniowych. Elektroliza 1. Zjawisko elektrolizy. 2. Równania elektronowe na elektrodach. 3. Przewidywanie produktów elektrolizy. Projekt pn. „Świat bez tajemnic” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego IZP.271.26.11 5.1.1.2. 1. 2. 3. 4. 5. ILOŚCIOWA CHARAKTERYSTYKA REAKCJI CHEMICZNEJ Mol substancji chemicznej. Masa molowa. Zastosowanie mola i masy molowej w obliczeniach chemicznych. Obliczenia z wykorzystaniem równania reakcji chemicznej. Molowa charakterystyka reakcji chemicznych. Prawo Avogadra. Molowa objętość gazów. Węglowodory 1. Otrzymywanie metanu, etenu i acetylenu. 2. Reakcja węglowodorów z nadmanganianem potasu. 3. Porównanie palności gazów. Pochodne węglowodorów 1. Otrzymywanie etanolu i badanie jego właściwości. 2. Badanie właściwości gliceryny. 3. Otrzymywanie kwasu octowego i badanie jego właściwości 4. Otrzymywanie estrów o określonych zapachach. Związki żywieniowe 1. Próba akr oleinowa tłuszczu. 2. Otrzymywanie mydła. 3. Reakcje białek, próby biuretowa i ksantoproteinowa. 4. Próby Trommera i Tollensa, badanie właściwości cukrów. 5. Hydroliza sacharozy i skrobi. Badanie wody, gleby i powietrza 1. Badanie czystości wody i jej twardości. 2. Badanie czystości powietrza. 3. Badanie chemiczne gleby, ph gleby. Projekt pn. „Świat bez tajemnic” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego IZP.271.26.11 L.g. TEMAT ZAJĘĆ Realizowane treści Sposoby realizacji 2 Elementy analizy instrumentalnej. Metody rozdzielania mieszanin. Chromatografia Krystalizacja Sublimacja Destylacja Sączenie Doświadczenia uczniowskie: - rozdzielanie substancji z układu ciecz – ciecz, i ciało stałe – ciało stałe, oraz na drodze chromatograficznej - oczyszczanie różnych substancji poprzez krystalizacje z roztworów niewodnych 2 Energetyka reakcji chemicznych Reakcje egzoenergetyczne Reakcje endoenergetyczne Samodzielne doświadczenia uczniowskie. - Reakcje samozapłonu - Burza w kieliszku - Drzewo w probówce. 2 Tlen – główny składnik powietrza. Otrzymywanie i badanie właściwości tlenu. Zjawisko dziury ozonowej. Doświadczenia uczniowskie: - otrzymanie tlenu w reakcji nadtlenku wodoru z tlenkiem manganu (IV), ogrzewania manganianu (VII) potasu - reakcje spalania pierwiastków w tlenie. 2 Gaz, który wydychamy. Otrzymywanie i badanie właściwości dwutlenku węgla. Efekt cieplarniany. Doświadczenia uczniowskie: 2. Najlżejszy gaz. Otrzymywanie i badanie właściwości wodoru 2. Zanieczyszczenia Badanie wpływu środowiska. zanieczyszczeń powietrza na roślinność, Badanie stanu czystości wód i gleby. Kwaśne deszcze. 1. Wskaźniki kwasowo – zasadowe. Dysocjacja elektrolityczna kwasów i zasad Odczyn roztworu Wskaźniki - otrzymanie dwutlenku węgla w reakcji wapieni z kwasem solnym, - reakcja magnezu z dwutlenkiem węgla, - badanie palności gazu, - reakcja wody wapiennej z dwutlenkiem węgla, - gaśnica pianowa. Doświadczenia uczniowskie: - reakcja cynku z kwasem solnym, - reakcja magnezu z parą wodną, - badanie palności wodoru – bańki mydlane wodorowe. Doświadczenia uczniowskie: - wpływ tlenków azotu i siarki na rośliny, - wykrywanie fenolu w wodzie, - wykrywanie jonów fosforanowych w glebie, - badanie igliwia zdrowego i chorego. Doświadczenia uczniowskie: - badanie zachowania się wskaźników w środowisku kwaśnym, zasadowym i obojętnym - badanie odczynu produktów Projekt pn. „Świat bez tajemnic” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego IZP.271.26.11 kwasowo – zasadowe stosowanych w gospodarstwie domowym 2. Kwasy jako związki chemiczne. Budowa i właściwości kwasów. Metody otrzymywania kwasów. Właściwości kwasów i ich identyfikacja. doświadczenia uczniowskie: - otrzymywanie chlorowodoru z chlorków, - reakcja tlenków siarki i fosforu z wodą, - reakcja siarczku żelaza (II) z kwasem solnym - badanie właściwości kwasów 2. Wodorotlenki jako związki chemiczne. Budowa i właściwości wodorotlenków. Metody otrzymywania wodorotlenków. Właściwości wodorotlenków i ich identyfikacja. Wodny roztwór amoniaku. doświadczenia uczniowskie: - reakcje metali z wodą, - reakcje tlenków metali z wodą, - otrzymywanie amoniaku, badanie jego rozpuszczalności w wodzie - otrzymywanie wodorotlenków nierozpuszczalnych w wodzie Budowa i właściwości soli. Metody otrzymywania soli. Właściwości soli i ich zastosowanie. Doświadczenia uczniowskie: - reakcje metali z kwasami, - reakcje tlenków metali z kwasami, - reakcje zobojętniania, - reakcje soli z solami, - reakcje soli z kwasami, - reakcje tlenków niemetali z zasadami, - reakcje metali z niemetalami, - reakcje metali z solami, - reakcje tlenków metali z tlenkami niemetali, - reakcje soli z zasadami, - synteza chlorku amonu. - rozkład termiczny soli amonowych, Zjawisko elektrolizy. Równania elektronowe na elektrodach. Przewidywanie produktów elektrolizy. Doświadczenia uczniowskie: - elektroliza wodnych roztworów soli, kwasów, zasad, wody. Ćwiczenia pisania reakcji elektrodowych. 4. Sole wokół nas. 2. Elektroliza soli, kwasów i zasad. Projekt pn. „Świat bez tajemnic” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego IZP.271.26.11 1. Odczyn wodnych Badanie odczynu roztworów soli – wodnych Hydroliza roztworów wybranych soli Zjawisko hydrolizy – wyjaśnienie odczynu wodnych roztworów soli. Rodzaje hydrolizy Doświadczenia uczniowskie: badanie odczynu wodnych roztworów soli Zapisywanie równań reakcji hydrolizy dla badanych roztworów w formie cząsteczkowej, jonowej i jonowej skróconej z równoczesnym określeniem rodzaju hydrolizy. 2. Reakcje utleniania i spalania Reakcje utleniania i spalania Doświadczenia uczniowskie: zasłona dymna, wulkan, rakieta, gwałtowna piana, niepalne banknoty 1. Typy reakcji chemicznych Reakcje syntezy, analizy, wymiany Doświadczenia uczniowskie: syntez chlorku amonu, rozkład chlorku amonu, rozkład gipsu krystalicznego, reakcja tlenku miedzi z wodorem. 1. Badanie wpływu różnych czynników na szybkość przebiegu reakcji chemicznych Wpływ stężenia, katalizatora, temperatury, rozdrobnienia na szybkość reakcji Doświadczenia uczniowskie: badanie wpływu różnych czynników na przebieg reakcji chemicznych, wnioskowanie. 2. Elementy analizy Stężenie ilościowej procentowe i stężenie molowe. Pojęcie mola i masy molowej. Prawo Avogadra – molowa objętość gazów. Obliczenia stechiometryczne. Pogadanka Wykład Rozwiązywanie zadań problemowych Doświadczenia: - Sporządzanie roztworów o określonym stężeniu 2. Węglowodory Porównanie właściwosci alkanów, alkenów, alkinów. Doświadczenia: - otrzymywanie metanu, etenu i acetylenu. - reakcja węglowodorów z nadmanganianem potasu. - porównanie palności gazów. 4. Pochodne węglowodorów. Alkohol etylowy i gliceryna. Kwasy organiczne. Estry. Doświadczenia: - otrzymywanie etanolu i badanie jego właściwości. - badanie właściwości gliceryny. - otrzymywanie kwasu octowego i badanie jego właściwości. Projekt pn. „Świat bez tajemnic” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego IZP.271.26.11 - otrzymywanie estrów o określonych zapachach. 4. 2. Związki żywieniowe Białka. Tłuszcze. Mydła. Węglowodany Doświadczenia: - próba akroleinowa. - otrzymywanie mydła. - reakcje białek, próby biuretowa i ksantoproteinowa, - próby Trommera i Tollensa, - hydroliza sacharozy i skrobi. CZEGÓŁOWA TEMATYK A ZAJĘĆ KOŁA CHEMIC ZNEGO Projekt pn. „Świat bez tajemnic” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego