Nr lekcji

Plan realizacji podstawy programowej gimnazjum w zakresie chemii
w klasie IIa i IIb Publicznego Gimnazjum Nr 1 w Chotyłowie w roku szkolnym 2005/2006
wg. programu nauczania chemii w gimnazjum autorstwa T. Kulawik i M. Litwin.
Wydawnictwo Nowa Era Nr DKW-4014-95/99
Realizujący: Adam Kwiatkowski
Nr
lek
cji
Temat lekcji
Treści nauczania
1.
Zapoznanie z
programem,
wymaganiami i
zasadami oceniania
na lekcjach chemii
w klasie II.
1 Treści nauczania chemii w
klasie II.
2. Wymagania i zasady oraz
kryteria ocen z chemii.
3. Przepisy bhp na lekcjach
chemii i regulamin pracowni
chemicznej.
2.
.Woda i jej rola w
przyrodzie
1. Występowanie wody w
przyrodzie.
2. Stany skupienia wody.
3. Rodzaje wód w przyrodzie.
4. Obieg wody w przyrodzie.
5. Znaczenie wody dla
organizmów żywych..
3.
Zanieczyszczenia wód
naturalnych
zagrożeniem dla
organizmów żywych.
1.Czynniki wpływające na
zanieczyszczenia wód, np. przemysł,
rolnictwo, ścieki komunale.
2.Zagrożenia dla organizmów
żywych wynikające z
zanieczyszczeń wód.
3. Sposoby usuwania
zanieczyszczeń – uzdatnianie wody.
4.
Budowa cząsteczki
wody.
6.
Woda jako
rozpuszczalnik.
7.
Co to jest roztwór?
Cele szczegółowe
Proponowane
ćwiczenia i
Doświadczenia
pokazy.
i pokazy
Uwagi o
realizacji
Uczeń wie:
- z jakiego podręcznika i zeszytu ćwiczeń będzie
korzystał na lekcjach chemii,
- jakie wymagania i sposób oceniania będzie
stosował nauczyciel,
- jaki materiał nauczania jest
przewidziany do realizacji w klasie II,
- jakie zasady bezpieczeństwa obowiązują w
pracowni chemicznej
Uczeń umie:
- określić kryteria ocen z chemii,
- stosować zasady bezpiecznej pracy,
Zapoznanie z
podręcznikiem.
Omówienie
sposobu pracy
z zeszytem
ćwiczeń i
zeszytem
przedmiotowy
m.
Woda i roztwory wodne –20 godzin
Uczeń wie:
-gdzie i w jakiej postaci występuje woda w
przyrodzie,
-jakie są rodzaje wód,
-na czym polega krążenie wody w przyrodzie,
jakie procesy w przyrodzie zachodzą przy udziale
i pod wpływem wody.
Uczeń umie:
-podać nazwy procesów fizycznych zachodzących
podczas zmiany stanów skupienia wody,
-wyjaśnić jaka jest rola wody dla organizmów
żywych.
Uczeń wie:
-dlaczego działalność człowieka powoduje
zanieczyszczenia wód,
-na czym polegają procesy biologiczne i mechaniczne
oczyszczania ścieków.
Uczeń umie:
-określić, w jaki sposób można poprawić czystość wód
naturalnych,
-wyjaśnić, jaki wpływ na organizmy żywe ma
zanieczyszczenie wód,
-opowiedzieć o sposobach uzdatniania wody,
-usunąć z wody niektóre jej zanieczyszczenia.
1.Wzór sumaryczny, elektronowy i
Uczeń wie:
kreskowy wody.
-co to jest dipol,
2.Typy wiązania w cząsteczce wody. -jak zbudowana jest cząsteczka wody,
3.Polarna budowa cząsteczki wody i -co to znaczy, że woda ma budowę polarną,
wynikające stąd konsekwencje..
-na czym polega asocjacja.
Uczeń umie:
-wyjaśnić jakie są konsekwencje polarnej budowy
cząsteczki wody.
Uczeń wie:
1. Pojęcia: rozpuszczalnik, sub- co to jest rozpuszczalnik (A), - co to jest substancja
stancja rozpuszczona, rozpuszczanie. 2. Substancje łatwo i trudno rozpuszczona (A), - dla jakich substancji woda jest
dobrym rozpuszczalnikiem (B).
rozpuszczalne w wodzie.
Uczeń umie: - otrzymać roztwór danej substancji (C),
- zbadać doświadczalnie, jakiego rodzaju substancje nie
rozpuszczają się w wodzie (C).
Przykłady roztworów w różnym
stanie skupienia rozpuszczalnika i
substancji rozpuszczonej
Uczeń wie:
- co to jest roztwór (A), - że w wodach naturalnych
występują rozpuszczone substancje (A), - jakie procesy
zachodzą podczas rozpuszczania substancji (B).
Uczeń umie: - zakwalifikować substancje do tych, które
rozpuszczają się w wodzie lub nie (D).
1
Mechaniczne
oczyszczanie wody
– filtracja.
1.Modelowanie
cząsteczki wody.
2.Modelowanie
procesu asocjacji
cząsteczek wody.
Rozpuszczanie
substancji w
wodzie
Modelowe
przedstawianie
procesu rozpuszczania w
wodzie
substancji o
budowie
polarnej
Analiza tabeli
zawierającej
przykłady roztworów o różnym
stanie skupienia
rozpuszczalnika i
substancji
rozpuszczonej.
Nr
lek
cji
Temat lekcji
Treści nauczania
Cele szczegółowe
Uczeń wie:
- jakie czynniki wpływają na szybkość rozpuszczania
się substancji w wodzie (A), - w jaki sposób czynniki
te wpływają na szybkość rozpuszczania się substancji
w wodzie (B).
Uczeń umie: - wykazać doświadczalnie, jakie czynniki
wpływają na szybkość rozpuszczania się substancji
(C).
Proponowane
ćwiczenia i
Doświadczenia
pokazy.
i pokazy
Uwagi o
realizacji
8.
Od czego zależy szyb- Czynniki wpływające na szybkość
kość rozpuszczania się rozpuszczania: - rozdrobnienie
substancji?
substancji rozpuszczanej
- temperatura roztworu,
- mieszanie.
9.
Co to jest i od czego zależy rozpuszczalność
substancji
Rozpuszczalność substancji
Uczeń wie:
- co to jest rozpuszczalność substancji (A), - od czego
zależy rozpuszczalność substancji (B). Uczeń umie: zbadać rozpuszczalność substancji w wodzie.
Badanie
rozpuszczalności
siarczanu(YI)
miedzi(II) w wodzie
10.
Analiza wykresów rozpuszczalności różnych
substancji w wodzie.
Wykresy rozpuszczalności - zależność
między substancją rozpuszczoną a
temperaturą.
11.
Krystalizacja.
Uczeń wie:
- jak posługiwać się wykresem rozpuszczalności substancji
(B).
Uczeń umie: - odczytać z wykresu ilość substancji rozpuszczonej w danej temperaturze (C), - na podstawie
wykresu rozpuszczalności określić zależność między
rozpuszczalnością a temperaturą (C).
Uczeń wie:
- na czym polega proces krystalizacji (A).
Uczeń umie:
- przeprowadzić proces krystalizacji (C).
Hodowla
kryształów
siarczanu(YI)
miedzi(II).
12.
13.
Rodzaje roztworów.
14.
Stężenie procentowe
roztworów.
08.10.03
15.
16.
Obliczanie stężenia
procentowego
roztworów
Rozwiązywanie różnorodnych zadań
tekstowych na stężenie procentowe
roztworów.
17.
Sporządzanie roztworów o określonym
stężeniu procentowym.
Zasady postępowania przy sporządzaniu roztworów o określonym
stężeniu procentowym.
18.
Stężenie procentowe
roztworu a
rozpuszczalność.
Zależność między stężeniem procentowym roztworu a rozpuszczalnością substancji.
19.
Podsumowanie wiadomości o wodzie i
roztworach wodnych.
20.
Sprawdzian
wiadomości.
21.
Analiza błędów popełnionych w sprawdzianie.
1. Roztwór nasycony, nienasycony.
2. Roztwór stężony i rozcieńczony.
3. Roztwór właściwy, koloidalny,
zawiesina.
Uczeń wie:
- co to jest roztwór nasycony, a co nienasycony (A), - co to
jest roztwór stężony, a co rozcieńczony (A), - co to jest
zawiesina (A), - co to jest roztwór koloidalny, a co właściwy (A). _
Uczeń umie: - dokonać podziału roztworów ze względu
na: wielkość cząstek substancji rozpuszczonej i ilość
substancji rozpuszczonej (C), - zakwalifikować roztwory i
zawiesiny do mieszanin (C).
Badanie wpływu
różnych
czynników na
szybkość
rozpuszczania się
substancji.
Sporządzanie
roztworu
właściwego, koloidalnego i
zawiesiny
Uczeń wie:
- co to jest stężenie procentowe roztworu (A).
Uczeń umie:
- obliczyć stężenie procentowe roztworu (C), - obliczyć
ilość substancji rozpuszczonej w danym roztworze (C).
Uczeń wie:
- jaki jest wzór na stężenie procentowe roztworów (A).
Uczeń umie: - rozwiązywać zadania tekstowe z uwzględnieniem stężenia procentowego (C), - rozwiązywać
zadania tekstowe na stężenie procentowe z
uwzględnieniem gęstości (D), - obliczać stężenie
procentowe roztworów powstałych przez zmieszanie
roztworów o różnych stężeniach (D), - obliczać stężenie
procentowe roztworów powstałych przez zagęszczenie
lub rozcieńczenie roztworu (D).
Uczeń wie:
- co to jest roztwór: 2-%, 5-%, 10-%, n-% (B).
Uczeń umie: - przygotować roztwór o określonym stężeniu procentowym (C).
Korzystanie z
wykresu
rozpuszczalności
w celu
przygotowania
odpowiedniego
do krystalizacji
roztworu siarczan^ VI)
miedzi(II).
Podawanie
przykładów (na
podstawie
wykresów
rozpuszczalności):
- roztworu
nasycone
- roztworu
nienasyconego,
- roztworu
rozcieńczonego
- roztworu
stężonego
Rozwiązywanie
zadań tekstowych
na stężenie
procentowe roztworów
Rozwiązywanie
zadań tekstowych
na stężenie
procentowe roztworów
Sporządzanie
roztworów o z góry
zadanym stężeniu
procentowym
Uczeń wie:
- jaka jest zależność między stężeniem procentowym
roztworu a rozpuszczalnością substancji (B).
Uczeń umie:
- obliczyć stężenie procentowe roztworu nasyconego w
danej temperaturze (C).
- obliczyć rozpuszczalność substancji w danej
temperaturze, znając stężenie procentowe jej nasyconego
w tej temperaturze roztworu (D).
Uczeń potrafi:
- przyporządkować definicje poznanym pojęciom (C), - wyjaśnić, dla jakich substancji i dlaczego
woda jest dobrym rozpuszczalnikiem (B), - wskazać czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania
(B), - rozdzielić na składniki roztwory właściwe i zawiesiny (C), - korzystać z wykresu
rozpuszczalności substancji (C), - dokonywać obliczeń związanych ze stężeniem procentowym
roztworów (C), - otrzymać roztwór nasycony danej substancji z nienasyconego i odwrotnie (C), sporządzać roztwory o określonym stężeniu (C), - przeprowadzać krystalizację substancji (C).
Test zaproponowany w poradniku
metodycznym lub inna forma
sprawdzenia wiadomości i umiejętności.
Należy dokonać analizy, wyjaśnienia i
poprawienia błędów popełnionych w
sprawdzianie.
2
Nr
lek
cji
Temat lekcji
Treści nauczania
Cele szczegółowe
DZIAŁ IV Kwasy i wodorotlenki
22.
Elektrolity i
nieelektroity.
1. Elektrolity i nieelektrolity przykłady. 2. Wskaźniki odczynu
roztworu -rodzaje i przykłady.
12 godzin
Uczeń wie:
- co to są wskaźniki (A), - co to są elektrolity (A), - co to są
nieelektrolity (A), - które substancje zalicza się do
elektrolitów (B).
Uczeń umie:
- zbadać zjawisko przepływu prądu przez roztwór
substancji (C), - zbadać wpływ różnych substancji na
zmianę barwy wskaźników (C), - określić rodzaj
substancji, używając odpowiednich wskaźników (D).
23. Kwas solny i kwas siar- 1 . Kwas solny (chlorowodorowy) -
kowodorowy - przykła- wzór sumaryczny, strukturalny,
dy kwasów beztlenomodel cząsteczki, otrzymywanie,
wych.
właściwości i zastosowanie. 2. Kwas
siarkowodorowy - wzór sumaryczny,
strukturalny, model cząsteczki,
otrzymywanie, właściwości i
zastosowanie.
24. Tlenowe kwasy siarki:
kwas siarkowy(YI) i
kwas siarkowy (IV).
Uczeń wie:
- jak zbudowane są cząsteczki kwasów: solnego i
siarkowodorowego (B), - jak można otrzymać te kwasy
(B), - jakie jest zastosowanie kwasów: solnego i
siarkowodorowego (A). Uczeń umie: - napisać wzory
sumaryczne, strukturalne kwasów: solnego i
siarkowodorowego (C), - wskazać podobieństwa w
budowie cząsteczek tych kwasów (C), - zbudować modele
cząsteczek tych kwasów (C), - otrzymać kwasy i zbadać
ich właściwości
P), - napisać równania reakcji otrzymywania tych
kwasów (C).
1. Kwas siarko wy (VI) - wzór sumaryczny, strukturalny, model
cząsteczki, otrzymywanie, właściwości i zastosowanie. 2. Kwas
siarkowy(IV) - wzór sumaryczny,
strukturalny, model cząsteczki,
otrzymywanie, właściwości i
zastosowanie. 3. Tlenek siarki(VI) bezwodnik kwasu siarkowego(VI). 4.
Tlenek siarki(IV) - bezwodnik kwasu
siarkowego(IV).
Uczeń wie:
- jak zbudowane są cząsteczki kwasu siarkowego(VI) i
kwasu siarkowego(IV) (B), - co to są tlenki kwasowe
(bezwodniki kwasowe) (B). Uczeń umie: - napisać wzory
sumaryczne i strukturalne obu kwasów (C), - zbudować
modele cząsteczek tych kwasów (C), - otrzymać kwas
siarko wy (IV) i zbadać jego właściwości (C), - zbadać
właściwości stężonego roztworu kwasu siarkowego(VI)
(C), - bezpiecznie rozcieńczyć stężony roztwór kwasu
siarkowego(VI) (C), - napisać równania reakcji
otrzymywania tych kwasów (C).
Uczeń wie:
- jak zbudowane są cząsteczki kwasów: azotowego(Y),
fosforowego(Y) i węglowego (A), - jakie jest zastosowanie
tych kwasów (A), - co to są kwasy tlenowe (B). Uczeń
umie: - napisać wzory sumaryczne i strukturalne
kwasów: azotowego(Y), fosforowego(V) i węglowego (C),
- zbudować modele cząsteczek tych kwasów (C), - otrzymać
kwas fosforowy(V) (C), - otrzymać kwas węglowy (C), zbadać właściwości kwasu azotowego(V), fosforowego(V)
i węglowego (D), - napisać równania reakcji
otrzymywania tych kwasów (C).
Uczeń wie:
- dlaczego roztwory niektórych substancji przewodzą prąd
elektryczny (B), - jak przebiega dysocjacja elektrolityczna
kwasów (B), - co to są jony, kationy, aniony (A), - co to są
kationy wodoru, aniony reszty kwasowej (B). Uczeń
umie: - napisać i odczytać równania reakcji dysocjacji
kwasów (C), - przeprowadzić modelowanie przebiegu
reakcji dysocjacji kwasów (C), - wyjaśnić przyczynę odczynu
kwasowego (C).
25.
Przykłady innych kwasów: kwas azotowy(V),
kwas fosforowy(Y),
kwas węglowy.
Wzory sumaryczne, strukturalne,
modele cząsteczek, otrzymywanie,
właściwości i zastosowanie: - kwasu
azotowego(V), - kwasu
fosforowego(V), - kwasu
węglowego.
26.
Na czym polega
dysocja-cja jonowa
(elektrolityczna)
kwasów.
1. Teoria dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) - Arrhenius. 2.
Dysocjacja jonowa kwasów. 3. Jony kationy wodoru, aniony reszty
kwasowej. 4. Odczyn kwasowy
27.
Wodorotlenek sodu i
wodorotlenek potasu.
1. Wodorotlenek sodu - wzór sumaryczny, strukturalny, model
cząsteczki, otrzymywanie, właściwości i zastosowanie. 2.
Wodorotlenek potasu - wzór
sumaryczny, strukturalny, model
cząsteczki, otrzymywanie,
właściwości i zastosowanie.
Uczeń wie:
- jak zbudowane są cząsteczki wodorotlenków: sodu i
potasu (B), - co to są tlenki zasadowe (B), - jakie jest
zastosowanie tych wodorotlenków (A). Uczeń umie: napisać wzory sumaryczne i strukturalne wodorotlenków
sodu i potasu (C),
- otrzymać zasadę sodową (C), - zbadać właściwości
zasady sodowej (D), - napisać równania reakcji
otrzymywania zasad: sodowej i potasowej (C).
28.
Wodorotlenek wapnia.
1. Wodorotlenek wapnia - wzór
sumaryczny, strukturalny, model
cząsteczki. 2. Otrzymywanie
wodorotlenku wapnia. 3. Właściwości
i zastosowanie wodorotlenku wapnia.
Uczeń wie:
- jak zbudowana jest cząsteczka wodorotlenku wapnia
(B), -jakie są najważniejsze właściwości wodorotlenku
wapnia (A), - do czego służy wodorotlenek wapnia (A).
Uczeń umie: - napisać wzór sumaryczny i strukturalny
wodorotlenku wapnia (C), - zbudować model cząsteczki
wodorotlenku wapnia (C), - otrzymać zasadę wapniową
(D).
3
Proponowane
ćwiczenia i
Doświadczenia
pokazy.
i pokazy
Uwagi o
realizacji
1. Badanie zjawiska
przewodzenia prądu elektrycznego
przez roztwory
wodne substancji
chemicznych.
2.Obserwacja zmiany
barwy wskaźników
pod wpływem różnych substancji.
1. Otrzymywanie
kwasu solnego
przez
rozpuszczenie chlorowodoru w wodzie. 2.
Otrzymywanie
kwasu
siarkowodorowego
przez rozpuszczenie siarkowodoru w wodzie.
1. Badanie
właściwości
stężonego roztworu
kwasu siarkowego(VI). 2.
Bezpieczne rozcieńczanie stężonego
roztworu kwasu
siarkowego(VI). 3.
Otrzymywanie
kwasu
siarkowego(IV) i
badanie jego właściwości.
1. Otrzymywanie
kwasu
fosforowego(V). 2.
Otrzymywanie
kwasu węglowego.
3. Działanie
stężonego roztworu
kwasu
azotowego(Y) na
białko.
Przypomnienie doświadczenia z lekcji
65 i 66: 1. Badanie
przewodnictwa
elektrycznego
roztworów kwasów.
2. Barwienie
wskaźników przez
roztwór kwasów.
1. Otrzymywanie
zasady sodowej w
reakcji sodu z
wodą. 2.
Otrzymywanie
zasady sodowej w
reakcji tlenku sodu
z wodą.
Badanie właściwości
wodorotlenku sodu
1. Otrzymywanie
zasady wapniowej
w reakcji wapnia z
woda.
2. Otrzymywanie
zasady wapniowej
w reakcji tlenku
wapnia z wodą.
1. Budowanie
modeli cząsteczek
kwasów: solnego
i siarkowodorowego 2.
Zapis równań
reakcji
otrzymywania
tych kwasów.
1. Budowanie
modeli cząsteczek
kwasów:
siarkowego(VI) i
siarkowego(IV). 2.
Zapis równań
reakcji
otrzymywania
tych kwasów.
1. Budowanie
modeli cząsteczek
kwasów:
azotowego(Y),
fosforowego(Y) i
węgłowego. 2.
Zapis równań
reakcji
otrzymywania
tych kwasów.
1. Modelowanie
przebiegu reakcji
dysocjacji
kwasów. 2.
Ćwiczenia w
pisaniu równań
reakcji dysocjacji
jonowej kwasów.
1. Budowanie
modeli cząsteczek
wodorotlenku
sodu i wodorotlenku potasu.
2. Zapis równań
reakcji
otrzymywania
tych zasad.
1. Budowanie
modelu cząsteczki
wodorotlenku
wapnia. 2. Zapis
równań reakcji
otrzymywania
zasady
wapniowej.
Nr
lek
cji
Temat lekcji
Treści nauczania
Cele szczegółowe
Proponowane
ćwiczenia i
Doświadczenia
pokazy.
i pokazy
Uwagi o
realizacji
29.
Przykłady innych
wodorotlenków.
1. Budowa cząsteczek wodorotlenków.
2. Wodorotlenek magnezu, wodorotlenek miedzi(ll), wodorotlenek
żelaza(III). 3. Różnica między
wodorotlenkiem a zasadą.
Uczeń wie:
- jak zbudowane są cząsteczki wodorotlenków (B), - jaka
jest różnica między wodorotlenkiem a zasadą (A), - jak
korzystać z tabeli rozpuszczalności wodorotlenków (B).
Uczeń umie: - napisać wzory sumaryczne i strukturalne
wodorotlenków: magnezu, miedzi(II), żelaza(III) (C), zbudować modele cząsteczek wodorotlenków: magnezu,
miedzi(II), żelaza(III) (C), - zaproponować, jak można
otrzymać wodorotlenek miedzi(II) i wodorotlenek
żelaza(III) (D), - napisać równania reakcji otrzymywania
wodorotlenków miedzi(II) i żelaza(III) (C), - podać
przykłady zasad i wodorotlenków, analizując tabelę
rozpuszczalności (C).
30.
Na czym polega
dysocjacja jonowa
(elektrolityczna) zasad.
1. Dysocjacja jonowa zasad. 2. Jony kationy metalu i aniony
wodorotlenkowe . 3. Odczyn
zasadowy.
Uczeń wie:
- jak przebiega dysocjacja elektrolityczna zasad (B), - co to
są kationy metalu i aniony wodorotlenkowe (B).
Uczeń umie:
- napisać i odczytać równania reakcji dyso-cjacji (C), przeprowadzić modelowanie przebiegu reakcji dysocjacji
(C), - wyjaśnić przyczynę odczynu zasadowego (C).
31.
Odczyn roztworu, pH.
1. Odczyn roztworu: - kwasowy, zasadowy, - obojętny. 2. pH
roztworu. 3. Skala pH jako miara
odczynu roztworu.
Uczeń wie:
- co jest przyczyną odczynu kwasowego i zasadowego
(B), - kiedy odczyn roztworu jest obojętny (B), - co to jest
pH roztworu (A), - do czego służy skala pH (B). Uczeń
umie: - doświadczalnie sprawdzić odczyn roztworu (C), zaproponować sposób zmiany odczynu roztworu (D), otrzymać roztwór obojętny (C), - napisać jonowo
równania reakcji zobojętniania (D).
32.
Podsumowanie wiadomości o kwasach i
wodorotlenkach.
Utrwalenie wiadomości o kwasach i
wodorotlenkach - forma do wyboru
przez nauczyciela.
Uczeń powinien wiedzieć i umieć:
- wskazać wzory i nazwy kwasów i wodorotlenków spośród wzorów i nazw różnych substancji (C), wykazać związek między budową cząsteczek kwasów a podobieństwem w ich właściwościach (B), wykazać związek między budową cząsteczek zasad a podobieństwem w ich właściwościach (B), zachować ostrożność przy rozcieńczaniu stężonych roztworów kwasów (B), - rozróżnić kwasy
tlenowe i beztlenowe (B), - określić sposoby otrzymywania kwasów tlenowych i beztlenowych (B),
- podać różnice między zasadą a wodorotlenkiem (A), - określić sposoby otrzymywania zasad i
wodorotlenków (B), - podać właściwości najważniejszych kwasów i wodorotlenków (A), - pisać i
prawidłowo odczytywać równania reakcji otrzymywania kwasów i wodorotlenków (C), - pisać i
prawidłowo odczytywać równania reakcji dysocjacji kwasów i wodorotlenków (C), - wyjaśnić
zależność między liczbą jonów H + i OH~ w roztworze a jego odczynem i pH (C), - wskazać tlenki
kwasowe (bezwodniki kwasowe) i zasadowe spośród tlenków różnych pierwiastków (C), - określać
substancje na podstawie analizy chemografów (D).
33.
Sprawdzian
wiadomości.
Test zaproponowany w poradniku
metodycznym lub inna forma sprawdzenia wiadomości i umiejętności.
34.
Analiza błędów popełnionych w sprawdzianie
35.
Budowa cząsteczki i nazewnictwo soli.
1. Budowa cząsteczek soli - wartościowość metalu i reszty kwasowej. 2.
Ustalanie wzorów sumarycznych soli.
3. Wzór ogólny soli. 4. Nazewnictwo
soli.
36.
Ustalanie wzorów soli
na podstawie nazwy i
odwrotnie.
Wzory i nazwy soli - ćwiczenia w
poprawnym zapisie.
37.
Dysocjacja jonowa
(elektrolityczna) soli.
1. Dysocjacja jonowa soli. 2. Jony kationy metalu i aniony reszty
kwasowej .
1 . Próba
otrzymania
wodorotlenku
miedzi(II) i
wodorotlenku
żelaza(III) z odpowiednich
tlenków i wody. 2.
Otrzymywanie wodorotlenku
miedzi(II) i
wodorotlenku
żelaza(III) z odpowiednich chlorków i zasady sodowej.
Przypomnienie
dośw. z lekcji 65,
66: 1. Badanie
przewodnictwa
elektrycznego
roztworów zasad.
Barwienie wskaźników przez
roztwory zasad.
1. Określanie pH
roztworów: kwasu
solnego i zasady
sodowej. 2.
Działanie kwasu
solnego na zasadę
sodową wobec
fenoloftaleiny.
1. Budowanie
modeli cząsteczek
wodorotlenku
magnezu,
wodorotlenku
miedzi(II) i
wodorotlenku
żelaza(III). 2.
Zapis równań
reakcji
otrzymywania
wodorotlenku
miedzi(II) i
wodorotlenku
żelaza(III).
1. Modelowanie
przebiegu reakcji
dyso-cjacji zasad.
2. Ćwiczenia w
pisaniu
równań reakcji
dysocjacji
jonowej zasad.
Zapis jonowy
reakcji między
kwasem a zasadą.
DZIAŁ V Sole 11 godzin
Uczeń wie:
- jak zbudowana jest cząsteczka soli (A), - jaka jest rola
wartościowości przy poprawnym zapisie wzoru
sumarycznego soli (B), - jak tworzy się nazwy soli (B).
Uczeń umie: - ustalić wzór soli na podstawie nazwy (C), zapisać ogólny wzór soli (D).
Uczeń wie:
- że sole występują w znacznej większości w postaci
kryształów, a nie pojedynczych cząsteczek (A), - że pisząc
wzory strukturalne soli, możemy wyobrazić sobie, jak
zbudowana jest cząsteczka soli (B). Uczeń umie: - ustalać
wzory różnych soli na podstawie nazwy i odwrotnie (C).
Uczeń wie:
- jak przebiega dysocjacja jonowa soli (B), - jakie jony
powstają w czasie dysocjacji soli w wodzie (B). Uczeń
umie: - napisać i odczytać równania reakcji dysocjacji soli
(C).
4
Ustalanie wzorów
soli na podstawie
nazwy.
1. Badanie rozpuszczalności
kryształów soli. 2.
Badanie przewodnictwa elektrycznego roztworów soli.
1. Ustalanie
wzorów soli na
podstawie nazwy
i odwrotnie. 2.
Budowanie
modeli cząsteczek
soli.
Ćwiczenia w
pisaniu i
odczytywaniu
równań reakcji
dysocjacji soli.
Nr
lek
cji
Temat lekcji
Treści nauczania
38.
Reakcje zobojętniania
jako jeden ze
sposobów
otrzymywania soli.
1. Reakcja zobojętniania - jedna z
metod otrzymywania soli. 2.
Cząsteczkowy, jonowy i jonowy
skrócony zapis równania reakcji
zobojętniania.
39.
Otrzymywanie soli w
reakcji metali z
kwasami.
40.
Otrzymywanie soli w
reakcjach tlenków
metali z kwasami.
1. Reakcja metalu nieszlachetnego z
kwasem - jeden ze sposobów
otrzymywania soli. 2. Wodór i sól produkty reakcji metalu
nieszlachetnego z kwasem. 3.
Sprawdzanie, czy metale szlachetne,
np. Cu, reagują z kwasami podobnie
jak metale aktywne. 4. Szereg
aktywności metali.
Reakcje tlenków metali z kwasami jeden ze sposobów otrzymywania
soli.
41.
Inne sposoby otrzymywania soli.
Inne sposoby otrzymywania soli: a/
reakcje metali z niemetalami, b/
reakcje tlenków zasadowych z
bezwodnikami kwasowymi, cl
reakcje zasad z bezwodnikami
kwasowymi.
42.
Otrzymywanie soli
trudno
rozpuszczalnych.
1. Sole trudno rozpuszczalne. 2.
Powstawanie soli trudno rozpuszczalnych jako łączenie się
odpowiednich jonów. 3.
Cząsteczkowy, jonowy i jonowy
skrócony zapis równania reakcji
powstawania soli trudno rozpuszczalnej. 4. Analiza tabeli
rozpuszczalności soli.
43.
Elektroliza wodnych
roztworów soli.
1. Proces elektrolizy soli - mechanizm
elektrolizy, reakcje elektrodowe,
produkty elektrolizy. 2. Zastosowanie
elektrolizy
44.
Podsumowanie wiadomości o solach - sole w
życiu codziennym
1. Praktyczne zastosowanie wybranych soli w przemyśle, rolnictwie,
gospodarstwie domowym,
lecznictwie, itp. 2. Sole zagrażające
życiu człowieka. 3. Utrwalenie
wiadomości o solach - forma do
wyboru przez nauczyciela.
45.
Sprawdzian
wiadomości i
umiejętności.
Analiza błędów popełnionych w sprawdzianie
Proponowany w poradniku metodycznym test lub inna forma sprawdzenia wiadomości i umiejętności
Skład pierwiastkowy
skorupy ziemskiej
1. Skład pierwiastkowy skorupy
ziemskiej. 2. Porównanie składu
pierwiastkowego Ziemi, wszechświata
i ciała człowieka.
46.
Cele szczegółowe
Uczeń wie:
- na czym polega reakcja zobojętniania (A), - jaka jest rola
wskaźnika w reakcji zobojętniania (B), - czym się różnią:
cząsteczkowy, jonowy i jonowy skrócony zapis równania
reakcji (B).
Uczeń umie:
- zaproponować sposób przeprowadzenia i
przeprowadzić reakcję zobojętniania (D), - napisać
przebieg reakcji cząsteczkowe, jonowo i jonowo w sposób
skrócony (C).
Uczeń wie:
-jak reagują metale aktywne z kwasami (A), - jakie są
produkty tej reakcji (B), - co to jest szereg aktywności
metali (A). Uczeń umie: - przeprowadzić reakcję metalu
aktywnego z kwasem (C), - zidentyfikować gazowy
produkt tej reakcji,
- zapisać równanie reakcji metalu aktywnego z kwasem
(C), - korzystać z szeregu aktywności metali (C), przewidzieć, czy zajdzie reakcja między kwasem a danym
metalem (D).
Uczeń wie:
- jak reagują tlenki metali z kwasami (A). Uczeń umie: zaproponować i przeprowadzić reakcję tlenków metali z
kwasami (D), - napisać odpowiednie równania reakcji (C).
Proponowane
ćwiczenia i
Doświadczenia
pokazy.
i pokazy
Uwagi o
realizacji
Otrzymywanie soli
przez działanie
kwasem na zasadę
w obecności
fenoloftaleiny.
Ćwiczenia w
pisaniu różnych
równań reakcji
zobojętniania cząsteczko wo,
jonowo i w
sposób jonowy
skrócony.
1. Reakcja magnezu
z kwasem solnym i
siarkowym(VI). 2.
Działanie kwasem
solnym na miedź.
3. Reakcja miedzi
ze stężonym
roztworem kwasu
azotowego(V).
Reakcje tlenku
magnezu i tlenku
miedzi(II) z
kwasem solnym.
1. Reakcja tlenku
węgla(IV) z wodą
wapienną. 2.
Reakcja zasady sodowej z tlenkiem
siarki(IV) wobec
fenoloftaleiny
1. Ćwiczenia w
pisaniu równań
reakcji metali
aktywnych z
kwasami (C). 2.
Analiza szeregu
aktywności
metali.
Ćwiczenia w
pisaniu równań
reakcji kwasów z
tlenkami metali.
Ćwiczenia w
pisaniu równań
reakcji otrzymywania soli
poznanymi
sposobami.
Uczeń wie:
- jak przebiega reakcja metali z niemetalami (B), - jak
przebiega reakcja bezwodników kwasowych z tlenkami
zasadowymi (B), - jak przebiega reakcja zasad z
bezwodnikami kwasowymi (B). Uczeń umie: - napisać
równanie reakcji dwutlenku węgla z wodorotlenkiem
wapnia (C), - napisać równanie reakcji tlenku siarki(IV) z
wodorotlenkiem sodu (C), - napisać równanie reakcji
sodu z chlorem, magnezu z siarką, itp. (C), - udowodnić,
że sole powstają w reakcjach między substancjami o
właściwościach kwasowych z substancjami o
właściwościach zasadowych.
Uczeń wie:
1. Reakcje roztworu Ćwiczenia w
- co to są sole trudno rozpuszczalne (A), -jak powstają
azotanu(V) srebra z pisaniu równań
sole trudno rozpuszczalne (B). Uczeń umie: kwasem solnym. 2. reakcji pozaproponować i przeprowadzić reakcje tworzenia soli
Reakcje roztworu
wstawania soli
trudno rozpuszczalnej (D), - napisać równania reakcji
chlorku baru z roz- trudno
powstawania soli trudno rozpuszczalnych cząsteczkowe,
tworem
rozpuszczalnych
jonowo i jonowo w sposób skrócony (C), - określić
siarczau(VI) potasu. (cząsteczkowo,
zastosowanie reakcji strącenio-wych (D), - na podstawie
jonowo i jonowo
tabeli rozpuszczalności przewidzieć przebieg reakcji soli z
w sposób
kwasem, zasadą lub z inną solą (D), - zaproponować,
jakich odczynników należy użyć do wytrącenia danej soli
skrócony).
(D).
Uczeń wie:
Elektroliza
Ćwiczenia w
- na czym polega elektroliza (B), - co to są: katoda i anoda wodnego roztworu
zapisywaniu
(A), - na czym polegają reakcje elektrodowe (B). Uczeń
chlorku mie-dzi(II). równań reakcji
umie: - określić produkty elektrolizy roztworu chlorku
elektrodowych.
miedzi(II) (C), - napisać równania reakcji elektrodowych (C),
- określić zastosowanie procesu elektrolizy (C).
Uczeń powinien wiedzieć i umieć:
- znać nazewnictwo i budowę cząsteczek soli (B), - pisać i odczytywać równania dysocjacji jonowej
soli (C), - pisać wzory sumaryczne na podstawie nazwy soli i odwrotnie (C), - pisać równania
reakcji otrzymywania soli trzema podstawowymi sposobami (C), - rozumieć, na czym polega proces
elektrolizy soli (B), - pisać równania reakcji zobojętnienia i strąceniowych w postaci cząsteczkowej,
jonowej i jonowej skróconej (C), - przewidzieć przebieg reakcji soli z kwasem, zasadą lub inną solą
(D), - określić zastosowanie wybranych soli w życiu codziennym (B), - określić, które sole
spożywane zagrażają życiu człowieka (C).
DZIAŁ VI Surowce i tworzywa pochodzenia mineralnego -9 godzin
47.
Uczeń wie:
- co to jest skorupa ziemska (A), - jakie najważniejsze
pierwiastki występują w skorupie ziemskiej (B), - co to są
minerały, skały, surowce minerałne (A), - w jakiej postaci
występują pierwiastki na Ziemi (B). Uczeń umie: wskazać miejsca występowania w Polsce pierwiastków w
stanie wolnym (C), - porównać skład pierwiastkowy
Ziemi, wszechświata i ciała człowieka (C).
5
Analiza tabeli
zawartości
procentowej pierwiastków na
Ziemi, we
wszechświecie i
ciele człowieka.
Nr
lek
cji
Temat lekcji
Treści nauczania
Cele szczegółowe
48.
Skały wapienne - ich
skład, właściwości i zastosowanie.
1. Skały wapienne - wapień, kreda,
marmur. 2. Węglan wapnia - główny
składnik skał wapiennych. 3. Reakcja
charakterystyczna wapieni. 4.
Zastosowanie wapieni w budownictwie.
49.
Skały gipsowe - ich
skład, właściwości i zastosowanie.
1. Anhydryt i gips - skały gipsowe. 2.
Siarczan(YI) wapnia - główny
składnik skał gipsowych. 3. Hydraty sole uwodnione. 4. Gips krystaliczny i
gips palony. 5. Zastosowanie gipsu
palonego
50.
Tlenek krzemu(IV)/
jego odmiany i
zastosowanie w
produkcji szkła.
1. Tlenek krzemu(IV) jako składnik
minerałów. 2. Właściwości i
zastosowanie krzemionki. 3. Budowa
wewnętrzna szkła. 4. Rodzaje i
zastosowanie szkła.
Uczeń wie:
- jakie właściwości charakterystyczne wykazują skały
wapienne (B), - co jest głównym składnikiem wapieni (B),
- co to jest wapno palone (A), - co to jest wapno gaszone
(A), - co to jest zaprawa murarska (A), - na czym polega
„gaszenie" wapna palonego (B), - jakie jest znaczenie
wapieni w budownictwie (B). Uczeń umie: przeprowadzić reakcję charakterystyczną wapieni (C), zapisać równanie tej reakcji (C), - przeprowadzić reakcję
termicznego rozkładu wapieni (C), -przeprowadzić
„gaszenie" wapna palonego (C), - objaśnić przemiany
chemiczne od skał wapiennych do zaprawy murarskiej
(C).
Uczeń wie:
- w jakich minerałach występuje siar-czan(VI) wapnia (B),
- co to są hydraty (B), - czym się różni gips krystaliczny
od gipsu palonego (B), - do czego służy gips (B). Uczeń
umie: - napisać wzory gipsu i anhydrytu (C), - otrzymać
gips palony (C), - zapisać równanie tej reakcji (C), otrzymać zaprawę gipsową (C) .
Uczeń wie:
- w jakich minerałach występuje tlenek krzemu(IV) (A), jakie są właściwości krzemionki (A), - do czego służy
krzemionka (B), - czym się różni substancja krystaliczna
od bezpostaciowej (B). Uczeń umie: - zbadać właściwości
krzemionki (C), - podać przykłady związków
chemicznych budujących skorupę ziemską (C), - wymienić
rodzaje szkła (C).
51.
Metale - występowanie
w przyrodzie, sposoby
otrzymywania metali z
ich rud, zastosowanie
metali.
52.
Surowce energetyczne
-węgle kopalne, ropa
naftowa, gaz ziemny.
53.
Węgiel kamienny jako
paliwo i jako źródło
cennych produktów.
Alternatywne źródła
energii
54.
Podsumowanie wiadomości o surowcach i
tworzywach pochodzenia mineralnego.
55.
Sprawdzian
wiadomości i
umiejętności.
Analiza błędów popełnionych w sprawdzianie
56.
Proponowane
ćwiczenia i
Doświadczenia
pokazy.
i pokazy
Uwagi o
realizacji
Rozkład skał
wapiennych pod
wpływem kwasu
solnego.
Przeprowadzenie
reakcji zgodnie ze
schematem:
wapień (CaCO 3 ) ^ wapno palone
(CaO) ^— wapno
gaszone (Ca(OH)2)
1. Zapis równania
reakcji rozkładu
wapieni pod
wpływem kwasu
solnego. 2. Zapis
równań reakcji:
wapień — >•
wapno palone —
>• wapno
gaszone.
1. Prażenie gipsu
krystalicznego. 2.
Otrzymywanie zaprawy gipsowej.
Zapis równania
reakcji prażenia
gipsu krystalicznego.
1. Określenie
Informacje o
właściwości
krzemie na
fizycznych
podstawie jego
minerałów
położenia w
zawierających
układzie
tlenek krze-mu(IV). okresowym.
2. Działanie wody i
kwasu solnego na
krzemionkę.
Uczeń wie:
1. Wspólne i różniące właściwości
1. Badanie
- w jakiej postaci występują metale w skorupie ziemskiej
metali. 2. Metody otrzymywania
właściwości
(A),
co
to
są
rudy
metali
(A),
z
czego
składają
się
znane
metali. 3. Korozja metali. 4. Stopy
fizycznych różnych
stopy
metali:
mosiądz,
brąz,
stal
(A),
do
czego
służą
stopy
metali - przykłady, właściwości i
metali. 2.
metali (B), - na czym polega korozja metali (B). Uczeń
zastosowanie.
Porównanie
umie: - podać przykłady rud metali (C), - wyjaśnić istotę
otrzymywania metali z rud (Q, - zbadać właściwości metali twardości
mosiądzu, miedzi i
(C), - określić wspólne i różniące cechy metali (C), cynku.
wyjaśnić, dlaczego częściej używa się stopów niż metali
czystych (C).
Uczeń wie:
1. Jak powstały złoża węgla. 2.
1. Badanie
Ćwiczenia
- jakie są rodzaje węgli kopalnych (A), - jak powstały
Podział węgli kopalnych. 3.
właściwości
zaproponowane w
Zastosowanie węgli kopalnych. 4. Jak złoża węgli kopalnych i ropy naftowej (B), - jakie są
fizycznych i palno- zeszycie ćwiczeń.
powstała ropa naftowa i gaz ziemny. 5. właściwości fizyczne ropy naftowej (B), - co powstaje w
ści ropy naftowej.
wyniku destylacji ropy naftowej (B). Uczeń umie: Produkty przeróbki ropy naftowej. 6.
2. Destylacja ropy
wskazać na mapie Polski złoża węgli kopalnych i ropy
Zastosowanie ropy naftowej i gazu
naftowej (C), - określić zastosowanie produktów destylacji naftowej. 3. Pokaz
ziemnego.
ropy naftowej (C), - zbadać właściwości fizyczne i palność odmian próbek
ropy naftowej (C), - przeprowadzić destylację ropy naftowej węgli kopalnych.
(D).
Uczeń wie:
1. Węgiel kamienny jako paliwo. 2.
Sucha destylacja
Ćwiczenia
- że węgiel kamienny jest jednym z rodzajów węgli
Produkty suchej destylacji węgla
(pirogenizacja)
zaproponowane w
kopalnych (B), - jakie są produkty suchej destylacji węgla węgla kamiennego. zeszycie ćwiczeń.
kamiennego. 3. Wyczerpywanie się
zasobów surowców energetycznych i (A), - do czego służą produkty suchej destylacji węgla
kamiennego (B), - jakie są poza węglowe źródła energii
ochrona środowiska - przyczyny
(A). Uczeń umie: - przeprowadzić suchą destylację węgla
poszukiwania i stosowania innych
kamiennego (C), - uzasadnić, dlaczego sucha destylacja
źródeł energii. 4. Przykłady
węgla kamiennego jest ważnym procesem przemysłowym
alternatywnych źródeł energii
(D), - wyjaśnić przyczyny poszukiwania nowych źródeł
wykorzystujących energię wiatru,
energii (C), - ocenić zalety i wady pozawęglowych źródeł
słońca, wody, reakcji jądrowych i
energii (D).
biochemicznych.
Uczeń powinien wiedzieć i umieć:
Utrwalenie wiadomości - forma do
- co to jest skorupa ziemska (A), - z czego jest zbudowana skorupa ziemska (B), - jaki jest udział soli
wyboru przez nauczyciela.
w budowie skorupy ziemskiej (B), - porównać skład pierwiastkowy Ziemi, wszechświata i ciała
człowieka (C), - odróżnić skały wapienne od innych skał (C),
- określić skład skał wapiennych i gipsowych (C), - podać zastosowanie wapieni i gipsu (B), określić właściwości i zastosowanie krzemionki (C), - wyjaśnić różnicę między substancją
krystaliczną a bezpostaciową (C), - określić występowanie i znaczenie metali (C), - określić, co to są
surowce energetyczne (B), - przedyskutować problemy ekologiczne związane z eksploatacją i
wykorzystaniem surowców energetycznych (D), - wyjaśnić konieczność poszukiwania i stosowania
alternatywnych źródeł energii (B).
Proponowany w poradniku metodycznym test lub inna forma
sprawdzianu.
6