LALKA

„LALKA”
Bolesław Prus
Warstwy społeczne przedstawione w
utworze:




Arystokracja,
Mieszczaństwo,
Studenci,
Biedota polska.
Biedota w oczach arystokracji:
Wizerunek biedoty kreowany przez
arystokracje był niejednokrotnie krzywdzący i
odbiegał od jej prawdziwego obrazu. Najlepszym
tego przykładem są słowa Izabeli Łęckiej, która
rozważając sens istnienia nizin społecznych
stwierdziła: „Widocznie popełnili oni jakiś ciężki
grzech, skoro skazano ich na pracę…”.
Wielokrotnie w powieści pada również określenie,
iż: pospólstwo samo jest winne swojemu losowi.
Mieszczaństwo i studenci o nizinach
społecznych:
Mieszczaństwo czyli pośrednia grupa społeczna
wraz ze studentami. Nie miały tak znaczących wpływów
jak arystokracja, lecz określali swój poziom życia jako
dużo wyższy niż biedoty. Członkowie tych kast udawali,
że nie zauważają problemów pospólstwa. Przechodzili
obok nich obojętnie, wyjątkiem bywali pozytywiści tacy
jak Wokulski. Osoby te szerzyły hasła pozytywistyczne
takie jak: praca u podstaw czy praca organiczna, chcąc
zapobiec pogłębiającemu się kryzysowi i umożliwić
wyrównanie szans między ludźmi z wyższych i niższych
sfer.
Obraz „biedoty” przedstawiony w
powieści:
Obraz biedoty wykreowany przez B. Prusa, początkowo miał być
tylko tłem i ubarwiać fabułę powieści. Jednak nietypowi bohaterowie wraz
ze swymi problemami stworzyli osobny wątek w którym ważne miejsce
zajmował Wokulski, pozytywista z zamiłowania i powołania. To dzięki jego
poczynaniom poznajemy sylwetki takich bohaterów jak Węgiełek czy
Maria. Osób, których życie statusem zupełnie odbiegało od
dotychczasowego życia Stanisława, jednak którym zdecydował się pomóc.
Ich zachowanie dobitnie ukazywało z jakiej warstwy społecznej się
wywodzą. Zaniedbani, bez środków do życia, pozbawieni środków higieny
mogli umierać jeden po drugim, jednak nikt nie podjął kroku aby wspomóc
ich w trudnej sytuacji. Sam Wokulski stwierdził, iż cały jego majątek nie
starczy aby ułatwić im życie.
Oprócz starań Stanisława w powieści występują również różne rodzaje
filantropi na rzecz najbiedniejszych. Jednak starania te są ukazane bardziej
jako chwilowa zachcianka arystokracji, a nie długoterminowa pomoc jaką
obiecują pospólstwu.
Obraz Powiśla:
Powiśle w „Lalce” przedstawione jest jako osobne państwo,
którego problemami nikt znaczący się nie przejmuje. Dobitnie
ukazuje to wypowiedź Wokulskiego „ Oto miniatura kraju- myślał- w
którym wszystko dąży do spodlenia i wytępienia rasy. Jedni giną z
niedostatku, drudzy z rozpusty. Praca odejmuje sobie od ust, ażeby
karmić niedołęgów…”. Obraz ten jest przejawem upodlonego
sposobu w jaki musieli wówczas żyć najbiedniejsi. Brak pieniędzy,
wysokie ceny oraz niemożność rozwoju skłaniała wielu z nich do
podjęcia trudnych i potępianych przez społeczeństwo decyzji .
Przykładem tego powinna być pobożna, ale złamana przez życie
Maria. Zagubiona dziewczyna, wywodząca się z plebsu, która w
swoim krótkim życiu doświadczyła więcej niechęci i nienawiści niż
nie jeden dorosły. A gdyby nie starania i wsparcie Wokulskiego
pewnie nigdy nie poczułaby się w pełni człowiekiem.
„ Tu nie poradzi jednostka z inicjatywą, bo
wszystko sprzysięgło się, ażeby ją spętać i
zużyć w pustej walce – o nic”
W taki sposób spoglądano na ludzi, chcących
wspomóc najbiedniejszych. Uważano iż główne
założenia pozytywizmu: praca u podstaw, czy
praca organiczna nie są w stanie zmniejszyć
niedoli tych ludzi. Jednak nikt oprócz Wokulskiego
czynnie nie podjął się pomocy. Gdyż w szerokim
mniemaniu biedota była leniwa, dlatego nie miała
środków do życia. Nikt nie widział tego jak na jej
niedostatku wzbogacają się najbogatsi.
Bohaterowie wywodzący się z
biedoty:
Węgiełek, był to chłopak który cenił świat i
innych ludzi. Nie przejmował się własną
niedolą, nie miał na to czasu gdyż bardziej
interesowały go problemy innych ludzi.
Dziękujemy za uwagę!