Zakres materiału z chemii

Zakres materiału z chemii
Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne
Pierwiastki, nazewnictwo i symbole. Budowa atomu, izotopy. Przemiany promieniotwórcze,
okres półtrwania. Układ okresowy. Właściwości pierwiastków a ich położenie w układzie
okresowym. Masa atomowa, masa cząsteczkowa, mol. Obliczanie mas cząsteczkowych.
Układanie wzorów prostych związków chemicznych. Stopień utlenienia, wartościowość. Prawo
zachowania masy, prawo stosunków stałych i prawo zachowania pierwiastka. Układanie
równań reakcji chemicznych. Obliczenia stechiometryczne. Szybkość reakcji chemicznych.
Reakcje odwracalne i nieodwracalne, prawo równowagi chemicznej. Kataliza i katalizatory.
Typy reakcji chemicznych. Prawo Avogadro, prawa gazowe. Rodzaje wiązań chemicznych.
Roztwory. Reakcje w roztworach wodnych
Pojęcie roztworu. Rodzaje roztworów. Stężenie molowe i procentowe. Przeliczanie stężeń
roztworów. Reakcje tlenków z wodą. Kwasy i zasady. Dysocjacja elektrolityczna. Stopień i stała
dysocjacji. Stężenie jonów wodorowych, dysocjacja wody. Reakcje chemiczne w roztworach
elektrolitów. Związki amfoteryczne. Hydroliza soli.
Utlenianie i redukcja
1/5
Zakres materiału z chemii
Pojęcie utleniacza i reduktora, przykłady najważniejszych utleniaczy i reduktorów. Reakcje
utleniania i redukcji, uzgadnianie równań. Szereg elektrochemiczny metali. Elektroliza
Pierwiastki pierwszej grupy układu okresowego Wodór, sód i potas – występowanie,
otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, najważniejsze związki, zastosowanie
Pierwiastki drugiej grupy układu okresowego Wapń i magnez – występowanie, otrzymywanie,
właściwości fizyczne i chemiczne, najważniejsze związki, zastosowanie. Twardość wody.
Tlen i siarka
Występowanie, otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, najważniejsze związki,
zastosowanie. Woda. Kwas siarkowy i jego sole. Reakcje pierwiastków z tlenem.
Azot i fosfor
Występowanie, otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, najważniejsze związki,
zastosowanie. Reakcje azotu i fosforu z wodorem i tlenem. Amoniak, otrzymywanie,
podstawowe właściwości, sole amonowe. Kwas azotowy(V). Kwas fosforowy(V). Nawozy
sztuczne.
Fluorowce
Występowanie, otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, najważniejsze związki,
zastosowanie. Tlenowe i beztlenowe kwasy fluorowców.
Miedź i srebro
2/5
Zakres materiału z chemii
Występowanie, otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, najważniejsze związki,
zastosowanie.
Chrom, żelazo, mangan
Występowanie, otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, najważniejsze związki,
zastosowanie. Hutnictwo żelaza. Zmiana charakteru chemicznego pierwiastka w miarę wzrostu
stopnia utlenienia.
Węgiel i krzem
Występowanie, otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, najważniejsze związki,
zastosowanie. Krzemiany i szkło. Reakcje z tlenem. Obieg węgla w Przyrodzie.
Węglowodory
Klasyfikacja węglowodorów, szeregi homologiczne, izomeria. Otrzymywanie i podstawowe
właściwości węglowodorów nasyconych, nienasyconych i aromatycznych. Reakcje
podstawiania i przyłączania. Fluorowcopochodne węglowodorów. Ropa naftowa jako źródło
węglowodorów.
Alkohole i fenole
3/5
Zakres materiału z chemii
Klasyfikacja alkoholi, izomeria. Alkohol metylowy i etylowy, otrzymywanie i właściwości.
Alkohole wielowodorotlenowe. Glikol i gliceryna. Hydroksybenzen (fenol) otrzymywanie,
podstawowe właściwości, porównanie do alkoholi alifatycznych.
Aldehydy i ketony
Otrzymywanie aldehydów i ketonów. Metanal i etanal. Utlenianie aldehydów i ketonów.
Kwasy organiczne i estry
Szereg homologiczny kwasów karboksylowych. Kwas mrówkowy i octowy. Wyższe kwasy
tłuszczowe, mydła, detergenty. Hydroksykwasy. Reakcja estryfikacji. Znaczenie estrów.
Węglowodany
Klasyfikacja węglowodanów. Glikoza, sacharoza, skrobia i celuloza. Podstawowe reakcje
węglowodanów.
Związki organiczne zawierające azot
4/5
Zakres materiału z chemii
Aminy alifatyczne i aromatyczne. Aminokwasy, klasyfikacja, podstawowe właściwości. Białka,
skład pierwiastkowy białek.
Tworzywa sztuczne
Reakcje polimeryzacji i polikondensacji. Polietylen i polichlorek winylu. Kauczuk i guma.
5/5